Boya Nedir - Boya Bileşenleri nelerdir

BADANA NEDİR ?
Yüzeylerin korunması ya da dekoratif amaçlarla çeşitli yüzeylere uygulandığında yüzeyler üzerinde kuruyan bir film tabakası oluşturan kimyasal bileşimlerdir

BOYAYI TEŞKİL EDEN BİLEŞİMLER
1 Bağlayıcılar (Alkid veya reçine diye de adlandırılır
2 Pigmentler (Boyar maddeler )
3 Extenders (Asistan pigmentler )
4 Katkı ve dolgu maddeleri (Talk, kalsit, barit vs )
5 Kimyasal ajanlar ve yardımcılar ( Disperse ediciler, Yüzey düzelticiler, Kabuk önleyiciler, Kurumayı karşılayan yardımcılar, Çökme önleyiciler vs )
6 Solventler (Badana imalatı ve tatbik esnasında akışkanlığı ve uygulamayı kolaylaştıran çoğunlukla petrol türevi sıvılar)
7 Özel amaçlı boyalarda özel amacı karşılayan öteki kimyasallar

VERNİK
1 Yüzeylerin kendi ast görüntülerinin korunması
2 Atılan verniğin aşağıda kalan boyaların (metalik alüminyum gibi ) kendi renklerinin görülmesi ya da
3 Yüzeylerin korunması
amacıyla hazır içinde pigment ve örtücülük veren bileşenlerin olmadığı yüzeyler üzerinde kuruyan bir film tabakası yaratıcı kimyasal bileşimlerdir

BADANA TATBIK YÖNTEMLERİ
Fırça, rulo, pistole (havalı havasız) , merdane, daldırma, sıyırma, serigrafi, elektrostatik vs yöntemlerle kullanış amacına ya da istenilen sonuca alt olarak yapılır

BAĞLAYICILAR
Bağlayıcı tanımı genel anlamda boyanın cinsine emrindeki olarak dağıtılmış kuruyan yağlar, alkid reçineleri, plastifiyanlardır Bunlar koruyucu bir film oluşturur ve boya içinde renk, örtme, kıvamlılık, yoğunluk, sağlamlık gibi özellikler taşıyan pigment, katkı maddesi ve dolgu maddeleri ile öteki kimyasal maddeleri bir arada tutmaya yararlar
Bağlayıcılar boyalara kayda değer özellikler verdiklerinden başvuru yerlerine göre değişik bağlayıcı sistemleri kullanılmaktadır
Bunlar boyaya sertlik, elastikiyet, parlaklık, dış etkenlere ve kimyasallara aleyhinde koruma, yapışma ve kuruma özellikleri gibi önemli özellikler verirler

PIGMENTLER ( BOYAR MADDELER )
Boyalara renklerini veren ve bağlayıcı içinde çözünmeyen organik ve anorganik yapıdaki mikron büyüklüğündeki katı partiküllerdir

EXTENDERS ( YARDIMCI PIGMENTLER )
Badana içine girildiğinde direkt örtücülük vermeyen ama öteki bir takım özellikler (aşırılık, matlık verme vs) kazandıran maddeler

KATKI VE DOLGU MADDELERİ
Boyanın aşırılık yüzey düzgünlüğü, matlığı, maliyeti gibi unsurları hazırlamak nedeniyle badana içine girilen katı maddelerdir

KİMYASAL AJANLAR
Boyaya düşük oranlarda girildiği halde boya üretimi , badana kürlenmesi ya da boyanın depolanması ve uyulanması sırasında boyaya manâlı özellikler kazandıran ( Dispers ediciler, ıslatıcılar, pigment yüzmesini önleyiciler , akıcı yayılmayı sağlayıcılar , bastırma önleyiciler , köpük kesiciler , akışkanlığı denetleme ediciler , kabuk önleyiciler , sarkma önleyiciler , kurutucular , matlaştırıcılar , fungusitler (küf ve bakteri önleyiciler), kayganlaştırıcılar, elektrik direncini azaltan katkılar , UV sararması önleyiciler, katalistler vs kimyasallardır

SOLVENTLER
Badana üretimi ve uygulaması sırasında bağlayıcıya ve boyaya uygun bir tatbik kıvamı (vizkozite) sağlayarak boya içindeki öteki bileşiklerin türdeş bir evre oluşturması amacıyla boyaya ek edilen akıcı malzemelerdir Bunlar başvuru sonrası bağlayıcı , pigmenti koruyucu ve dekoratif bir film halinde bırakarak boyanın uygulandığı yüzeyden buharlaşarak yüzeyi terk ederler

Solventlerin farklı alanlara yönlendirilmiş boyalarda kullanılması için şu özelliklere dikkat edilir

1 Çözünürlük gücü
2 Buharlaşma hızı
3 Kaynama noktası
4 Alevlenme noktası
5 Kokusu
6 Toksitite
7 Korozyon
8 Fiyatı

Boyalar;
1 Tüketim yerlerine kadar
İnşaat Boyaları ( Yağlı ve benzeri sentetik sentetik Emülsiyon )
Sanayi Boyaları ( Sentetik selülozik Fırın Akrilik vs )

2 Bağlayıcı tiplerine kadar
Su bazlı boyalar
Sentetik boyalar
Selülozik boyalar
Akrilik boyalar
Poliüretan boyalar
Epoksi boyalar
Klorkauçuklu boyalar
Polyester boyalar
Alkid Melamin boyalar (Fırın)
Silikon esaslı boyalar (Isıya dayanıklılar)
Vinilik reçine bazlılar
Toz boyalar

edinmek üzere iki ana sınıfta toplanabilir ve böylece fazla alt gruba ayrılabilirler

