Çocuklarda göz problemleri yetişkinlerde görülenlerden daha farklı klinik bulgular taşıyabilir ve çocuğun kendini tabir edebildiği, irtibat kurabildiği periyottan evvel yaşandığında geç teşhis koyulması sık karşımıza çıkan bir durumdur. Çocuk göz hastalıkları, erken periyotlarda teşhis edildiğinde tedavi aktifliğinin daha fazla olduğu pek çok hastalık spektrumunu içerir. Bu hastalıkların başında; erişkinlerde de sık görülen göz enfeksiyonları, göz yaşı kanal tıkanıklıkları, kırma kusurları ve göz hareket bozuklukları gelir.
En Sık Görülen Çocuk Göz Hastalıkları
Çocuklarda görülen göz hastalıkları doğuştan itibaren ortaya çıkabilir ya da ilerleyen yıllarda sonradan kazanılmış (edinsel) olabilir. Doğuştan itibaren görülen çocuk göz hastalıklarının büyük bir kısmı kalıtımsaldır. Lakin kimi vakit kalıtımsal bir yer taşımayabilir. Birtakım çocuk göz hastalıkları ise, (kırma kusurları olarak isimlendirilen görme bozuklukları, göz yaşı kanal tıkanıklıkları, birtakım optik hudut hastalıkları gibi) doğuşta mevcut olmayıp sonradan gelişebilir. Çocuk göz hastalıkları; yapısal olarak etkilenen bölgeye nazaran, beğenilen işlevsel meselelere neden olur.
Göz Tembelliği
Göz tembelliği küçük yaşlarda ortaya çıkan en değerli göz hastalıklarından biridir. Bu hastalık tedavi edilmediğinde kalıcı görme azlığı ile sonuçlanır. Göz tembelliği tespit edildikten sonra, tembelliğe neden olan faktörün ortadan kaldırılması tedavide birinci basamağı oluşturur. Çocuklarda göz tembelliği tedavisinde sağlam gözün kapatılması halinde cerrahi olmayan rehabilitasyon seçenekleri uygulanmaktadır. Kapatma tedavisinde emel; sağlam gözün kapatılarak görsel ikazın tembel olan göz tarafından algılanması ve bu sayede görme işlevinin, bu gözdeki görsel yollar üzerinden uyarılmasını sağlamaktadır.
Şaşılık
Şaşılık iki göz ortasında olması gereken paralelliğin bozulmasıdır. Bu durumun tespiti ebeveynler tarafından olabileceği üzere, kayma kimi vakit bir çocuk doktoru tarafından da fark edilebilir. Fakat birtakım bilinmeyen kayma cinsleri ayrıntılı bir göz muayenesi ile anlaşılabilir. Göz tembelliğine neden olan değerli faktörlerden olması nedeni ile çocuklarda şaşılık erken teşhisin kıymetli olduğu bir çocuk göz hastalığıdır.
Göz Yaşı Kanal Tıkanıklığı
Çocuklarda görülen bir öbür değerli göz hastalığı göz yaşı kanallarının tıkanıklığıdır. Bu durum bilhassa yeni doğan bebeklerde sıklıkla görülmektedir. Çapaklanma, sulanma, akıntı formunda bulgu vermektedir. Göz yaşı kanal tıkanıklığı düşünülen bebeklerde, göz doktoru tarafından tanım edilerek bebeğin 1. yaşına kadar uygulanan bir masaj yardımı ile bu kanalların açılması sağlanmaktadır. Açılmadığında, bir yaşından sonra cerrahi müdahale yapılmaktadır.
Doğumsal Katarakt
Doğumsal katarakt bebeklerde acil tedavi gerektiren değerli bir göz hastalığıdır. Olağanda siyah olan göz bebeği, bu bebeklerde katarakt nedeni ile beyaz olarak gözlenir. Lökokori neden bu durumda hiç vakit kaybetmeden göz doktoruna başvurulması gerekmektedir. Doğumsal katarakt, gebelikte yaşanan enfeksiyonlardan, kimi metabolik-sendromik hastalıklardan ya da kalıtımsal sebeplerden meydana gelebilir.
