Çocuk hakları hakkında ayrıntılı data
Çocuk hakları, kanunen veya ahlakî olarak dünya üzerindeki bütün çocukların doğuştan sahip olduğu, eğitim, sıhhat, barınma; bedensel, psikolojik veya cinsel sömürüye aleyhinde korunma gibi haklarının hepsini pat diye tanımlamakta kullanılan evrensel kavramdır
Çocuk hakları, insan hakları kavramının içinde ele alınması gereken bir konudur Bugün, dünyanın çoğu uygun varolan insan hakları ihlalleri, çocuk boyutunda daha geniş kapsamlı ve büyüyerek, müdahale edilmesi daha baskı bir şekilde yer almaktadır Uluslararası Af Örgütü'nün belirttiğine kadar; az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, emek sömürüsü, pornografi, zorlama, yasadışılık gibi negatif etkenlerin zarfında, çocuk hakları ihlalleri daha büyük boyutlarda olmaktadır
Çocukların erişkinlerden öbür fiziksel, fizyolojik, tutum ve psikolojik özellikleri olduğu, aralıksız çoğaltma ve gelişme gösterdiği bilincinin yerleşmesi, çocukların bakımının bir toplum sorunu olduğu ve bilimsel yaklaşımlarla herkesin bu sorumluluğu yüklenmesi gerektiği düşüncesi, Cenevre Çocuk Hakları Bildirisi ile şekillenmiştir Günümüzde çocuk hakları ile ilgili olan milletlerarası doküman 20 Kasım 1989 tarihinde Birleşik Milletler tarafından kabul edilen ve 193 ülke tarafından onaylanmış olan Birleşik Milletler Çocuk Haklarına Dair SözleşmedirKonu başlıkları gizle
1 Tarihçe
2 Esas çocuk hakları
21 Dinç hayat hakkı
22 *EĞİTİM HAKKI*
23 Öteki esas çocuk hakları
3 Şikayet hakkı
4 Çocuk hakları ihlalleri
41 Çocuk işçiliği
42 Çocukların yaşama hakkının ihlali
43 Çocuk askerler
Tarihçe
10 yaşında bir çocuk işçi, New Jersey, 1910, fotoğraf Lewis Hine
Yirminci yüzyılın başlarında çocukların erişkinlerden bambaşka haklara sahip olduğu, dolayısıyla da bu hakların ayrıca tanınması gerektiği konusunda, öbür ülkelerde öbür hareketler ortaya çıkmaya başlamıştır Leh eğitimci Janusz Korczak'ın 1919 yılında yayımlanan How to Love a Child (Bir Çocuğu Nasıl Sevmeli) adlı kitabında çocuk haklarından sözetmiştir 1917 yılında, Ekim Devriminin arkasından Proletkult örgütünün Moskova şubesi bir Çocuk Hakları Bildirgesi üretti1 Fakat çocuk haklarını savunma konusunda birincil etkin girişim 1923 yılında Eglantyne Jebb göre taslağı hazırlanan ve 1924 yılında Milletler Cemiyeti göre kabul edilen Cenevre Çocuk Hakları Bildirisidir Bu bildirge Birleşmiş Milletler tarafından kuruluşunda kabul edilmiş, 20 Kasım 1959 tarihinde Birleşik Milletler Çocuk Hakları Bildirisi olarak güncellenmiş2 ve 20 Kasım 1989 tarihinde daha geniş olan Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Kontrat ile değiştirilmiştir Bu anlaşma, BM üyesi ülkelerin ikisi hariç tamamı yani 193 ülke kadar kabul edilmiştir34Amerika Birleşmiş Devletleri ve Somali hariç maksimum sayıda ülke göre onaylanan insan hakları belgesidir5 Birleşik Milletler'in 1940'larda kuruluşundan bu yana çocuk hakları hareketi dünya üzerinde her zaman ilgi görmüştür 20 Kasım günü günümüzde Evrensel Çocuk Günü (Universal Children's Day) ya da Çocuk Hakları Günü olarak kabul edilmiştir bunun dışında farklı alanlara yönlendirilmiş ülkelerde farklı günlerde çocuk günü kutlanmaktadır
