BOWLİNG'İN TARİHÇESİ
Bowling basit anlamda dizilmiş 10 adet kuka'yı (pin) bir topla devirmeye kastetmek olarak görülse de bugün 90 dan artı ülkede 100 milyondan fazla oyuncu ile hem keyifle oynanabilen, hem de yarışma sporu olarak son derece ciddi bir egzersiz gerektiren bir taktik ve koordinasyon sporudur
İngiliz antropolog, Sir Flinders Petrie'nin 1930'da Mısır'da yaptığı araştırmalarda bir çocuk mezarında bowling benzeri bir oyuna ait malzemeler bulması bu oyunun MÖ 5200 yıllarına uzanan (bazı kaynaklarda MÖ 3200 olarak geçiyor) bir geçmişi olduğunu, en az 5000 yıllık bir oyun olduğunu ispatlamıştır
Bu dönemde bu oyunun misket yarım daire şeklinde bir alandaki 10 adet taş kukayı taş toplarla devrilerek oynandığı düşünülüyor
Eski Polonezyalıların oyandıkları “ula maika adlı oyun da 60 feet mesafeden kukaların devrilmesine dayanan bir oyun olarak bowling oyununun geçmişinde yer almakta İşin ilginci bu mesafe hala günümüzde de kullanılıyor
Bütün bu dönemlerde avcı ve savaşçıların yeteneklerini ilerletmek için benzer oyunlar oynadıkları ve bu oyunların bowlig'in temelini şekillendirdikleri biliniyor
Alman tarihçi William Pehle MS 300 lü yıllarda bu oyunun Almanya'daki izlerine değinmekte 3 ve 4 yüzyıllarda bu oyun böylece çok kilisede günahlardan arınmanın bir simgesi olarak kullanılıyordu Tapınanlar “kegel adındaki 9 ahşap kukayı devirerek günahlarından ne kadar kurtulduklarını gösteriyorlardı Bu testi galibiyet ile geçenler ayrıntılarıyla günahlarından da kurtulmuş sayılıyordu (Protestanlığın kurucusu Martin Luther tüm kukaları devirmesiyle anılıyor) Bowlingçiler için kullanılan “kegler deyimi bu döneme aittir
Dinsel bir törenden bitmiş bir spor haline dönüşen bowling tipi oyunların kayıtlarına Avrupa'da 14 yyda rastlanıyor Bu yıllarda oyun böylece popüler oluyor ama ünlü 100 sene savaşlarında askerler ok talimleri yerine kendilerini oyuna kaptırınca King Edward III (13271377) ve King Richard II (13771399) bu oyunun oynanmasını yasaklıyorlar daha sonra King Henry VIII oyunu yasallaştırıyor ve hatta kendisi de oynuyor
Bu dönemde öyle fazla bowlinge aynı oyun Avrupa'dan Amerika'ya göçmenlerle taşındı Bunların aralarında İtalyanların bocce'si, Fransızların pentanque'si ve Ingilizlerin lawn bowling denilen, kukasız oynanan bir bowling türü yer almakta Modern bowlingin temelinin ise Hollandalı göçmenlerin 1600'lü yıllarda taşıdıkları üçgen biçiminde dizilen ahşap kukalarla oynanan “Dutch Pins oyunundan geldiğine inanılmakta Hollandalılar bu yıllarda bu oyunu New York'ta hala benzer isimle aşina “Bowling Green yöresinde oynuyorlardı
1841 yılında Connecticut eyaleti 9 kukalı bowling oyununu yaygınlaşan bahis ve kumar yüzünden yasaklamış, bunu öteki eyaletler izlemiştir Dünyada “Ten Pin Bowling olarak aşina 10 kukalı bowling'in bu 9 kuka yasağını delmek üzere oluşturulduğu düşünülmekte
Tarihi baştan başa dış mekanlarda oynanan bowling oyunu 1840 yılında New York'ta iç mekana inşa edilen birincil kulvarların yapılmasıyla 19 yy da artık popüler bir iç mekan oyunu haline geldi
Tüm dünyada oynanmasına rağmen kuralları açıklanmış olmayan bowling oyunu ilk organizasyonuna 1875 yılında 9 kuka bowling oynatan 9 kulüp tarafından oluşturulan National Bowling Organisationile kavuştu Bu organizasyon ve diğer kulüpler standartları devretmek için yıllardan beri çalıştı ve sonunda 1895 yılında New York'ta kurulan ABC American Bowling Congress ile tek bir çatı altında toplandı ve bugün de geçerli olan böylece çok kuralı saptadılar Bu dönemden daha sonra bowling sporunda erkeklerin katılabildiği resmi karşılaşmalar başladı
