Büyük Selçuklu zamanının en önemli veziri kimdir?
Büyük Selçuklu tarihnde Sultan Alparsan, Sultan Melikşah ve Muhammed Tapar dönemlerinde vezirlik yapmıs olan Nizamül Mal Selçuklu tarihinin en manâlı veziridir
Hadîs ve fıkıh âlimi; Büyük Selçuklu Devleti sultanlarından Alb Arslan ve oğlu Melikşâh ’ın vezîri, büyük devlet adamı Künyesi Ebû Ali olup, ismi Hasen bin Ali bin İshâk bin Abbâs ’dır 1018 (H 408) senesinin Zilkade ayında, Tûs civarında Nûkan kasabasında doğdu 1092 (H 485) yılında Nihâvend ’de, Hasen Sabbah ’ın fedaisi bir Bâtınî göre şehîd edildi
Birincil tahsilini babasının yanında kardeşi Ebü ’lKâsım Abdullah ’la birlikte yapan NizâmülMülk, önce Kur ’ânı kerîmi ezberledi sonradan Arabça ve Farsçayı mükemmel bir şekilde öğrendi Fıkıh, hadîs, tefsîr, kelâm, edebiyat, matematik, mühendislik ve öteki fen bilgilerine vâkıf oldu Şafiî mezhebi fıkıh bilgilerinde laf sahibi idi Bir çok âlimden ders alıp hadîsi şerîf dinledi Zamanın meşhûr âlim ve edîblerinin sohbet ve derslerini hiç kaçırmazdı
Devlet hizmetine, Gazne Devleti ’nin Horasan valisi olan Ebü ’lFâzıl esSûrî ’nin emrinde babası ile beraber başladı 1040 (H 432) yılındaki Dandanakan Savaşı ’ndan bir zaman sonradan Gazne ’de bulunarak, Gazne Devleti sultânı Mes ’ûd ’un yanına çalıştı Sonradan Horasan ’a dönerek, Çağrı Bey ’in Belh valisi Ali bin Şadan ’ın maiyyetinde bulundu Vilâyet işlerinin yürütülmesi ile vazifelendirildi daha sonra Merv ’e gidip, bana kalırsa Çağrı Bey ’in hizmetinde çalıştı Onun üstünlüklerini görebilen Çağrı Bey tarafından Alb Arslan ’ın edep ve hizmetiyle vazîfelendirildi Alb Arslan ’a hem öğretmen keza arkadaş oldu Selçuklu sultânı Tuğrul Bey ’in çocuksuz olarak vefatı üzerine, Alb Arslan ’la kardeşi Süleyman arasındaki taht mücâdelesinde, uygun manzara ve tedbirleri ile kabiliyetini ispatladı Alb Arslan sultan olunca onu vezârete getirdi Zamanının halîfesi Kâim biemrillah tarafından, Nizâmülmal ünvanı verildi ve bu ünvanla tanındı
*
Büyük Selçuklu tarihnde Sultan Alparsan, Sultan Melikşah ve Muhammed Tapar dönemlerinde vezirlik yapmıs olan Nizamül Mal Selçuklu tarihinin en manâlı veziridir
Hadîs ve fıkıh âlimi; Büyük Selçuklu Devleti sultanlarından Alb Arslan ve oğlu Melikşâh ’ın vezîri, büyük devlet adamı Künyesi Ebû Ali olup, ismi Hasen bin Ali bin İshâk bin Abbâs ’dır 1018 (H 408) senesinin Zilkade ayında, Tûs civarında Nûkan kasabasında doğdu 1092 (H 485) yılında Nihâvend ’de, Hasen Sabbah ’ın fedaisi bir Bâtınî göre şehîd edildi
Birincil tahsilini babasının yanında kardeşi Ebü ’lKâsım Abdullah ’la birlikte yapan NizâmülMülk, önce Kur ’ânı kerîmi ezberledi sonradan Arabça ve Farsçayı mükemmel bir şekilde öğrendi Fıkıh, hadîs, tefsîr, kelâm, edebiyat, matematik, mühendislik ve öteki fen bilgilerine vâkıf oldu Şafiî mezhebi fıkıh bilgilerinde laf sahibi idi Bir çok âlimden ders alıp hadîsi şerîf dinledi Zamanın meşhûr âlim ve edîblerinin sohbet ve derslerini hiç kaçırmazdı
Devlet hizmetine, Gazne Devleti ’nin Horasan valisi olan Ebü ’lFâzıl esSûrî ’nin emrinde babası ile beraber başladı 1040 (H 432) yılındaki Dandanakan Savaşı ’ndan bir zaman sonradan Gazne ’de bulunarak, Gazne Devleti sultânı Mes ’ûd ’un yanına çalıştı Sonradan Horasan ’a dönerek, Çağrı Bey ’in Belh valisi Ali bin Şadan ’ın maiyyetinde bulundu Vilâyet işlerinin yürütülmesi ile vazifelendirildi daha sonra Merv ’e gidip, bana kalırsa Çağrı Bey ’in hizmetinde çalıştı Onun üstünlüklerini görebilen Çağrı Bey tarafından Alb Arslan ’ın edep ve hizmetiyle vazîfelendirildi Alb Arslan ’a hem öğretmen keza arkadaş oldu Selçuklu sultânı Tuğrul Bey ’in çocuksuz olarak vefatı üzerine, Alb Arslan ’la kardeşi Süleyman arasındaki taht mücâdelesinde, uygun manzara ve tedbirleri ile kabiliyetini ispatladı Alb Arslan sultan olunca onu vezârete getirdi Zamanının halîfesi Kâim biemrillah tarafından, Nizâmülmal ünvanı verildi ve bu ünvanla tanındı
*