Çelişik Nedir? Hakkında Veri
Arasında çelişme bulunanların niteliği
Mantık terimidir, nitelik ve nicelik bakımından birinin doğruluğu ötekinin yanlışlığını ve birinin yanlışlığı ötekinin doğruluğunu gerektiren önermeleri dile getirir
Çelişik önermelerin, özneleriyle yüklemleri benzer olduğu hâlde, nitelik bakımından biri olumlu ve öteki negatif, nicelik bakımından biri tümel öteki tikeldir Mesela, Bütün halk akıllıdırKimi halk müziği zeki değildirönermeleri özellik ve nicelik bakımından çelişiktirler, çünkü biri olumlu, öbürü negatif, biri tümel ve öbürü tikeldir Bu çelişik önermeler birbirlerini yalanlarlar, biri doğruysa öbürü hatalı ve biri yanlışsa öbürü doğrudur İkisi birden içten ve ikisi aniden hatalı olamazlar Bu yüzden tavır dilinde birbirini yalanlayan hafıza, bakış, duygu ve davranışlara çelişik denir Mantıkta önermelerin açık havada birinin varlığı öbürünün yokluğunu ve birinin yokluğu öbürünün varlığını gerektiren kavramlar da çelişiktir Mesela renklirenksiz kavramları çelişiktir, çünkü bir şey renkliyse mutlaka renksiz değildir, renkli değilse mutlaka renksizdir ve bunların aralarında üçüncü bir olanak yoktur
Eytişimsel dilde çelişik terimi, mantık dilindeki anlamından tamamen başka bir anlamda, devindirici ve geliştirici karşıtlığın niteliğianlamında kullanılır Çelişik teriminin mantıklı ve eytişimsel dillerdeki kasıt ayrılığı, çelişme teriminin mantıksal ve eytişimsel dillerdeki anlam ayrılığına yerinde düşer *
Arasında çelişme bulunanların niteliği
Mantık terimidir, nitelik ve nicelik bakımından birinin doğruluğu ötekinin yanlışlığını ve birinin yanlışlığı ötekinin doğruluğunu gerektiren önermeleri dile getirir
Çelişik önermelerin, özneleriyle yüklemleri benzer olduğu hâlde, nitelik bakımından biri olumlu ve öteki negatif, nicelik bakımından biri tümel öteki tikeldir Mesela, Bütün halk akıllıdırKimi halk müziği zeki değildirönermeleri özellik ve nicelik bakımından çelişiktirler, çünkü biri olumlu, öbürü negatif, biri tümel ve öbürü tikeldir Bu çelişik önermeler birbirlerini yalanlarlar, biri doğruysa öbürü hatalı ve biri yanlışsa öbürü doğrudur İkisi birden içten ve ikisi aniden hatalı olamazlar Bu yüzden tavır dilinde birbirini yalanlayan hafıza, bakış, duygu ve davranışlara çelişik denir Mantıkta önermelerin açık havada birinin varlığı öbürünün yokluğunu ve birinin yokluğu öbürünün varlığını gerektiren kavramlar da çelişiktir Mesela renklirenksiz kavramları çelişiktir, çünkü bir şey renkliyse mutlaka renksiz değildir, renkli değilse mutlaka renksizdir ve bunların aralarında üçüncü bir olanak yoktur
Eytişimsel dilde çelişik terimi, mantık dilindeki anlamından tamamen başka bir anlamda, devindirici ve geliştirici karşıtlığın niteliğianlamında kullanılır Çelişik teriminin mantıklı ve eytişimsel dillerdeki kasıt ayrılığı, çelişme teriminin mantıksal ve eytişimsel dillerdeki anlam ayrılığına yerinde düşer *