Cırağan Vakasının neden ve sonucları
Cırağan Vakasının onemi
Cırağan Vakası nedir
Cırağan Vakası
Sultan İkinci Abdulhamid Hanı tahttan indirip, Sultan Beşinci Murad’ı tekrar tahta gecirmek icin yapılan baskın
Sultan Abdulaziz Han zamanında Yeni Osmanlılar cemiyetine giren Ali Suavi, uzun bir muddet yurt dışında kaldı Sonra memlekete donup, Galatasaray Lisesi Mudurluğune tayin edildi Mizac olarak, meşhur olmaktan ve buyuk mevkilere gelmekten cok hoşlanırdı Her renge girerek ceşitli vazifeler almayı denemiş, fakat başarısızlığı sebebiyle her seferinde vazifesinden atılmıştı Kendisi gibi, Sultan Abdulhamid Han zamanında yukselmekten umidini kesenler, onun etrafında toplandılar Duşunceleri; hastalığı sebebiyle tahttan indirilen Sultan Murad’ı tekrar tahta gecirmekti Filibeli muhacirlerden etrafına topladığı epeyce bir kalabalıkla, 19 Mayıs 1878’de, Cırağan Sarayına girmeyi başardı Sultan Murad, bu sarayda olduğu icin onu dışarıya cıkarmaya calıştı Bu sırada Beşiktaş’ın inzibat işleriyle gorevli komutanı Mirliva Hasan Paşa, topladığı askerlerle derhal isyancıların uzerine yurudu Hasan Paşa, elindeki bastonu Ali Suavi’nin başına vurarak onu oldurdu İki taraf da silah kullanınca kan dokuldu
Silah sesleri, Yıldız Sarayından duyulunca Sultan Abdulhamid Han, Cırağan Sarayına asker sevk etti ve Sultan Murad’ın kılına dokunulmamasını emretti Ali Suavi’nin adamlarından yirmi bir kişi olup, on yedi kişi yaralandı Olay iki saat icerisinde bastırıldı
Ali Suavi’nin yalısında bulunan defter ve vesikalar, İngiliz olan hanımı tarafından yakıldığından, cemiyetine, hukumet adamlarından kimlerin uye olduğu anlaşılamadı Ancak, saldırı sırasında sağ ele gecenler, anı harbe verilerek muhtelif cezalara carptırıldılar
Basit gibi gorunen bu kucuk ihtilal teşebbusu, haklı olarak Sultan Abdulhamid’i sıkı emniyet tedbirleri almaya sevk etti Duşman orduları, sarayından birkac kilometre mesafede karargah kurmuş, mumkun olabildiği derecede ulkesini ve menfaatlerini koruyabilmek ve Ayastefanos Antlaşması'nı bozabilmek icin diplomatik yolla butun bir Avrupa’yla mucadele eden Sultan’ı, bir gazetecinin, tahtından indirip yerine rahatsız olan ağabeyini getirmek istemesi, Abdulhamid Hanı fevkalade şaşırttı Sultan, alelade bir gazetecinin, boylesine bir işe curet etmesine inanamamıştı
Ali Suavi’nin başarısızlıkla sona eren bu isyanından kısa bir sure sonra, ikinci bir Cırağan hadisesi daha meydana geldi Kleanti SkalyeriAziz Bey komitesi tarafından, 1878 Temmuzunda Sultan Murad, ikinci defa Cırağan Sarayından kacırılmak istendi Bu komite, Sultan Beşinci Murad’ın hal’inden kısa bir sure sonra kurulmuştu Komitenin birinci reisi olan Kleanti Skalyeri, İstanbul’da Prodos mason locasının ustadı azamı idi Uyelerinin buyuk bir kısmı, Sultan Murad taraftarlarından olup, diğerleri de memur sınıfından idi İclerinde yuksek devlet adamı yoktu Kleanti, veliahtlığı zamanından beri Beşinci Murad’ın dostu idi ve saltanatını temin icin butun gayretiyle calışıyordu Komitenin ikinci uyesi Sultan Murad’ın annesinin cariyelerinden Nakşibend Kalfa idi Masonların itimadını kazanan İbrahim Edhem Paşa'nın sadrazamlıktan azl edilmesinden sonra, bu komite kurulmuştu Nakşibend Kalfa, devlet ileri gelenlerinden bazılarını komiteye katmak icin calıştı, fakat başarılı olamadı
