Aşağıda tek misal vereceğim tamamen uzamasın konu, bunu her canlıda duşunebilirsiniz
Kaplan (Panthera tigris), kedigiller (Felidae) familyasından etcil bir memeli hayvan turu ve buyuk kediler ailesinin dort uyesinden biri super yırtıcıdır Hint daha aşağıkıtası dunyada yaşamış kaba kaplanların %80'ine ev sahipliği yapmaktadır Kuzeyde Sibirya, guneyde Hindistan ile Malakka yarımadası arasındaki bolgelerde bulunur Gunumuzde yalnızca 5 alttur bulunmaktadır
Bircok kaplan kamuflajlarının uygun armoni sağladığı ve cabuk ya da daha cevik avları yakalamalarının daha basit olduğu ormanlarda ve otlaklarda yaşar Hindistan'da, Turkiye'de, (Turkiye'de 1970'ten beri sadece 3 defa goruldu) Cin'de hemen hemen tum Asya'da yaşarlar Buyuk kediler arasında yalnızca kaplan ve jaguar iyi yuzuculerdir Kaplanlar sık sık su birikintilerinde, gollerde ve nehirlerde yıkanırlarken bulunurlar Kaplanlar yalnız avlanırlar ve ilk olarak geyik, yaban domuzu, gaur, ve manda gibi orta ve buyuk boyutlu otcullarla beslenirler Buna rağmen bazen kucuk avları da yakalarlar
Kaplanların tek onemli avcısı onları sıkca postu icin kanunsuz bir şekilde olduren insandır bununla birlikte kemikleri ve az kalsın tum cisim parcaları geleneksel cin tıbbında ağrı kesiciden afrodizyaklara dek değişen bir alan icin kullanılır Firari avlanma ve ortamlarının yok olması kaplanların sayılarını buyuk oranda azalttı Bir yuzyıl once dunyada 100 000'den fazla kaplan varken bugun bu rakam 2500 ureyebilen bireyi gecmez Hicbir kaplan nufusu 250 ureyebilen uyeden fazlasına sahip yok1 Butun kaplan alt turleri risk altındaki turler listesinde yer almaktadır
Fiziksel ozellikler
Kaplan turleri icinde Sibirya Kaplanları dunya uzerindeki en buyuk ve en ağır kedilerdir Kaplan ve aslanın ciftleşmesinden meydana gelen liger ya da tigon'lar sibirya kaplanlarından daha buyuk olabilirler2 Genelde obur altturlere ait kaplanların obur boyutlarda olmasına karşın erişkin bir erkek kaplan sıradan 200 ile 350 kg dişilerse 120–180 kg ağırlığındadır Erkek sıradan 2,6 m 3,3 m arası dişiler ise 2,32,75 m boyundadırlar Yaşayan daha aşağı turler aralarında Sumatra kaplanı en ufak Sibirya kaplanı (veya Amur) en buyuğudurMaalesef Sibirya Kaplanlarının soyu tukenmek uzeredir
Coğu kaplanın cizgilerinin renkleri kahverengiden saf siyaha kadar değişir, buna karşın beyaz kaplanlar daha az belirgin olan cizgilere sahiptir Beyaz kaplanlar ayrı bir alttur değil lusistik
en:Leucistic) hint kaplanlarıdır Cizgilerin şekli ve yoğunluğu altturden altture ceşitlilik gosterir fakat coğu kaplan 100'den fazla cizgiye sahiptir Derhal soyu tukenmiş olan java kaplanının bundan fazla daha artı cizgisi vardı Bu cizgilerin duzeni ve kaşları benzer parmak izi gibi eşsizdir3 İki kaplan aynı cizgilere sahip değildir Bu Nedenle benzer parmak izi gibi bireylerin tanımlamasında kullanılabilir gibi gozukse de vahşi bir kaplanın cizgilerinin duzenini kaydetmekteki zorluklar yuzunden uygulanabilir bir usul değildir Cizgilerin amacının kamuflaj olduğu sanılmaktadır
Cok eksik hayvan insanların gorduğu anlamda renkli gorme duyusuna sahip olduğu icin, postun rengi boylece manalı değildir4 Kaplanların cizgilerinin duzeni tıpkı derilerinde de bulunur, eğer bir kaplanı traş edecek olsaydınız, derisinde de aynı cizgi duzeni ile karşılaşırdınız
