Bireşim Nedir? Hakkında Bilgi
Birleştirme
Bireşim ya da Turkcede kullanılan 'sentez' terimi, cozumleme karşıtı olarak, cozumleme yoluyla ayrılmış bulunan oğelerin yeniden birleştirilmeleri anlamını dile getirir
Terim, ozellikle Hegel'in diyalektiğinde onem kazanmıştır Alman duşunuru Hegel bunu, olumlama ve yadsıma catışmasının daha yuksek bir duzeyde yeniden olumlanması anlamında yadsımanın yadsınması deyimiyle dile getirir Orneğin yumurta kendi kendine uygun bir nesnedir, kendisini olumlamıştır Ama yumurtanın icindeki tohum gittikce o yumurtayı kendi yararına yararına kemirerek yadsır Ancak bu amacsız bir yadsıma değildir daha yeni yumurtalar meydana getirecek olan civciv yumurtanın kabuğunu delerek ortaya cıkar, boylelikle tohumun yumurtayı yadsımasını yadsımış olur İşte bu yadsımanın yadsınması bir bireşim'dir, civciv varlığını kazanmakla kendisini olumlamıştır Her yadsımanın yadsınması ya da bireşim yeni bir olumlama ya da sav (tez)'dır Catışma cozulmuş ve celişme şimdilik aşılmıştır ama meydana gelen bu yeni bireşim kendi celişmesini de birlikte getirmektedir O da kendisini yıpratacak ve yadsıyacak olan yumurtalar verecektir Cunku birlik gecici ve celişme sureklidir Boylece her bireşim yeni bir sav olarak karşısav (antitez)'ını icerir Civcivin tavuklaşarak meydana getirdiği yumurtalar kendisini yadsıyacaklar, o yumurtalardan cıkan yeni civcivler de bu yadsımayı yadsıyacaklardır Hegel'in diyalektiğinde evrensel oluşma yasası budur Ne var ki Hegel bu yasayı, idealist bir anlayışla, bir mantık, eş deyişle duşunce yasası olarak ileri surmektedir Mantık Bilgisi adlı yapıtının Giriş'inde şoyle der: Bilgide ilerlemeyi gercekleştirmek icin gereken, bu mantık yasasını kavramaktır Bu mantık yasasına gore yadsılı olan aynı zamanda olumlu olan'dır Başka bir deyişle karşı durulan şey yoklukta sıfıra varmaz, sadece iceriğinin yadsınmasında sıfıra varır Sonuc şudur: yadsıma, belli bir yadsıma olmakla aynı zamanda belli bir icerik taşır Bu, yeni bir kavramdır Ama oncekinden daha yuksek, daha zengin bir kavramdır Cunku yadsınması ya da karşıtıyla yukselmiş, zenginleşmiştir Oyleyse onu icermektedir, ama kendisinden fazla olarak hem kendisini hem karşıtını icermektedir Kavramlar boylelikle meydana gelir ve surekli bir akış icinde gelişir
Bilimsel bir yontem olarak bireşim ve cozumleme cok onemli bulgu aracları olarak bilme surecinin her aşamasında kullanılır Herhangi bir butun, kendisini meydana getiren oğelerine cozumlemeyle ayrılır ve oğeler teker teker bilinip tanındıktan sonra bireşimle yeniden kurulur Boylelikle o butunun ozu anlaşılmış ve ortaya konmuş olur Metafizik duşunce bireşim'le cozumleme'yi saltıklaştırıp birbirleriyle karşıtlaştırmak yanılgısına duşmuştur Oysa bilimsel bir yontem olarak 'bireşimsel yontem'le 'cozumsel yontem' birbirlerinden asla ayrılamazlar, cunku birbirlerinin tamamlayıcısı olarak sıkıca bağımlıdırlar ve ikisi birden kullanılmakla yararlı olabilirler Mantık acısından bireşim bir tumdengelim, cozumleme bir tumevarımdır Cunku bireşim yalını karmaşığa goturur, cozumlemeyse karmaşığı yalına indirger Boylelikle bireşim genel olanla bireysel olanı, bir olanla farklı olanı; cozumleme de temel olanla temel olmayanı ayırt etme olanağı sağlar