Görme Kusurları
Çocuklarda sık görülen ve kırma kusurları olarak isimlendirilen miyop, hipermetropi ve astigmat; gözlük kullanılarak tedavi edilebilen görme azlığı sebeplerindendir.
Bu problemlerde yeniden doğuştan olabileceği üzere çocuklarda sonradan da ortaya da çıkabilmektedir. Bilhassa miyopi (uzağı görememe) kalıtımsal birlikteliği çok olan bir kırma kusuru tipidir.
Çocuklarda Göz Hastalıklarının Nedenleri
Çocuklarda göz hastalıklarının nedenleri doğumsal ya da edinsel olarak sınıflandırılabilir. Doğumsal nedenler kalıtımsal (genetik aktarım) nedeni ile olabileceği üzere, kalıtımsal tabanı olmadan da doğuştan itibaren görülebilir. Edinsel çocuk göz hastalıkları ise altta yatan ikinci bir hastalığa eşlik eden göz rahatsızlıklarını ya da vakitle göz yapısında değişim ile meydana gelen meseleleri kapsar.
Çocuk göz hastalıklarından edinsel olarak sınıflananların başında; son devirlerde daha sık karşımıza çıkan, ekran maruziyetinin getirdiği göz meseleleri gelmektedir. Gelişen teknoloji ile birlikte, yetişkinler üzere çocuklarda da edinsel olarak çeşitli göz meselelerinin geliştiği gözlemlenmiştir. Bilhassa son yıllarda telefon, tablet ve bilgisayar ile artmış yakın aralı görsel uyaranlar, gözün ön-arka çapının uzamasına ve fazla ahenk yapan göz kaslarının spazmına neden olmaktadır. Göz kuruluğu ve uzağı görmede zahmet (miyopi) üzere problemler çocuklarda teknolojiye bağlı edinsel göz hastalıklarının başında gelmektedir. Bu nedenle çocukluk yaş kümesinde ekran maruziyeti mühletinin mümkün olduğunca azaltılması değerlidir.
Çocuklarda Göz Hastalıklarının Belirtileri
Çocuklarda göz hastalıkları erişkinlerden farklı klinik bulgular göstermektedir. Bunların âlâ takip edilmesi hastalıkların teşhis edilmesinde kıymetlidir. Çocuklarda göz hastalıklarının en sık belirtileri
Göz kayması
Göz kapağı düşüklüğü
Çapaklanma
Sulanma
Baş ağrısı
Televizyona ve kitaba yakından bakma
Gözleri kısarak bakma
Baş dönmesi
Başı bir yana eğerek bakma
Bakışları odaklayamama formunda sıralanabilir.
Çocuklarda Baş Ağrısı ve Nedenleri
Baş ağrısı çoklukla yetişkinlerde görülen bir sıhhat sorunu üzere düşünülse de aslında çocuklarda da çok sık karşılaşılan bir sıkıntıdır. Baş ağrısı denildiğinde akla birinci olarak nörolojik sıkıntılar gelse de aslında birtakım göz hastalıkları da çocuklarda baş ağrısına neden olmaktadır. Çocuklarda görülen baş ağrısının göz hastalıklarının teşhis edilmesinde değerli bir belirti olduğunu söyleyebiliriz. Çocuklarda baş ağrısının en sık nedenleri akut ya da kronik sinüzit, kırma kusurları ve baş içi basınç artışı ile birlikte görülen nörolojik hastalıklar olarak sıralanabilir.
Baş ağrısı ile birlikte görülen ek klinik bulgular, doktoru ağrının nedeni açısından yönlendirmekte ve teşhis için birtakım testler kullanılmaktadır. Çocuklarda baş ağrısı; Kulak Burun Boğaz hastalıkları, Göz Hastalıkları ve Çocuk Nörolojisi doktorlarınca multi-disipliner olarak ele alınmaktadır.
Çocuklarda Göz Hastalıklarının Teşhisi
Erişkinlerde kullanılan aygıtların bir kısmı çocuklar için de kullanılabilir iken, kimi durumlarda özel muayene formülleri de kullanılabilmektedir. Çocuklarda göz hastalıklarının erken teşhisi, tedavinin aktifliği açısından büyük ehemmiyet taşır. Bu sebeple çocukların şikayeti olmasa da nizamlı göz muayenesi önerilmektedir.