BIOS
Standart CMOS
Date: Burada güncel tarihi ve gerçek zaman saatleri ayarlanmalıdır
Time: Burada gerçek zaman saati için doğru saat zamanını ayarlayınYanlış ayarlanmış bir gerçek zaman saati problemlere yol açabilir, örneğin bir Online bankacılık yazılımı tarafından doğruluk kriteri olarak talep edilecekse bu problem yaratabilir
Sabitdiskler : Burada Primary Master' dan Secondary Slave'e kadar,mevcut bulunan Onboard EIDE Controller'a uygun olan maximum mevcut dört bağlantıya uyan cihaz ayarları bulacaksınız Typeiçin normal durumda ayar imkanı olarak, öncelikle çok eski MFM ve RLL sabit diskleri için anlamı olan 46 parametre bulunmaktadır, ayrıca None,Autove Userseçenekleri diğer seçeneklerdirNoneyani olmayan sabit diskbir SCSI sürücüsüne uyan bir Controller ile işletildiğinde doğrudur, çünkü en sonuncusu çoğunlukla ayrı bir SCSI BIOS yoluyla kendi parametre yöntemini kullanırBunun yerine Autoseçildiğinde,BIOS, sistem başlatımında bağlı bir EIDE sabitdiskinin konfigürasyon sektörünü okur ve böylelikle bildirilen platin parametresini kabul ederBu hemen hemen her zaman iyi sonuç verirÇünkü sabitdisk önceden farklı bir Mapping kullanan, yani silindir, kafa ve sektörlerinde mantık ayrımı için başka bir hesap tablosu kullanan başka bir (E)IDE adaptörü ile işletilir
Sürücü A, B: Burada maksimum iki mevcut Floppy sürücü ayarlanabilir 144 MB 35 incbugün gerçerli bulunan 35 inç sürücüye, 12 MB 525 incdaha önceki 525 inç sürücüye karşılık gelmektedirTabii ki Floppy3 Mode Support adında ve sadece özel olarak Japonya'da geçerli olan 35 inç formatındaki 12 MB sürücülerde Enabledolması gereken ek bir seçenek bulunmaktadır
Video: Bu ayar grafik kartı modeli ile ilgilidirYani normal olarak EGAVGA'dır
Halt On: Bu kayıt, BIOS'un açılış testi sırasında bir hatayla karşılaşmasındaki durumu belirlerAll Errorsbilgisayarı her hatada durdurmayı sağlayan tipik bir ayardırAll,But keyboard, bilgisayar klavyesiz bir server olarak kullanılmak istendiğinde anlamlı olur
Memory: Burada ayarlanacak bir şey yokturSistem sadece ne kadar anabellek bulunduğu konusunda bilgi verirStandart olarak ilk Megabyte 640K Base Memoryve 384K Other Memoryiçin olan değerle beraber, Total Memoryaltında söz konusu toplam bellek oluşur
Bios Features
Virus Warning: Bu ayar mevcut ve Enableddurumunda ise, bir program Boot Sektöre ve ya sabit diskin Partition tablosuna ulaşmaya denediğinden BIOS bir uyarı veriyorNormal programların bu alanda işi olmadığından, böyle bir hareketin arkasında virüs saklı olabilirBu özellik işletim sistemlerinde problemlere yol açabilir
CPU Internal Cache: Bu seçenek Enabledolmalıdır, çünkü bu işlemci ana belleği aktif hale getirmekte ve büyük bir hız artışı sağlamaktadır
External Cache: Bu ifade biraz aldatıcıdır çünkü genel olarak durada SecondLevel Cache açılır ya da kapatılırBurada bu önbelleğin gerçekten anakartta takılı olup olmaması önemli değildirBir çok 586 işlemcilerde, Pentium II'lerdeki işlemci modülleri üzerindeki veya Pentium Pro'lardaki işlemci içinde olduğu gibi, Enabledher durumda verimi artırmaktadırBunula beraber, işletim sistemlerinin kurulumunda veya eski DOS oyunlarının kullanımında bir acil durum freni olarak bir yada iki Cache belleğin de deaktive edilmesi tavsiye edilirAksi taktirde çok hızlı geçecektir
Quick Power On Self Test: Enabledolduğunda bu seçenek bilgisayarın açılmasından sonra kendi kendine aynı testlerin yapılmasını durdurarak test etme süresini azaltırGüvenilirlikleri zaten ispatlanmış bilgisayarlarda böylelikle açılış hızlanırGerektiğinde iptal edilmesi gerekebilirAsgari çevirme sayılarına ulaşmaları için oldukça uzun zamana ihtiyaç duyan eski sabitdiskler, bu kısa süre içerisinde kendilerini sisteme tanıtma fırsatı bulamayabilirler
Boot Sequence: Bu ayar, işletim sisteminin yüklenmesinde takip edilecek sürücülerin sırasını belirler A,C,SCSIklasik sıralama olmalıdır Kim pratik olarak sabitdiskten boot etmek istiyorsa ve aynı zamanda disketlerdeki Boot sektörü virüslerinden emin olmak istiyorsa,C,A,SCSIyi tercih etmelidir
Swap Floppy Drive: Bu ayar Enabledolduğunda her iki Floppy sürücünün ayarları BIOS ortamında değiştirilecektirBu, hem 35 inç sürücüye hem de 525 inç sürücüye sahip olunduğu ve değişmeli olarak her ikisinden de Boot edilmek istenmesi durumunda pratiktir
Boot Up Floppy Seek: Bu seçenek Enabledkonumunda ise,BIOS bilgisayarın açılışında kafa birimlerini Track 40 üzerine gezdirerek eski 40 veya yeni 80 Track'lik Floppy sürücümü kullanıldıığını bildirir Yaygın olarak kullanılan 12 MB ve 144 MB sürücüler sadece 80 Track ile çalışmaktadır
Floppy Disk Access Control: Eğer mevcutsa,bu ayar ile Floppy sürücüsü normal yazma ve okuma işletiminden RWsadece okuma işletimine Read Onlygeçerİstenmeyen bilgi hırsızlığını önlemek için,çalışan program BIOS civarında olmalı ve Floppy Controller'a direkt bağlantısı bulunmamalıdırBundan başka Setup ayarlarının bir Password yoluyla desteklenmesi gerektiğide unutulmamalıdır
Boot Up Numlock Status: BIOS, Enableddurumuna getirildiğinde, geliştirilmiş AT klavyelerin NumLock fonksiyonu aktif kılmaktadırBöylelikle klavyenin sağına yerleştirilmiş sayı bloğu ikinci bir Cursor bloğu gibi davranmak yerine, üzerindeki nümerik değerleri yansıtırlar
Boot Up System Speed: Bu seçenek bulunuyorsa burada açılıştaki sistem hızı high(yüksek normal işletim) veya lowolarak ayarlanabilirBunun nasıl yapılacağı frekansın azaltılması, Cache belleğin kapatılması anakartın özelliklerine bağlıdırYavaş bir sistem örneğin oynanamayacak derecede hızlı çalışan ve eski DOS oyunları için tercih edilebilir
Gate A20 Option: Bu fonksiyon A20 adres alanlarının ilk Megabyte'ın üzerindeki bellek alanını uygun olarak kullanabilmesini sağlar Normalklavye denetleyicisi (Keyboard Controller) üzerinde olan eski bir yöntemdirBugünkü yaygın ve hızlı metot da Chipset üzerindedir
Typematic Rate Setting: Enabledolarak ayarlanmışsa, Typematic Rate (karaktersn)ve Typematic Delay (msec)fonksiyonlarıyla Keyboard Controller'ın tekrar oranı ve basılan tuşların geç olarak ekrana yansıması ayarlanabilirDOS'tan daha gelişmiş olan modern işletim sistemleri bunun için kendi ayar seçenekleri sunmaktadır
Security Option: Bu seçenek, Setup ana menude kullanıcı ve sistem yöneticisi için ayarlanmış şifrelerin sorgulanmasını kontrol ederHiç bir şifre ayarlanmamışsa,seçenek etkisiz kalmaktadırSystemBIOS her sistem türünde her iki şifreden birini isterSetupseçildiğinde Supervisor Passwordsorulur User Passwordburada yeterli olmaz
PS2 Mouse Function Control: Autoayarı bulunduğunda,BIOS sistem başladığında PS2 Mouse ararBulunmadığında, Interrupt hattı IRQ12'yi diğer amaçlar için boş bırakılmalıdır Disabledile boş bırakma olayı kaçınılmaz hale gelmektedir
PCIVGA Palette Snoop: Normalde bu seçenek Disabledolarak durur İstenirse ISA temelli MPEG veya video kartlarının, PCI grafik kartlarının o anki aktif renk pletini kullanmasına izin vermek için aktif yapılabilirSözü edilen ISA kartları,çıktı bilgilerini direkt grafik kartının ekran belleğine yazarsa, sunumdaki renk hatalarından kaçınılmış olur
OS Select For DRAM 64MB: OS2 bundan doğru olarak faydalanabilmek için,Warp versiyonuna kadar,64MB üzerindeki anakartın özel olarak düzenlenmesine ihtiyaç duyardıBu OS2ile ayarlanabilirNormal durumda (ve Warp 4'te) burada NonOS2seçili olmalıdır
SystemVideo BIOS Shadow: Bu ayarlar Enabledkonumunda, yavaş Firmwarebellek yapı taşlarının içeriğinin belirgin ve daha hızlı olan ana belleğe yansımasını etkilerSystem BIOS seçeneği artık sık olarak bulunmamaktadır ve bunun yerine hemen otamatik olarak yansıtılmaktadırlarBu ayarlar,herşeyden önce DOS ortamında büyük hız artışı sağlamaktadır
Chipset Features
Auto Configuration: Enabledolarak ayarlandığında Board üreticileri tarafından belirlenmiş özellikle değişik bellek zamanları için mantıklı parametreler yüklenirBunların hepsi,ancak Disabledseçildiğinde tekrar değiştirilebilir
DRAM Speed Selection: Burada FPM (Fast Page Mode) ve EDODRAM için kullanılan bellekleri hızı bildirilir 60 nsve 70 nsseçilebilir Somut değer kullanılan modüle bakılarak bulunabilirBellek entegreleri normalde uygun işaretler taşır ve sonradan ayarlanabilir 60veya 70
System Video BIOS Cacheable: Bu her iki seçenek de , Shadow RAM'de yansıtılan BIOS parçaların tampon bellekte işlenip işlenmeyeceğini bildirirÇoğunlukla BIOS rutinlerine başvuran DOS yazılımı Enabledseçilmesi ile beraber kolay hız artışı sağlanmaktadırModern işletim sistemleri BIOS erişimlerini hada iyi Driver'lar yolu ile yapmaktadırlar
816 Bit IQ Recovery Time: Burada ,ISABUS'lara yapılan işlemler arasında ne kadar bekleme devri ve ne kadar dinlenme zamanı olacağı ayarlanabilirNormal olarak burada 1yeterlidirProblemlerde, örneğin ISA ses kartı ile olanlarda, yüksek değer verilerek yapılan denemeler problemi çözebilir
Integrated Peripherals