Türkiye'de 23 Nisan Milli Bağımsızlık ve Çocuk Bayramı başlangıçta Nisan 1929 kutlanmaya başlandı ve bu tarihte örgütlenen 4 bin çocuk başta TBMM'den haklarını talep etti 6 ilk olarak 1924'te çocukların korunmasına yönelik çalışma yürürlülüğe girmiştir
Esas çocuk hakları
Batı Şeria duvarının önünde duran İsrailli bir asker ve ona bakan Filistinli çocuk (2004)
Dinç hayat hakkı
Birleşik Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme'nin çok sayıda maddesi çocukların sağlıklı bir hayat sürdürmelerini desteklemektedir Sözleşme'nin 6 maddesine kadar her çocuk başlıca olarak yaşama hakkına sahiptir7 İlaveten, 24 madde gereğince her çocuk ulaşılabilir en yüksek sağlık standartlarından yararlanabilmelidir; gerekli çare ve rehabilitasyon hizmetlerinden faydalanabilmelidir8 Dikkatsizlik edilen, terkedilen, istismara uğrayan veya işkenceye tâbi tutulan çocukların iyileştirilmesi ve bitmiş topluma kazandırmasından devletler sorumludur9
*EĞİTİM HAKKI*
Eğitim hakkı, çocukların en manâlı haklarından biridir Unicef'in 1999 tarihli raporunda da belirttiği gibi okumayazma bilmeme çok önemli sorunlara neden olmaktadır Anne ve çocuk ölümlerinin önde gelen etkenlerinden biri, annenin eğitim düzeyinin düşüklüğü veya okumayazma bilmemesidir Kız çocuklarının okullaşma oranındaki 10 puanlık bir artma sonunda bebek vefat hızı binde 41 azalmaktadırkaynak belirtilmeli Şu halde çocuğun en esas hakkı olan yaşama hakkı ile eğitim hakkı arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır
Yaşama hakkının yanı sıra, çocuğun fiziki, zihinsel, hissi sosyal ve etik gelişimi için eğitime gereksinimi vardır İnsanın doğuştan olan getirdiği yeteneklerini geliştiren en manâlı araç eğitimdir Eğitimsizlik sonucu ortaya meydana çıkan sorunlar şunlardır:
Halk Müziği üretken biçimde çalışamazlar
Sağlıklarına itina gösteremezler
Kendilerini ve ailelerini gereği gibi koruyamazlar
Kültürel açıdan varlıklı bir hayat sürdüremezler
Kız çocukların da gereksinlerimini karşılayacak ve kendilerine hayat becerisi kazandıracak kaliteli eğitim görmeye hakkı vardır Fakat tüm Dünya'da okula gitmeyen 611 yaşlarındaki 130 milyon çocuğun 73 milyonunu kız çocukları oluşturmaktadırkaynak belirtilmeli Kız çocukların eğitiminin önemi 1990'lar her tarafında her fırsatta vurgulanmıştır Bu konu, 1990 yılında 155 ülke göre onaylanan Herkes İçin Eğitim Dünya Bildirgesinde geniş olarak yer almıştırBu bildirgede En ivedi öncelik, kızlarla kadınların eğitime erişbilirliğini sağlamak, bu eğitimin niteliğini sağlamlaştırmak ve cinsiyete dayalı her türlü adalet değil edilmelidirkaynak belirtilmeli denmektedir
Öteki temel çocuk hakları
Sözleşmeye tarafından, her çocuğun, temel yaşam hakkının yanına, nüfus kütüğüne kaydolma, isim, vatandaşlık ve olası olduğu ölçüde annebabasını bilme ve onlar tarafından bakılma hakkı vardır Buna paralel olarak, taraf devletlerin, çocuğun kimliği, tabiiyeti, isim ve aile bağları dahil elde etmek üzere her türlü koruma hakkına hürmet bakış ve bu konularda yasa dışı müdahalelerde bulunmama yükümlülüğü bulunur
