Çocukların zihinsel, şehvetli ve sosyal yönlerinin daha da kuvvetlenmesi için arkadaşlara ihtiyacı vardırHayatın her alanında varlığını hissedebilecek arkadaşlarının olması çok önemlidir Kimi vakit çocuğunuzun doğru kişilerle ilişki kurup kurmadığına dair endişeleriniz de olabilirÖncelikli olarak bizlerin çocuğumuzla kurduğumuz ilişkiyi bir süzgeçten geçirmemizde fayda var
Psikolog Serap Duygulu arkadaşlıklarla ilgili: Bilindiği gibi çocuklar esas bilgileri ve birincil eğitimlerini ailelerinin yanında alırlar Yaşamın özellikle ilk 6 yılı o kadar çok yönden fazla önemlidir Bir çocuk bu altı yıl içinde:
• Kişi olmayı,
• Bağımsız davranmayı,
• Kararlar almayı ve bu kararlar doğrultusunda davranmayı,
• Başkalarından farklı olduğunu,
• Sosyal ve toplumsal bir varlık olduğunu,
• Kendi isteklerini kabul ettirmeyi, başkalarını kabul ya da reddetmeyi,
• Kendini açıklama etmeyi öğrenecek ve bu farkındalığını da karakterine yansıtacaktırdiyor ve devam ediyor:
Bütün bunlar olurken ailesine bağımlı bir hayat sürdürdüğünü düşündüğümüz çocuk hayatında öbür bir pencere açar ve bu pencere neredeyse her davranışını, huyunu, düşüncelerini ve tepkilerini ilk elden etkiler Bu pencere çocuğunuzun arkadaşlarıdır Toplumsal bir varlık olmaya çalışan çocuğunuz arkadaşları yoluyla sosyal bir birey olarak, toplumsal uyumu öğrenme anlamında büyük adımlar atmaya başlar Arkadaş bir çocuk için gelişimini ve kişiliğini etkileyen, ailesinden sonraki en kayda değer etkendir
Çocuk hangi yaşlarda arkadaş edinmeye başlar?
Yapılan çalışmalar göstermiştir ki, bir çocuk demin çok küçükken, daha bebekken bile arkadaş ihtiyacı duymaktadır Dost çocuk açısından tecrübe kazanmasına tezgâhtar olan, onu bir gruba veya birlikteliğe hazırlayan çok manâlı bir öğretici görevi görmektedir Mesela, yaklaşık bir yaşındaki bebeklerin bile bir araya geldiklerinde, karşılıklı olarak bir irtibat kurma çabası içine girdikleri görülür Bilinçli olmasa bile, birbirlerine dokunmaya, itmeye, birbirlerinin elindeki oyuncağı almaya karşın hareketlerde bulunurlar Bunlar, irtibat kurma çabalarının birincil adımlarıdır
Bilhassa iki yaş civarındaki çocuk, yaşıtlarıyla daha farklılaşan bir iletişim içine girerse, 3 yaşına geldiğinde arkadaşlık ilişkisi anlamında net tavırlar belirler ve kendine özgü davranış biçimleri geliştirebilir Dışa dönük veya daha içe kapanık tutumları olması gibi bariz bir inşa ortaya koyabilir Çocuğunuzun bu yaşlarda, her ne dek fazla tutarlı ve aralıksız olmasa da daha paylaşımcı ve sosyalleşmeye açık bir dostluk ilişkisi kurabildikleri gözlemlenebilir
Özellikle 3–4 yaşlar arasındaki çocuklarda kurulan arkadaşlıklar artmaktadır Burada çocuğunuzun devam edeceği bir okul öncesi eğitim kurumunun çok büyük yararı olur Diğer Taraftan çocuğun yakın çevresindeki annebaba ve hoca gibi yetişkin bireyler, çocuğu dostluk gibi bir ilişki geliştirmesi konusunda desteklerler Böyle bir kurumda, bu türden yardım alan çocuğunuz, keza bedensel keza hissi keza de akıl anlamında ciddi şekilde olumlu bir aşama kaydederek, dinç arkadaşlık ilişkileri kurma becerileri elde eder