Block Mode: Bu seçenek Enabled(ya da Auto) olarak seçilmişse, BIOS IDE sabit diskinin konfigürasyon sektöründen bir defada kaç sektörün okunabileceğini veya yazılabileceğini bildirir Block Mode'un (veya Multi Sector Transfers) tavsiye edilen değerlerin kullanımı,her sektör için yazma ve okuma işlemlerini tek tek yerine getirilmesi için gerekli olan yönetim zahmetini azaltmaktadır ve bu da daha sonra hıza etki etmektedirGerekli durumlarda bu seçenekten somut sayı değerleri ayarlanabilirBaşka bir yardımcı olmadan kullanıcı somut değeri çok zor bulacaktır
IDE PIOUDMA: Autoen yararlı ayardırÇünkü burda BIOS konfigürasyon sektöründen veya mevcut EIDE cihazının Firmware'ında somut değeri bildirmektedirDeğerlerin manüel olarak ayarlanması, sadece çok uzun bağlantı kabloları veya sistem frekansını değiştiren Tuning önemleri nedeniyle çıkan zorluklarda tavsiye edilir
PCI SLOT IDE Second Channel: Burada PCIEIDE kartının ikinci bir kanalın açılması Enabledveya kapatılması Disabledmümkündür
OnChip PrimarySecondary PCI IDE: Bu her iki ayar, OnBoardEIDEController'ın her iki kanalının da aktif olup olmadığını ve ait olan kaynakları işgal edip etmediklerini belirlerIDE cihaz kullanmayan biri bunları iptal ederek boşalan iki Interrupt hattını diğer amaçlar için kullanabilir
Onboard PCI SCSI Chip: Bu menu seçeneği mevcutsa, Enabledkonumunda uygun kaynakları (Interrupt, dma kanal) kullanan bir OnBoard SCSI Chip'ini etkinleştirir
USB Controller: Enabledkonumunda Chipset'teki entegre edilmiş Controller'ı Universal Serial Bus için aktif hale getirirGerekli kaynaklar, USB cihazı gerekmediği sürece saklanabilir
ONBoard FDC Controller: Bu menü maddesi neredeyse her zaman aktiftir, çünkü Board kendi Floppy Controller'ını IRQ 6,DMA 2'de aktif hale getirirOnBoard Controller'ın yerine, tamamen uygun bir takma kart kullanılmak istenirse veya tamamen Floppy sürücüden gelmeden Disabledayarıyla kaynak çakışmalarını çözer ve bununla beraber daha başka kaynakların kullanılmasına olanak sağlar
OnBoard Serial Port 12: Bu her iki ayarla Interrupt meşguliyeti ve her seri bağlantı için port adresi seçebilir
UART 2 MODE: Burada ikinci siri arabirim için işletme modu belirlenir StandartRS232C'lik normal işletme anlamına gelmektedir
Duplex Mode: Bu seçenek Fullolarak ayarlandığında mevcut bir InfraredTransceiver aynı anda hem gönderebilir hem de alabilir duruma gelmektedir Halfile sadece değişmeli olarak devreye giren gönderme ve alma işletmelerine olanak tanınır
OnBoard Parallel Mode: Burada,paralel bağlantıların Port adresleri ve Interrupt hatları belirlenir veya hepsi tamamen Disabledolarak kapalı konumlandırılır 378ırq7ve 278ırq5LPT1 ve LPT2 için geçişli alternatiflerdir IRQ5 her türlü ses kartının standart Interrupt'ı olarak yerleştiği için, çoğunlukla ilk paralel port seçeneği en iyi seçimdir
Paralel Port Mode: Burada, yazıcı bağlantısı için yönlendirilebilir kombinasyonlar olan SPP, EPPve ECParasında seçim yapmak mümkündür Standart Parallel Mode'un (SPP) aksine, hem Enhanced Parallel Port (EPP) hem de Extended Capabilities Port (ECP) bidirectional (çift yönlü),yani daha hızlı çalışmaktadır EPP modunun birçok versiyonu mevcutturHirbir problem ortaya çıkmazsa, ECPEPPen iyi, en esnek ve en hızlı ayar demektir
ECP Mode Use DMA: Burada ECP modu için bir DMA kanalı tahsis edilebilirKanal 1ve kanal 3tercih edilmelidirSound Blaster uyumlu ses kartları için standart olan bunlardır
Parallel Port Epp Mode: Bu seçenek mevcut ise, EPP17ve yeni EPP19arasında seçim yapılabilirBöylelikle, eğer paralel port cihazlarında bir problem olursa deneme imkanı mevcuttur
PNPPCI Configuration
PNP OS Installed: Bu madde altında Yesi ayarladığımızda,BIOS sadece boot işlemi için gerekli donanımın kaynak dağılımı ile ilgilenecektirDiğer parçaların konfigürasyonu için sonradan zorunlu olarak Plug & Play özelliğine sahip Windows95 gibi bir işletim sistemine gerek duyar
Reset Configuration Data: Bu seçenek genellikle Disableddurumundadır Enabledile aktif duruma getirildiğinde, BIOS Setup'tan çıktıktan sonra,Reset sırasında bütün ECSD kayıtları silinirBoot işlemi sonunda BIOS mevcut kaynakları tekrar tamemen dağılırBurada öncelikle rezerv edilen kaynaklarla uygun ISA kartları tekrar tamamen dağılırSonra bunu Plug & Play parçaları izlerYapılan sistem konfigürasyonları böylelikle gerektiğinde tekrar canlandırılabilir
IRQx DMAx Assigned To: Bu ayarlar sadece Resources Controlled Byaltında Manualseçeneği tercih edildiğinde ortaya çıkarBu ayarlar mevcut kaynakların Legacy ISAveya PCI ISA PnPile bir ISA kartına veya Plug & Play Resource Pool'a bağlanmasını mümkün kılarEski bir Sound Blaster 20 kartı için, örneğin Legacy ISA'da IRQ 5 ve DMA 1 ayarlanabilir
PCI IRQ Activated By: Bu ayar mevcutsa, burada Levelve Edgeseçenekleri terçih edilebilirNormlara uygun PCI kartları normalde sinyal yüksekliğine göre uyandırır ve Interrupt'la desteklenirBundan sonra,bir çok PCI kartı tek bir Interrupt hattını problemsiz kullanabilirlerBazı uyumsuz PCI kartları oyun kurallarına uymamaktadırBöyle problemli kartlar Edgeseçeneği ile zaptedile bilir
Slot x Using INT #: Bu ender seçenek, 4 PCI Interrupt'ından birinin belli bir PCI yuvasından birine atanmasına olanak sağlarBöylelikle bu problemler EgdePCI kartlarında giderilirNormalde Autoile yapılan dağıtım yeterlidir
1st 2nd 3rd 4th Available IRQ: Bu çok ender bulunan seçenekte, eğer autoile yapılan otamatik düzenleme istenmeyen sonuçlar üretiyorsa,A'dan D'ye her dört PCIInterrupt'ı için bir Interrupt düzenlemesi yapabilirsiniz
PCI IRQ Map To: Bu menu maddesinde 14 ve 15 numaralı IDEInterrupt'ların düzenini seçebilirsinizNormal durumda bunlar PCI Autoile mevcut bulunan OnboardController'a verilmektedirBunun yerine PCI Controller kartının bir Slotunun da ISAile ISA Controller'a verilmesi ayarlanabilir
Primary Secondary IDE INT#: Burada, Onboard Controller'ın veya uygun bir PCI kartının her iki IDE kanalından herbirinin hangi PCI Interrupt'ı kullanması gerektiği belirtilirAve Bnormaldirler
Use MEM Base Addr: Bu seçenek UpperMemory alanındaki bir anabellek penceresinin rezervasyonunu mümkün kılarÖrneğin bazı eski ISA network kartlarıBurada NA(Not Avaible mevcut olamayan) yerine bir başlangıç adresi verildiğinde, ihtiyaç duyulan bellek alanının büyüklüğünün ayarlanmasını sağlamaya yönelik Used MEM Lengthseçeneği karşımıza çıkar
Power Management
Power Management: Burada bütün enerji tasarrufu önlemleri kapatılabilir, açılabilirEn son durum için yüksek Max Saving, düşük Min Savingveya ayarlanabilir tasarruf derecesi User Defineolmak üzere üç profil bulunmaktadır
PM Control by APM: Eğer Windows 9598 gibi Advanced Power Management'lı bir işletim sistemi kullanıyorsanız, buna Yesile enerji tasarrufu önlemlerinin kontrolünü verebilirsiniz
Video Off Method: Burada , çok farklı ayarlar mevcuttur,ekranın kapatılması gerektiği gibi Blank Screenson olarak boşluk işareti monütöre gönderilir VHsynclankek olarak senkronizasyon sinyallerini kapatmaktadır DPM Supportgrafik karlarının ve mönitörün VESA Display Power Management Signaling'de anlaşmalarını sağlar, ki durum en geç üç yıl içinde bütün cihazlar için gerekli olacaktır
Modem Use IRQ: Burada mevcut modemin Interrupthattını bildirmektedirBu hat üzerinde aktiviteler bilgisayarı daha sonradan uyandırmaktadırlarÖrneğin faks gelmesi gibi
DozeStandbySuspend Mode: Bu üç seçenek aktif olmayan saatleri belirlemektedir ve buna göre sadece işlemcinin (Doze Mode) sabir diskin ve ekranın (Standby Mode) veya bütün parçaların enerji uykusuna geçmesini yönetir
HDD Power Down: Burada, sabit diskin Standby Modta bağımsız olarak kapatılmasına kadar ki aktif olmayan saatlerini belirlersinizBütün sürücülerin sık sık elektrik kesilmelerine dayanamıyacığına dikkat edinBu her şeyden önce server işletmelrşn deki yüksek verimli sabitdiskler için geçerlidir,çünkü kesintisiz çalışmak isterler
Wake Up Events in Doze & Stanby: Bu başlık altında Interrupt'larda oluşan bir liste ortaya çıkmaktadır ve onların aktiviteleri Onbilgisayarı Doze Stand by modlarında uyandırmalıdırYeni BIOS versiyonlarında bu başlıklar sıklıkla Reload Global Timer Eventsaltında daha gelişmiş bir formda görünmektedir
Power Down & Resume Events: Bu ikinci Interrupt listesinde bilgisayarı SuspendMode'un uyandırması gereken bütün parçalar Onile işaretlenir
Throttle Duty Cycle: Bu ayar işlemcinin Doze Modunda göstermesi gereken performans yüzdesini yönetir
VGA Active Monitor: Bu seçenek Enabledise grafiklerin aktivitesi, sistemi Standby Mod'undan uyandırır
CPU Fan Off in Suspend: Enableda ayarlandığında, BIOS Suspend Mod'unda işlemci fanı için olan bağlantıyı keser
Resume by Ring: Bu seçenek Enabledolduğunda seri bağlantılarda RingIndicator hattı modeme gelen bir çağrıyu gösterir ve PC enerji tasarrufu modundan uyandırılırSoftware yönetinli ATX Power'a sahip bilgisayarlarda da hatta yarı kapalı durumdan bilgisayarı tekrar uyandırır
IRQ 8 Clock Event RQ 8 Break Suspend: Eğer bu ayarı Enabledyaparsanız, gerçek zaman saati bilgisayarı Suspend modundan uyandırır, çünkü IRQ 8, gerek zaman saatinin Interrupt'ıdır
BIOS HAKKINDA BİLGİLER 2