Birleştirme
Bireşim ya da Turkcede kullanılan 'sentez' terimi, cozumleme karşıtı olarak, cozumleme yoluyla ayrılmış bulunan oğelerin yeniden birleştirilmeleri anlamını dile getirir
Terim, ozellikle Hegel'in diyalektiğinde onem kazanmıştır Alman duşunuru Hegel bunu, olumlama ve yadsıma catışmasının daha yuksek bir duzeyde yeniden olumlanması anlamında yadsımanın yadsınması deyimiyle dile getirir Orneğin yumurta kendi kendine uygun bir nesnedir, kendisini olumlamıştır Ama yumurtanın icindeki tohum gittikce o yumurtayı kendi yararına yararına kemirerek yadsır Ancak bu amacsız bir yadsıma değildir daha yeni yumurtalar meydana getirecek olan civciv yumurtanın kabuğunu delerek ortaya cıkar, boylelikle tohumun yumurtayı yadsımasını yadsımış olur İşte bu yadsımanın yadsınması bir bireşim'dir, civciv varlığını kazanmakla kendisini olumlamıştır Her yadsımanın yadsınması ya da bireşim yeni bir olumlama ya da sav (tez)'dır Catışma cozulmuş ve celişme şimdilik aşılmıştır ama meydana gelen bu yeni bireşim kendi celişmesini de birlikte getirmektedir O da kendisini yıpratacak ve yadsıyacak olan yumurtalar verecektir Cunku birlik gecici ve celişme sureklidir Boylece her bireşim yeni bir sav olarak karşısav (antitez)'ını icerir Civcivin tavuklaşarak meydana getirdiği yumurtalar kendisini yadsıyacaklar, o yumurtalardan cıkan yeni civcivler de bu yadsımayı yadsıyacaklardır Hegel'in diyalektiğinde evrensel oluşma yasası budur Ne var ki Hegel bu yasayı, idealist bir anlayışla, bir mantık, eş deyişle duşunce yasası olarak ileri surmektedir Mantık Bilgisi adlı yapıtının Giriş'inde şoyle der: Bilgide ilerlemeyi gercekleştirmek icin gereken, bu mantık yasasını kavramaktır Bu mantık yasasına gore yadsılı olan aynı zamanda olumlu olan'dır Başka bir deyişle karşı durulan şey yoklukta sıfıra varmaz, sadece iceriğinin yadsınmasında sıfıra varır Sonuc şudur: yadsıma, belli bir yadsıma olmakla aynı zamanda belli bir icerik taşır Bu, yeni bir kavramdır Ama oncekinden daha yuksek, daha zengin bir kavramdır Cunku yadsınması ya da karşıtıyla yukselmiş, zenginleşmiştir Oyleyse onu icermektedir, ama kendisinden fazla olarak hem kendisini hem karşıtını icermektedir Kavramlar boylelikle meydana gelir ve surekli bir akış icinde gelişir
Bilimsel bir yontem olarak bireşim ve cozumleme cok onemli bulgu aracları olarak bilme surecinin her aşamasında kullanılır Herhangi bir butun, kendisini meydana getiren oğelerine cozumlemeyle ayrılır ve oğeler teker teker bilinip tanındıktan sonra bireşimle yeniden kurulur Boylelikle o butunun ozu anlaşılmış ve ortaya konmuş olur Metafizik duşunce bireşim'le cozumleme'yi saltıklaştırıp birbirleriyle karşıtlaştırmak yanılgısına duşmuştur Oysa bilimsel bir yontem olarak 'bireşimsel yontem'le 'cozumsel yontem' birbirlerinden asla ayrılamazlar, cunku birbirlerinin tamamlayıcısı olarak sıkıca bağımlıdırlar ve ikisi birden kullanılmakla yararlı olabilirler Mantık acısından bireşim bir tumdengelim, cozumleme bir tumevarımdır Cunku bireşim yalını karmaşığa goturur, cozumlemeyse karmaşığı yalına indirger Boylelikle bireşim genel olanla bireysel olanı, bir olanla farklı olanı; cozumleme de temel olanla temel olmayanı ayırt etme olanağı sağlar