Cilt kuruluğu neden olur? Nasıl önlenir?

Cilt kuruluğu nedir?​

Cilt kuruluğu ya da tıbbi adıyla kserozis, cildin en yüzeyel tabakası olan epidermiste uygun miktarda su bulunmamasıyla karakterize çok yaygın bir cilt sorunudur. Erkekleri ve kadınları eşit şekilde etkilemekle birlikte yaşlı bireylerde görülme sıklığı daha fazladır. Eller, dirsekler ve dudaklar gibi alanlar cilt kuruluğundan daha fazla etkilenme eğilimindedir.

Cilt kuruluğu neden olur?​

Kuru hava koşullarına, sıcak suya ve bazı kimyasallara maruz kalmak cildin kurumasına neden olabilir. Cilt kuruluğu aynı zamanda altta yatan tıbbi durumlardan da kaynaklanabilir. Genellikle çevresel bir nedenden kaynaklanır. Kuru cildin olası nedenleri arasında şunlar sayılabilir;

• Hava şartları. Cilt, sıcaklık ve nem seviyelerinin düştüğü kış aylarında en kuru olma eğilimindedir.
• Isınma şekli. Kalorifer, odun sobası, yerden ısıtma cihazları ve şömineler nemi azaltır ve cildi kurutur.
• Sıcak banyolar ve duşlar. Uzun süreli sıcak duşlar veya banyolar cildi kurutabilir. Özellikle yoğun klorlu havuzlarda yüzmek de önemli bir kuruluk nedenidir.
• Sert sabun ve deterjanlar. Pek çok sabun, deterjan ve şampuan türü ciltteki nemi ve yağı gidererek kuruluğa neden olur.
• Yeterli sıvı alınmaması. Her gün yeterli miktarda su içmek cildin nemini koruması için gereklidir.
• Diğer cilt rahatsızlıkları. Atopik dermatit veya sedef hastalığı gibi cilt rahatsızlıkları olan kişiler kuru cilde eğilimlidir.
• Bazı ilaçlar. Cilt kuruluğu bazı ilaçların yan etkisi olarak ortaya çıkabilir.

Dermatit, aşırı kuru cilt ile karakterize bir grup cilt hastalığı için kullanılan tıbbi bir terimdir. Ciltte kuruluğa neden olan farklı dermatit türleri vardır. Aşağıda bunlardan daha ayrıntılı olarak söz edilmiştir.

Kontakt dermatit​

Kontakt dermatit, cilde çeşitli maddelerin teması sonucu ortaya çıkar. Cilt bu maddelere reaksiyon göstererek temas eden bölgede lokalize iltihaplanma geliştirir. Cilt çamaşır suyu, kireç çözücü gibi aşındırıcı bir kimyasal maddeye maruz kaldığında tahriş edici kontakt dermatit ortaya çıkar. Alerjik kontakt dermatit ise kişinin nikel gibi alerjik olduğu bir maddeye maruz kaldığında ortaya çıkabilen dermatit türüdür.

Seboreik dermatit​

Seboreik dermatit, ciltte çok fazla yağ üretimi olduğunda ortaya çıkan bir dermatit türüdür. Genellikle kafa derisinde kırmızı ve pullu döküntüler ile karakterizedir ve bebeklerde sık görülür. Yüz, göğüs ve sırtta beyaz, kabuklu yama tarzı lekelenme tipiktir.

Atopik dermatit​

Atopik dermatit, egzama olarak da bilinir. Ciltte kuru ve pul pul lekelerin oluşmasına neden olan kronik bir cilt rahatsızlığıdır. Küçük çocuklar arasında yaygındır ve genetik yatkınlığı olanlarda daha yaygındır. Sedef hastalığı ve tip 2 diyabet gibi farklı tıbbi durumlar da cilt kuruluğuna neden olabilir.

Kimlerde cilt kuruluğu görülür?​

• Cilt kuruluğu herkeste görülebilen bir durumdur. Fakat bazı risk faktörleri ciltte hassasiyete neden olarak kuruluk gelişme riskini artırır. Cilt kuruluğu riskinde artışa neden olabilen faktörlerden bazıları;
• Yaş: Gençlere göre daha yaşlılarda ciltte kuruluk problemi daha yaygındır. Yaş ilerledikçe ciltte bulunan gözenekler doğal olarak daha az yağ üretir ve bu da riskte artışla sonuçlanır. 40 yaşını geçmiş bireylerin %50'den fazlasında cilt kuruluğu görülür.
• Tıbbi geçmiş: Ailede egzama, alerjik kontakt dermatit veya diğer alerjik hastalık öyküsü olan bireylerin bu cilt problemlerini geliştirme, dolayısıyla da ciltte kuruluk şikâyeti yaşama olasılıkları daha yüksektir.
• Meslek: Hemşirelik, kuaförlük gibi suyla ve kimyasal maddelerle temasın fazla olduğu meslek gruplarında cilt kuruluğu sıklıkla görülen bir şikâyettlr.
• Banyo alışkanlıkları: Sık sık banyo yapan veya duş esnasında çok sıcak su kullanan bireylerde ciltte kuruluk şikâyeti daha sık görülür.
• Kuru, soğuk veya düşük nemli iklimlerde yaşayanlar: Cilt kuruluğu nem seviyelerinin nispeten düşük olduğu iklimlerde daha sık görülür. Özellikle çeşitli nedenlerle soğuk havada çok vakit geçiren kişilerde daha yaygındır.