CMOS, BIOS verilerini tutan yarı iletkene verilen isimdir ( Complementary Metal Qxide Semiconductor ) BIOS Setup'i ilk açtığınızda ekrana gelen menüye de CMOS Setup adı verilir Ok tuşları ile buradaki seçeneklerden birinin üzerine gelip enter tuşuna bastığınızda ya alt menülere geçilir, ya da bu seçenekler zaten kendi başına birer komuttur; bu komut yerine getirilir BIOS Setup'in tüm pencerelerinde olduğu gibi bu pencereden de Esc tuşuna basılarak çıkabilir veya F10 tuşuna basarak yaptığınız değişiklikleri kaydederek çıkabilirsiniz
Not : BIOS ayarlarını anlatırken Enabledve Disabledterimlerini kullanacağız Çoğu BIOS ayarlarının karşısında bulunana bu seçeneklerden ilki yani, Enabledo ayarin aktif olduğunu, Disabledise devreden çıkarılmış olduğunu gösterir
Standart CMOS Setup
Ana Menüden bu bölüme girdiğinizde, temel sistem ayarları ve sistem saati ile ilgili seçeneklere ulasırsınız Bunların islevleri asağıda sunulmustur
DateTime : Sistem saatini ve tarihini buradan ayarlayabilirsiniz Aslında sistem saatini ve tarihini Windows veya DOS'tan da ayarlayabilirsiniz Işletim sistemlerinin saat ve tarihleri BIOS'dakilerden farkı olmaz Tarih konusunda küçük bir not düşmek gerekli: Yil iki basamaklı görünüyorsa 2000 yılı sorununuz olabiliyor Yani 2000 yılında tarih 00 olarak görünecektir Sistem ve uygulamalarınızın tümü 1900 yılı gibi algılayabilir Ancak uzunca bie süredir anakartlarda bu sorun, yıl dört haneye çıkarılarak giderilmiştir ve tarihin 2079 yılına kadar gösterilmesi sağlanmıştır Tabi anakartlarda bu sorunun çözülmesi her şeyi halletmeyebilir; bazı kritik yazılımlarda tarih yazılım tarafından belirleniyor olabilir Bu durumda yazılımların güncellenmesi gerekir
Sabit Diskler : BIOS ve anakartlar 4 IDE sürücüye (sabit disk veya CDROM) destekler IDE disketlerinizin ayarlarını Hard Disksadlı bu bölmede görebilirsiniz Ancak sisteminizdeki IDE CD sürücüler veya SCSI sürücüler burada görünmez Burada disklerinizin MODE bilgisini tüm disk sürücülerinizin için AUTO olarak seçmenizi öneririz Böylese BIOS, POST sırasında diskinizin özelliklerini belirleyip sistemi ona göre açabilir BIOS diskinizi bu sekilde, ana BIOS Setup menüsünden IDE HDD Auto Detectionseçeneği ile BIOS'un diskinizi bulmasını sağlayabilirsiniz Hard Disk bölmesindeki parametreler diskinizin kafa, silindir, sektör sayısı ve teknoloji ile ilgili bazı bilgiler içerirler Nadirende olsa BIOS bazı diskleri otomatik olarak tanımayabilir Bu durumda disk türünü (Type) User(Kullanıcı) olarak seçip disk üzerinde yazan bu parametreleri elle girerek diskinizi tanıtabilirsiniz Neyse ki günümüzde tüm yeni anakartlarda IDE HDD Auto Detectionseçeneği vardır ve bu çoğu diski tanımamazlık etmez
Disk Sürücüler : Hemen hemen her PC'de bir disket sürücü vardır Hatta bazılarında iki tane olabilir Işte bu bölmeden disket sürücünüzün tipini seçeceksiniz Tek bir disket sürücünüz varsa bunu 144M, 35olarak seçebilirsiniz Diğer disket sürücü (Drive B) ise Not Installed(Kurulmamış) olarak bırakılır günümüzde çoğu disket sürücü 144MB'lık diskleri okur Bir ara 288MB'lik disket sürücülerde çıktı ama bu kapasiteye sahip diskler pek yaygınlaşmadığından sürücüleride yaygınlaşmadı
Video : Bu, monitörünüzün tipi ile ilgili bir ayardır Eskiden 40 veya 80 sütunluk CgA monitörler veya mono monitörler varken bu ayar işe yarardı Artık hep renkli VgA veya SVgA monitörler kullanıldığı için bu ayar EgAVgA olarak bırakılıyor
HaltOn : POST, yani BIOS'un gerçekleştirdiği donanım testleri sırasında bir donanım hatası ile karşılaşılırsa sistem durur HaltOn seçeneği ile bazı hataların dikkate alınmamasını, POST işleminin devam ederek sistemin açılmasını söyleyebilirsiniz Bu seçenekler aşağıdaki gibidir
No errors POST hiçbir hatada durmaz
All errors BIOS bir hata tespit ettiğinde durur ve size bu hatayı düzentmeniz için uyarıda bulunur
All, But Keyboard POST klavye hataları dışındakı hatalarda durur
All, But Diskette POST disket sürücü hataları dışındaki hatalarda durur
All, But DiskKey POST klavye ve disket sürücü hataları dışındaki hatalarda durur
Bellek Bilgileri : Bu alandaki bilgilerde değişiklik yapamazsınız Burada geleneksel (base), uzatılmış (extended) ve diğer bellek kapasiteleri hakkında bilgi yer alır
BIOS Features Setup
CPU Internal Core Speed : Bu sayıdaki ekran görüntüsünde görülmese de bazı anakartların özelliğine bağlı olarak burada işlemcinin hızı görünür (233MHz, 300MHz gibi) Bazı BIOS'larda bu değiştirilebilir bir değildir Ancak yeni Abit, Chaintech gibi anakartlarda işlemci terfileri için bu bir seçenek olarak verilmiştir ve işlemci hizini anakart üzerindeki karmaşık jumperler ile değil doğrudan BIOS yazılımından ayarlamanıza izin verir Bazı BIOS'larda ana menüde CPU&CHIPSET SETUP adlı ayrı bir bölümde de yer alabilir
Virus Warning : Bu seçenek Enabledkonumuna getirilmisse diskin boot sektöründe veya bölmeleme tablosunda (partition table) kazara veya virüsler marifeti ile değisiklik yapılması engeller Boot virüsleri için güzel bir önlemdir Ancak diski FDISK ile biçimlerken veya Windows 95 kurulurken de bu bölmeler değistirildiği için, bu seçenek Disabledkonumuna getirmezseniz, diski FDISK ile bölmeleyip format atamazsınız Anakart kitapçığınızda bu seçeneğın sürekli Disabledkonumda tutulması gerektiği de yazıyor olabilir Bunun nedeni, yeni isletim sistemlerinin bunu gerektirmesidir
CPU Internal Cache : Bazı BIOS'larda CPU Level 1 cacheCPU Level 2 Cacheolarak da görünür Yeni PII işlemcilerde önbellek işlemci üzerindedir Sık kullanılan bazı bilgiler disk veya sistem belleği (RAM) yerine, geçici olarak hızlı önbellekte tutulabilir Böylece bazı işlemler daha hızlı gerçekleştirilir Sisteminizin performansını artırmak için bu seçeneği sürekli Enabledkonumunda tutmalısınız
BIOS Update : BIOS yongası ile bütünleşik BIOS güncelleme modülünün işlemciye gerekli bilgileri iletmesini sağlar Enabled konumunda durmalıdır
CPU Fast String : Performansi artırır Bu yüzden Enabledkonumda olması gerekir Bazı BIOS'larda bulunmayabilir
Quick Power On Self Test : POST işleminin 4 kez yerine (bazı PC'lerde 3 kez) bie kez yapilmasını sağlar Sistemin hızlı açılmasını sağlamak için Enabledkonumuna getirebilirsiniz
Boot Sequence : PC'niz açıldığında BIOS'un isletim sistemi için önce hangi sürücüye bakması gerektiğini söyler Sisteminizi açılıs disketi ile açacaksanız bu sırayı A, C olarak değistirebilirsiniz Normalde ise açılısın hızlanması için C, A olarak durmalıdır Yeni BIOS'larda sistemin CDROM'dan veya diğer sürücülerden açılması için CDROM, E, F, LSZIP gibi seçenekler de bulunur
HDD Sequence SCSIIDE First : Bazı yeni BIOS'larda SCSI ve IDE diskleri bir arada kullananlar için konulan bu yeni seçenek, SCSI'ye ayarlandığında sistemin SCSI sürücüler üzerinde birden fazla isletim sisteminin boot edilmesinde de kullanılabilir
Boot Up Floppy Seek : Bu seçenek Enabledkonumda ise açılışta disket sürücü bir kez aranır Ama Disabledkonumda ise sistem ara sıra disket sürücüyü yoklayarak doğru çalışıp çalışmadığını kontrol eder Sisteminizin ara sıra işlem yapmayi kesip disket sürücüyü aramasını istemiyorsanız Enabledkonumuna getirin; çünkü default ayarı Disableddir
Floppy Disk Access Control : Bazı BIOS'larda bulunan bu ayar, sabit diskten disket sürücüye dosya kopyalamasını engeller RW (ReadWrite) seçilmişse, diskete yazdırma yapılabilir ve disket okunabilir
IDE HDD Block Mode Sectors : Bu seçenek, disketlerde veri transferi başına bir sektör yerine her transferde birden fazla sektörün işleme alınmasını sağlayarak disk performansını artırır Tüm yeni diskler bu özelliği destekler Bu tür yeni disketlerde seçenek HDD Maxolmalıdır
Boot Up NumLock Status : Klavyenizin sağındaki numerik tuş dizisiklavyenizde NumLock tuşu basılı ise rakamları yazmak için de kullanılabilir, ok ve fonksiyon (sayfa yukarıaşağı kaydırma, metin sonunabaşına gitme vs) tuşları olarak da BIOS'ta bu seçeneği Ondurumuna getirirseniz; sistem açıldığında NumLock tuşuna basmişsanız gibi olur ve numerik klavye rakamları yazar
Boot Up System Speed : Yeni bazı BIOS'larda bulunan bu ayarı, sistemin işlemci hızınıza uygun olarak açılması için Highkonumuna getirmelisiniz Lowkonumda iken sistem dahili veriyolu hızında açılır Bazı çok eski çevre birimleri ve oyunlar bu hıza alışık olmadığı için, Low seçeneği konulmuştur Normalde Highkonumda durmalıdır
gate A20 Option : Bu seçenek, sistemin 1 MB üzerindeki uzatılmış belleği (extended memory) nasıl kullanacağı ile ilgilidir Fastseçilmişse, sistem yonca seti gate A20'yi kontrol eder Normale ayarlanmışsa, klavye denetçisindeki bir pin bunu denetler gate A20'yi Fastolarak seçmek, özellik Windows ve OS2'de sistem performansını artırır
Typematic Rate : Üç seçenek halinde bulunur (Bazı BIOS'larda, BIOS Features Setupekranının sağ tarafında yer alır) Klavyede basılı tutulan bir tuşun tekrarlanma hizini ayarlayan bu seçeneklerden ilki 'Typematic Rate Setting' dir ve Enabledkonumuna getirildiğinde ikinci ve üçüncü seçeneklerin ayarlanabilmesini sağlar Typematic Rate (charssec)adlı ikinci seçenek, klavyede bir tuşu basılı tuttuğunuzda, saniyede aynı karakterden kaç adet yazılacağını belirler Pek gerekli bir ayar olduğu söylenemez Üçüncü ayar olan Typematic Rate Delay ise, bir klavye tuşunu basılı tuttuğunuzda aynı karakterin tekrarlanarak yazılması için arada kaç milisaniye süre olması gerektiğini belirler
