Dijital ekranlar çocuklarımızın hem hayatlarının hem de eğitimlerinin bir modülü haline geldi. Artan ekran mühleti ile birlikte, çocukların açık alanlarda geçirdikleri vaktin azalmasının onları miyopinin başlaması ve ilerlemesi açısından risk altına soktuğunu söyleyen Göz Hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Özge Yabaş Kızıloğlu, artan ekran müddetinin tıpkı vakitte dijital göz yorgunluğundan, şaşılığa kadar birçok sorun için yer hazırladığına işaret etti.
Katarakt, glokom, retina hastalıkları üzere önemli göz meselelerini beraberinde getirebilen bir kırma kusuru olan miyopinin görülme oranının son 30 yılda çocuklarda çarpıcı bir biçimde arttığına dikkat çeken Göz Hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Özge Yabaş Kızıloğlu, açık alanlarda geçirilen vaktin azalması ve ekran karşısında geçirilen müddetin uzamasının bu tablonun ortaya çıkmasındaki en değerli etkenlerin ortasında olduğunu söyledi.
1-18 yaş ortası çocuklarla yapılan birçok şimdiki çalışmanın tüm dünyada Covid-19 pandemisi nedeniyle dijital ekran kullanım vaktinin arttığını gösterdiğini söyleyen Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Göz Hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Özge Yabaş Kızıloğlu, “Artan ekran müddeti, dijital göz yorgunluğu olarak tanımlanan, ekran kullanımı sırasında yahut sonrasında oluşan göz rahatsızlığını tabir eden bir duruma yol açıyor” diye konuştu.
ARTAN EKRAN MÜDDETİ MİYOPİNİN ERKEN BAŞLAMASINA NEDEN OLUYOR!
Bu durumun göz sıkıntılarını ortaya çıkarabildiği üzere var olan göz sorunlarının de ilerlemesine neden olabildiğini söyleyen Doç. Dr. Yabaş Kızıloğlu, mevzuyla ilgili şu bilgileri verdi:
“Daha evvel var olan lakin rastgele bir şikayet yaratmayan kırma kusurları, ekran mühletinin artması nedeniyle kendilerini daha kolay gösterebilir ve şikayetlere yol açabilir. Örneğin hipermetropisi olan bir çocuk uzak görmede bunu yakınmasız tolere edebilirken, uzun mühletler ekranlara bakmak gözün yakına odaklanmasını sağlayan ahenk kaslarının yorulmasına neden olarak çocukta göz yorgunluğu, göz ve baş ağrısı üzere belirtiler oluşturabilir. Ekranlara uzun müddet kesintisiz formda bakmak birebir vakitte göz kuruluğuna sebep olarak batma, yanma, gözleri ovalama gereksinimi üzere şikayetler ortaya çıkartabilir. Gözleri ovalamak ise astigmatın ortaya çıkmasına yahut ilerlemesine neden olabilir. Bununla birlikte, bilhassa akıllı telefon ve tablet üzere elde tutulan dijital ekranlara çok yakın (20-40 cm) aradan bakıldığı için, miyopi riskinde artış kelam bahsidir. Artan ekran vaktinin miyopinin erken başlamasına neden olabileceği de bildirilmiştir.”
“ÇOCUKLAR GÖZ KIRPMAYI UNUTUYOR”
Bazı çalışmalarda çocuklarda ekran müddetinin uzaması ile içe şaşılık gelişimi ortasında bir bağ olabileceğinin bildirildiğini söyleyen Doç. Dr. Yabaş Kızıloğlu, başka muhtemel risklerle ilgili de şu bilgileri verdi: “Artan ekran müddetleri ile birlikte görülen bir başka durum da göz kuruluğudur. Göz kırpmak göz yüzeyinin nemlenmesine yardımcı olan hami bir refleksimizdir. Ekrana uzun müddet dikkatli bir halde bakıldığında göz kırpmak “unutulabilir”, bu da göz yüzeyini koruyan gözyaşı katmanının buharlaşmasına ve göz yüzeyinin kurumasına neden olur. Yapılan çalışmalarda bilhassa dijital oyunlar oynanırken konsantrasyonun artmasıyla göz kırpma sayısında azalma ve göz kırpmanın tam yapılmadığı gösterilmiştir.”
