Buyuk Selcuklu tarihnde Sultan Alparsan, Sultan Melikşah ve Muhammed Tapar donemlerinde vezirlik yapmıs olan Nizamul Mulk Selcuklu tarihinin en onemli veziridir
Hadis ve fıkıh alimi; Buyuk Selcuklu Devleti sultanlarından Alb Arslan ve oğlu Melikşah’ın veziri, buyuk devlet adamı Kunyesi EbU Ali olup, ismi Hasen bin Ali bin İshak bin Abbas’dır 1018 (H 408) senesinin Zilkade ayında, TUs civarında NUkan kasabasında doğdu 1092 (H 485) yılında Nihavend’de, Hasen Sabbah’ın fedaisi bir Batıni tarafından şehid edildi
İlk tahsilini babasının yanında kardeşi Ebu’lKasım Abdullah’la birlikte yapan NizamulMulk, once Kur’anı kerimi ezberledi Daha sonra Arabca ve Farscayı mukemmel bir şekilde oğrendi Fıkıh, hadis, tefsir, kelam, edebiyat, matematik, muhendislik ve diğer fen bilgilerine vakıf oldu Şafii mezhebi fıkıh bilgilerinde soz sahibi idi Bir cok alimden ders alıp hadisi şerif dinledi Zamanın meşhUr alim ve ediblerinin sohbet ve derslerini hic kacırmazdı
Devlet hizmetine, Gazne Devleti’nin Horasan valisi olan Ebu’lFazıl esSUri’nin emrinde babası ile beraber başladı 1040 (H 432) yılındaki Dandanakan Savaşı’ndan bir sure sonra Gazne’de bulunarak, Gazne Devleti sultanı Mes’Ud’un yanında calıştı Sonra Horasan’a donerek, Cağrı Bey’in Belh valisi Ali bin Şadan’ın maiyyetinde bulundu Vilayet işlerinin yurutulmesi ile vazifelendirildi Daha sonra Merv’e gidip, bizzat Cağrı Bey’in hizmetinde calıştı Onun ustunluklerini goren Cağrı Bey tarafından Alb Arslan’ın terbiye ve hizmetiyle vazifelendirildi Alb Arslan’a hem hoca hem arkadaş oldu Selcuklu sultanı Tuğrul Bey’in cocuksuz olarak vefatı uzerine, Alb Arslan’la kardeşi Suleyman arasındaki taht mucadelesinde, yerinde goruş ve tedbirleri ile kabiliyetini ispatladı Alb Arslan sultan olunca onu vezarete getirdi Zamanının halifesi Kaim biemrillah tarafından, Nizamulmulk unvanı verildi ve bu unvanla tanındı