Security Option : Sisteminize ve BIOS Setup'daki ayarlara başkalarının ulaşamaması için BIOS Setup'tan nasıl şifre koyabileceğinizi biraz ileride açıklayacağız Bu seçenek ise bu şifrenin sistem için mi BIOS Setup için mi olmasi gerektiğini belirler Hani bazen BIOS Setup'ta şifre koymanıza rağmen sistem takır takır açılır, yoksa sistemin şifre özelliği çalışmıyor mu diye sinirleriniz bozulur ya Işte o zaman bu ayar Startupkonumuna getirilmiş demektir Oysa bu ayar Systemkonumuna getirilirse, sistem açılışta şifre sorar ve şifreyi girmeden PC'nizi açamazsınız
PS2 Mouse Function Control : Yeni sistemlerde fare bir COM portuna değil, yuvarlak bir PS2 portuna bağlanır (tabii bunun için PS2 farenizin olması gerekir) Işte bu ayar Autoise sistem açılışta PS2 fareyi tanır ve IRQ12'yi bu fareye ayırır Aksi halde IRQ12 başka kartlara ayrılabilir
PCIVgA Palette Snoop : Bazı grafik kartları (örneğin grafik hızlandırıcılar ve MPEg kartlari) standart VgA olmayabilir ve renkleri düzgün şekilde göstermeyebilir Bu ayarın Enabledyapılması sorunu giderir Disabledolarak bırakılması önerilir
OS2 Onboard Memory 64MB : OS2 isletim sistemi ile birlikte 64MB'tan büyük DRAM kullanıyorsanız bu ayarın Enabledyapın Aksı halde Disabledolsun
Video ROM BIOS Shadow : Bu ayar Enabledyapıldığında video BIOS'unun ROM tipi bellekten RAM tipi bellek ROM'dan hızlı olduğu için, Shadowadı verilen bu işlem sayesinde sistem performansı artar Hemen bu seçeneği altında bir dizi bellek adresi göreceksiniz Bunlar ROM kullanan diğer kartlara aynı işlemi uygulamak içindir Ancak kitapçıklarına bakarak bu kartların hangi adresleri kullandığını öğrenmeli, ona göre bu seçenekleri Enabledkonuma getirmelisiniz Çünkü bu işlem 6401024K arasındaki bellekten çalar
CHIPSET Features Setup
Anakartın yonga seti ile ilgili ayarlar bu kısımda bulunur günümüzde çoğu anakartta bulunan yonga seti ve bellek ayarları ile ilgili seçenekleri bu bölümde anlatacağız
EDO Auto Configuration : Bu ayar genelde default olarak 60 ns'ye ayarlanmiştir 50 veya 70 ns'lik EDO RAM'ler kullanıyorsanız bu ayarı 50 veya 70 ns'ye getirebilirsiniz EDO RAM ile ilgili teknik bilgiler içeren diğer ayarları olduğu gibi bırakmanız önerilir
SDRAM Configuration : Sisteminizde SDRAM tipinde bellek kullanıyorsanız belleklerinizin hızını burada belirleyebilirsiniz LX yonga setli anakartlarda bu ayar 8, 10 veya 12 ns olabilir BX anakartlar için gelistirilen 100MHz'lik belleklerde ise bu ayar 6 veya 8 ns olmalıdır SDRAM ile ilgili teknik bilgiler içeren diğer ayarları olduğu gibi birakmanız önerilir
816 Bit IO Recovery Time : 8 ve 16 bitlik ISA kartlar için zamanlama Dafault ayarlarda bırakılmalıdır
Memory Hole at 15M16M : Bu ayarı Enabledyapmak, belleği 1516 MB arasındaki kısmını bu ayarı özellikle gerektiren ISA kartlara ayırır Sisteminizde bu tür bir ISA kart yoksa ve bu ayar Enablededilmişse sistem belleği 1 MB az görünebilir Özel bir durum olmadıkça bu ayarı Disabledolarak bırakın
PCI 21 Support : Bazı BIOS'larda bulunan bu ayar PCI 21 standardının desteklenmesini sağlar Enabledkonumda tutulmalıdır
DRAM are xx bits wide : Pariteli bellek kullanıyorsanız bunlar 36 bit'lik olarak kabul edilir Örneğin iki pariteli bellek modülü varsa bu ayar 72 olarak görünür Paritesiz bellekler ise 32 bitliktir Yine iki bellek modülü varsa bu ayar 64 olarak görünür
Data Integrity Mode : Hata düzeltmeli (ECC) bellek kullanıyorsanız bu ayar ECC yapılmalı, aksi halde NonECC olarak bırakılmalıdır
Onboard Serial Port 1 : Birinci seri portun bellek adresini ve IRQ'sunu gösterir Bazı dahili modemler bu portu (COM 1) kullanır ve seri portun iptal edilerek dahili veriyoluna yönlendirilmesini gerektirir Bu durumda Seri port Disabledayarına getirilir Seri Port 1'in default bellek adresi ve IRQ'su 3F8HIRQ4'tür
Onboard Serial Port 2 : Ikinci seri portun bellek adresini ve IRQ'sunu gösterir Seri port 1 için söylediklerimiz bu port için de geçerlidir Seri Port 2'nın default bellek adresi ve IRQ'su 2F8HIRQ3'tür
Onboard Parallel Board : Paralel portun bellek adresini ve IRQ'sunu gösterir Default değeri 378HIRQ7'dir Bir PC'ye paralel portlu giris çıkıs (IO) kartı bağlanarak paralel port sayısı üçe çıkarılabilir Ancak bu bellek adresi ve IRQlarinda çakısma olmamalıdır
Paralel Port Mode : Default ayar Normaldır Bu, portun normal hızda ama tek yönlü çalışmasını sağlar EPP modu portun çift yönlü ve maksimum hızda çalışmasını, ECP çift yönlü ve maksimum veri transfer hızında daha hızlı çalışmasını, ECP+EPP modu ise normal hızda çift yönlü çalışmasını sağlar Özellikle tarayıcı, yazıcı gibi cihazlar bu modları kullanabilir
ECP DMA Select : ECP modu hızlıdır ama bir DMA (Direct Memory Access Doğrudan Bellek Erişimi) kanalının kendisine ayrılmasını ister Seri porta ECP veya ECP+EPP modlarından bırini kullanan bir aygıt takmışsanız ve seri portu buna göre ayarlamışsanız işte bu seçeneği default ayarı olan Disableddan çıkarıp DMA 1 veya 3 kanalına ayarlamalısınız
UART2 Use Infrared : Bu ayar Enabledkonuma getirildiğinde anakart üzerindeki infrared özelliği devreye girer ve ikinci seri UART portu anakart üzerindeki infrared konnektörüne ayırır (Infrared cihazlar, kablo gerektirmeden kızıl ötesi ışınlarla PC ile veri alış verişinde bulunurlar; ancak bunun içinde sisteme bu konnektör yardımı ile bir IrDA cihazlar pek piyasaya çıkmadığı için bu ayarı Disabledkonumda tutabilirsiniz )
Onboard PCI IDE Enabled : Bu ayarı kullanarak IDE kanalını, ikinci IDE kanalını veya her ikisini birden (bothseçeneği ile) aktif konuma getirebilirsiniz Normalde her iki IDE kanalını da açik tutmalısınız, ancak sadece SCSI sürücüye sahip sistemler için her iki kanal da Disabledkonuma getirilebilir
IDE MasterSlave PIODMA Mode : IDE kanallarına (0 ve 1) master ve slave olmak üzere ikiserden dört IDE sürücü bağlanabılir IDE aygıtları farklı modlarda (0, 1, 2, 3) sahip olduğu için bunların bağımsız olması gerekir IDE sürücüleriniz optimum performansa göre ayarlanır
CPU Warning Temperature : Işlemci ısısı kaç dereceye gelince sistemin alarm verecegini belirler Işlemci ısısının üst ve alt limitlerini buradan belirleyebilirsiniz Işlemci isisi belirlenen limitleri aşarsa sisteminize kurulu uyarı mekanizmasi devreye girer
Current CPU Temperature : Anakartınızda ısı sensörleri varsa, bu alan işlemci ısısını gösterir
Current System Temperature : Sisteminizde (anakartın çesitli yerlerinde) isi sensörleri varsa, bu alan sistem ısısını gösterir
Current CPUFAN 123 Speed : Anakartınızda bu ısı için bir denetleme sistemi varsa sisteminizdeki üç CPU fanının hızını gösterir
POWER Management Setup
Bu bölümde sisteminizin güç tüketimini azaltmak için için ayarlar bulunur
Power Management : güç yönetim modlarının ana denetim masasıdır Ayarı Max Savinge getirirseniz sistem kısa bir süre kullanılmadan durursa güç tasarruf moduna geçer Min Savingde de aynı islem olur ama bu sefer sistem güç tasarruf moduna daha uzun sürede geçer Disabledseçeneği tüm güç yönetim modunu tümüyle devreden çıkarır User Defineseçeneği ise bu bölümdeki diğer seçenekleri ayarlanabilir konuma getirerek, kullanıcının kendi tercihlerini yapabilmesini sağlar
PM Control By APM : Sisteminizde gelişmiş güç yönetimi yüklüyse bu seçeneği Yesolarak ayarlamak güçten daha fazla tasarruf sağlar
Video Off Option : Bu seçenek monitörün ne zaman güç koruma tasarruf geçirilebileceğini gösterir All Modes Off (tüm modlarda kapama); Always On (daima açık); Suspend Off (suspend modunda kapama) ve Susp, Styb Off (suspend ve standby modlarında kapama) seçenekleri vardır
Video Off Method : Monitörün ne şekilde askıya alınacağını belirler ªu seçenekler olabilir: DPMS, Blank Screen, VH Sync+Blank DPMS ( Display Power Management görüntü güç Yönetimi ) özelliği, ekran kartınızı tabii bu VESA DPMS özelliği destekliyorsa denetler Blank Screen sadece ekranı karartır ve sadece güç yönetim özelliği olmayan monitörlerde kullanılır VH Sync+Blank seçeneği ekranı karartır ve yataydikey taramayı kapatır Yeni monitör ve ekran kartlarında DPMS seçeneği kullanılır
Video Off After : Sistemin sırayla daha düşük güç koruması modlarından daha yüksek olanlara geçmesıni sağlamişsanız, hangi modda monitörün kapanacağını belirler
Modem Use IRQ : Sistemi modem sinyali ile uyandıracaksanız, varsa bu seçenekte modeminizin IRQ'sunu seçmelisiniz
PM Timers : Bazi BIOS'larda, bu pencerenin çizgilerle sınırlanmıs ayrı bir bölümünde bulunan PM Timers ayarları güç yönetim zamanlarını belirler Bu bölümde diski güç tasarruf moduna geçiren HDD Power Downsüresi, ve sistemin Uyku, Bekletme ve Askıya Alma (Doze, Standby, Suspend) modlarına geçmeleri için gerekli süreler ayarlanabilir Sistem bir aktivite olunca, örneğin klavyede basılan bir tus ilgili IRQ kanalına sinyal gönderince tekrar harekete geçer
Power Up Control : Yine ayni pencerede ayrı bir bölmede yer alan bu grupta ayrı bir bölmede yer alan bu grupta sistemin ne zaman otomatik açılacağını belirlenir 'SoftOff' özelliğine sahip anakartlarda sistem bir düğme ile veya yazılım aracılığı ile kapatıldığında elektrik doğrudan kesilmez, sistem askıya alınır
PWR Button
