Çocukluk periyodunda kazanılan ağız-diş sıhhati bilinci,toplum sıhhatini etkileyen son nokta kıymetli bir husustur. Günümüzde tıbbın her sahasında olduğu üzere diş hekimliğinde de gözetici hekimlik ehemmiyet kazanmıştır. Evlatlara uygulanan her türlü tedavi ve esirgeyici diş hekimliği süreçlerinin yapıldığı bilim koluna pedodonti denir.
Pedodonti temelde 2 kısma ayrılır. Birincisi oluşmuş sorunların tedavi edilmesi; ikincisi ise oluşabilecek sorunların evvelden önlenmesidir. Yani hami ve tedavi edici hekimliği kapsamaktadır.
Tedaviyi kapsayan kısmı; rutin diş hekimliği hizmetidir. Gözetici tedaviyi kapsayan kısmı ise daha çok dişlerin kaybedilmesine neden olacak meseleleri engellemeye yöneliktir.
Bunlar nedir dersek; fissür örtücüler, flor tatbikleri, bölge tutucu apareyler üzere sayılabilecek değişik tedavilerdir.
Daha bebeklik devrinde, dişler ağızda birinci görüldüğü andan itibaren diş aklığına ehemmiyet gösterilmeli,her beslenme sonrası nemli bir gazlı bez yahut tülbent ile dişler silinmelidir. Diş fırçası tasarrufuna ise art küme dişlerin sürmesiyle başlanmalıdır. Küçük evlatların fırçalama esnasında macunun büyük bir kısmını yuttuğu bilinmektedir. Bu nedenle macun tasarrufuna 3 yaşından sonra başlanmalı, macunlar evlatlar için üretilenlerden seçilmelidir. Mektep öncesi çocuklarda sahih teknikle fırçalatmak çok güç olduğundan bu devirde değerli olan ailenin denetiminde fırçalama alışkanlığını kazandırmaktır.
Beslenmenin de evlat diş sıhhati üzerindeki ehemmiyeti büyüktür. Evlatların çok sevdiği renkli şekerlemeler, kolalı içecekler,çikolata üzere besinler dişleri çürütmelerinin yanı sıra vücut sıhhatini da olumsuz etkilemektedir. Bu tip besinler alanına protein,taze zerzevat ve meyvelerin yükte olduğu bir diet tercih edilmelidir.
ÇOCUKLARDA KOLLAYICI DİŞ HEKİMLİĞİ PRATIKLERI :
· Sistemik yahut topikal (yüzeyel) flor tatbikleri: Bu pratiklerde hedeflenen şimdi sürmemiş ve mineralizasyonu devam eden dişlerin mine tabakasının güçlendirilmesi ile çürümenin önlenmesidir.
· Fissür örtücüler: Karma dişlenme devrinde (6-12 yaş arası) aileler ağızdaki süt ve daimi dişleri ayırt edemediklerinden rastgele bir diş kaybı olmaksızın süren art nahiyede konumlanmış ve derin fissürlere sahip olması nedeniyle kolay temizlenemeyen 6 yaş dişleri farkına bile varmadan ileri seviyede çürümektedir. Fissür örtücü pratiği ile dişlerin derin fissürleri örtülmekte, böylelikle buralarda bakteri ve besin birikimi azaltılmaktadır.
· Yan tutucular: Çürük ya da travma üzere çeşitli sebeplerle erken kaybedilen süt dişlerinin yanı taraf tutucular ile korunabilmektedir. Aksi halde ilerleyen yaşlarda daha büyük meselelerle karşılaşılabilir. Süt dişi erken kaybedildiğinde alttaki daimi diş sürene kadar iki durum görülebilir:
1-Çekim kesiminin iki yanındaki dişler eğrilebilir ya da dönerek bu boşluğu kapatabilir. Bu da alttaki daimi dişin farklı noktadan sürmesine yahut gömülü kalmasına sebep olabilir.
2-Çekim nahiyesinin önündeki diş bu boşluğa yanlışsız uzayabilir.
Taraf tutucular çekim boşluğunun gayrı dişler tarafından kapatılmasını önler ve daimi diş sürene kadar bu boşluğu koruyarak ülkü konumda daimi dişin sürmesini sağlar.
İleride oluşabilecek ortodontik sorunları önler. Çapraşıklığı önlediği için dişlerin ülkü konumda kalmasını sağlar ve şık bir diş serisinin yanı sıra, dişlerin kolaylıkla fırçalanmasını ve ara yüzlerde diş çürüğü oluşma riskini en aza indirger.
Yan tutucular; metal ya da plastikten yapılabilir. Erken kaybedilmiş süt dişi sayısı ve lokalizasyonuna nazaran sabit taraf tutucular ve hareketli nokta tutucular olarak iki halde hazırlanır. Diş tabibi tarafından ağızdan ölçü alındıktan sonra teknisyen müsait mekan tutucuyu laboratuar ortamında hazırlar. Daha sonra hazırlanan bölge tutucu diş doktoru tarafından hasta ağzına uyumlanır. Hasta bölge tutucuyu doktor denetiminde kullanır ve süt dişi alanına sürdüğü hengam nokta tutucu tabip tarafından çıkarılmalıdır.
Sabit mahal tutucular tek diş eksikliğinde yapılırTakıldığı tarihten üç ay sonra denetime gelinmesi gerekmektedir. Tasarruf sırasında nokta tutucuda oynama ve çıkma üzere bir sorun oluştuğunda çabucak tabip haberdar edilmelidir.
Hareketli mahal tutucular takıp çıkarılabilen apareylerdir. Birden çokça süt diş eksikliğinde yapılır. Yemek tarafken çıkarılmalı,dişler fırçalanırken yan tutucu da fırçalanmalıdır. Gece yatarken çıkarılmalı ve su içerisinde saklanmalıdır. Taraf tutucuda rastgele bir sorun olduğunda doktora başvurulmalı ,takıldıktan üç ay sonra denetime gidilmelidir.
ÇOCUKLARDA TEDAVİ EDİCİ DİŞ HEKİMLİĞİ PRATIKLERI
· Dolgu :Çürük uzaklaştırılarak tarafına fonksiyon görebilecek kişisel bir unsurun dişin haline elverişli olarak yerleştirilmesidir.
· Amputasyon:Süt dişlerinde yaygın olarak uygulanan bir tedavi prosedürüdür. Dişin çürük dokusunun sona ulaştığı vakalarda, çürükle birlikte çürükten etkilenen damar had paketinin bir kısmının da uzaklaştırılmasıdır. Hududun bir kısmı uzaklaştırıldığı için diş canlı kalarak ağızdaki vazifesine bir müddet daha devam edebilmektedir.
· Kanal tedavisi: İleri nokta çürük ve enfekte dişin çürükten etkilenen damar ve had paketinin tamamının çıkartılarak makul dolgu gereci ile doldurulmasıdır. Böylelikle diş çekilmekten kurtulur daimi diş sürene kadar ağızda kalabilir.
Şunu hiç birzaman unutmayınız: Evladınızın ağzında çürük yoksa bile 6 ay da bir tertipli denetimlere getirerek hem hami pratiklerle çürük oluşumunu önleyebilir hem de erken teşhis ile ileride oluşabilecek daha büyük meselelerin önüne geçebilirsiniz.
Evladınızın sağlıklı büyümesi, şık bir gülüşe sahip olması ve daha da kıymetlisi diş tabibi korkusunu yenmesi sizlerin elindedir...