Şikayet hakkı
İsveç, Finlandiya ve Ukrayna ilk kez elde etmek üzere pek çok ülke, çocuk haklarını korumaya yönelik şikayet merciileri oluşturmuştur Çocuk hakları ihlallerinin değerlendirilmesine karşın birincil şikayet mercii, 1981 yılında Barneombudet adı altında Norveç'te kuruldu10 Esas görevleri arasında tehlike altında olan çocukların güvenliğini temin etmek, çocukların toplum içinde söz sahibi olmalarını cesaretlendirmek ve eğitim, sağlık, kültür gibi konuları esas alarak çocukların içinde yetiştikleri koşulları kontrol etmek olan ombudsman,11 yasalar çerçevesinde bağımsız ve tarafsız10 olarak hareket etmektedir Ukrayna, dünyada çocukları bu merciiye atayan birincil ülkedir 2005 yılı sonlarında göreve başlayan Ivan Cherevko ve Julia Kruk, bu ülkede hizmet veren birincil çocuk hakları ombudsmanları olmuştur
Çocuk hakları ihlalleriHaklar teorileri
Babalık hakları
Bireysel haklar
Çocuk hakları
Devredilemez haklar
Doğal haklar
Erkek hakları
Eşcinsel hakları
Gençlik hakları
Grup hakları
Hayvan hakları
İnsan hakları
Işçi hakları
Bayan hakları
Kolektif haklar
Negatif ve fazla
Sivil haklar
Sosyal haklar
Yasal haklar
Çocuk işçiliği
Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirisi'nin 9 maddesi, çocukların her türlü istismar, dikkatsizlik ve sömürüye karşı korunmasını ve hiçbir şekilde ticaret konusu olmamasını demeç etmektedir Keza, çocukların yerinde bir en düşük yaştan önce çalıştırılmamasını; sağlığını ve eğitimini tehlikeye sokacak; fiziki, zihinsel ve ahlaki gelişmesini engelleyecek bir işe girmeye zorlanmamasını gerektirmektedir
Milletlerarası Alıştırma Örgütü'nün verilerine göre dünya genelinde 200 milyondan artı çocuk işçi bulunuyor12 Bu ülkelerin başında Hindistan geliyor Çocuk işçiler için en tehlikeli sektörler aralarında tarım, inşaat ve madencilik yer alıyor Uluslararası Egzersiz Örgütü, yaşları 5 ila 14 olan 132 milyon çocuğun tarım sektöründe çalışmaya zorlandığına ve böylece eğitim ve afiyet olanaklarından mahrum kaldığına dikkat çekiyor12 Keza çocukların mafya ve çetelerin elinde; cebren gasp ve yankesicilik suçlarına yönlendirilmesi, şehvetli istismarı göz onünde bulundurarak dilenciliğe özendirme ettirilmeleri verilecek örneklerden bazılarıdır
Çocukların yaşama hakkının ihlali
2003 ’ten bu yana, çocukken işledikleri suçlar sebebiyle Çin, İran ve ABD ’de altı birey idam edildi Pakistan, Filipinler ve Sudan ’da da çocuk suçlular infazı bekliyor İran'da halen çocuk idamları sürmektedir13 Milletlerarası Bağışlama Örgütü yetkilileri, Bir dizi insan hakları ihlalinden kurtulan kaçırılmış kadınlar ve kız çocuklar, kaçakçıların ellerinde ikinci bir dizi ihlale maruz kalmaktalar Bundan da kurtulmayı başarsalar bile bu defa de, çoğu süre üçüncü bir dizi ihlale maruz kalmaktalar açıklamasını yapmışlardır
Savaş milyonlarca çocuk için gündelik hayatın bir parçasıdır Bazıları başka bir yaşam biçimi tanımamış, bazılarının dünyası da savaşların ortaya çıkışıyla alt üst olmuştur Bu etkilerin sonucunda sayısız çocuk ölmüş, bir birçok da sakat ya da öksüz kalmıştır Birçokları aç kalmış veya açlıktan ölmüştür Milyonlarcası sevdiklerinden ayrılarak mülteci ya da yerindenyurdundan edilmiş olarak, yollara dökülmeye zorlanmıştır Birçok; zorlama, nefret edilen şey ve zorluk doymuş ortamda travma içinde yaşamaktadır