Standart CMOS
Date: Burada güncel tarihi ve gerçek zaman saatleri ayarlanmalıdır
Time: Burada gerçek zaman saati için doğru saat zamanını ayarlayınYanlış ayarlanmış bir gerçek zaman saati problemlere yol açabilir, örneğin bir Online bankacılık yazılımı tarafından doğruluk kriteri olarak talep edilecekse bu problem yaratabilir
Sabitdiskler : Burada Primary Master' dan Secondary Slave'e kadar,mevcut bulunan Onboard EIDE Controller'a uygun olan maximum mevcut dört bağlantıya uyan cihaz ayarları bulacaksınız Typeiçin normal durumda ayar imkanı olarak, öncelikle çok eski MFM ve RLL sabit diskleri için anlamı olan 46 parametre bulunmaktadır, ayrıca None,Autove Userseçenekleri diğer seçeneklerdirNoneyani olmayan sabit diskbir SCSI sürücüsüne uyan bir Controller ile işletildiğinde doğrudur, çünkü en sonuncusu çoğunlukla ayrı bir SCSI BIOS yoluyla kendi parametre yöntemini kullanırBunun yerine Autoseçildiğinde,BIOS, sistem başlatımında bağlı bir EIDE sabitdiskinin konfigürasyon sektörünü okur ve böylelikle bildirilen platin parametresini kabul ederBu hemen hemen her zaman iyi sonuç verirÇünkü sabitdisk önceden farklı bir Mapping kullanan, yani silindir, kafa ve sektörlerinde mantık ayrımı için başka bir hesap tablosu kullanan başka bir (E)IDE adaptörü ile işletilir
Sürücü A, B: Burada maksimum iki mevcut Floppy sürücü ayarlanabilir 144 MB 35 incbugün gerçerli bulunan 35 inç sürücüye, 12 MB 525 incdaha önceki 525 inç sürücüye karşılık gelmektedirTabii ki Floppy3 Mode Support adında ve sadece özel olarak Japonya'da geçerli olan 35 inç formatındaki 12 MB sürücülerde Enabledolması gereken ek bir seçenek bulunmaktadır
Video: Bu ayar grafik kartı modeli ile ilgilidirYani normal olarak EGAVGA'dır
Halt On: Bu kayıt, BIOS'un açılış testi sırasında bir hatayla karşılaşmasındaki durumu belirlerAll Errorsbilgisayarı her hatada durdurmayı sağlayan tipik bir ayardırAll,But keyboard, bilgisayar klavyesiz bir server olarak kullanılmak istendiğinde anlamlı olur
Memory: Burada ayarlanacak bir şey yokturSistem sadece ne kadar anabellek bulunduğu konusunda bilgi verirStandart olarak ilk Megabyte 640K Base Memoryve 384K Other Memoryiçin olan değerle beraber, Total Memoryaltında söz konusu toplam bellek oluşur
Bios Features
Virus Warning: Bu ayar mevcut ve Enableddurumunda ise, bir program Boot Sektöre ve ya sabit diskin Partition tablosuna ulaşmaya denediğinden BIOS bir uyarı veriyorNormal programların bu alanda işi olmadığından, böyle bir hareketin arkasında virüs saklı olabilirBu özellik işletim sistemlerinde problemlere yol açabilir
CPU Internal Cache: Bu seçenek Enabledolmalıdır, çünkü bu işlemci ana belleği aktif hale getirmekte ve büyük bir hız artışı sağlamaktadır
External Cache: Bu ifade biraz aldatıcıdır çünkü genel olarak durada SecondLevel Cache açılır ya da kapatılırBurada bu önbelleğin gerçekten anakartta takılı olup olmaması önemli değildirBir çok 586 işlemcilerde, Pentium II'lerdeki işlemci modülleri üzerindeki veya Pentium Pro'lardaki işlemci içinde olduğu gibi, Enabledher durumda verimi artırmaktadırBunula beraber, işletim sistemlerinin kurulumunda veya eski DOS oyunlarının kullanımında bir acil durum freni olarak bir yada iki Cache belleğin de deaktive edilmesi tavsiye edilirAksi taktirde çok hızlı geçecektir
Quick Power On Self Test: Enabledolduğunda bu seçenek bilgisayarın açılmasından sonra kendi kendine aynı testlerin yapılmasını durdurarak test etme süresini azaltırGüvenilirlikleri zaten ispatlanmış bilgisayarlarda böylelikle açılış hızlanırGerektiğinde iptal edilmesi gerekebilirAsgari çevirme sayılarına ulaşmaları için oldukça uzun zamana ihtiyaç duyan eski sabitdiskler, bu kısa süre içerisinde kendilerini sisteme tanıtma fırsatı bulamayabilirler
Boot Sequence: Bu ayar, işletim sisteminin yüklenmesinde takip edilecek sürücülerin sırasını belirler A,C,SCSIklasik sıralama olmalıdır Kim pratik olarak sabitdiskten boot etmek istiyorsa ve aynı zamanda disketlerdeki Boot sektörü virüslerinden emin olmak istiyorsa,C,A,SCSIyi tercih etmelidir
Swap Floppy Drive: Bu ayar Enabledolduğunda her iki Floppy sürücünün ayarları BIOS ortamında değiştirilecektirBu, hem 35 inç sürücüye hem de 525 inç sürücüye sahip olunduğu ve değişmeli olarak her ikisinden de Boot edilmek istenmesi durumunda pratiktir
Boot Up Floppy Seek: Bu seçenek Enabledkonumunda ise,BIOS bilgisayarın açılışında kafa birimlerini Track 40 üzerine gezdirerek eski 40 veya yeni 80 Track'lik Floppy sürücümü kullanıldıığını bildirir Yaygın olarak kullanılan 12 MB ve 144 MB sürücüler sadece 80 Track ile çalışmaktadır
Floppy Disk Access Control: Eğer mevcutsa,bu ayar ile Floppy sürücüsü normal yazma ve okuma işletiminden RWsadece okuma işletimine Read Onlygeçerİstenmeyen bilgi hırsızlığını önlemek için,çalışan program BIOS civarında olmalı ve Floppy Controller'a direkt bağlantısı bulunmamalıdırBundan başka Setup ayarlarının bir Password yoluyla desteklenmesi gerektiğide unutulmamalıdır
Boot Up Numlock Status: BIOS, Enableddurumuna getirildiğinde, geliştirilmiş AT klavyelerin NumLock fonksiyonu aktif kılmaktadırBöylelikle klavyenin sağına yerleştirilmiş sayı bloğu ikinci bir Cursor bloğu gibi davranmak yerine, üzerindeki nümerik değerleri yansıtırlar
Boot Up System Speed: Bu seçenek bulunuyorsa burada açılıştaki sistem hızı high(yüksek normal işletim) veya lowolarak ayarlanabilirBunun nasıl yapılacağı frekansın azaltılması, Cache belleğin kapatılması anakartın özelliklerine bağlıdırYavaş bir sistem örneğin oynanamayacak derecede hızlı çalışan ve eski DOS oyunları için tercih edilebilir
Gate A20 Option: Bu fonksiyon A20 adres alanlarının ilk Megabyte'ın üzerindeki bellek alanını uygun olarak kullanabilmesini sağlar Normalklavye denetleyicisi (Keyboard Controller) üzerinde olan eski bir yöntemdirBugünkü yaygın ve hızlı metot da Chipset üzerindedir
Typematic Rate Setting: Enabledolarak ayarlanmışsa, Typematic Rate (karaktersn)ve Typematic Delay (msec)fonksiyonlarıyla Keyboard Controller'ın tekrar oranı ve basılan tuşların geç olarak ekrana yansıması ayarlanabilirDOS'tan daha gelişmiş olan modern işletim sistemleri bunun için kendi ayar seçenekleri sunmaktadır
Security Option: Bu seçenek, Setup ana menude kullanıcı ve sistem yöneticisi için ayarlanmış şifrelerin sorgulanmasını kontrol ederHiç bir şifre ayarlanmamışsa,seçenek etkisiz kalmaktadırSystemBIOS her sistem türünde her iki şifreden birini isterSetupseçildiğinde Supervisor Passwordsorulur User Passwordburada yeterli olmaz
PS2 Mouse Function Control: Autoayarı bulunduğunda,BIOS sistem başladığında PS2 Mouse ararBulunmadığında, Interrupt hattı IRQ12'yi diğer amaçlar için boş bırakılmalıdır Disabledile boş bırakma olayı kaçınılmaz hale gelmektedir
PCIVGA Palette Snoop: Normalde bu seçenek Disabledolarak durur İstenirse ISA temelli MPEG veya video kartlarının, PCI grafik kartlarının o anki aktif renk pletini kullanmasına izin vermek için aktif yapılabilirSözü edilen ISA kartları,çıktı bilgilerini direkt grafik kartının ekran belleğine yazarsa, sunumdaki renk hatalarından kaçınılmış olur
OS Select For DRAM 64MB: OS2 bundan doğru olarak faydalanabilmek için,Warp versiyonuna kadar,64MB üzerindeki anakartın özel olarak düzenlenmesine ihtiyaç duyardıBu OS2ile ayarlanabilirNormal durumda (ve Warp 4'te) burada NonOS2seçili olmalıdır
SystemVideo BIOS Shadow: Bu ayarlar Enabledkonumunda, yavaş Firmwarebellek yapı taşlarının içeriğinin belirgin ve daha hızlı olan ana belleğe yansımasını etkilerSystem BIOS seçeneği artık sık olarak bulunmamaktadır ve bunun yerine hemen otamatik olarak yansıtılmaktadırlarBu ayarlar,herşeyden önce DOS ortamında büyük hız artışı sağlamaktadır
Chipset Features
Auto Configuration: Enabledolarak ayarlandığında Board üreticileri tarafından belirlenmiş özellikle değişik bellek zamanları için mantıklı parametreler yüklenirBunların hepsi,ancak Disabledseçildiğinde tekrar değiştirilebilir
DRAM Speed Selection: Burada FPM (Fast Page Mode) ve EDODRAM için kullanılan bellekleri hızı bildirilir 60 nsve 70 nsseçilebilir Somut değer kullanılan modüle bakılarak bulunabilirBellek entegreleri normalde uygun işaretler taşır ve sonradan ayarlanabilir 60veya 70
System Video BIOS Cacheable: Bu her iki seçenek de , Shadow RAM'de yansıtılan BIOS parçaların tampon bellekte işlenip işlenmeyeceğini bildirirÇoğunlukla BIOS rutinlerine başvuran DOS yazılımı Enabledseçilmesi ile beraber kolay hız artışı sağlanmaktadırModern işletim sistemleri BIOS erişimlerini hada iyi Driver'lar yolu ile yapmaktadırlar
816 Bit IQ Recovery Time: Burada ,ISABUS'lara yapılan işlemler arasında ne kadar bekleme devri ve ne kadar dinlenme zamanı olacağı ayarlanabilirNormal olarak burada 1yeterlidirProblemlerde, örneğin ISA ses kartı ile olanlarda, yüksek değer verilerek yapılan denemeler problemi çözebilir
Integrated Peripherals