1917 yılında kurulan Women's International Congress ile kadınlar da kendi karşılaşmalarını düzenlemeye başladılar Bu organizasyon daha sonra Woman's National Bowling Association olarak değiştirildi 1971 yılında bu organizasyon Women's International Bowling Congress (WIBC) olarak her yerde değişti
20 yyda bu sporda fazla önemli gelişmeler oldu 1905 yılına kadar kullanılan sert ahşap topların yanına plastik toplar kullanılmaya başlandı 1914 yılında Brunswick “Evertrue adında “bakımlı plastik formülü ile ürettiği ilk marka plastik topunu üretti (bu malzemeye Mineralite adını verdi)
Olur Ya hiç bir şey bowlingin tarihinde 1940 yılında American Machinery & Foundry (AMF) kadar üretilen otomatik “Pin Koyma Makinesinin (Automatic Pinspotter) bulunması değin önemli bir değişim yapmadı 1950'lerin başlarında artık pinleri yerleştiren “pinboy denilen çocukların yerini bu makinalar almaya başladı
1950'lerde ABC, kurallarında yer alan “yalnızca beyazlar için kuralını değiştirdi
1958'de PBA Professional Bowlers Association'un, 1960 yılında Professional Women's Bowling Association'un kurulması ile erkek ve kadınlarda profesyonel düzeyde üst düzey spor karşılaşmaları organize edilmeye başladı Kadınların organizasyonundaki başarısızlıklardan dolayı buradan ayrılan bir grup 1974 yılında Ladies' Professional Bowlers Association adında bir kuruluş kurdular daha sonra bu iki kurum 1978 yılında birleşerek Women's Professional Bowlers Association (WPBA)u oluşturdular 1981 yılında bu kuruluş Ladies Professional Bowlers Tour adını aldı
1982 yılında genç oyuncuların organizasyonu için YABA Young American Bowling Alliance kuruluyor
1993 yılında ABC, kurallarında yer alan “sadece erkeklere mahsus kuralını kaldırarak kadınların da bu organizasyonda yer almasına olasılık sağladı
Günümüzde çoğalan teknolojiler, otomatik skorlama makinaları ile gelişen bowling sporu tüm dünyada 100 milyondan pozitif oyuncusu ile bir Olimpiyat Sporu olma yolunda ilerliyor *
Bowling basit anlamda dizilmiş 10 adet kuka'yı (pin) bir topla devirmeye kastetmek olarak görülse de bugün 90 dan artı ülkede 100 milyondan fazla oyuncu ile hem keyifle oynanabilen, hem de yarışma sporu olarak son derece ciddi bir egzersiz gerektiren bir taktik ve koordinasyon sporudur
İngiliz antropolog, Sir Flinders Petrie'nin 1930'da Mısır'da yaptığı araştırmalarda bir çocuk mezarında bowling benzeri bir oyuna ait malzemeler bulması bu oyunun MÖ 5200 yıllarına uzanan (bazı kaynaklarda MÖ 3200 olarak geçiyor) bir geçmişi olduğunu, en az 5000 yıllık bir oyun olduğunu ispatlamıştır
Bu dönemde bu oyunun misket yarım daire şeklinde bir alandaki 10 adet taş kukayı taş toplarla devrilerek oynandığı düşünülüyor
Eski Polonezyalıların oyandıkları “ula maika adlı oyun da 60 feet mesafeden kukaların devrilmesine dayanan bir oyun olarak bowling oyununun geçmişinde yer almakta İşin ilginci bu mesafe hala günümüzde de kullanılıyor
Bütün bu dönemlerde avcı ve savaşçıların yeteneklerini ilerletmek için benzer oyunlar oynadıkları ve bu oyunların bowlig'in temelini şekillendirdikleri biliniyor
Alman tarihçi William Pehle MS 300 lü yıllarda bu oyunun Almanya'daki izlerine değinmekte 3 ve 4 yüzyıllarda bu oyun böylece çok kilisede günahlardan arınmanın bir simgesi olarak kullanılıyordu Tapınanlar “kegel adındaki 9 ahşap kukayı devirerek günahlarından ne kadar kurtulduklarını gösteriyorlardı Bu testi galibiyet ile geçenler ayrıntılarıyla günahlarından da kurtulmuş sayılıyordu (Protestanlığın kurucusu Martin Luther tüm kukaları devirmesiyle anılıyor) Bowlingçiler için kullanılan “kegler deyimi bu döneme aittir
Dinsel bir törenden bitmiş bir spor haline dönüşen bowling tipi oyunların kayıtlarına Avrupa'da 14 yyda rastlanıyor Bu yıllarda oyun böylece popüler oluyor ama ünlü 100 sene savaşlarında askerler ok talimleri yerine kendilerini oyuna kaptırınca King Edward III (13271377) ve King Richard II (13771399) bu oyunun oynanmasını yasaklıyorlar daha sonra King Henry VIII oyunu yasallaştırıyor ve hatta kendisi de oynuyor