ÇOCUKLARDA EKRAN MÜHLETİ NE KADAR OLMALI?
Bu durumun çocuk yaştaki tüm bireyleri olumsuz etkilemekle birlikte çok küçük yaşlarda ekran müddetleri sınırlanmazsa miyopinin erken başlamasının tetikleneceğine işaret eden Doç. Dr. Özge Yabaş Kızıloğlu, ortaya çıkabilecek risklerle ilgili şu bilgileri verdi:
“Miyopi başladıktan sonra, çocuğun büyümesi ile giderek artan bir kırma kusurudur. Miyopi başlangıç yaşı, ileri yaşlardaki şiddetli miyopinin en değerli belirleyicisidir. Yüksek miyopi ise katarakt, glokom ve retina dekolmanı üzere birçok göz hastalığı riskini arttırmaktadır.”
Bu nedenle çocukların ekran mühletinin katiyen sonlandırılması gerektiğine dikkat çeken Doç. Dr. Özge Yabaş Kızıloğlu, “Genellikle önerilen sonlar şu biçimdedir: 2 yaş altında: Aile üyeleri ve arkadaşlarla imajlı görüşmeler dışında ekran kullanımı sıfır olmalı. 2-5 yaş aralığındaki çocuklarda günde en fazla 1 saat ve 5-17 yaş ortasında da ödev dışında günde en fazla 2 saat olmalı.”
BU İŞARETLER ÇOCUĞUN GÖZLERİNDE SORUN OLDUĞUNU GÖSTERİYOR!
Gözlerde ağrı, batma yanma, sık göz kırpma, baş ağrısı, beğenilen kızarıklık, bulanık görme, çift görme üzere şikayetler ortaya çıkarsa göz doktoruna başvurmak gerektiğinin altını çizen Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Göz Hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Özge Yabaş Kızıloğlu, “Bununa birlikte çocuklar ekran başında saatler geçirseler bile çoğunlukla gözlerinin yorulduğunun farkına varmayabilirler ve rastgele bir şikayet lisana getirmeyebilirler. Bu nedenle şikayet olmasa bile nizamlı göz denetimlerini yaptırmak gerekir” diye konuştu.
EBEVEYNLER BU TEKLİFLERİ DİKKATE ALMALI!
Dijital ekranların çocuklarımızın hayatı ve eğitimlerinin bir kesimi olduğunu ve büsbütün kaçınmak mümkün olamamakla birlikte, ekranların kullanımını aşikâr kurallar çerçevesinde düzenlenebileceğini söyleyen Doç. Dr. Özge Yabaş Kızıloğlu, ebeveynlere şu teklifleri sundu:
“Ebeveynler günde en az 1-2 saat açık havada vakit geçirmeyi teşvik etmeli, zira doğal ışığa maruz kalmak göz gelişimine yarar sağlar. Bilimsel çalışmalar, açık havada geçirilen vaktin miyopiye karşı muhafaza sağladığını göstermektedir. Ayrıyeten ebeveynler, çocuklarının gün içerisinde aşikâr bir mühlet ekranlardan uzak kalacağı “ekransız” periyotlar oluşturmalı. Ekran kullanımına sık sık orta vermek, toplam belirlenen ekran müddetini bölerek kullanmak gerekir. Dijital ekranları kullanırken sık sık göz kırpmak da epey değerli olduğu için çocuklara bu hatırlatılmalıdır. Bilgisayar ekranı ile aramızdaki mesafe kol uzunluğumuz kadar ve ekranın göze nazaran pozisyonu biraz daha aşağıda olmalıdır. Şayet çocuk gözlük kullanılıyorsa, camlarının antirefle kaplamalı olması yansıma ve kamaşmayı önleyerek göz yorgunluğunu azaltır. Göz kuruluğu belirtileri varlığında yapay gözyaşı damlaları kullanılabilir.
Ve nizamlı göz muayenelerini aksatmamak gerekir. Böylece sorunları en aza indirmek ve tedavi etmek mümkün olacaktır. Bilhassa yaz tatilindeki boş vakitlerinde çocuklar ekran kullanımlarını arttırmışsa okullar açılmadan kesinlikle göz denetimlerini yaptırmalarını öneriyoruz.”
Kaynak: (BYZHA) - Beyaz Haber Ajansı