Block Mode: Bu seçenek Enabled(ya da Auto) olarak seçilmişse, BIOS IDE sabit diskinin konfigürasyon sektöründen bir defada kaç sektörün okunabileceğini veya yazılabileceğini bildirir Block Mode'un (veya Multi Sector Transfers) tavsiye edilen değerlerin kullanımı,her sektör için yazma ve okuma işlemlerini tek tek yerine getirilmesi için gerekli olan yönetim zahmetini azaltmaktadır ve bu da daha sonra hıza etki etmektedirGerekli durumlarda bu seçenekten somut sayı değerleri ayarlanabilirBaşka bir yardımcı olmadan kullanıcı somut değeri çok zor bulacaktır
IDE PIOUDMA: Autoen yararlı ayardırÇünkü burda BIOS konfigürasyon sektöründen veya mevcut EIDE cihazının Firmware'ında somut değeri bildirmektedirDeğerlerin manüel olarak ayarlanması, sadece çok uzun bağlantı kabloları veya sistem frekansını değiştiren Tuning önemleri nedeniyle çıkan zorluklarda tavsiye edilir
PCI SLOT IDE Second Channel: Burada PCIEIDE kartının ikinci bir kanalın açılması Enabledveya kapatılması Disabledmümkündür
OnChip PrimarySecondary PCI IDE: Bu her iki ayar, OnBoardEIDEController'ın her iki kanalının da aktif olup olmadığını ve ait olan kaynakları işgal edip etmediklerini belirlerIDE cihaz kullanmayan biri bunları iptal ederek boşalan iki Interrupt hattını diğer amaçlar için kullanabilir
Onboard PCI SCSI Chip: Bu menu seçeneği mevcutsa, Enabledkonumunda uygun kaynakları (Interrupt, dma kanal) kullanan bir OnBoard SCSI Chip'ini etkinleştirir
USB Controller: Enabledkonumunda Chipset'teki entegre edilmiş Controller'ı Universal Serial Bus için aktif hale getirirGerekli kaynaklar, USB cihazı gerekmediği sürece saklanabilir
ONBoard FDC Controller: Bu menü maddesi neredeyse her zaman aktiftir, çünkü Board kendi Floppy Controller'ını IRQ 6,DMA 2'de aktif hale getirirOnBoard Controller'ın yerine, tamamen uygun bir takma kart kullanılmak istenirse veya tamamen Floppy sürücüden gelmeden Disabledayarıyla kaynak çakışmalarını çözer ve bununla beraber daha başka kaynakların kullanılmasına olanak sağlar
OnBoard Serial Port 12: Bu her iki ayarla Interrupt meşguliyeti ve her seri bağlantı için port adresi seçebilir
UART 2 MODE: Burada ikinci siri arabirim için işletme modu belirlenir StandartRS232C'lik normal işletme anlamına gelmektedir
Duplex Mode: Bu seçenek Fullolarak ayarlandığında mevcut bir InfraredTransceiver aynı anda hem gönderebilir hem de alabilir duruma gelmektedir Halfile sadece değişmeli olarak devreye giren gönderme ve alma işletmelerine olanak tanınır
OnBoard Parallel Mode: Burada,paralel bağlantıların Port adresleri ve Interrupt hatları belirlenir veya hepsi tamamen Disabledolarak kapalı konumlandırılır 378ırq7ve 278ırq5LPT1 ve LPT2 için geçişli alternatiflerdir IRQ5 her türlü ses kartının standart Interrupt'ı olarak yerleştiği için, çoğunlukla ilk paralel port seçeneği en iyi seçimdir
Paralel Port Mode: Burada, yazıcı bağlantısı için yönlendirilebilir kombinasyonlar olan SPP, EPPve ECParasında seçim yapmak mümkündür Standart Parallel Mode'un (SPP) aksine, hem Enhanced Parallel Port (EPP) hem de Extended Capabilities Port (ECP) bidirectional (çift yönlü),yani daha hızlı çalışmaktadır EPP modunun birçok versiyonu mevcutturHirbir problem ortaya çıkmazsa, ECPEPPen iyi, en esnek ve en hızlı ayar demektir
ECP Mode Use DMA: Burada ECP modu için bir DMA kanalı tahsis edilebilirKanal 1ve kanal 3tercih edilmelidirSound Blaster uyumlu ses kartları için standart olan bunlardır
Parallel Port Epp Mode: Bu seçenek mevcut ise, EPP17ve yeni EPP19arasında seçim yapılabilirBöylelikle, eğer paralel port cihazlarında bir problem olursa deneme imkanı mevcuttur
PNPPCI Configuration
PNP OS Installed: Bu madde altında Yesi ayarladığımızda,BIOS sadece boot işlemi için gerekli donanımın kaynak dağılımı ile ilgilenecektirDiğer parçaların konfigürasyonu için sonradan zorunlu olarak Plug & Play özelliğine sahip Windows95 gibi bir işletim sistemine gerek duyar
Reset Configuration Data: Bu seçenek genellikle Disableddurumundadır Enabledile aktif duruma getirildiğinde, BIOS Setup'tan çıktıktan sonra,Reset sırasında bütün ECSD kayıtları silinirBoot işlemi sonunda BIOS mevcut kaynakları tekrar tamemen dağılırBurada öncelikle rezerv edilen kaynaklarla uygun ISA kartları tekrar tamamen dağılırSonra bunu Plug & Play parçaları izlerYapılan sistem konfigürasyonları böylelikle gerektiğinde tekrar canlandırılabilir
IRQx DMAx Assigned To: Bu ayarlar sadece Resources Controlled Byaltında Manualseçeneği tercih edildiğinde ortaya çıkarBu ayarlar mevcut kaynakların Legacy ISAveya PCI ISA PnPile bir ISA kartına veya Plug & Play Resource Pool'a bağlanmasını mümkün kılarEski bir Sound Blaster 20 kartı için, örneğin Legacy ISA'da IRQ 5 ve DMA 1 ayarlanabilir
PCI IRQ Activated By: Bu ayar mevcutsa, burada Levelve Edgeseçenekleri terçih edilebilirNormlara uygun PCI kartları normalde sinyal yüksekliğine göre uyandırır ve Interrupt'la desteklenirBundan sonra,bir çok PCI kartı tek bir Interrupt hattını problemsiz kullanabilirlerBazı uyumsuz PCI kartları oyun kurallarına uymamaktadırBöyle problemli kartlar Edgeseçeneği ile zaptedile bilir
Slot x Using INT #: Bu ender seçenek, 4 PCI Interrupt'ından birinin belli bir PCI yuvasından birine atanmasına olanak sağlarBöylelikle bu problemler EgdePCI kartlarında giderilirNormalde Autoile yapılan dağıtım yeterlidir
1st 2nd 3rd 4th Available IRQ: Bu çok ender bulunan seçenekte, eğer autoile yapılan otamatik düzenleme istenmeyen sonuçlar üretiyorsa,A'dan D'ye her dört PCIInterrupt'ı için bir Interrupt düzenlemesi yapabilirsiniz
PCI IRQ Map To: Bu menu maddesinde 14 ve 15 numaralı IDEInterrupt'ların düzenini seçebilirsinizNormal durumda bunlar PCI Autoile mevcut bulunan OnboardController'a verilmektedirBunun yerine PCI Controller kartının bir Slotunun da ISAile ISA Controller'a verilmesi ayarlanabilir
Primary Secondary IDE INT#: Burada, Onboard Controller'ın veya uygun bir PCI kartının her iki IDE kanalından herbirinin hangi PCI Interrupt'ı kullanması gerektiği belirtilirAve Bnormaldirler
Use MEM Base Addr: Bu seçenek UpperMemory alanındaki bir anabellek penceresinin rezervasyonunu mümkün kılarÖrneğin bazı eski ISA network kartlarıBurada NA(Not Avaible mevcut olamayan) yerine bir başlangıç adresi verildiğinde, ihtiyaç duyulan bellek alanının büyüklüğünün ayarlanmasını sağlamaya yönelik Used MEM Lengthseçeneği karşımıza çıkar
Power Management
Power Management: Burada bütün enerji tasarrufu önlemleri kapatılabilir, açılabilirEn son durum için yüksek Max Saving, düşük Min Savingveya ayarlanabilir tasarruf derecesi User Defineolmak üzere üç profil bulunmaktadır
PM Control by APM: Eğer Windows 9598 gibi Advanced Power Management'lı bir işletim sistemi kullanıyorsanız, buna Yesile enerji tasarrufu önlemlerinin kontrolünü verebilirsiniz
Video Off Method: Burada , çok farklı ayarlar mevcuttur,ekranın kapatılması gerektiği gibi Blank Screenson olarak boşluk işareti monütöre gönderilir VHsynclankek olarak senkronizasyon sinyallerini kapatmaktadır DPM Supportgrafik karlarının ve mönitörün VESA Display Power Management Signaling'de anlaşmalarını sağlar, ki durum en geç üç yıl içinde bütün cihazlar için gerekli olacaktır
Modem Use IRQ: Burada mevcut modemin Interrupthattını bildirmektedirBu hat üzerinde aktiviteler bilgisayarı daha sonradan uyandırmaktadırlarÖrneğin faks gelmesi gibi
DozeStandbySuspend Mode: Bu üç seçenek aktif olmayan saatleri belirlemektedir ve buna göre sadece işlemcinin (Doze Mode) sabir diskin ve ekranın (Standby Mode) veya bütün parçaların enerji uykusuna geçmesini yönetir
HDD Power Down: Burada, sabit diskin Standby Modta bağımsız olarak kapatılmasına kadar ki aktif olmayan saatlerini belirlersinizBütün sürücülerin sık sık elektrik kesilmelerine dayanamıyacığına dikkat edinBu her şeyden önce server işletmelrşn deki yüksek verimli sabitdiskler için geçerlidir,çünkü kesintisiz çalışmak isterler
Wake Up Events in Doze & Stanby: Bu başlık altında Interrupt'larda oluşan bir liste ortaya çıkmaktadır ve onların aktiviteleri Onbilgisayarı Doze Stand by modlarında uyandırmalıdırYeni BIOS versiyonlarında bu başlıklar sıklıkla Reload Global Timer Eventsaltında daha gelişmiş bir formda görünmektedir
Power Down & Resume Events: Bu ikinci Interrupt listesinde bilgisayarı SuspendMode'un uyandırması gereken bütün parçalar Onile işaretlenir
Throttle Duty Cycle: Bu ayar işlemcinin Doze Modunda göstermesi gereken performans yüzdesini yönetir
VGA Active Monitor: Bu seçenek Enabledise grafiklerin aktivitesi, sistemi Standby Mod'undan uyandırır
CPU Fan Off in Suspend: Enableda ayarlandığında, BIOS Suspend Mod'unda işlemci fanı için olan bağlantıyı keser
Resume by Ring: Bu seçenek Enabledolduğunda seri bağlantılarda RingIndicator hattı modeme gelen bir çağrıyu gösterir ve PC enerji tasarrufu modundan uyandırılırSoftware yönetinli ATX Power'a sahip bilgisayarlarda da hatta yarı kapalı durumdan bilgisayarı tekrar uyandırır
IRQ 8 Clock Event RQ 8 Break Suspend: Eğer bu ayarı Enabledyaparsanız, gerçek zaman saati bilgisayarı Suspend modundan uyandırır, çünkü IRQ 8, gerek zaman saatinin Interrupt'ıdır
BIOS HAKKINDA BİLGİLER 2