Cilt kuruluğu belirtileri nelerdir?​

Cilt kuruluğu genellikle geçici bir durumdur. Fakat bazı bireylerde ömür boyu devam eden kronik bir rahatsızlık da olabilir.

Cilt kuruluğunda görülebilen belirtiler yaş, genel sağlık durumu, yaşanılan yer, dışarıda geçirilen zamana ve sorunun nedenine bağlı olarak değişiklik gösterir. Cilt kuruluğunda, aşağıdaki belirtilerden bir veya daha fazlası görülebilir:

• Özellikle duştan, banyo yaptıktan veya yüzdükten sonra ciltte gerginlik hissi
• Ciltte pütürlü bir görünüm
• Kaşıntı
• Ciltte soyulma ve pullanma
• İnce çizgiler veya çatlaklar
• Kızarıklık ve döküntüler
• Kanayan derin çatlaklar
• Kaşımaya bağlı izler ve renk değişikliği

Çoğu kişide görülen cilt kuruluğu şikâyetleri yaşam tarzı değişiklikleri ve evde kullanılan nemlendirici krem ve losyonlara iyi yanıt verir. Fakat bazen daha dirençli olabilir ve kendi çabalarıyla geçmeyebilir. Aşağıdaki durumlarda bir sağlık kuruluşuna başvurmak tedavi için gereklidir;

• Kişinin büyük çaba göstermesine rağmen kuruluk şikâyeti geçmiyorsa
• Kurulukla birlikte kızarıklık da varsa
• Kuruluğa bağlı görülen kaşıntı uyumaya engel olacak kadar fazlaysa
• Açık yaralar geliştiyse
• Çizik ve çatlaklar enfekte olduysa
• Geniş alanlarda soyulma ve pullanma varsa

Cilt kuruluğu hangi bölgelerde görülür?​

Vücudun tüm bölgelerinde cilt kuruluğu görülebilmekle birlikte bazı vücut bölgeleri kuruluğa daha eğilimlidir.

DİRSEKLER​

Dirseklerde özellikle kış soğuklarında fazladan kuruma eğilimi görülür. Bu bölgedeki cilt, özellikle kazak kollarına ve çalışma masası gibi yüzeylerde sürtünmeye maruz kaldığı için kuruluk, sertlik ve kalınlaşma sıktır.

ELLER​

Cilt kuruluğunun en sık görüldüğü bölgelerden biri de ellerdir. Özellikle bulaşık yıkarken ve kimyasal temizlik malzemeleri kullanımı sırasında eldiven kullanılmaması kuruluğu tetkikler.

GÖZ KAPAKLARI​

Göz altları sıklıkla kuruluğa eğilimli bir alan olarak düşünülür. Ancak nadiren göz kapakları göz önünde bulundurulur. Göz kapaklarında gelişen kuruluk, alkol veya diğer sert kimyasallar içeren makyaj temizleyici kullanımı nedeniyle gelişir.

DUDAKLAR​

Özellikle serin mevsimlerde dudakların kuruması ve çatlaması çok kolaydır. Soğuk hava dışında dudaklardaki kuruluk ve çatlamanın bir dehidrasyon belirtisi olduğunu söylemek yanlış olmaz. Bu sebeple gün boyunca her zaman bol miktarda su içtiğinden emin olmak ve dudaklar için nemlendirici balsam kullanmak kuruluk ve çatlamayı önlemede etkilidir.

Cilt kuruluğunu önlemek için neler yapmalı?​

Ciltte kuruluk gelişmesini önlemek için atılabilecek en önemli adımlar yaşam tarzı değişiklikleri ve nemlendirici krem kullanımı şeklinde sıralanabilir. Aşağıdaki ipuçlarını takip etmek bu problemi önlemeye yardımcı olabilir;

• Günde en az 2,5-3 litre sıvı tüketilmelidir.
• Nemlendirici kullanımı ihmal edilmemelidir. Nemlendiriciler cildi kaplayarak suyun ciltte hapsedilmesini sağlar.
• Cildin nemini kaybetmemesi için suya maruz kalmayı sınırlandırmak önemlidir. Bu sebeple banyo ve duş süresini 10 dakika veya daha kısa tutmak ve ılık suyla banyo yapmak iyi olacaktır. Ayrıca günde bir defadan fazla banyo yapmamaya çalışmak cilt sağlığını korumak açısından önemlidir. Cilt bakımı düzenli olarak yapılması gerekmektedir.
• Ciltte kuruluk yapan sabunlar yerine temizleyici kremler, yumuşak cilt temizleyicileri ve ilave nemlendirici içeren duş jelleri kullanmak faydalı olabilir.
• Cilt soğuk havalardan korunmalıdır. Kışın dışarı çıkarken atkı, şapka ve eldiven kullanımı ihmal edilmemelidir.
• Ellerin suyla temasını gerektiren bulaşık yıkama ve temizlik sırasında lastik eldiven giyilmelidir. Özellikle sert temizleyiciler kullanılıyorsa mutlaka giyilmelidir.