Binlerce çocuk cinayetlerde rol oynamaktadır Eğitim hakkından yoksun kalan çocukların, topluma genel negatif etkisinin yanısıra, suça eğilimli bireyler olma oranı yüksektir Çoğu güvenlik güçleri ve silahlı muhalif güçler kadar işe küskün, diğerleri ise diğer seçenekleri olmadığını düşündüklerinden gönüllü olmuşlardır Deneyimsiz, korkusuz oluşları ve bilhassa kuvvet görevlerde kullanılmaları dolayısıyla çocuk askerler arasındaki ölü ve zarar görmüş oranı fazla yüksektir
Barışma işaretini belirten Iraklı çocuklar (2003)
Kuzey Afrika ülkelerinde, arzu, salgın hastalıklar ve susama sebebiyle ölenlerin başında çocuklar gelmektedir
Tekrar UNICEF'in hazırladığı bir rapora tarafından çocuk ölümleri yapılan çalışmalar sonucan giderek azalmaktadır Buna göre dünyada 5 yaşından ufak ölen çocukların sayısı 2006 ’da, yılda 10 milyon barajının altına inerek 9,7 milyona düştü Rapora tarafından Fas, Vietnam ve Dominik Cumhuriyeti ’nde 5 yaşından küçük çocukların ölüm oranının üçte birin üzerinde, Madagaskar ’da yüzde 41, Sao Tome ve Principe Demokratik Cumhuriyeti ’ndeyse yüzde 48 azaldı Bütün bu gelişmelere rağmen Orta ve Batı Afrika ’nınsa çocuk ölümlerinin azami görüldüğü bölgeler olmaya devam etmektedir 14BM Nüfus Fonu'na tarafından Afrika kıtasında 5 yaşın altındaki her 1000 çocuktan 155 ’inin öldüğü belirtilirken bu çocukların büyük çoğunluğu kızamık, tetanos ve çocuk felci gibi, aşısı olan hastalıklar yüzünden ölüyor
Türkiye'de bazı kültürel anlayışların benimsediği töre kavramlarından ötürü, çocuklar töre kurbanı olmaktadır Hem ailelerin çocukları arasında kızerkek ayrımı yapması, çocuk hakları ihlallerine verilebilecek örneklerden birisidir Kız çocukların okutulmaması, onların başlık parası adı verilen vergi karşılığında evlendirilmesi, çocuk hakları ihlallerine çarpıcı bir örnektir
Çocuk askerler
Asıl madde: Çocukların askerî kullanımı
10 yaşında bir Çinli çocuk asker (1944)
Birleşmiş Milletler Çocuklara Takviye Fonu'nun belirlediği verilere tarafından, 2006 yılı içinde takriben 250 bin çocuk silahlı çatışmalara sokuldu ya da bu amaçla silahlı gruplara dahil edildi16 Çocukların asker olarak savaş alanlarında kullanılması Uluslararası Suç Oluşturan Mahkemesi göre savaş suçu olarak tanımlanıyor16 Buna rağmen Burma, Burundi, Fildişi Sahili, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Somali, Sudan, Çad, Filipinler, Kolombiya, Nepal, Sri Lanka, Uganda, Afganistan, Angola, GineBissau, Liberya, Mozambik, Ruanda ve Sierra Leone gibi ülkelerde çocuklar asker olarak kullanılmaya devam ediyor
Hamburg Üniversitesi'nin gerçekleştirdiği bir araştırmaya kadar çocuklar dövülen, vurulan ve tecavüze uğrayan insanların baskı sahnelerine şahit olup savaşmaya ve adam öldürmeye özendirme ediliyorlar Bu araştırmada bulunan 169 çocuk ve gencin yaklaşık üçte birinin travma ardından gelen stres bozukluğu ile yaşadıkları tespit edildi *
