Çiçekli Bitkilerde Polen ve Yumurta Hücresi Nasıl Oluşur?

Erkek Organ ve Polen Oluşumu:

Erkek organ, başçık (anter) ve onu taşıyan sapçıktan (flament) oluşmuştur. Bir başçıktan kesit alındığında dört tane polen kesesinden oluştuğu görülür. Her polen kesesinde de çok sayıda polen ana hücresi (2n) bulunur.

Her polen ana hücresi mayoz bölünme ile dört tane n kromozomlu yapı oluşturur. Meydana gelen her hücreye mikrospor denir. Her mikrospor hücresinin çekirdeği de bir mitoz geçirerek iki çekirdekli birer hücre oluşturur. Oluşan bu yapıya polen denir. Polende bulunan çekirdeklerden biri generatif, diğeri ise vejetatif çekirdektir.

Serbest kalan bir polenin dış yüzeyi pürüzlü va kalındır. Bu özellikler tozlaşmayı kolaylaştıran adaptasyonlardır.

Dişi Organ ve Yumurta Hücresinin Oluşması:

Dişi organ çiçeğin tam ortasında vazoya benzeyen bir yapıdır. Bu yapıda tepecik, dişicik borusu ve yumurtalık (ovaryum) bulunur. Tepecik, dişicik borusunun üstündelgirintiii çıkıntılı, nemlice bir yapıdır. Salgıladığı yapışkan maddelerle tozlaşmayı kolaylaştırır. Dişicik borusu ovaryumun boyun kısmıdır. Dişi organın en alt bölgesi olan ovaryum şişkince olup tohum taslaklarını bulundurur. Tohum taslakları bitkiden bitkiye sayıca değişiklik gösterebilir. Döllenmeden sonra tohumları oluşturacak yapılar tohum taslaklarıdır.

Tohum taslağı içinde 2n kromozomlu makrospor (yumurta) ana hücreleri bulunur. Bu hücre mayoz bölünme ile dört tane makrospor oluşturur. Bunlardan üçü küçüktür, erir ve kaybolur. Kalan bir makrosporun tek olan çekirdeği peşpeşe üç mitoz bölünme geçirir. Böylece sekiz çekirdekli bir yapı oluşur. Buna embriyo kesesi denir. Oluşan sekiz çekirdekten ikisi merkezde, kalan altı çekirdek ise üçer çekirdek halinde embriyo kesesinin karşılıklı kutuplarına yerleşir. Merkezde konumlanan iki kekirdek polar çekirdekler olarak adlandırılır. Kutuptaki üç çekirdekten ortada olanı yumurta, iki yanındakiler ise sinerjit çekirdeklerdir. Karşı kutuptaki üçlü çekirdeklere ise antipod çekirdekler denir.

Yumurta çekirdeğinin gelişmesiyle yumurta hücresi döllenmeye hazır hale geıir. Dişi organın embriyo kesesine giriş bölgesinde bulunan açıklık mikropildir. Bitkilerde gamet oluşumu olayında mayozla oluşan n kormozomlu hücreler mitoz ve ar dından bir gelişme evresi geçirdikten sonra olgun gamet halini alırlar. Bu durum bitkilere özgü bir olay olup hayvanlarda görülmez.