Bu dönemde öyle fazla bowlinge aynı oyun Avrupa'dan Amerika'ya göçmenlerle taşındı Bunların aralarında İtalyanların bocce'si, Fransızların pentanque'si ve Ingilizlerin lawn bowling denilen, kukasız oynanan bir bowling türü yer almakta Modern bowlingin temelinin ise Hollandalı göçmenlerin 1600'lü yıllarda taşıdıkları üçgen biçiminde dizilen ahşap kukalarla oynanan “Dutch Pins oyunundan geldiğine inanılmakta Hollandalılar bu yıllarda bu oyunu New York'ta hala benzer isimle aşina “Bowling Green yöresinde oynuyorlardı
1841 yılında Connecticut eyaleti 9 kukalı bowling oyununu yaygınlaşan bahis ve kumar yüzünden yasaklamış, bunu öteki eyaletler izlemiştir Dünyada “Ten Pin Bowling olarak aşina 10 kukalı bowling'in bu 9 kuka yasağını delmek üzere oluşturulduğu düşünülmekte
Tarihi baştan başa dış mekanlarda oynanan bowling oyunu 1840 yılında New York'ta iç mekana inşa edilen birincil kulvarların yapılmasıyla 19 yy da artık popüler bir iç mekan oyunu haline geldi
Tüm dünyada oynanmasına rağmen kuralları açıklanmış olmayan bowling oyunu ilk organizasyonuna 1875 yılında 9 kuka bowling oynatan 9 kulüp tarafından oluşturulan National Bowling Organisationile kavuştu Bu organizasyon ve diğer kulüpler standartları devretmek için yıllardan beri çalıştı ve sonunda 1895 yılında New York'ta kurulan ABC American Bowling Congress ile tek bir çatı altında toplandı ve bugün de geçerli olan böylece çok kuralı saptadılar Bu dönemden daha sonra bowling sporunda erkeklerin katılabildiği resmi karşılaşmalar başladı
1917 yılında kurulan Women's International Congress ile kadınlar da kendi karşılaşmalarını düzenlemeye başladılar Bu organizasyon daha sonra Woman's National Bowling Association olarak değiştirildi 1971 yılında bu organizasyon Women's International Bowling Congress (WIBC) olarak her yerde değişti
20 yyda bu sporda fazla önemli gelişmeler oldu 1905 yılına kadar kullanılan sert ahşap topların yanına plastik toplar kullanılmaya başlandı 1914 yılında Brunswick “Evertrue adında “bakımlı plastik formülü ile ürettiği ilk marka plastik topunu üretti (bu malzemeye Mineralite adını verdi)
Olur Ya hiç bir şey bowlingin tarihinde 1940 yılında American Machinery & Foundry (AMF) kadar üretilen otomatik “Pin Koyma Makinesinin (Automatic Pinspotter) bulunması değin önemli bir değişim yapmadı 1950'lerin başlarında artık pinleri yerleştiren “pinboy denilen çocukların yerini bu makinalar almaya başladı
1950'lerde ABC, kurallarında yer alan “yalnızca beyazlar için kuralını değiştirdi
1958'de PBA Professional Bowlers Association'un, 1960 yılında Professional Women's Bowling Association'un kurulması ile erkek ve kadınlarda profesyonel düzeyde üst düzey spor karşılaşmaları organize edilmeye başladı Kadınların organizasyonundaki başarısızlıklardan dolayı buradan ayrılan bir grup 1974 yılında Ladies' Professional Bowlers Association adında bir kuruluş kurdular daha sonra bu iki kurum 1978 yılında birleşerek Women's Professional Bowlers Association (WPBA)u oluşturdular 1981 yılında bu kuruluş Ladies Professional Bowlers Tour adını aldı
1982 yılında genç oyuncuların organizasyonu için YABA Young American Bowling Alliance kuruluyor
1993 yılında ABC, kurallarında yer alan “sadece erkeklere mahsus kuralını kaldırarak kadınların da bu organizasyonda yer almasına olasılık sağladı
Günümüzde çoğalan teknolojiler, otomatik skorlama makinaları ile gelişen bowling sporu tüm dünyada 100 milyondan pozitif oyuncusu ile bir Olimpiyat Sporu olma yolunda ilerliyor *