Kleanti, Sultan Murad’la Cırağan Sarayında goruştu Beşinci Murad’ın, durumundan şikayet ederek, milletin kendisini bulunduğu durumdan kurtaracağı gunu beklediğini soylemesi uzerine, komite harekete gecti İstanbul’un ceşitli semtlerinde, duvarlara Sultan Murad lehine beyannameler yapıştırıldı Bir ara bu komite, Sultan İkinci Abdulhamid’i oldurmek icin harekete gecti, fakat gercekleştiremedi Şubat 1878’de hazırlanan plana gore, su yollarından Cırağan Sarayına girilerek Sultan Murad, once komite uyelerinden Aziz Beyin evine getirilecek, oradan da halk ile biat merasiminin yapıldığı yerlerden birine gidilerek, ilgili ulema ve devlet erkanı da davet edilerek, Sultan Murad tahta gecirilecekti
Komite, bu planını gercekleştirmek icin musait bir zaman beklerken, Birinci Cırağan Vakası meydana geldi Başarısızlıkla neticelenen bu vaka, komiteyi yıldıracağı yerde daha da gayrete getirdi Sultan Murad’ı kacırmak carelerini araştırmak icin Aziz Beyin evinde calışmaları hızlandırdılar Bu sırada, Hacı Husnu Bey adında bir aza, komiteyi ifşa etti Komite uyeleri, kacırma hadisesini hazırladıkları bir toplantı esnasında iken Aziz Beyin evi zaptiyeler tarafından basıldı Kleanti, Nakşibend Kalfa ve Ali Şefkati yurt dışına kactılar Kleanti, kacarken butun onemli evrakı beraberinde goturdu Diğer uyeler yakalanarak, serasker kapısında muteşekkil anı harbe verildiler Divanı harbin verdiği karara gore Kleanti, Aziz Bey, Nakşibend Kalfa ve tabib Agah Efendi idama mahkUm edildiler Fakat Padişah tarafından af olunarak, cezaları on beş sene kalebentliğe cevrildi Diğer azalar, komite ile irtibatları ve faaliyetlerine gore, surgun ve hapis cezalarına carptırıldılar
Birinci ve İkinci Cırağan vakalarında ortak noktalar mevcuttu İki olay da Sultan Murad’ı tahta gecirmek icin duzenlenmiş, ikisi de ulema, ordu ve devlet erkanının iştiraki olmadan tertip edilmiştir Ali Suavi olayında rol sahibi olan uc kişi, aynı zamanda Kleanti komitesinin uyesidir Ayrıca, Ali Suavi ve Kleanti masondurlar Ayrı ayrı gorunen bu iki Cırağan hadisesinin, yurt dışında onemli bir teşkilatın emri veya muvafakati ile yapıldığı tahmin edilmektedir
Cırağan Vakasının onemi
Cırağan Vakası nedir
Cırağan Vakası
Sultan İkinci Abdulhamid Hanı tahttan indirip, Sultan Beşinci Murad’ı tekrar tahta gecirmek icin yapılan baskın
Sultan Abdulaziz Han zamanında Yeni Osmanlılar cemiyetine giren Ali Suavi, uzun bir muddet yurt dışında kaldı Sonra memlekete donup, Galatasaray Lisesi Mudurluğune tayin edildi Mizac olarak, meşhur olmaktan ve buyuk mevkilere gelmekten cok hoşlanırdı Her renge girerek ceşitli vazifeler almayı denemiş, fakat başarısızlığı sebebiyle her seferinde vazifesinden atılmıştı Kendisi gibi, Sultan Abdulhamid Han zamanında yukselmekten umidini kesenler, onun etrafında toplandılar Duşunceleri; hastalığı sebebiyle tahttan indirilen Sultan Murad’ı tekrar tahta gecirmekti Filibeli muhacirlerden etrafına topladığı epeyce bir kalabalıkla, 19 Mayıs 1878’de, Cırağan Sarayına girmeyi başardı Sultan Murad, bu sarayda olduğu icin onu dışarıya cıkarmaya calıştı Bu sırada Beşiktaş’ın inzibat işleriyle gorevli komutanı Mirliva Hasan Paşa, topladığı askerlerle derhal isyancıların uzerine yurudu Hasan Paşa, elindeki bastonu Ali Suavi’nin başına vurarak onu oldurdu İki taraf da silah kullanınca kan dokuldu
Silah sesleri, Yıldız Sarayından duyulunca Sultan Abdulhamid Han, Cırağan Sarayına asker sevk etti ve Sultan Murad’ın kılına dokunulmamasını emretti Ali Suavi’nin adamlarından yirmi bir kişi olup, on yedi kişi yaralandı Olay iki saat icerisinde bastırıldı
Ali Suavi’nin yalısında bulunan defter ve vesikalar, İngiliz olan hanımı tarafından yakıldığından, cemiyetine, hukumet adamlarından kimlerin uye olduğu anlaşılamadı Ancak, saldırı sırasında sağ ele gecenler, anı harbe verilerek muhtelif cezalara carptırıldılar
