burkulmalarda ilk yardım nasıl yapılır
KIRIK CIKIK BURKULMA
BURKULMA:
Bir eklemin taşıyabileceği yukun uzerinde zorlanması ile eklemi cevreleyen yumuşak dokunun zarar gormesine burkulma diyoruz Burkulmada bağlar, kaslar, kirişler ve kan damarları gerilmiş veya yırtılmıştır Burkulan organların başında el ve ayak bilekleri, parmaklar ve dizler gelir
BELİRTİLERİ:
* Eklem cevresinde şişme
* Hassasiyet
* Hareket sırasında sancı
* Morarma
NOT: Genellikle kapalı bir kırığın belirtileri ile burkulmanın belirtileri benzerlik gosterir Ancak rontgen filmine bakılarak ayırdedilebilir
Ne Yapmalı?
* Burkulan eklemin uzerine soğuk, ıslak bezler koyunuz
* Eklemi hareket ettirmeyiniz
* Eklem yerinin altına bir mukavva parcası koyarak sarınız
* Gerekli tıbbi bakımı sağlaması icin doktor cağırınız veya kazazedeyi en yakın hastahaneye goturunuz
NOT: Eğer burkulan bolge bel kemiği ise; doktor gelinceye kadar hastayı doşeme gibi duz ve sert bir zemin uzerine boylu boyunca yatırınız
CIKIK:
Bir kemik uccunun aşırı zorlanma sonucu eklem yerinden cıkmasına diyoruz Cıkıklar genellikle duşme ve sert bir cisimle vurma sonucunda meydana gelir
Cıkık, en cok parmaklarda (ozellikle başparmakta), omuzda ve bileklerde olur
Cıkığın belirtileri de burkulma ve ic kırığa benzer Şişme, dokununca hassasiyet, bicim bozukluğu, kımıldatınca sancı ve morarma sayabileceğimiz belirtilerdir
Ne Yapmalı?
* Cıkık organı kımıldatmaymız
* Parmak ve bilek cıkıklarının altına bir mukavva parcası koyarak sannız
* Cıkık omuzda ise bir kol askısı ile hareketsiz duruma getiriniz
* Doktor cağırınız veya kazazedeyi hastahaneye goturunuz
Dikkat: Kazaya maruz kalmış bir eklemde kırık olup olmadığını anlamak icin kırık organı hareket ettirmeyiniz veya kazazedeyi yurutmeyiniz Bir boyun veya belkemiği kazasında kazazedenin başını belini asla hareket ettirmeyiniz Boyun veya bel hareketi sırasında kırık bir kemik parcası omiriliğe batarak felclere sebebiyet verebilir
Ne Yapmalı?
* Bel veya boyun kırığına maruz kalmış bir kazazedeyi bulduğunuz duruş biciminde tutunuz Hareket ettirmeyiniz
* Derhal doktor cağırınız
ACIK KIRIKLAR
Kaza sırasında kırılan bir kemiğin deriyi yararak dışarı cıkması halinde, bu kırığa acık kırıkdenir Coğu durumlarda deriyi yırtıp yara acan ve kanamaya sebeb olan kırık kemik parcası, geriye kayarak yarayı acık bırakır
Kanama ve doku harabiyeti sebebiyle kazazede soka girebilir Ayrıca yara temizlenip kanama durdurulmadığı takdirde mikrop kapma (enfeksiyon) tehlikesi vardır
Dikkat: Kırık kemik ucunu geriye iterek yerine sokmaya calışmayınız
Ne Yapmalı?
* Bicimi bozulmuş organı doğrultmak icin kırığın altına bir elinizi, ustune de diğer elinizi yerleştiriniz
* Organın uccunu yanınızdaki birine sımsıkı tutturunuz
* Şok bakımı uygulayınız
* Siz kırık bağlama mukavvalarını veya tahtalarını kırık bolgenin uzerine yerleştirirken organın ucunu tutan kişi de kemiklerin bicimi duzelinceye kadar cekmeye devam etsin
* Kırık bağlama mukavvaları yerine oturunca temiz bir bezle sarıp bağlayınız
EZİLMELER
Vucudun herhangi bir yerine yara acmayacak şekilde bir darbe geldiğinde doku altındaki ince damarlar (kılcal damar ağları) koparak kanarlar Kanama, kopan damarların sayısına bağlı olarak bir yer kaplar Kanamadan sonra, darbe yerinde ağrı ve yanma hissedilir Kanayan bolge şişer Şişlik once morarır; sonra mavileşir iyileştikce rengi değişerek yeşile ve iyileşmek uzere iken de sarıya donuşur Bu arada şişlik iner ve ağrı da kendiliğinden kaybolur
Ne Yapmalı?