Yapılan araştırmaların ortaya koyduğu birtakım sonuçlara tarafından mesela, 2–3 yaşındaki bir çocuk oyun arkadaşını sıklıkla değiştirmektedir Bir gün fazla sevdiği arkadaşının adını ertesi gün anmayarak, bir başka arkadaşından daha sevgi dolu bahsedebilir Çocuğunuz ama 5 yaşına geldiğinde uzun süreli yürütebildiği en düşük birkaç dostluk ilişkisi olur
Yeniden mektep öncesi çocukların şahsiyet özellikleri incelendiğinde, bu yaş grubu içinde bulunan çocukların daha dışa dönük, arkadaş canlısı ve paylaşımcı oldukları görülmüştür Buna karşın 2–5 yaş arası çocuklar sosyal davranışlar yönünden incelendiğinde, özellikle erkek çocukların daha saldırgan davranabildikleri saptanmıştır Çocuklar okula başlangıç döneminde oyun arkadaşı olarak çoğunlukla kendi cinsiyetlerinden arkadaşlar seçerler, çünkü bundan böyle kendi cinsiyetlerine uygun olan davranışları öğrenerek, bu davranışları sergileyebileceği arkadaşlara gereklilik duymaya başlar
Okul ve dostluk ilişkileri
Çocuğunuz okula başladığı andan itibaren hem sahip olduğu arkadaş sayısı keza de bu arkadaşlardan etkilenme düzeyi artar Çok sayıda arkadaşı varmış gibi görünmesine karşın, kalıcı ve yakın arkadaşlıklar kurabildiği söylenemez Tekrar okul dönemi boyunca çocuğunuzun seçtiği arkadaşlar, genelde kendi yakın çevresinden ve komşu çocuklarından oluşur Birbirlerinin gelişimlerine, yapılarına kadar arkadaşlar seçebilmektedirler Süre içinde dost seçiminde diğer sosyal faktörler ve tavır kalıpları daha belirleyici olur Işine Düşkün olması, dert ortağı olması, keyifli ya da konuşkan olması gibi kişisel özellikler, çocukların birbirleriyle harmoni göstermeleri bakımından manâlı noktalar olarak uyarı çekmektedir *
Psikolog Serap Duygulu arkadaşlıklarla ilgili: Bilindiği gibi çocuklar esas bilgileri ve birincil eğitimlerini ailelerinin yanında alırlar Yaşamın özellikle ilk 6 yılı o kadar çok yönden fazla önemlidir Bir çocuk bu altı yıl içinde:
• Kişi olmayı,
• Bağımsız davranmayı,
• Kararlar almayı ve bu kararlar doğrultusunda davranmayı,
• Başkalarından farklı olduğunu,
• Sosyal ve toplumsal bir varlık olduğunu,
• Kendi isteklerini kabul ettirmeyi, başkalarını kabul ya da reddetmeyi,
• Kendini açıklama etmeyi öğrenecek ve bu farkındalığını da karakterine yansıtacaktırdiyor ve devam ediyor:
Bütün bunlar olurken ailesine bağımlı bir hayat sürdürdüğünü düşündüğümüz çocuk hayatında öbür bir pencere açar ve bu pencere neredeyse her davranışını, huyunu, düşüncelerini ve tepkilerini ilk elden etkiler Bu pencere çocuğunuzun arkadaşlarıdır Toplumsal bir varlık olmaya çalışan çocuğunuz arkadaşları yoluyla sosyal bir birey olarak, toplumsal uyumu öğrenme anlamında büyük adımlar atmaya başlar Arkadaş bir çocuk için gelişimini ve kişiliğini etkileyen, ailesinden sonraki en kayda değer etkendir
Çocuk hangi yaşlarda arkadaş edinmeye başlar?
