Cebirin Tarihsel Gelişimi
Cebirin Tarihi Gelişimi
Eski Mısırlılar'da Cebir; İnceleyebildiğiniz kaynaklarda; Mısırlılarda bugunku cebirin herhangi bir şeklinin varlığına dair kesin bilgiler gorulmemektedir Ancak; Mısırlılarda bugunku cebir konularına benzeyen oldukca ilkel cebirin varlığı gorulmektedir Bu konuda a h a h e s a b ı adı verilen bir hesaplama turune raslanlmaktadır Bu hesaplama turu hakkında Aydın Sayılı Mısırlılarda ve Mezopotamyalılarda Matematik Astronomi ve Tıp adlı eserinde Berlin ve Rhind Papiruslerine dayanarak şu bilgiyi vermekte; A h a kelimesi grup ya da miktar anlamına gelmektedir Boyle adlandırma bir metot goruşu olarak yapılmış olmakla beraber a h a hesaplarında Yanlış ve Deneme yoluyla Yoklayarak cozummetodu kullanılmış olduğu gorulmektedir Ayrıca bu usulle bazı cozumler cebiri hatırlatıyor Adı gecen eserde; bu tur hesabın nasıl yapıldığına dair acıklamalı iki ornek verildikten sonra; musteşrik S Gantz'a atfen altı ornek belirtmektedir Bunlar :
1) xy 43 ; xy 12
2) xy 40 ; x (52)y
3) xy 40 ; xy (13) + (115) 25
4) 10xy 120 ; y (34)x
5) x2 + y2 100 ; y (34)x
6) a2 + b2 400 ; a 2x ; b (32)x
Hemen belirtmek gerekir ki; bu ornekler Mısırlıların a h a hesabında yaptıklarının bugunku cebrik duşunceye gore duzenlenmiş gosterim ve tertip şekilleridir
Yukarıdaki altı tip ornekte gorulebileceği gibi problemler hep ozel durumları temsil ediyor Ancak Aydın Sayılı adı gecen eserinde bu konuda : Mısırlı matematikcinin zihninde belli cozum yollarının ve genel formullerin bulunduğuna şuphe yoktur Orneğin a h a hesaplarıyla ilgili papiruslerde herhangi bir metot soz konusu edilmemesine rağmen bunlarda ozel bir metoda uyulduğu gayet sarih bir şekilde gorulmektedir Problemlerin pedagojik amaclarla bu şekilde tertiplenmiş oldukları soylenebilir
Turkİslam Dunyası'nda Cebir
Objektif olarak hazırlanmış matematik tarihi eserleri incelendiğinde acık olarak şu hukum gorulur; Matematiğin geniş bir dalı olan cebire ait temel bilgilerin buyuk bir coğunluğu 8 ile 16 yuzyıl Turk İslam Dunyası alimleri tarafından ilk olarak ortaya konulmuş ve belli bir noktaya kadar da geliştirilmiştir
İslamiyetin Başlangıc Yılları
İslamiyetin başlangıc yıllarında; dini gunlerin tespiti namaz vakitlerinin belirlenmesi takvim hazırlanması gibi dini problemlerle uğraşılmış olunduğu muhakkak ise de o devir İslam matematikcilerinin arazi olculeri veraset hesapları yukseklik tayini ve gunluk yaşantı icin gerekli pratik olcme ve hesaplamalar hakkında bazı calışmaların varlığı soz konusu olabilir Hamid Dilgan; Buyuk Matematikci Omer Hayyam adlı eserinde bu konuda şunları yazar : İslam matematiği ancak hicretin ikinci yuzyıl ortalarında Bağdat'ta doğmuştur
alıntı
Cebirin Tarihi Gelişimi
Eski Mısırlılar'da Cebir; İnceleyebildiğiniz kaynaklarda; Mısırlılarda bugunku cebirin herhangi bir şeklinin varlığına dair kesin bilgiler gorulmemektedir Ancak; Mısırlılarda bugunku cebir konularına benzeyen oldukca ilkel cebirin varlığı gorulmektedir Bu konuda a h a h e s a b ı adı verilen bir hesaplama turune raslanlmaktadır Bu hesaplama turu hakkında Aydın Sayılı Mısırlılarda ve Mezopotamyalılarda Matematik Astronomi ve Tıp adlı eserinde Berlin ve Rhind Papiruslerine dayanarak şu bilgiyi vermekte; A h a kelimesi grup ya da miktar anlamına gelmektedir Boyle adlandırma bir metot goruşu olarak yapılmış olmakla beraber a h a hesaplarında Yanlış ve Deneme yoluyla Yoklayarak cozummetodu kullanılmış olduğu gorulmektedir Ayrıca bu usulle bazı cozumler cebiri hatırlatıyor Adı gecen eserde; bu tur hesabın nasıl yapıldığına dair acıklamalı iki ornek verildikten sonra; musteşrik S Gantz'a atfen altı ornek belirtmektedir Bunlar :
1) xy 43 ; xy 12
2) xy 40 ; x (52)y
3) xy 40 ; xy (13) + (115) 25
4) 10xy 120 ; y (34)x
5) x2 + y2 100 ; y (34)x
6) a2 + b2 400 ; a 2x ; b (32)x
Hemen belirtmek gerekir ki; bu ornekler Mısırlıların a h a hesabında yaptıklarının bugunku cebrik duşunceye gore duzenlenmiş gosterim ve tertip şekilleridir
Yukarıdaki altı tip ornekte gorulebileceği gibi problemler hep ozel durumları temsil ediyor Ancak Aydın Sayılı adı gecen eserinde bu konuda : Mısırlı matematikcinin zihninde belli cozum yollarının ve genel formullerin bulunduğuna şuphe yoktur Orneğin a h a hesaplarıyla ilgili papiruslerde herhangi bir metot soz konusu edilmemesine rağmen bunlarda ozel bir metoda uyulduğu gayet sarih bir şekilde gorulmektedir Problemlerin pedagojik amaclarla bu şekilde tertiplenmiş oldukları soylenebilir
Turkİslam Dunyası'nda Cebir
Objektif olarak hazırlanmış matematik tarihi eserleri incelendiğinde acık olarak şu hukum gorulur; Matematiğin geniş bir dalı olan cebire ait temel bilgilerin buyuk bir coğunluğu 8 ile 16 yuzyıl Turk İslam Dunyası alimleri tarafından ilk olarak ortaya konulmuş ve belli bir noktaya kadar da geliştirilmiştir
İslamiyetin Başlangıc Yılları
İslamiyetin başlangıc yıllarında; dini gunlerin tespiti namaz vakitlerinin belirlenmesi takvim hazırlanması gibi dini problemlerle uğraşılmış olunduğu muhakkak ise de o devir İslam matematikcilerinin arazi olculeri veraset hesapları yukseklik tayini ve gunluk yaşantı icin gerekli pratik olcme ve hesaplamalar hakkında bazı calışmaların varlığı soz konusu olabilir Hamid Dilgan; Buyuk Matematikci Omer Hayyam adlı eserinde bu konuda şunları yazar : İslam matematiği ancak hicretin ikinci yuzyıl ortalarında Bağdat'ta doğmuştur
alıntı