* Vucudunuzun herhangi bir yerine darbe gelip ezilme olursa, vakit gecirmeden soğuk su kompresi yapınız (soğuk suya batırılmış bez koyunuz)
* Birkac defa kompres uyguladıktan sonra, soğuk suya batırılmış bezi ezik yerin uzerine koyup sarınız
* Bu işlemi ne kadar erken yaparsanız ezik yer morarmadan ve şişlik yapmadan kısa zamanda iyileşecektir Soğuk su kompresinden sonra, ağrı da fazla hissedilmez
* Ezik, goz cevresin de olursa, soğuk suya batırdığınız bir bezi goz cukuruna yerleştirip uzerinden sarınız Ezik, morluk yapmadan iyileşecektir
KIRIK CIKIK BURKULMA
BURKULMA:
Bir eklemin taşıyabileceği yukun uzerinde zorlanması ile eklemi cevreleyen yumuşak dokunun zarar gormesine burkulma diyoruz Burkulmada bağlar, kaslar, kirişler ve kan damarları gerilmiş veya yırtılmıştır Burkulan organların başında el ve ayak bilekleri, parmaklar ve dizler gelir
BELİRTİLERİ:
* Eklem cevresinde şişme
* Hassasiyet
* Hareket sırasında sancı
* Morarma
NOT: Genellikle kapalı bir kırığın belirtileri ile burkulmanın belirtileri benzerlik gosterir Ancak rontgen filmine bakılarak ayırdedilebilir
Ne Yapmalı?
* Burkulan eklemin uzerine soğuk, ıslak bezler koyunuz
* Eklemi hareket ettirmeyiniz
* Eklem yerinin altına bir mukavva parcası koyarak sarınız
* Gerekli tıbbi bakımı sağlaması icin doktor cağırınız veya kazazedeyi en yakın hastahaneye goturunuz
NOT: Eğer burkulan bolge bel kemiği ise; doktor gelinceye kadar hastayı doşeme gibi duz ve sert bir zemin uzerine boylu boyunca yatırınız
CIKIK:
Bir kemik uccunun aşırı zorlanma sonucu eklem yerinden cıkmasına diyoruz Cıkıklar genellikle duşme ve sert bir cisimle vurma sonucunda meydana gelir
Cıkık, en cok parmaklarda (ozellikle başparmakta), omuzda ve bileklerde olur
Cıkığın belirtileri de burkulma ve ic kırığa benzer Şişme, dokununca hassasiyet, bicim bozukluğu, kımıldatınca sancı ve morarma sayabileceğimiz belirtilerdir
Ne Yapmalı?
* Cıkık organı kımıldatmaymız
* Parmak ve bilek cıkıklarının altına bir mukavva parcası koyarak sannız
* Cıkık omuzda ise bir kol askısı ile hareketsiz duruma getiriniz
* Doktor cağırınız veya kazazedeyi hastahaneye goturunuz
Dikkat: Kazaya maruz kalmış bir eklemde kırık olup olmadığını anlamak icin kırık organı hareket ettirmeyiniz veya kazazedeyi yurutmeyiniz Bir boyun veya belkemiği kazasında kazazedenin başını belini asla hareket ettirmeyiniz Boyun veya bel hareketi sırasında kırık bir kemik parcası omiriliğe batarak felclere sebebiyet verebilir
Ne Yapmalı?
* Bel veya boyun kırığına maruz kalmış bir kazazedeyi bulduğunuz duruş biciminde tutunuz Hareket ettirmeyiniz
* Derhal doktor cağırınız
ACIK KIRIKLAR
Kaza sırasında kırılan bir kemiğin deriyi yararak dışarı cıkması halinde, bu kırığa acık kırıkdenir Coğu durumlarda deriyi yırtıp yara acan ve kanamaya sebeb olan kırık kemik parcası, geriye kayarak yarayı acık bırakır
Kanama ve doku harabiyeti sebebiyle kazazede soka girebilir Ayrıca yara temizlenip kanama durdurulmadığı takdirde mikrop kapma (enfeksiyon) tehlikesi vardır
Dikkat: Kırık kemik ucunu geriye iterek yerine sokmaya calışmayınız
Ne Yapmalı?
* Bicimi bozulmuş organı doğrultmak icin kırığın altına bir elinizi, ustune de diğer elinizi yerleştiriniz
* Organın uccunu yanınızdaki birine sımsıkı tutturunuz
* Şok bakımı uygulayınız
* Siz kırık bağlama mukavvalarını veya tahtalarını kırık bolgenin uzerine yerleştirirken organın ucunu tutan kişi de kemiklerin bicimi duzelinceye kadar cekmeye devam etsin
* Kırık bağlama mukavvaları yerine oturunca temiz bir bezle sarıp bağlayınız
EZİLMELER
Vucudun herhangi bir yerine yara acmayacak şekilde bir darbe geldiğinde doku altındaki ince damarlar (kılcal damar ağları) koparak kanarlar Kanama, kopan damarların sayısına bağlı olarak bir yer kaplar Kanamadan sonra, darbe yerinde ağrı ve yanma hissedilir Kanayan bolge şişer Şişlik once morarır; sonra mavileşir iyileştikce rengi değişerek yeşile ve iyileşmek uzere iken de sarıya donuşur Bu arada şişlik iner ve ağrı da kendiliğinden kaybolur
Ne Yapmalı?
* Vucudunuzun herhangi bir yerine darbe gelip ezilme olursa, vakit gecirmeden soğuk su kompresi yapınız (soğuk suya batırılmış bez koyunuz)
* Birkac defa kompres uyguladıktan sonra, soğuk suya batırılmış bezi ezik yerin uzerine koyup sarınız
* Bu işlemi ne kadar erken yaparsanız ezik yer morarmadan ve şişlik yapmadan kısa zamanda iyileşecektir Soğuk su kompresinden sonra, ağrı da fazla hissedilmez
* Ezik, goz cevresin de olursa, soğuk suya batırdığınız bir bezi goz cukuruna yerleştirip uzerinden sarınız Ezik, morluk yapmadan iyileşecektir