Çocuk hakları, kanunen veya ahlakî olarak dünya üzerindeki bütün çocukların doğuştan sahip olduğu, eğitim, sıhhat, barınma; bedensel, psikolojik veya cinsel sömürüye aleyhinde korunma gibi haklarının hepsini pat diye tanımlamakta kullanılan evrensel kavramdır
Çocuk hakları, insan hakları kavramının içinde ele alınması gereken bir konudur Bugün, dünyanın çoğu uygun varolan insan hakları ihlalleri, çocuk boyutunda daha geniş kapsamlı ve büyüyerek, müdahale edilmesi daha baskı bir şekilde yer almaktadır Uluslararası Af Örgütü'nün belirttiğine kadar; az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, emek sömürüsü, pornografi, zorlama, yasadışılık gibi negatif etkenlerin zarfında, çocuk hakları ihlalleri daha büyük boyutlarda olmaktadır
Çocukların erişkinlerden öbür fiziksel, fizyolojik, tutum ve psikolojik özellikleri olduğu, aralıksız çoğaltma ve gelişme gösterdiği bilincinin yerleşmesi, çocukların bakımının bir toplum sorunu olduğu ve bilimsel yaklaşımlarla herkesin bu sorumluluğu yüklenmesi gerektiği düşüncesi, Cenevre Çocuk Hakları Bildirisi ile şekillenmiştir Günümüzde çocuk hakları ile ilgili olan milletlerarası doküman 20 Kasım 1989 tarihinde Birleşik Milletler tarafından kabul edilen ve 193 ülke tarafından onaylanmış olan Birleşik Milletler Çocuk Haklarına Dair SözleşmedirKonu başlıkları gizle
1 Tarihçe
2 Esas çocuk hakları
21 Dinç hayat hakkı
22 *EĞİTİM HAKKI*
23 Öteki esas çocuk hakları
3 Şikayet hakkı
4 Çocuk hakları ihlalleri
41 Çocuk işçiliği
42 Çocukların yaşama hakkının ihlali
43 Çocuk askerler
Tarihçe
10 yaşında bir çocuk işçi, New Jersey, 1910, fotoğraf Lewis Hine
Yirminci yüzyılın başlarında çocukların erişkinlerden bambaşka haklara sahip olduğu, dolayısıyla da bu hakların ayrıca tanınması gerektiği konusunda, öbür ülkelerde öbür hareketler ortaya çıkmaya başlamıştır Leh eğitimci Janusz Korczak'ın 1919 yılında yayımlanan How to Love a Child (Bir Çocuğu Nasıl Sevmeli) adlı kitabında çocuk haklarından sözetmiştir 1917 yılında, Ekim Devriminin arkasından Proletkult örgütünün Moskova şubesi bir Çocuk Hakları Bildirgesi üretti1 Fakat çocuk haklarını savunma konusunda birincil etkin girişim 1923 yılında Eglantyne Jebb göre taslağı hazırlanan ve 1924 yılında Milletler Cemiyeti göre kabul edilen Cenevre Çocuk Hakları Bildirisidir Bu bildirge Birleşmiş Milletler tarafından kuruluşunda kabul edilmiş, 20 Kasım 1959 tarihinde Birleşik Milletler Çocuk Hakları Bildirisi olarak güncellenmiş2 ve 20 Kasım 1989 tarihinde daha geniş olan Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Kontrat ile değiştirilmiştir Bu anlaşma, BM üyesi ülkelerin ikisi hariç tamamı yani 193 ülke kadar kabul edilmiştir34Amerika Birleşmiş Devletleri ve Somali hariç maksimum sayıda ülke göre onaylanan insan hakları belgesidir5 Birleşik Milletler'in 1940'larda kuruluşundan bu yana çocuk hakları hareketi dünya üzerinde her zaman ilgi görmüştür 20 Kasım günü günümüzde Evrensel Çocuk Günü (Universal Children's Day) ya da Çocuk Hakları Günü olarak kabul edilmiştir bunun dışında farklı alanlara yönlendirilmiş ülkelerde farklı günlerde çocuk günü kutlanmaktadır