Oteki butun kediler gibi sivri tırnaklara sahiptirler ve tırnaklarını iceri cekebilirler
Bilhassa mavi ve koyu maviye yakın ve diğer renklerde kaplanlar olduğuna dair bircok suresiz referans bulunmuştur (bkz Malta kaplanı veya Mavi Kaplan (Panthera tigris melitensis) (en:maltese tiger) ve kara kaplan
Biyoloji ve ekoloji
Erişkin kaplan yalnız hayvanlardır cok şiddetli derecede bolgesellerdir Kadınsı bir kaplanın 20 km² civarında bir bolgesi varken erkek kaplanları bolgesi 60–100 km² arasıdadır Erkeklerin bolgesi bir suru dişininkini kaplayabilir ama kendi bolgelerinde tanıdık olmayan bir erkeğe şımartma gostermezler Agresif doğaları gereği yoresel uyuşmazlıklar cok şiddetlidir ve coğunlukla erkeklerden birinin olumu ile sonuclanır Erkek kaplan bolgesini idrar ve anal salgı bezlerindeki salgılarla ağacları ve dışkısı ile patikaları işaretleyerek belirler aynı zamanda ağaclarda bıraktıkları civi izleri de bolgelerini işaretlemede kullanılır Erkekler dişilerin hiddet donemini bilmek icin idrarlarını koklarken flehmen(en:Flehmen response) denilen bir davranışla yuzlerini ekşitirler
Kadınsı yalnızca birkac gun her tarafında kızgın haldedir ve bu sure icinde bircok kez ciftleşme gercekleşir Cift oteki kedilerde olduğu gibi coğu kez ve gurultu bir şekilde ciftleşir 103 gun olan hamilelik suresi sonunda ağırlığı bir kg civarında olan 3 veya 4 yavru doğar Etrafta gezinen diğer erkekler dişiyi bitmiş ciftleşebilir ışık halkası getirmek icin yavruları oldurebilirler Yavrular 8 hafta sonunda anneyi yuvanın dışına peşine duşup takip edebilecek ulku gelirler, 18 ay sonunda ise bağımsız ayla gelirler Fakat 22,5 seneye kadar annelerinden ayrılmazlar Yavrular cinsel erişkinliğe 34 yaşında erişirler Dişiler annelerinin yakınında bir bolge edinirlerken erkekler, bolgesel bir erkekle dovuşup onu yenerek ele gecirebilecekleri bir bolge aramaya koyulurlar Hayatı her tarafında dişi bir kaplan eşit sayıda erkek ve kadınsı yavru dunyaya getirir Kaplanlar esaret aşağı iyi urerler ABD'deki esaret altındaki nufus dunyadaki kaba kaplan nufusu ile rekabet edebilir
Vahşi doğada kaplanlar yaban domuzu, gaur ve manda gibi vahşi sığırlar, yavru gergedanlar, yavru filler ve hatta ara sıra leopar ve ayılarla beslenir Sibirya kaplanı ve boz ayı onemli iki rakiptir ve birbirlerin muhtemel olduğunca uzaktan dururlar İstatiksel olarak Sibirya kaplanı daha minik ayıları oldurduğunden daha başarılıdır Ama kaplanlar daha buyukce ayıları oldurebilirler ve oldururler 1 Erkeklere nazaran kayda değer olcude kucuk olan dişi kaplanlar bile yetiştin gaurları kendi başlarına oldurme kabiliyetine sahiptirler Gaur, yaban domuzu ve sambar kaplanın Hindistandaki favori besinleridir Gergedan ve fil yavruları da surulerinden bambaşka kaldıkları vakit kaplanlara yem olabilirler Bir kaplanın erişkin bir dişi gergedanı oldurduğu gozlemlenmiştir2
Kaba kaplanlar bircok usul kullanılarak incelenmişlerdir Vaktiyle kaplan nufusu izlerinin kalıpları cıkarılarak varsayım edilmeye calışılıyordu Acilen ise kapan kameralar kullanılmakta Dışkılarından alınan DNA'nın incelenmesi gibi yeni yontemlerde değerlendirilmekte Telsiz tasmalarda barbar kaplanları peşine duşup takip etmekte epeyce populer bir yontem olarak kullanıldı
