Hava sıcaklığının hissedilir formda düşmesi içimizi ısıtacak sıcak içecek tüketimini arttırıyor. Bunlardan aklımıza birinci gelen vapurda içtiğimiz sıcacık çay ile ofise gelir gelmez sarıldığımız kahve oluyor. Çayın da kahvenin de farklı başka seveni çok olmasına karşın , sağlıklı hayat için tüketim ölçüsüne dikkat edilmelidir. Sağlıklı tüketim ölçüsünü belirleyense içlerinde olan kafeindir.
Kafein kahve ,çay, kola, çikolata, kakao, güç içeceği üzere birçok besinde bulunan merkezi hudut sitemini uyarıcı tesiri olan bir husustur. Kafeinin olağan ölçüsü bireye nazaran değişir. Kafeine karşı hassaslık; tüketim sıklığı, tertipli olarak alınan ölçü, beden tartısı ve fizikî şartlar üzere pek çok faktör vardır. Bir çok çalışmada, yetişkinler için inançlı olarak tüketilebilecek kafein ölçüsünün günde 300 mg (yaklaşık 3-4 fincan kahve ya da 5-6 büyük bardak çay) olduğu belirtilmiştir.
Kafein bedende depolanmaz, alındıktan 3-4 saat sonra bedenden atılır. Çay ve kahve bitkilerinin çeşitliliği de içerdikleri kafein ölçülerini etkilemektedir. Bir bardak yeşil çayda 20 mg, siyah çayda 40 mg ,bir fincan türk kahvesi yaklaşık 50-60mg ,bir kupa filtre kahve 85-90mg kafein bulunmaktadır. Buna karşın çayın antioksidan gücü ise kahveden çok daha yüksektir.
Çay ile kahve ortasındaki en büyük fark uykuya tesirleri ile ortaya çıkmaktadır. Bir günde tıpkı ölçüde çay ve kahve içen bireyler üzerinde karşılaştırma yapan araştırmacılar, her iki içeceğin gün içinde benzeri faydalar göstermesine karşın, kahve içenlerin geceleri daha güç uyuduğunu tabir ediyor. Çay içenler ise bilakis daha uzun ve rahatlamış halde uyuyor.
Kahve ve çayın fazla tüketimi dişlerde sararmaya neden olmaktadır. Diş tabipleri, çaydaki doğal pigmentlerin diş minesine daha kolay yapıştığını, kahvenin ise dişlerde daha az sararmaya yol açtığını söz ediyorlar.
İdman öncesinde kafeinli bir içecek idman performansını arttırmakta, yağ yakımını hızlandırmaktadır. Antrenmandan evvel yaklaşık 330-350 mL düşük yağlı latte seçimi yaklaşık 120 kalori, 10 gram protein ve 75 mg kafein içeriği ile yeterli bir seçim olacaktır.
Çayın sonları yatıştırdığına dair bilimsel bilgiler bulunmaktadır. Nizamlı çay içenlerin, topluluğa konuşma üzere heyecan yaratan durumlarda daha sakin ruhsal reaksiyon verdiği bulunmuştur. Ayrıyeten günde üç fincan çay içenlerin depresyon riskinin içmeyenlere kıyasla yüzde 37 daha az olduğu gözlemlenmiştir.
Günde birkaç fincan çay içmenin diyabet riskini azalttığı, kafeinsiz kahvenin de tıpkı tesirde bulunduğu belirtiliyor. Hem çay hem de kahve içerdikleri farklı antioksidan öğelerle kalp damar sıhhatini korumakta hatta birtakım kanser risklerini azaltmakta da etkilidirler.
Sonuç olarak çay ve kahvenin faydaları göz arkası edilmese de tüketim ölçüsüne bağlı olarak sıhhate ziyanları da göz önünde bulundurulmalıdır. Günlük çay ve kahve tüketiminin yaklaşık 3-4 fincan kahve ya da 5-6 büyük bardak çay formunda tüketilmesi kâfi ve yararlı olacaktır.