Türkiye'de 23 Nisan Milli Bağımsızlık ve Çocuk Bayramı başlangıçta Nisan 1929 kutlanmaya başlandı ve bu tarihte örgütlenen 4 bin çocuk başta TBMM'den haklarını talep etti 6 ilk olarak 1924'te çocukların korunmasına yönelik çalışma yürürlülüğe girmiştir
Esas çocuk hakları
Batı Şeria duvarının önünde duran İsrailli bir asker ve ona bakan Filistinli çocuk (2004)
Dinç hayat hakkı
Birleşik Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme'nin çok sayıda maddesi çocukların sağlıklı bir hayat sürdürmelerini desteklemektedir Sözleşme'nin 6 maddesine kadar her çocuk başlıca olarak yaşama hakkına sahiptir7 İlaveten, 24 madde gereğince her çocuk ulaşılabilir en yüksek sağlık standartlarından yararlanabilmelidir; gerekli çare ve rehabilitasyon hizmetlerinden faydalanabilmelidir8 Dikkatsizlik edilen, terkedilen, istismara uğrayan veya işkenceye tâbi tutulan çocukların iyileştirilmesi ve bitmiş topluma kazandırmasından devletler sorumludur9
*EĞİTİM HAKKI*
Eğitim hakkı, çocukların en manâlı haklarından biridir Unicef'in 1999 tarihli raporunda da belirttiği gibi okumayazma bilmeme çok önemli sorunlara neden olmaktadır Anne ve çocuk ölümlerinin önde gelen etkenlerinden biri, annenin eğitim düzeyinin düşüklüğü veya okumayazma bilmemesidir Kız çocuklarının okullaşma oranındaki 10 puanlık bir artma sonunda bebek vefat hızı binde 41 azalmaktadırkaynak belirtilmeli Şu halde çocuğun en esas hakkı olan yaşama hakkı ile eğitim hakkı arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır
Yaşama hakkının yanı sıra, çocuğun fiziki, zihinsel, hissi sosyal ve etik gelişimi için eğitime gereksinimi vardır İnsanın doğuştan olan getirdiği yeteneklerini geliştiren en manâlı araç eğitimdir Eğitimsizlik sonucu ortaya meydana çıkan sorunlar şunlardır:
Halk Müziği üretken biçimde çalışamazlar
Sağlıklarına itina gösteremezler
Kendilerini ve ailelerini gereği gibi koruyamazlar
Kültürel açıdan varlıklı bir hayat sürdüremezler
Kız çocukların da gereksinlerimini karşılayacak ve kendilerine hayat becerisi kazandıracak kaliteli eğitim görmeye hakkı vardır Fakat tüm Dünya'da okula gitmeyen 611 yaşlarındaki 130 milyon çocuğun 73 milyonunu kız çocukları oluşturmaktadırkaynak belirtilmeli Kız çocukların eğitiminin önemi 1990'lar her tarafında her fırsatta vurgulanmıştır Bu konu, 1990 yılında 155 ülke göre onaylanan Herkes İçin Eğitim Dünya Bildirgesinde geniş olarak yer almıştırBu bildirgede En ivedi öncelik, kızlarla kadınların eğitime erişbilirliğini sağlamak, bu eğitimin niteliğini sağlamlaştırmak ve cinsiyete dayalı her türlü adalet değil edilmelidirkaynak belirtilmeli denmektedir
Öteki temel çocuk hakları
Sözleşmeye tarafından, her çocuğun, temel yaşam hakkının yanına, nüfus kütüğüne kaydolma, isim, vatandaşlık ve olası olduğu ölçüde annebabasını bilme ve onlar tarafından bakılma hakkı vardır Buna paralel olarak, taraf devletlerin, çocuğun kimliği, tabiiyeti, isim ve aile bağları dahil elde etmek üzere her türlü koruma hakkına hürmet bakış ve bu konularda yasa dışı müdahalelerde bulunmama yükümlülüğü bulunur
