Burun temel anatomik yapısı; kıkırdak ve kemik çatıdan oluşmaktadır. Kıkırdak ve kemik çatıdan oluşan bu yapı, ‘septum’ adı verilen ayırıcı bir bölmeyle ikiye ayrılmaktadır. Septum, kısmen kemik daha büyük oranda ise kıkırdak bir yapıya sahiptir.
Normal koşullar altında burun, septum tarafından iki eşit bölmeye ayrılmaktadır ve böylece burun deliklerinden dengeli şekilde nefes alınması sağlanabilmektedir. Ancak insanların ortalama %70-80’inde doğuştan mevcut olan ya da zamanla geçirilen travmaların etkisiyle ortaya çıkan septum eğriliği bulunmaktadır. Septum eğriliği tespit edilmesiyle, bu hastalarda ‘septumdeviasyonu’ tanısı konulmaktadır. Septumdeviasyonu tanısı yapılan hastalarda, eğriliklerin düzeltilmesi için gerçekleştirilen operasyonlara ‘septoplasti’ adı verilmektedir.
Burun Eğriliği (Deviasyon) Nedir?
Halk arasında burun kemiği eğriliği olarak bilinen deviasyon, burun fonksiyonlarının sağlıklı nitelikte gerçekleştirilememesine sebep olan durumlardır.
Sağlıklı bir burun septumu, burnu ortadan iki ayrı hava pasajı şeklinde ayıran, burun deliklerinin ortasından başlayıp genze kadar uzanan kıkırdak kemik yapıdadır. Sağlıklı bir burunda, ön kısımlarda bulunan burun delikleri, arkaya doğru genişleme göstermektedir. Bu bölümden alınan hava, burun etleri tarafından ısıtılıp nemlendirilerek, akciğerlere gönderilmektedir. Burun deliklerinden biri açılıp kapanarak solunan havayı işlerken, diğer burun deliği dinlenmekte, böylece sağlıklı ve nitelikli bir solunum faaliyeti gerçekleştirilebilmektedir. Aynı şekilde, solunan hava yoluyla alınan 5 mikronun üzerindeki partiküller, bakteri, mikrop vs. burun içindeki mukoza sıvısı tarafından tutularak filtre edilmektedir. Bu fonksiyonlar gerçekleştirildiği sürece, temiz ve kaliteli hava akciğerlere düzenli olarak gönderilebilmekte ve sağlıklı nitelikte solunum fonksiyonları gerçekleştirilebilmektedir. Bu bakımdan alt solunum yollarının ve akciğerlerin sağlığı da büyük oranda burun tarafından gerçekleştirilen fonksiyonların sağlıklı nitelikte olmasına bağlıdır diyebilmekteyiz.
Deviasyon söz konusu olduğu zaman, sağlıklı bir burunda tam olarak orta hatta yer alması gereken kıkırdak kemik duvar, orta hattan az ya da çok nitelikte bir tarafa kayma gösterebilmekte, bu eğrilik bütün burun fonksiyonlarına etki etmektedir. Burun girişleri ya da burun çıkışlarında meydana gelebilen deviasyon, tıkanıklığa yol açarak, hava geçişini engellemektedir. Burun kemiği eğriliği bulunan hastalarda, burundaki bir taraf ya da tarafların ikisi de tıkalı olacağı için, nefes alıp vermek güçleşmekte ve burun fonksiyonları sağlıklı şekilde gerçekleştirilememektedir.
Burun Eğriliğinin Sebepleri Nelerdir?
Burun kemiği eğrilikleri ya da diğer adıyla deviasyon, doğuştan burun yapısında mevcut olabileceği gibi, ilerleyen zamanlarda da travmalar sonucunda ortaya çıkabilmektedir. Deviasyon ortaya çıkmasının sebeplerini şu şekilde sıralayabilmekteyiz:
-Doğuştan anatomik özellikler sebebiyle; burun kemiği eğriliği ortaya çıkabilmektedir. Kişide doğuştan mevcut olan yüz asimetrileri ya da burun anatomisindeki kemik kıkırdak eğrilikleri deviasyona sebep olabilmektedir.
-Travmalar; burun kemik eğriliğinin en bilinen sebeplerindendir. Özellikle küçüklükte burun bölgesine dıştan alınan bir travma sonucu deviasyon ortaya çıkabilmektedir. Küçüklükte burun bölgesine dışardan alınan, 1mm’lik önemsiz kaymalar, ilerleyen yaşlarda devam eden burun gelişimi sonucunda ilerleyebilmekte ve özellikle ergenlik döneminde belirgin nitelikte eğrilikler ortaya çıkmasına sebep olabilmektedir.