CMOS, BIOS verilerini tutan yarı iletkene verilen isimdir ( Complementary Metal Qxide Semiconductor ) BIOS Setup'i ilk açtığınızda ekrana gelen menüye de CMOS Setup adı verilir Ok tuşları ile buradaki seçeneklerden birinin üzerine gelip enter tuşuna bastığınızda ya alt menülere geçilir, ya da bu seçenekler zaten kendi başına birer komuttur; bu komut yerine getirilir BIOS Setup'in tüm pencerelerinde olduğu gibi bu pencereden de Esc tuşuna basılarak çıkabilir veya F10 tuşuna basarak yaptığınız değişiklikleri kaydederek çıkabilirsiniz
Not : BIOS ayarlarını anlatırken Enabledve Disabledterimlerini kullanacağız Çoğu BIOS ayarlarının karşısında bulunana bu seçeneklerden ilki yani, Enabledo ayarin aktif olduğunu, Disabledise devreden çıkarılmış olduğunu gösterir
Standart CMOS Setup
Ana Menüden bu bölüme girdiğinizde, temel sistem ayarları ve sistem saati ile ilgili seçeneklere ulasırsınız Bunların islevleri asağıda sunulmustur
DateTime : Sistem saatini ve tarihini buradan ayarlayabilirsiniz Aslında sistem saatini ve tarihini Windows veya DOS'tan da ayarlayabilirsiniz Işletim sistemlerinin saat ve tarihleri BIOS'dakilerden farkı olmaz Tarih konusunda küçük bir not düşmek gerekli: Yil iki basamaklı görünüyorsa 2000 yılı sorununuz olabiliyor Yani 2000 yılında tarih 00 olarak görünecektir Sistem ve uygulamalarınızın tümü 1900 yılı gibi algılayabilir Ancak uzunca bie süredir anakartlarda bu sorun, yıl dört haneye çıkarılarak giderilmiştir ve tarihin 2079 yılına kadar gösterilmesi sağlanmıştır Tabi anakartlarda bu sorunun çözülmesi her şeyi halletmeyebilir; bazı kritik yazılımlarda tarih yazılım tarafından belirleniyor olabilir Bu durumda yazılımların güncellenmesi gerekir
Sabit Diskler : BIOS ve anakartlar 4 IDE sürücüye (sabit disk veya CDROM) destekler IDE disketlerinizin ayarlarını Hard Disksadlı bu bölmede görebilirsiniz Ancak sisteminizdeki IDE CD sürücüler veya SCSI sürücüler burada görünmez Burada disklerinizin MODE bilgisini tüm disk sürücülerinizin için AUTO olarak seçmenizi öneririz Böylese BIOS, POST sırasında diskinizin özelliklerini belirleyip sistemi ona göre açabilir BIOS diskinizi bu sekilde, ana BIOS Setup menüsünden IDE HDD Auto Detectionseçeneği ile BIOS'un diskinizi bulmasını sağlayabilirsiniz Hard Disk bölmesindeki parametreler diskinizin kafa, silindir, sektör sayısı ve teknoloji ile ilgili bazı bilgiler içerirler Nadirende olsa BIOS bazı diskleri otomatik olarak tanımayabilir Bu durumda disk türünü (Type) User(Kullanıcı) olarak seçip disk üzerinde yazan bu parametreleri elle girerek diskinizi tanıtabilirsiniz Neyse ki günümüzde tüm yeni anakartlarda IDE HDD Auto Detectionseçeneği vardır ve bu çoğu diski tanımamazlık etmez
Disk Sürücüler : Hemen hemen her PC'de bir disket sürücü vardır Hatta bazılarında iki tane olabilir Işte bu bölmeden disket sürücünüzün tipini seçeceksiniz Tek bir disket sürücünüz varsa bunu 144M, 35olarak seçebilirsiniz Diğer disket sürücü (Drive B) ise Not Installed(Kurulmamış) olarak bırakılır günümüzde çoğu disket sürücü 144MB'lık diskleri okur Bir ara 288MB'lik disket sürücülerde çıktı ama bu kapasiteye sahip diskler pek yaygınlaşmadığından sürücüleride yaygınlaşmadı
Video : Bu, monitörünüzün tipi ile ilgili bir ayardır Eskiden 40 veya 80 sütunluk CgA monitörler veya mono monitörler varken bu ayar işe yarardı Artık hep renkli VgA veya SVgA monitörler kullanıldığı için bu ayar EgAVgA olarak bırakılıyor
HaltOn : POST, yani BIOS'un gerçekleştirdiği donanım testleri sırasında bir donanım hatası ile karşılaşılırsa sistem durur HaltOn seçeneği ile bazı hataların dikkate alınmamasını, POST işleminin devam ederek sistemin açılmasını söyleyebilirsiniz Bu seçenekler aşağıdaki gibidir
No errors POST hiçbir hatada durmaz
All errors BIOS bir hata tespit ettiğinde durur ve size bu hatayı düzentmeniz için uyarıda bulunur
All, But Keyboard POST klavye hataları dışındakı hatalarda durur
All, But Diskette POST disket sürücü hataları dışındaki hatalarda durur
All, But DiskKey POST klavye ve disket sürücü hataları dışındaki hatalarda durur
Bellek Bilgileri : Bu alandaki bilgilerde değişiklik yapamazsınız Burada geleneksel (base), uzatılmış (extended) ve diğer bellek kapasiteleri hakkında bilgi yer alır
BIOS Features Setup
CPU Internal Core Speed : Bu sayıdaki ekran görüntüsünde görülmese de bazı anakartların özelliğine bağlı olarak burada işlemcinin hızı görünür (233MHz, 300MHz gibi) Bazı BIOS'larda bu değiştirilebilir bir değildir Ancak yeni Abit, Chaintech gibi anakartlarda işlemci terfileri için bu bir seçenek olarak verilmiştir ve işlemci hizini anakart üzerindeki karmaşık jumperler ile değil doğrudan BIOS yazılımından ayarlamanıza izin verir Bazı BIOS'larda ana menüde CPU&CHIPSET SETUP adlı ayrı bir bölümde de yer alabilir
Virus Warning : Bu seçenek Enabledkonumuna getirilmisse diskin boot sektöründe veya bölmeleme tablosunda (partition table) kazara veya virüsler marifeti ile değisiklik yapılması engeller Boot virüsleri için güzel bir önlemdir Ancak diski FDISK ile biçimlerken veya Windows 95 kurulurken de bu bölmeler değistirildiği için, bu seçenek Disabledkonumuna getirmezseniz, diski FDISK ile bölmeleyip format atamazsınız Anakart kitapçığınızda bu seçeneğın sürekli Disabledkonumda tutulması gerektiği de yazıyor olabilir Bunun nedeni, yeni isletim sistemlerinin bunu gerektirmesidir
CPU Internal Cache : Bazı BIOS'larda CPU Level 1 cacheCPU Level 2 Cacheolarak da görünür Yeni PII işlemcilerde önbellek işlemci üzerindedir Sık kullanılan bazı bilgiler disk veya sistem belleği (RAM) yerine, geçici olarak hızlı önbellekte tutulabilir Böylece bazı işlemler daha hızlı gerçekleştirilir Sisteminizin performansını artırmak için bu seçeneği sürekli Enabledkonumunda tutmalısınız
BIOS Update : BIOS yongası ile bütünleşik BIOS güncelleme modülünün işlemciye gerekli bilgileri iletmesini sağlar Enabled konumunda durmalıdır
CPU Fast String : Performansi artırır Bu yüzden Enabledkonumda olması gerekir Bazı BIOS'larda bulunmayabilir
Quick Power On Self Test : POST işleminin 4 kez yerine (bazı PC'lerde 3 kez) bie kez yapilmasını sağlar Sistemin hızlı açılmasını sağlamak için Enabledkonumuna getirebilirsiniz
Boot Sequence : PC'niz açıldığında BIOS'un isletim sistemi için önce hangi sürücüye bakması gerektiğini söyler Sisteminizi açılıs disketi ile açacaksanız bu sırayı A, C olarak değistirebilirsiniz Normalde ise açılısın hızlanması için C, A olarak durmalıdır Yeni BIOS'larda sistemin CDROM'dan veya diğer sürücülerden açılması için CDROM, E, F, LSZIP gibi seçenekler de bulunur
HDD Sequence SCSIIDE First : Bazı yeni BIOS'larda SCSI ve IDE diskleri bir arada kullananlar için konulan bu yeni seçenek, SCSI'ye ayarlandığında sistemin SCSI sürücüler üzerinde birden fazla isletim sisteminin boot edilmesinde de kullanılabilir
Boot Up Floppy Seek : Bu seçenek Enabledkonumda ise açılışta disket sürücü bir kez aranır Ama Disabledkonumda ise sistem ara sıra disket sürücüyü yoklayarak doğru çalışıp çalışmadığını kontrol eder Sisteminizin ara sıra işlem yapmayi kesip disket sürücüyü aramasını istemiyorsanız Enabledkonumuna getirin; çünkü default ayarı Disableddir
Floppy Disk Access Control : Bazı BIOS'larda bulunan bu ayar, sabit diskten disket sürücüye dosya kopyalamasını engeller RW (ReadWrite) seçilmişse, diskete yazdırma yapılabilir ve disket okunabilir
IDE HDD Block Mode Sectors : Bu seçenek, disketlerde veri transferi başına bir sektör yerine her transferde birden fazla sektörün işleme alınmasını sağlayarak disk performansını artırır Tüm yeni diskler bu özelliği destekler Bu tür yeni disketlerde seçenek HDD Maxolmalıdır
Boot Up NumLock Status : Klavyenizin sağındaki numerik tuş dizisiklavyenizde NumLock tuşu basılı ise rakamları yazmak için de kullanılabilir, ok ve fonksiyon (sayfa yukarıaşağı kaydırma, metin sonunabaşına gitme vs) tuşları olarak da BIOS'ta bu seçeneği Ondurumuna getirirseniz; sistem açıldığında NumLock tuşuna basmişsanız gibi olur ve numerik klavye rakamları yazar
Boot Up System Speed : Yeni bazı BIOS'larda bulunan bu ayarı, sistemin işlemci hızınıza uygun olarak açılması için Highkonumuna getirmelisiniz Lowkonumda iken sistem dahili veriyolu hızında açılır Bazı çok eski çevre birimleri ve oyunlar bu hıza alışık olmadığı için, Low seçeneği konulmuştur Normalde Highkonumda durmalıdır
gate A20 Option : Bu seçenek, sistemin 1 MB üzerindeki uzatılmış belleği (extended memory) nasıl kullanacağı ile ilgilidir Fastseçilmişse, sistem yonca seti gate A20'yi kontrol eder Normale ayarlanmışsa, klavye denetçisindeki bir pin bunu denetler gate A20'yi Fastolarak seçmek, özellik Windows ve OS2'de sistem performansını artırır
Typematic Rate : Üç seçenek halinde bulunur (Bazı BIOS'larda, BIOS Features Setupekranının sağ tarafında yer alır) Klavyede basılı tutulan bir tuşun tekrarlanma hizini ayarlayan bu seçeneklerden ilki 'Typematic Rate Setting' dir ve Enabledkonumuna getirildiğinde ikinci ve üçüncü seçeneklerin ayarlanabilmesini sağlar Typematic Rate (charssec)adlı ikinci seçenek, klavyede bir tuşu basılı tuttuğunuzda, saniyede aynı karakterden kaç adet yazılacağını belirler Pek gerekli bir ayar olduğu söylenemez Üçüncü ayar olan Typematic Rate Delay ise, bir klavye tuşunu basılı tuttuğunuzda aynı karakterin tekrarlanarak yazılması için arada kaç milisaniye süre olması gerektiğini belirler