Teşekkurler
Kaplan (Panthera tigris), kedigiller (Felidae) familyasından etcil bir memeli hayvan turu ve buyuk kediler ailesinin dort uyesinden biri super yırtıcıdır Hint daha aşağıkıtası dunyada yaşamış kaba kaplanların %80'ine ev sahipliği yapmaktadır Kuzeyde Sibirya, guneyde Hindistan ile Malakka yarımadası arasındaki bolgelerde bulunur Gunumuzde yalnızca 5 alttur bulunmaktadır
Bircok kaplan kamuflajlarının uygun armoni sağladığı ve cabuk ya da daha cevik avları yakalamalarının daha basit olduğu ormanlarda ve otlaklarda yaşar Hindistan'da, Turkiye'de, (Turkiye'de 1970'ten beri sadece 3 defa goruldu) Cin'de hemen hemen tum Asya'da yaşarlar Buyuk kediler arasında yalnızca kaplan ve jaguar iyi yuzuculerdir Kaplanlar sık sık su birikintilerinde, gollerde ve nehirlerde yıkanırlarken bulunurlar Kaplanlar yalnız avlanırlar ve ilk olarak geyik, yaban domuzu, gaur, ve manda gibi orta ve buyuk boyutlu otcullarla beslenirler Buna rağmen bazen kucuk avları da yakalarlar
Kaplanların tek onemli avcısı onları sıkca postu icin kanunsuz bir şekilde olduren insandır bununla birlikte kemikleri ve az kalsın tum cisim parcaları geleneksel cin tıbbında ağrı kesiciden afrodizyaklara dek değişen bir alan icin kullanılır Firari avlanma ve ortamlarının yok olması kaplanların sayılarını buyuk oranda azalttı Bir yuzyıl once dunyada 100 000'den fazla kaplan varken bugun bu rakam 2500 ureyebilen bireyi gecmez Hicbir kaplan nufusu 250 ureyebilen uyeden fazlasına sahip yok1 Butun kaplan alt turleri risk altındaki turler listesinde yer almaktadır
Fiziksel ozellikler
Kaplan turleri icinde Sibirya Kaplanları dunya uzerindeki en buyuk ve en ağır kedilerdir Kaplan ve aslanın ciftleşmesinden meydana gelen liger ya da tigon'lar sibirya kaplanlarından daha buyuk olabilirler2 Genelde obur altturlere ait kaplanların obur boyutlarda olmasına karşın erişkin bir erkek kaplan sıradan 200 ile 350 kg dişilerse 120–180 kg ağırlığındadır Erkek sıradan 2,6 m 3,3 m arası dişiler ise 2,32,75 m boyundadırlar Yaşayan daha aşağı turler aralarında Sumatra kaplanı en ufak Sibirya kaplanı (veya Amur) en buyuğudurMaalesef Sibirya Kaplanlarının soyu tukenmek uzeredir
Coğu kaplanın cizgilerinin renkleri kahverengiden saf siyaha kadar değişir, buna karşın beyaz kaplanlar daha az belirgin olan cizgilere sahiptir Beyaz kaplanlar ayrı bir alttur değil lusistik
en:Leucistic) hint kaplanlarıdır Cizgilerin şekli ve yoğunluğu altturden altture ceşitlilik gosterir fakat coğu kaplan 100'den fazla cizgiye sahiptir Derhal soyu tukenmiş olan java kaplanının bundan fazla daha artı cizgisi vardı Bu cizgilerin duzeni ve kaşları benzer parmak izi gibi eşsizdir3 İki kaplan aynı cizgilere sahip değildir Bu Nedenle benzer parmak izi gibi bireylerin tanımlamasında kullanılabilir gibi gozukse de vahşi bir kaplanın cizgilerinin duzenini kaydetmekteki zorluklar yuzunden uygulanabilir bir usul değildir Cizgilerin amacının kamuflaj olduğu sanılmaktadırCok eksik hayvan insanların gorduğu anlamda renkli gorme duyusuna sahip olduğu icin, postun rengi boylece manalı değildir4 Kaplanların cizgilerinin duzeni tıpkı derilerinde de bulunur, eğer bir kaplanı traş edecek olsaydınız, derisinde de aynı cizgi duzeni ile karşılaşırdınız