Burun Eğriliğinin Sebep Olduğu Sorunlar Nelerdir?
İnsanların çoğunda mevcut olan ya da daha sonra meydana gelen septumdeviasyonunun sebep olduğu sorunları şu şekilde sıralayabilmekteyiz;
-Burun kemiği eğriliği, burun tıkanıklığı sorununu beraberinde getirmektedir. Burunda meydana gelen tıkanıklık, burun fonksiyonlarının sağlıklı şekilde yerine getirilmemesine, dolayısıyla alt solunum yolları hastalıklarına sebep olabilmektedir.
-Burunda oluşan tıkanıklık sebebiyle kişi ağız yoluyla nefes almaya çalışmakta, dolayısıyla, burunun yapmakta olduğu havayı klimatize etme görevini akciğerler gerçekleştirmektedir. Bu durum ilerleyen dönemlerde, aşırı kilo alma durumlarına sebep olarak beraberinde diyabet, kalp ve damar hastalıklarına yatkınlık oluşturabilmektedir.
-Burun kemiği eğriliklerinde sağlıklı bir solunum işlevi gerçekleştirilemediği için, vücut yeterli oksijen alamamakta, bu durum uyku düzeni ve kalitesini bozarak, mental ve fiziksel performans düşüklüklerine yol açabilmektedir. Burun kemiği eğrilikleri sonucu, kişide genel bir yorgunluk hali, dikkat eksikliği, gün içinde uyuklamaya eğilim ve iş konularında başarısızlık söz konusu olabilmektedir.
Burun Kemik Eğriliği Ameliyatı
Burun kemiği eğriliği, dışarıdan bakıldığı zaman burun bölgesinde kaba bir kemik eğriliği olarak gözlemlenebildiği gibi, burun içinde gözle görülemeyen bir yapıda da olabilmektedir. Ancak yukarıda belirttiğimiz sorunlar, burun kemiği eğriliğini hayatımızda önemli bir problem olarak ortaya koyabilmekte ve deviasyon ameliyatını gereklilik haline getirmektedir.
Burun kemiği eğriliği ameliyatları hem genel hem de lokal anestezi altında gerçekleştirilebilen uygulamalardır.
Burun kemiği eğriliği ameliyatlarında, öncelikle anestezi altındaki hastada burun bölgesinde gerçekleştirilen kesi yoluyla kıkırdak zar kaldırılarak, eğri kıkırdak alanlar çıkarılmaktadır. Bu sırada burun anatomisine ve burnu güçlü tutan kıkırdakların korunmasına oldukça dikkat edilmelidir.
Burun kemiği eğriliği ameliyatı öncesi, burun bölgesinin içi ve dışı titizlikle muayene edilmelidir. Burun içinde eğrilik söz konusuysa, bu eğriliklerin burun dışında da kozmetik bir deformasyona sebep olup olmadığı tespit edilmelidir. Böylece, estetik bir cerrahi operasyona ihtiyaç varsa, iki operasyonun aynı anda gerçekleştirilmesi sağlanabilmektedir.
Burun içi eğriliği, çoğunlukla sadece burun içi deviasyon ameliyatı uygulanarak çözülememektedir. Aynı şekilde burun dışına yapılan bir işlem sırasında, burun içi kıkırdak dokularına zarar verilebilmekte ve revizyon burun ameliyatları zorunlu hale gelebilmektedir. Bu bakımdan burun kemiği eğriliği ameliyatları öncesinde, burun içi ve burun dışı titizlikle incelenerek, bütün değerlendirmeler ayrıntılı olarak yapılmalı ve ameliyat sırasında başarılı şekilde uygulanmalıdır.
Burun kemiği eğriliği ameliyatları, ortalama 1 saat sürmektedir. Operasyonun rinoplasti ile birlikte gerçekleştirilmesi durumunda ise, süreç 2-3 saat sürebilmektedir.
Burun kemiği eğriliği ameliyatları sonrası, burun içerisine geçici olarak silikon plaklar yerleştirilmekte, burun içi ödem, biriken kan ve pıhtı yüzünden nefes alma zorluğu yaşanabilmektedir. Bu bakımdan hastaların ameliyat sonrası ilk günlerde, sulu ve yumuşak gıdalar tüketmeleri önerilmektedir.