Şikayet hakkı
İsveç, Finlandiya ve Ukrayna ilk kez elde etmek üzere pek çok ülke, çocuk haklarını korumaya yönelik şikayet merciileri oluşturmuştur Çocuk hakları ihlallerinin değerlendirilmesine karşın birincil şikayet mercii, 1981 yılında Barneombudet adı altında Norveç'te kuruldu10 Esas görevleri arasında tehlike altında olan çocukların güvenliğini temin etmek, çocukların toplum içinde söz sahibi olmalarını cesaretlendirmek ve eğitim, sağlık, kültür gibi konuları esas alarak çocukların içinde yetiştikleri koşulları kontrol etmek olan ombudsman,11 yasalar çerçevesinde bağımsız ve tarafsız10 olarak hareket etmektedir Ukrayna, dünyada çocukları bu merciiye atayan birincil ülkedir 2005 yılı sonlarında göreve başlayan Ivan Cherevko ve Julia Kruk, bu ülkede hizmet veren birincil çocuk hakları ombudsmanları olmuştur
Çocuk hakları ihlalleriHaklar teorileri
Babalık hakları
Bireysel haklar
Çocuk hakları
Devredilemez haklar
Doğal haklar
Erkek hakları
Eşcinsel hakları
Gençlik hakları
Grup hakları
Hayvan hakları
İnsan hakları
Işçi hakları
Bayan hakları
Kolektif haklar
Negatif ve fazla
Sivil haklar
Sosyal haklar
Yasal haklar
Çocuk işçiliği
Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirisi'nin 9 maddesi, çocukların her türlü istismar, dikkatsizlik ve sömürüye karşı korunmasını ve hiçbir şekilde ticaret konusu olmamasını demeç etmektedir Keza, çocukların yerinde bir en düşük yaştan önce çalıştırılmamasını; sağlığını ve eğitimini tehlikeye sokacak; fiziki, zihinsel ve ahlaki gelişmesini engelleyecek bir işe girmeye zorlanmamasını gerektirmektedir
Milletlerarası Alıştırma Örgütü'nün verilerine göre dünya genelinde 200 milyondan artı çocuk işçi bulunuyor12 Bu ülkelerin başında Hindistan geliyor Çocuk işçiler için en tehlikeli sektörler aralarında tarım, inşaat ve madencilik yer alıyor Uluslararası Egzersiz Örgütü, yaşları 5 ila 14 olan 132 milyon çocuğun tarım sektöründe çalışmaya zorlandığına ve böylece eğitim ve afiyet olanaklarından mahrum kaldığına dikkat çekiyor12 Keza çocukların mafya ve çetelerin elinde; cebren gasp ve yankesicilik suçlarına yönlendirilmesi, şehvetli istismarı göz onünde bulundurarak dilenciliğe özendirme ettirilmeleri verilecek örneklerden bazılarıdır
Çocukların yaşama hakkının ihlali
2003 ’ten bu yana, çocukken işledikleri suçlar sebebiyle Çin, İran ve ABD ’de altı birey idam edildi Pakistan, Filipinler ve Sudan ’da da çocuk suçlular infazı bekliyor İran'da halen çocuk idamları sürmektedir13 Milletlerarası Bağışlama Örgütü yetkilileri, Bir dizi insan hakları ihlalinden kurtulan kaçırılmış kadınlar ve kız çocuklar, kaçakçıların ellerinde ikinci bir dizi ihlale maruz kalmaktalar Bundan da kurtulmayı başarsalar bile bu defa de, çoğu süre üçüncü bir dizi ihlale maruz kalmaktalar açıklamasını yapmışlardır
Savaş milyonlarca çocuk için gündelik hayatın bir parçasıdır Bazıları başka bir yaşam biçimi tanımamış, bazılarının dünyası da savaşların ortaya çıkışıyla alt üst olmuştur Bu etkilerin sonucunda sayısız çocuk ölmüş, bir birçok da sakat ya da öksüz kalmıştır Birçokları aç kalmış veya açlıktan ölmüştür Milyonlarcası sevdiklerinden ayrılarak mülteci ya da yerindenyurdundan edilmiş olarak, yollara dökülmeye zorlanmıştır Birçok; zorlama, nefret edilen şey ve zorluk doymuş ortamda travma içinde yaşamaktadır
