Aileler bilhassa bebek bezlerinde kırmızı yahut pembe lekelenme, parçacıklar yahut çocuklarının idrarında kan görünce ile telaşlanabiliyor. Her ne kadar yetişkin hastalığı olarak düşünülse de; çocuklarda ve bebeklerde de böbrek taşı görülebiliyor. Çocuklarda böbrek taşının oluşmasına yol açabilen faktörlerin bilinmesi ve bunlara yönelik tedbirler alınması değer taşıyor. Memorial Şişli Hastanesi Çocuk Ürolojisi Bölümü’nden Doç. Dr. Onur Telli, çocuklarda ve bebeklerde görülebilen böbrek taşı hakkında bilgi verdi.
Böbrek kanalları içinde bulunan mineral içerikli sert kitlelere böbrek taşı denilmektedir ve bu taşların tam olarak neden oluştuğu bilinmemektedir. Taşlar tipik olarak böbrek ve üreterde oluşur. Birçok böbrek taşı çeşidi vardır. Ancak çocuklar ortasında en çok kalsiyum oksalat ve kalsiyum fosfat taşları görülür. Bazen, muhakkak yiyecek ve içecekleri tüketmekten kaynaklı taşlar oluşabilmektedir. Şayet çocuklar idrar yaparken taş düşürürse bunu tabibe götürmek, laboratuvar testleri sayesinde taşın cinsinin bulunmasına ve bir daha oluşmasının önlenmesine yardımcı olabilir.
Beslenme de çocuklarda böbrek taşına sebep olabilir
Böbrek taşlarının oluşumu için pek çok risk faktörü vardır. En yaygın sebepler olarak şunlar sayılabilir:
- Yeterince su tüketmemekten kaynaklı az idrar çıkışı
- Ailede taş oluşumu öyküsü
- Tuzlu besinler, çocukların çok sevdiği abur cubur olarak tanımlanan yiyecekler ve asitli içecekler
- Bazı ilaçların kullanımı
- Bazı sebeplere bağlı idrar çıkışının engellenmesi
- Böbrek enfeksiyonu
- Bağırsak hastalıkları
Bazen çocuklarda böbrek taşları bir belirti vermeyebilir. Fakat taşlar idrar yolunda hareket etmeye başlarsa birtakım belirtilere neden olabilir. Sırtta ani ve şiddetli ağrı, mide bulantısı, kusma, kasık ağrısı, mide ağrısı, işeme sırasında yanma yahut ağrı, idrarda kan, ateş, idrar yolu enfeksiyonu bu semptomlardan sayılabilmektedir. Küçük çocuklarda aileler bezlerin içinde pembe lekelenmeler fark edebilir ve panikleyebilir. Bunun sebebi de böbrek taşı yahut kumu olabilir.
Taş olduğu şüphelenilen bir çocuk için tercih edilen teşhis prosedürü ultrasondur. Bilgisayarlı Tomografi de çok küçük boyuttaki taşları gösterir. Şayet ultrasonda görülmeyen bir durum varsa Bilgisayarlı Tomografi çekilebilir. Bunun yanında kan ve idrar tetkiki de istenir.
Böbreklerin korunması çok önemli
Bir böbrek taşı bir çocukta ağrıya ve çeşitli semptomlara neden oluyorsa, emel rahatsızlığı hafifletmeye yardımcı olmak ve taşın mesaneye inip idrarla dışarı çıkmasına yardımcı olmaktır. Bu bazen meskende çok ölçüde su ve başka sıvıları içerek yapılabilir. Doktorun önereceği ağrı kesiciler de ağrıyı yönetmek için kıymetlidir. Tabip, taşın geçişini kolaylaştırmak için diğer oral ilaçlar reçete edilebilir. Bazen çocuk üroloji uzmanları, laboratuvarda test edilebilmesi için düşürülen taşın getirilmesini isteyebilir. Bu taşın tipini ve neden kaynaklandığını bulma; bir dahaki sefere tıpkı tür taşın oluşumunu engellemesi açısından ehemmiyet taşır. Kimi çocuklarda semptomlar çok şiddetli olabileceğinden damar yoluyla ağrı kesici ve sıvı desteği yapılabilir. Bazen, taşlar çok büyük olabilir ve dışarı atılamayabilir. Çocuk ürologları bu durumda taşın büyüklüğüne nazaran en kolay prosedür olan, taşları küçük modüllere ayırmak için ses dalgalarından yararlanılan litotripsi kullanabilir. Bu metot epey inançlı bir cerrahi müdahaledir ve böbrekler bu teknikten ziyan görmez. Bazen de çocuk ürolojisi uzmanı hafif bir anestezi altında ameliyathane kaidelerinde kapalı teknikler kullanarak lazer yardımı ile taşın kırılmasını önerebilir.
Multidisipliner yaklaşım gerekebilir
Kimi durumlarda çocuk nefroloji uzmanı ve beslenme uzmanıyla multidisipliner bir biçimde tedavi gerekebilir. Nefrolog, taş oluşum sebebini araştırırken; beslenme uzmanı da gelecekte çocukta bir daha böbrek taşı oluşmasını önleyebilecek biçimde beslenme programını oluşturur.
Böbrek taşı riskini azaltmak için…
Çocuklarda daha fazla böbrek taşı gelişme riskini azaltmak gayesiyle birtakım değerli noktalara dikkat edilmelidir.
- Sıvı tüketiminin artırılması
- Tuz ve tuzlu besinlerin kısıtlaması
- Sebze ve meyvelerin uygun yıkanarak tüketilmesi
- İşlenmiş besin, fast food ve gazlı içeceklerden uzak durulması
- Mısır şurubu içeren yiyecek ve içeceklerden kaçınılması
- Önerilen ölçüde kalsiyum içeren besinlerin tüketilmesi
- İhtiyaç dışında kalsiyum yahut vitamin desteği alınmaması