Security Option : Sisteminize ve BIOS Setup'daki ayarlara başkalarının ulaşamaması için BIOS Setup'tan nasıl şifre koyabileceğinizi biraz ileride açıklayacağız Bu seçenek ise bu şifrenin sistem için mi BIOS Setup için mi olmasi gerektiğini belirler Hani bazen BIOS Setup'ta şifre koymanıza rağmen sistem takır takır açılır, yoksa sistemin şifre özelliği çalışmıyor mu diye sinirleriniz bozulur ya Işte o zaman bu ayar Startupkonumuna getirilmiş demektir Oysa bu ayar Systemkonumuna getirilirse, sistem açılışta şifre sorar ve şifreyi girmeden PC'nizi açamazsınız
PS2 Mouse Function Control : Yeni sistemlerde fare bir COM portuna değil, yuvarlak bir PS2 portuna bağlanır (tabii bunun için PS2 farenizin olması gerekir) Işte bu ayar Autoise sistem açılışta PS2 fareyi tanır ve IRQ12'yi bu fareye ayırır Aksi halde IRQ12 başka kartlara ayrılabilir
PCIVgA Palette Snoop : Bazı grafik kartları (örneğin grafik hızlandırıcılar ve MPEg kartlari) standart VgA olmayabilir ve renkleri düzgün şekilde göstermeyebilir Bu ayarın Enabledyapılması sorunu giderir Disabledolarak bırakılması önerilir
OS2 Onboard Memory 64MB : OS2 isletim sistemi ile birlikte 64MB'tan büyük DRAM kullanıyorsanız bu ayarın Enabledyapın Aksı halde Disabledolsun
Video ROM BIOS Shadow : Bu ayar Enabledyapıldığında video BIOS'unun ROM tipi bellekten RAM tipi bellek ROM'dan hızlı olduğu için, Shadowadı verilen bu işlem sayesinde sistem performansı artar Hemen bu seçeneği altında bir dizi bellek adresi göreceksiniz Bunlar ROM kullanan diğer kartlara aynı işlemi uygulamak içindir Ancak kitapçıklarına bakarak bu kartların hangi adresleri kullandığını öğrenmeli, ona göre bu seçenekleri Enabledkonuma getirmelisiniz Çünkü bu işlem 6401024K arasındaki bellekten çalar
CHIPSET Features Setup
Anakartın yonga seti ile ilgili ayarlar bu kısımda bulunur günümüzde çoğu anakartta bulunan yonga seti ve bellek ayarları ile ilgili seçenekleri bu bölümde anlatacağız
EDO Auto Configuration : Bu ayar genelde default olarak 60 ns'ye ayarlanmiştir 50 veya 70 ns'lik EDO RAM'ler kullanıyorsanız bu ayarı 50 veya 70 ns'ye getirebilirsiniz EDO RAM ile ilgili teknik bilgiler içeren diğer ayarları olduğu gibi bırakmanız önerilir
SDRAM Configuration : Sisteminizde SDRAM tipinde bellek kullanıyorsanız belleklerinizin hızını burada belirleyebilirsiniz LX yonga setli anakartlarda bu ayar 8, 10 veya 12 ns olabilir BX anakartlar için gelistirilen 100MHz'lik belleklerde ise bu ayar 6 veya 8 ns olmalıdır SDRAM ile ilgili teknik bilgiler içeren diğer ayarları olduğu gibi birakmanız önerilir
816 Bit IO Recovery Time : 8 ve 16 bitlik ISA kartlar için zamanlama Dafault ayarlarda bırakılmalıdır
Memory Hole at 15M16M : Bu ayarı Enabledyapmak, belleği 1516 MB arasındaki kısmını bu ayarı özellikle gerektiren ISA kartlara ayırır Sisteminizde bu tür bir ISA kart yoksa ve bu ayar Enablededilmişse sistem belleği 1 MB az görünebilir Özel bir durum olmadıkça bu ayarı Disabledolarak bırakın
PCI 21 Support : Bazı BIOS'larda bulunan bu ayar PCI 21 standardının desteklenmesini sağlar Enabledkonumda tutulmalıdır
DRAM are xx bits wide : Pariteli bellek kullanıyorsanız bunlar 36 bit'lik olarak kabul edilir Örneğin iki pariteli bellek modülü varsa bu ayar 72 olarak görünür Paritesiz bellekler ise 32 bitliktir Yine iki bellek modülü varsa bu ayar 64 olarak görünür
Data Integrity Mode : Hata düzeltmeli (ECC) bellek kullanıyorsanız bu ayar ECC yapılmalı, aksi halde NonECC olarak bırakılmalıdır
Onboard Serial Port 1 : Birinci seri portun bellek adresini ve IRQ'sunu gösterir Bazı dahili modemler bu portu (COM 1) kullanır ve seri portun iptal edilerek dahili veriyoluna yönlendirilmesini gerektirir Bu durumda Seri port Disabledayarına getirilir Seri Port 1'in default bellek adresi ve IRQ'su 3F8HIRQ4'tür
Onboard Serial Port 2 : Ikinci seri portun bellek adresini ve IRQ'sunu gösterir Seri port 1 için söylediklerimiz bu port için de geçerlidir Seri Port 2'nın default bellek adresi ve IRQ'su 2F8HIRQ3'tür
Onboard Parallel Board : Paralel portun bellek adresini ve IRQ'sunu gösterir Default değeri 378HIRQ7'dir Bir PC'ye paralel portlu giris çıkıs (IO) kartı bağlanarak paralel port sayısı üçe çıkarılabilir Ancak bu bellek adresi ve IRQlarinda çakısma olmamalıdır
Paralel Port Mode : Default ayar Normaldır Bu, portun normal hızda ama tek yönlü çalışmasını sağlar EPP modu portun çift yönlü ve maksimum hızda çalışmasını, ECP çift yönlü ve maksimum veri transfer hızında daha hızlı çalışmasını, ECP+EPP modu ise normal hızda çift yönlü çalışmasını sağlar Özellikle tarayıcı, yazıcı gibi cihazlar bu modları kullanabilir
ECP DMA Select : ECP modu hızlıdır ama bir DMA (Direct Memory Access Doğrudan Bellek Erişimi) kanalının kendisine ayrılmasını ister Seri porta ECP veya ECP+EPP modlarından bırini kullanan bir aygıt takmışsanız ve seri portu buna göre ayarlamışsanız işte bu seçeneği default ayarı olan Disableddan çıkarıp DMA 1 veya 3 kanalına ayarlamalısınız
UART2 Use Infrared : Bu ayar Enabledkonuma getirildiğinde anakart üzerindeki infrared özelliği devreye girer ve ikinci seri UART portu anakart üzerindeki infrared konnektörüne ayırır (Infrared cihazlar, kablo gerektirmeden kızıl ötesi ışınlarla PC ile veri alış verişinde bulunurlar; ancak bunun içinde sisteme bu konnektör yardımı ile bir IrDA cihazlar pek piyasaya çıkmadığı için bu ayarı Disabledkonumda tutabilirsiniz )
Onboard PCI IDE Enabled : Bu ayarı kullanarak IDE kanalını, ikinci IDE kanalını veya her ikisini birden (bothseçeneği ile) aktif konuma getirebilirsiniz Normalde her iki IDE kanalını da açik tutmalısınız, ancak sadece SCSI sürücüye sahip sistemler için her iki kanal da Disabledkonuma getirilebilir
IDE MasterSlave PIODMA Mode : IDE kanallarına (0 ve 1) master ve slave olmak üzere ikiserden dört IDE sürücü bağlanabılir IDE aygıtları farklı modlarda (0, 1, 2, 3) sahip olduğu için bunların bağımsız olması gerekir IDE sürücüleriniz optimum performansa göre ayarlanır
CPU Warning Temperature : Işlemci ısısı kaç dereceye gelince sistemin alarm verecegini belirler Işlemci ısısının üst ve alt limitlerini buradan belirleyebilirsiniz Işlemci isisi belirlenen limitleri aşarsa sisteminize kurulu uyarı mekanizmasi devreye girer
Current CPU Temperature : Anakartınızda ısı sensörleri varsa, bu alan işlemci ısısını gösterir
Current System Temperature : Sisteminizde (anakartın çesitli yerlerinde) isi sensörleri varsa, bu alan sistem ısısını gösterir
Current CPUFAN 123 Speed : Anakartınızda bu ısı için bir denetleme sistemi varsa sisteminizdeki üç CPU fanının hızını gösterir
POWER Management Setup
Bu bölümde sisteminizin güç tüketimini azaltmak için için ayarlar bulunur
Power Management : güç yönetim modlarının ana denetim masasıdır Ayarı Max Savinge getirirseniz sistem kısa bir süre kullanılmadan durursa güç tasarruf moduna geçer Min Savingde de aynı islem olur ama bu sefer sistem güç tasarruf moduna daha uzun sürede geçer Disabledseçeneği tüm güç yönetim modunu tümüyle devreden çıkarır User Defineseçeneği ise bu bölümdeki diğer seçenekleri ayarlanabilir konuma getirerek, kullanıcının kendi tercihlerini yapabilmesini sağlar
PM Control By APM : Sisteminizde gelişmiş güç yönetimi yüklüyse bu seçeneği Yesolarak ayarlamak güçten daha fazla tasarruf sağlar
Video Off Option : Bu seçenek monitörün ne zaman güç koruma tasarruf geçirilebileceğini gösterir All Modes Off (tüm modlarda kapama); Always On (daima açık); Suspend Off (suspend modunda kapama) ve Susp, Styb Off (suspend ve standby modlarında kapama) seçenekleri vardır
Video Off Method : Monitörün ne şekilde askıya alınacağını belirler ªu seçenekler olabilir: DPMS, Blank Screen, VH Sync+Blank DPMS ( Display Power Management görüntü güç Yönetimi ) özelliği, ekran kartınızı tabii bu VESA DPMS özelliği destekliyorsa denetler Blank Screen sadece ekranı karartır ve sadece güç yönetim özelliği olmayan monitörlerde kullanılır VH Sync+Blank seçeneği ekranı karartır ve yataydikey taramayı kapatır Yeni monitör ve ekran kartlarında DPMS seçeneği kullanılır
Video Off After : Sistemin sırayla daha düşük güç koruması modlarından daha yüksek olanlara geçmesıni sağlamişsanız, hangi modda monitörün kapanacağını belirler
Modem Use IRQ : Sistemi modem sinyali ile uyandıracaksanız, varsa bu seçenekte modeminizin IRQ'sunu seçmelisiniz
PM Timers : Bazi BIOS'larda, bu pencerenin çizgilerle sınırlanmıs ayrı bir bölümünde bulunan PM Timers ayarları güç yönetim zamanlarını belirler Bu bölümde diski güç tasarruf moduna geçiren HDD Power Downsüresi, ve sistemin Uyku, Bekletme ve Askıya Alma (Doze, Standby, Suspend) modlarına geçmeleri için gerekli süreler ayarlanabilir Sistem bir aktivite olunca, örneğin klavyede basılan bir tus ilgili IRQ kanalına sinyal gönderince tekrar harekete geçer
Power Up Control : Yine ayni pencerede ayrı bir bölmede yer alan bu grupta ayrı bir bölmede yer alan bu grupta sistemin ne zaman otomatik açılacağını belirlenir 'SoftOff' özelliğine sahip anakartlarda sistem bir düğme ile veya yazılım aracılığı ile kapatıldığında elektrik doğrudan kesilmez, sistem askıya alınır
PWR Button