Çin’in 2021’in birinci aylarında ansızın kripto para madenciliğini yasaklamasından sonra Kazakistan bir anda madencilerin odak noktası haline geldi. Kripto para madenciliğinde dünyada ikinci sırada olan Kazakistan’da ağır güç tüketimi çevresel kimi sonuçlar ortaya çıkardı. Kömürden üretilen elektrik gereksinimi karbon salınımı ve hava kirliliğine neden oluyor. Kripto madencilikte bir anda dünya önderi haline gelen Kazakistan için durum ne tarafta seyredecek?
Kazakistan, geçtiğimiz yıl çok süratli bir halde kripto madenciliğin anavatanı haline geldi. Bitcoin, Ethereum ve Litecoin üzere birçok para ünitesinin temelinde kripto para madenciliği yatıyor.
Bu dijital paralar merkeziyetsiz bir iktisat oluşturmayı hedefliyor. Yani ardında bir banka yahut otorite olmadan özgür bir halde kullanım imkanı vadediyor. Her ödeme ve transfer süreci geniş bir bilgisayar ağı tarafından denetim ediliyor. Tabi teşvik için bu büyük sistem katkıda bulunan bilgisayarları Bitcoin yahut öbür kripto paralarla ödüllendiriyor. Kısaca kripto para madenciliği bu biçimde gerçekleşiyor diyebiliriz.
Kazakistan’da elektriğin ucuz olması ve hükümetin kripto para dostu siyasetleri sayesinde kesim tabir yerindeyse ülkeye akın etti. 2021 yılında Çin’in tüm kripto madencilik faaliyetlerini birdenbire yasaklamasıyla Kazakistan’ın bu daldaki yükselişi hızlandı.
Kazakistan bugün itibariyle ABD’den sonra Bitcoin madenciliği açısından dünyanın en büyük ikinci ülkesi haline geldi. Bitcoin’i çalıştıran global ağ gücünün yaklaşık yüzde 18’i Kazakistan’da bulunuyor.
Tabi büyük paraların konuşulduğu kripto para bölümü çevresel maliyete pek odaklanmıyor. Cambridge Üniversitesi'nin Bitcoin Elektrik Tüketim Endeksi, Bitcoin'in muhtaçlık duyduğu güç ölçüsünün Ukrayna yahut Norveç üzere ülkeleri geride bıraktığını kestirim ediyor.
Kazakistan’da güç üretimi için yüklü olarak kömür santralleri kullanılıyor. Bu da varsayım edersiniz ki hava kirliliğine neden oluyor. İklim Uzmanı Dana Yermolyonok, "Evimden çıktığım her gün kirliliği görebiliyorum. Kışın rüzgar olmadığında komşumun konutunu bile göremiyorum. Onlar para kazanırken neden bu havayı solumak zorunda olduğumu anlayamıyorum" diyor.
Kripto madenciliğinin güç kıtlığına yol açabileceğine dair tasalar de var.
Hükümet, madenciliğin yalnızca bir yılda ülke çapında elektrik tüketiminde yüzde 7-8'lik bir artışa katkıda bulunduğunu söylüyor.
Ülkede madenciliğe harcanan elektrik ölçüsü, artık buradaki büyük bir kasabanın tüm ışıklarını açık tutmak için gereken güce muadil.
Geçen yıl Kasım ayında, artan talebi karşılamak için Rusya'dan ülkeye ekstra elektrik ithal edildi ve arzın en düşük olduğu bölgelerde madencilik kısıtlamaları getirildi. Bu tedbirler kimi madencilerin tesislerini kapatmasına ve yer değiştirmeye çalışmasına neden oldu.
Kazakistan'ın Dijital Kalkınma Bakan Yardımcısı Askhat Orazbek, BBC'ye Kazakistan'ın kripto para patlamasının çok süratli gerçekleştiğini ve denetim edilmesi gerektiğini anlattı:
'Madenciler tarafından tüketilen elektriğin hacmiyle ilgili sorular var. 2019'da güç fazlamız olduğunu söylüyorduk ancak artık bu geçerli değil. Kazakistan'da elektrik sonsuz değil, bu yüzden madencilik faaliyetlerinin bir kısmını durduracağız.'
Orazbek hükümeti Ocak 2022'de madencilik sanayisini, tükettiği elektrik üzerinden daha fazla vergilendiren bir sistem getirdi. Sağlanan ek gelirin daha pak güç üretimi için kullanılabileceğini umuyorlar.
Orazbek, 'Bugün Kazakistan'da madencilik sahiden genel olarak kirli olarak isimlendirilen enerjiyi tüketiyor. Bu yüzden kripto madencileri için muhakkak bir kota getirileceğini söylüyoruz... Ve daha fazla gelişme lakin yeşil bir güç altyapısı inşa edildiğinde mümkün olacak' dedi.