BOYALARDA KULLANILAN BAZI TANIMLAR

KURUMA
Boyaların değişken veya pasta halinden katı ülkü geçme olayına kuruma; bu iş için geçen zamana ise kuruma zamanı denir
Otomotiv boyalarında çoğunlukla ilk olarak solvent buharlaşarak yüzeyden uzaklaşır sonradan ise badana filmi atmosferden oksijen emerek sertleşme sürecine girer Boyalar hemen kurumuş gözükseler de kimyasal setleşme dediğimiz bütün kürlenme süresini minimum 72 saatte tamamlar

Boyalar kurumalarına kadar ;
1 Hava oksidasyonu ile kuruyan boyalar (Kuruyan yağlarla yapılmış sentetik boya sistemleri)
2 Solvent uçması ile kuruyan boyalar (Selülozik boyalar)
3 Kimyasal reaksiyon ile kuruyan boyalar (Çift komponentli boya sistemleri Akrilik, Poliüretan, Epoksi, Polyester vs)
4 Isı ile kuruyan boyalar (Alkid Melamin sistemler Fırın kurumalı boyalar, Elektrostatik tos boyalar)
vs edinmek üzere değişik tiplere ayrılabilirler

VİZKOZİTE
Akışkanların akmaya aleyhinde gösterdikleri direnç olarak tanımlanır Badana cinslerine ve bağlayıcı tiplerine alt olarak değişik vizkozite bakma yöntemleri vardır
Vizkozite belirlenirken sıcaklık ile vizkozite arasındaki ilişki fazla önemli olup boyanın kalitesine direkt etki eder

SERTLİK
Boyaların iz ve çizilmeye karşısında olan dirençleridir

PARLAKLIK
Işığın yüzey tarafından absorbe edilmeyen kısmının yansımasıdır Manzara açısına kadar değişir

1 Çok parlak boyalar 85 gloss ve üstü
2 Aydınlık boyalar 70 85 gloss
3 Sanki parlak boyalar 30 70 gloss
4 Benzeri mat boyalar 6 30 gloss
5 Mat boyalar 0 6 gloss

RENK
Maddeler üzerilerine düşen beyaz ışık hüzmesindeki ışınlardan frekansları kendi elektron titreme frekanslarına uygun olanı absorbe eder kalanı yansıtır Yansıyan o maddenin rengidir

ÖRTME GÜCÜ
Boyanın uygulama edildiği yüzeyi bütünüyle kapatabilme yeteneğidir

ESNEKLIK
Badana filminin boyanan yüzeyin eğilmesi ve bükülmesi halinde çatlama, kırılma ve kopma olmamasıdır

YAPIŞMA
Badana ile boyanan yüzey arasındaki çekme kuvveti ve yüzeyin pürüzlülüğü doğru oluşan film tabakasının yüzeyde tutunması İyi bir yapışma için yüzeyin yağsız, passız, toz ve kirlerden ayrıntılarıyla temizlenmiş olması gerekmektedir

KANAMA
Kuru film üstüne badana tatbikinde badana filmine pigment ve bağlayıcı transferinden nedeniyle meydana gelen görünümlerdir


MAHSUL CİNSLERİ

MACUNLAR
Boyaların uygulanacağı yüzeylerde oluşmuş çukur ve hataların kapatılması nedeniyle düşük pigment oranı ve yüksek dolgu ve katkı ile oluşturulmuş spatula ile belirli kısımlara uygulanan yüzeylerin benzer seviyeye gelmesini karşılayan malzemelerdir Bu herif malzemeler üstüne doğrudan doğruya badana uygulaması yapılmaz Araya bir astar tabakası atılması gerekmektedir

ASTARLAR
Uygulanacak boyaların çıplak metal yüzeylere yada altındaki tabakaya yapışmalarını karşılayan hem korozyonun badana filminin aşağıda ilerlemesine mani olarak metal yüzeyin paslanmasına engel olurlar

DOLGU VE ASTAR DOLGULAR ( PRIMER PRIMER FILLER )
Son kat atılacak boyalardan önce yüzeydeki derin çizikler ile ufak boşlukları yüklemek , keza boya filminin aşağı sürükleyici bir yüzey oluşturarak boyanın iyi dağıtım yapmasını karşılayan bu sayede boyaların daha aydınlık ve iyi bir dış görünüş oluşturmasına olanak veren malzemelerdir Çoğunlukla tekrar katkı maddesi ve dolgusu yüksek ürünler olup son kat badana uygulanmadan önce son kurumalarını yapmaları beklenmelidir

SON KAT BADANA VE VERNİKLER
Uygulandıkları yüzeyleri dış etkilere karşısında gözetmek veya dekoratif amaçlarla uygulanan parlaklık ve örtücülükleri yüksek fim yaratıcı kimyasal malzemelerdir

Boya içine renk verici malzemelr yani pigmentler çıkarıldığında oluşan malzemeler vernik adını alırlar

BOYA AMBALAJLARI ÜZERİNDEKİ PİKTOGRAM VE İŞARETLERİN ANLAMLARI
T ; T+ : Zehirli ; fazla zehirli

Ee : Patlayıcı

Xn : Zararlı

Xi : Tahriş edici

F : Basit alevlenir

F+ : Çok basit alevlenir

C : Yıpratıcı

O : Oksitleyici *