Oteki butun kediler gibi sivri tırnaklara sahiptirler ve tırnaklarını iceri cekebilirler
Bilhassa mavi ve koyu maviye yakın ve diğer renklerde kaplanlar olduğuna dair bircok suresiz referans bulunmuştur (bkz Malta kaplanı veya Mavi Kaplan (Panthera tigris melitensis) (en:maltese tiger) ve kara kaplan
Biyoloji ve ekoloji
Erişkin kaplan yalnız hayvanlardır cok şiddetli derecede bolgesellerdir Kadınsı bir kaplanın 20 km² civarında bir bolgesi varken erkek kaplanları bolgesi 60–100 km² arasıdadır Erkeklerin bolgesi bir suru dişininkini kaplayabilir ama kendi bolgelerinde tanıdık olmayan bir erkeğe şımartma gostermezler Agresif doğaları gereği yoresel uyuşmazlıklar cok şiddetlidir ve coğunlukla erkeklerden birinin olumu ile sonuclanır Erkek kaplan bolgesini idrar ve anal salgı bezlerindeki salgılarla ağacları ve dışkısı ile patikaları işaretleyerek belirler aynı zamanda ağaclarda bıraktıkları civi izleri de bolgelerini işaretlemede kullanılır Erkekler dişilerin hiddet donemini bilmek icin idrarlarını koklarken flehmen(en:Flehmen response) denilen bir davranışla yuzlerini ekşitirler
Kadınsı yalnızca birkac gun her tarafında kızgın haldedir ve bu sure icinde bircok kez ciftleşme gercekleşir Cift oteki kedilerde olduğu gibi coğu kez ve gurultu bir şekilde ciftleşir 103 gun olan hamilelik suresi sonunda ağırlığı bir kg civarında olan 3 veya 4 yavru doğar Etrafta gezinen diğer erkekler dişiyi bitmiş ciftleşebilir ışık halkası getirmek icin yavruları oldurebilirler Yavrular 8 hafta sonunda anneyi yuvanın dışına peşine duşup takip edebilecek ulku gelirler, 18 ay sonunda ise bağımsız ayla gelirler Fakat 22,5 seneye kadar annelerinden ayrılmazlar Yavrular cinsel erişkinliğe 34 yaşında erişirler Dişiler annelerinin yakınında bir bolge edinirlerken erkekler, bolgesel bir erkekle dovuşup onu yenerek ele gecirebilecekleri bir bolge aramaya koyulurlar Hayatı her tarafında dişi bir kaplan eşit sayıda erkek ve kadınsı yavru dunyaya getirir Kaplanlar esaret aşağı iyi urerler ABD'deki esaret altındaki nufus dunyadaki kaba kaplan nufusu ile rekabet edebilir
Vahşi doğada kaplanlar yaban domuzu, gaur ve manda gibi vahşi sığırlar, yavru gergedanlar, yavru filler ve hatta ara sıra leopar ve ayılarla beslenir Sibirya kaplanı ve boz ayı onemli iki rakiptir ve birbirlerin muhtemel olduğunca uzaktan dururlar İstatiksel olarak Sibirya kaplanı daha minik ayıları oldurduğunden daha başarılıdır Ama kaplanlar daha buyukce ayıları oldurebilirler ve oldururler 1 Erkeklere nazaran kayda değer olcude kucuk olan dişi kaplanlar bile yetiştin gaurları kendi başlarına oldurme kabiliyetine sahiptirler Gaur, yaban domuzu ve sambar kaplanın Hindistandaki favori besinleridir Gergedan ve fil yavruları da surulerinden bambaşka kaldıkları vakit kaplanlara yem olabilirler Bir kaplanın erişkin bir dişi gergedanı oldurduğu gozlemlenmiştir2
Kaba kaplanlar bircok usul kullanılarak incelenmişlerdir Vaktiyle kaplan nufusu izlerinin kalıpları cıkarılarak varsayım edilmeye calışılıyordu Acilen ise kapan kameralar kullanılmakta Dışkılarından alınan DNA'nın incelenmesi gibi yeni yontemlerde değerlendirilmekte Telsiz tasmalarda barbar kaplanları peşine duşup takip etmekte epeyce populer bir yontem olarak kullanıldı
Teşekkurler