Binlerce çocuk cinayetlerde rol oynamaktadır Eğitim hakkından yoksun kalan çocukların, topluma genel negatif etkisinin yanısıra, suça eğilimli bireyler olma oranı yüksektir Çoğu güvenlik güçleri ve silahlı muhalif güçler kadar işe küskün, diğerleri ise diğer seçenekleri olmadığını düşündüklerinden gönüllü olmuşlardır Deneyimsiz, korkusuz oluşları ve bilhassa kuvvet görevlerde kullanılmaları dolayısıyla çocuk askerler arasındaki ölü ve zarar görmüş oranı fazla yüksektir
Barışma işaretini belirten Iraklı çocuklar (2003)
Kuzey Afrika ülkelerinde, arzu, salgın hastalıklar ve susama sebebiyle ölenlerin başında çocuklar gelmektedir
Tekrar UNICEF'in hazırladığı bir rapora tarafından çocuk ölümleri yapılan çalışmalar sonucan giderek azalmaktadır Buna göre dünyada 5 yaşından ufak ölen çocukların sayısı 2006 ’da, yılda 10 milyon barajının altına inerek 9,7 milyona düştü Rapora tarafından Fas, Vietnam ve Dominik Cumhuriyeti ’nde 5 yaşından küçük çocukların ölüm oranının üçte birin üzerinde, Madagaskar ’da yüzde 41, Sao Tome ve Principe Demokratik Cumhuriyeti ’ndeyse yüzde 48 azaldı Bütün bu gelişmelere rağmen Orta ve Batı Afrika ’nınsa çocuk ölümlerinin azami görüldüğü bölgeler olmaya devam etmektedir 14BM Nüfus Fonu'na tarafından Afrika kıtasında 5 yaşın altındaki her 1000 çocuktan 155 ’inin öldüğü belirtilirken bu çocukların büyük çoğunluğu kızamık, tetanos ve çocuk felci gibi, aşısı olan hastalıklar yüzünden ölüyor
Türkiye'de bazı kültürel anlayışların benimsediği töre kavramlarından ötürü, çocuklar töre kurbanı olmaktadır Hem ailelerin çocukları arasında kızerkek ayrımı yapması, çocuk hakları ihlallerine verilebilecek örneklerden birisidir Kız çocukların okutulmaması, onların başlık parası adı verilen vergi karşılığında evlendirilmesi, çocuk hakları ihlallerine çarpıcı bir örnektir
Çocuk askerler
Asıl madde: Çocukların askerî kullanımı
10 yaşında bir Çinli çocuk asker (1944)
Birleşmiş Milletler Çocuklara Takviye Fonu'nun belirlediği verilere tarafından, 2006 yılı içinde takriben 250 bin çocuk silahlı çatışmalara sokuldu ya da bu amaçla silahlı gruplara dahil edildi16 Çocukların asker olarak savaş alanlarında kullanılması Uluslararası Suç Oluşturan Mahkemesi göre savaş suçu olarak tanımlanıyor16 Buna rağmen Burma, Burundi, Fildişi Sahili, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Somali, Sudan, Çad, Filipinler, Kolombiya, Nepal, Sri Lanka, Uganda, Afganistan, Angola, GineBissau, Liberya, Mozambik, Ruanda ve Sierra Leone gibi ülkelerde çocuklar asker olarak kullanılmaya devam ediyor
Hamburg Üniversitesi'nin gerçekleştirdiği bir araştırmaya kadar çocuklar dövülen, vurulan ve tecavüze uğrayan insanların baskı sahnelerine şahit olup savaşmaya ve adam öldürmeye özendirme ediliyorlar Bu araştırmada bulunan 169 çocuk ve gencin yaklaşık üçte birinin travma ardından gelen stres bozukluğu ile yaşadıkları tespit edildi *