Yapılan çalışmalar göstermiştir ki, bir çocuk demin çok küçükken, daha bebekken bile arkadaş ihtiyacı duymaktadır Dost çocuk açısından tecrübe kazanmasına tezgâhtar olan, onu bir gruba veya birlikteliğe hazırlayan çok manâlı bir öğretici görevi görmektedir Mesela, yaklaşık bir yaşındaki bebeklerin bile bir araya geldiklerinde, karşılıklı olarak bir irtibat kurma çabası içine girdikleri görülür Bilinçli olmasa bile, birbirlerine dokunmaya, itmeye, birbirlerinin elindeki oyuncağı almaya karşın hareketlerde bulunurlar Bunlar, irtibat kurma çabalarının birincil adımlarıdır
Bilhassa iki yaş civarındaki çocuk, yaşıtlarıyla daha farklılaşan bir iletişim içine girerse, 3 yaşına geldiğinde arkadaşlık ilişkisi anlamında net tavırlar belirler ve kendine özgü davranış biçimleri geliştirebilir Dışa dönük veya daha içe kapanık tutumları olması gibi bariz bir inşa ortaya koyabilir Çocuğunuzun bu yaşlarda, her ne dek fazla tutarlı ve aralıksız olmasa da daha paylaşımcı ve sosyalleşmeye açık bir dostluk ilişkisi kurabildikleri gözlemlenebilir
Özellikle 3–4 yaşlar arasındaki çocuklarda kurulan arkadaşlıklar artmaktadır Burada çocuğunuzun devam edeceği bir okul öncesi eğitim kurumunun çok büyük yararı olur Diğer Taraftan çocuğun yakın çevresindeki annebaba ve hoca gibi yetişkin bireyler, çocuğu dostluk gibi bir ilişki geliştirmesi konusunda desteklerler Böyle bir kurumda, bu türden yardım alan çocuğunuz, keza bedensel keza hissi keza de akıl anlamında ciddi şekilde olumlu bir aşama kaydederek, dinç arkadaşlık ilişkileri kurma becerileri elde eder
Yapılan araştırmaların ortaya koyduğu birtakım sonuçlara tarafından mesela, 2–3 yaşındaki bir çocuk oyun arkadaşını sıklıkla değiştirmektedir Bir gün fazla sevdiği arkadaşının adını ertesi gün anmayarak, bir başka arkadaşından daha sevgi dolu bahsedebilir Çocuğunuz ama 5 yaşına geldiğinde uzun süreli yürütebildiği en düşük birkaç dostluk ilişkisi olur
Yeniden mektep öncesi çocukların şahsiyet özellikleri incelendiğinde, bu yaş grubu içinde bulunan çocukların daha dışa dönük, arkadaş canlısı ve paylaşımcı oldukları görülmüştür Buna karşın 2–5 yaş arası çocuklar sosyal davranışlar yönünden incelendiğinde, özellikle erkek çocukların daha saldırgan davranabildikleri saptanmıştır Çocuklar okula başlangıç döneminde oyun arkadaşı olarak çoğunlukla kendi cinsiyetlerinden arkadaşlar seçerler, çünkü bundan böyle kendi cinsiyetlerine uygun olan davranışları öğrenerek, bu davranışları sergileyebileceği arkadaşlara gereklilik duymaya başlar
Okul ve dostluk ilişkileri
Çocuğunuz okula başladığı andan itibaren hem sahip olduğu arkadaş sayısı keza de bu arkadaşlardan etkilenme düzeyi artar Çok sayıda arkadaşı varmış gibi görünmesine karşın, kalıcı ve yakın arkadaşlıklar kurabildiği söylenemez Tekrar okul dönemi boyunca çocuğunuzun seçtiği arkadaşlar, genelde kendi yakın çevresinden ve komşu çocuklarından oluşur Birbirlerinin gelişimlerine, yapılarına kadar arkadaşlar seçebilmektedirler Süre içinde dost seçiminde diğer sosyal faktörler ve tavır kalıpları daha belirleyici olur Işine Düşkün olması, dert ortağı olması, keyifli ya da konuşkan olması gibi kişisel özellikler, çocukların birbirleriyle harmoni göstermeleri bakımından manâlı noktalar olarak uyarı çekmektedir *