Basit gibi gorunen bu kucuk ihtilal teşebbusu, haklı olarak Sultan Abdulhamid’i sıkı emniyet tedbirleri almaya sevk etti Duşman orduları, sarayından birkac kilometre mesafede karargah kurmuş, mumkun olabildiği derecede ulkesini ve menfaatlerini koruyabilmek ve Ayastefanos Antlaşması'nı bozabilmek icin diplomatik yolla butun bir Avrupa’yla mucadele eden Sultan’ı, bir gazetecinin, tahtından indirip yerine rahatsız olan ağabeyini getirmek istemesi, Abdulhamid Hanı fevkalade şaşırttı Sultan, alelade bir gazetecinin, boylesine bir işe curet etmesine inanamamıştı
Ali Suavi’nin başarısızlıkla sona eren bu isyanından kısa bir sure sonra, ikinci bir Cırağan hadisesi daha meydana geldi Kleanti SkalyeriAziz Bey komitesi tarafından, 1878 Temmuzunda Sultan Murad, ikinci defa Cırağan Sarayından kacırılmak istendi Bu komite, Sultan Beşinci Murad’ın hal’inden kısa bir sure sonra kurulmuştu Komitenin birinci reisi olan Kleanti Skalyeri, İstanbul’da Prodos mason locasının ustadı azamı idi Uyelerinin buyuk bir kısmı, Sultan Murad taraftarlarından olup, diğerleri de memur sınıfından idi İclerinde yuksek devlet adamı yoktu Kleanti, veliahtlığı zamanından beri Beşinci Murad’ın dostu idi ve saltanatını temin icin butun gayretiyle calışıyordu Komitenin ikinci uyesi Sultan Murad’ın annesinin cariyelerinden Nakşibend Kalfa idi Masonların itimadını kazanan İbrahim Edhem Paşa'nın sadrazamlıktan azl edilmesinden sonra, bu komite kurulmuştu Nakşibend Kalfa, devlet ileri gelenlerinden bazılarını komiteye katmak icin calıştı, fakat başarılı olamadı
Kleanti, Sultan Murad’la Cırağan Sarayında goruştu Beşinci Murad’ın, durumundan şikayet ederek, milletin kendisini bulunduğu durumdan kurtaracağı gunu beklediğini soylemesi uzerine, komite harekete gecti İstanbul’un ceşitli semtlerinde, duvarlara Sultan Murad lehine beyannameler yapıştırıldı Bir ara bu komite, Sultan İkinci Abdulhamid’i oldurmek icin harekete gecti, fakat gercekleştiremedi Şubat 1878’de hazırlanan plana gore, su yollarından Cırağan Sarayına girilerek Sultan Murad, once komite uyelerinden Aziz Beyin evine getirilecek, oradan da halk ile biat merasiminin yapıldığı yerlerden birine gidilerek, ilgili ulema ve devlet erkanı da davet edilerek, Sultan Murad tahta gecirilecekti
Komite, bu planını gercekleştirmek icin musait bir zaman beklerken, Birinci Cırağan Vakası meydana geldi Başarısızlıkla neticelenen bu vaka, komiteyi yıldıracağı yerde daha da gayrete getirdi Sultan Murad’ı kacırmak carelerini araştırmak icin Aziz Beyin evinde calışmaları hızlandırdılar Bu sırada, Hacı Husnu Bey adında bir aza, komiteyi ifşa etti Komite uyeleri, kacırma hadisesini hazırladıkları bir toplantı esnasında iken Aziz Beyin evi zaptiyeler tarafından basıldı Kleanti, Nakşibend Kalfa ve Ali Şefkati yurt dışına kactılar Kleanti, kacarken butun onemli evrakı beraberinde goturdu Diğer uyeler yakalanarak, serasker kapısında muteşekkil anı harbe verildiler Divanı harbin verdiği karara gore Kleanti, Aziz Bey, Nakşibend Kalfa ve tabib Agah Efendi idama mahkUm edildiler Fakat Padişah tarafından af olunarak, cezaları on beş sene kalebentliğe cevrildi Diğer azalar, komite ile irtibatları ve faaliyetlerine gore, surgun ve hapis cezalarına carptırıldılar
Birinci ve İkinci Cırağan vakalarında ortak noktalar mevcuttu İki olay da Sultan Murad’ı tahta gecirmek icin duzenlenmiş, ikisi de ulema, ordu ve devlet erkanının iştiraki olmadan tertip edilmiştir Ali Suavi olayında rol sahibi olan uc kişi, aynı zamanda Kleanti komitesinin uyesidir Ayrıca, Ali Suavi ve Kleanti masondurlar Ayrı ayrı gorunen bu iki Cırağan hadisesinin, yurt dışında onemli bir teşkilatın emri veya muvafakati ile yapıldığı tahmin edilmektedir