Katarakt, glokom, retina hastalıkları üzere önemli göz sıkıntılarını beraberinde getiren bir kırma kusuru olan miyopinin son 30 yılda çocuklarda çarpıcı bir formda arttığına dikkat çeken Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Göz Hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Özge Yabaş Kızıloğlu, “Açık alanlarda geçirilen vaktin azalması ve ekran karşısında geçirilen mühletin uzaması bu tablonun ortaya çıkmasındaki en değerli etken” dedi.
ARTAN EKRAN MÜDDETİ MİYOPİNİN ERKEN BAŞLAMASINA NEDEN OLUYOR
Artan ekran mühletinin göz problemlerini ortaya çıkarabildiği üzere var olan göz sorunlarının de ilerlemesine neden olabildiğini söyleyen Doç. Dr. Kızıloğlu, “Daha evvel var olan lakin rastgele bir şikayet yaratmayan kırma kusurları, ekran müddetinin artması nedeniyle kendilerini daha kolay gösterebilir ve şikayetlere yol açabilir. Örneğin hipermetropisi olan bir çocuk uzak görmede bunu yakınmasız tolere edebilirken, uzun müddetler ekranlara bakmak gözün yakına odaklanmasını sağlayan ahenk kaslarının yorulmasına neden olarak çocukta göz yorgunluğu, göz ve baş ağrısı üzere belirtiler oluşturabilir. Ekranlara uzun müddet kesintisiz formda bakmak tıpkı vakitte göz kuruluğuna sebep olarak batma, yanma, gözleri ovalama gereksinimi üzere şikayetler ortaya çıkartabilir. Gözleri ovalamak ise astigmatın ortaya çıkmasına yahut ilerlemesine neden olabilir. Bununla birlikte, bilhassa akıllı telefon ve tablet üzere elde tutulan dijital ekranlara çok yakın (20-40 cm) aralıktan bakıldığı için, miyopi riskinde artış kelam hususudur. Artan ekran vaktinin miyopinin erken başlamasına neden olabileceği de bildirilmiştir” dedi.
“ÇOCUKLAR GÖZ KIRPMAYI UNUTUYOR”
Bazı çalışmalarda çocuklarda ekran mühletinin uzaması ile şaşılık gelişimi ortasında bir ilgi olabileceğini söyleyen Doç. Dr. Kızıloğlu, öteki mümkün risklerle ilgili de şu bilgileri verdi:
“Artan ekran mühletleri ile birlikte görülen bir başka durum da göz kuruluğudur. Göz kırpmak göz yüzeyinin nemlenmesine yardımcı olan gözetici bir refleksimizdir. Ekrana uzun müddet dikkatli bir halde bakıldığında göz kırpmak “unutulabilir”, bu da göz yüzeyini koruyan gözyaşı katmanının buharlaşmasına ve göz yüzeyinin kurumasına neden olur. Yapılan çalışmalarda bilhassa dijital oyunlar oynanırken konsantrasyonun artmasıyla göz kırpma sayısında azalma ve göz kırpmanın tam yapılmadığı gösterilmiştir.”
ÇOCUKLARDA EKRAN MÜDDETİ NE KADAR OLMALI?
Ekran mühletleri çok küçük yaşlarda sınırlanmazsa miyopinin erken başladığını tabir eden Doç. Dr. Kızıloğlu, ortaya çıkabilecek risklerle ilgili şu bilgileri verdi:
“Miyopi başladıktan sonra, çocuğun büyümesi ile giderek artan bir kırma kusurudur. Miyopi başlangıç ??yaşı, ileri yaşlardaki şiddetli miyopinin en değerli belirleyicisidir. Yüksek miyopi katarakt, glokom ve retina dekolmanı üzere birçok göz hastalığı riskini arttırmaktadır. Bu nedenle çocukların ekran müddetinin katiyetle sonlandırılması gerekiyor”
Doç. Dr. Kızıloğlu, çocuklarda ekran kullanımının nasıl olması gerektiğine dair şu tekliflerde bulundu:
“2 yaş altındaki çocukların aile üyeleri ve arkadaşlarla manzaralı görüşmeler dışında ekran kullanımı sıfır olmalı. 2-5 yaş aralığındaki çocuklarda günde en fazla 1 saat ve 5-17 yaş ortasında da ödev dışında günde en fazla 2 saat olmalı.”
BU İŞARETLER ÇOCUĞUN GÖZLERİNDE SORUN OLDUĞUNU GÖSTERİYOR!
Gözlerde ağrı, batma yanma, sık göz kırpma, baş ağrısı, beğenilen kızarıklık, bulanık görme, çift görme üzere şikayetler varsa tabibe başvurmak gerektiğini söyleyen Doç. Dr. Kızıloğlu, “Çocuklar ekran başında çok vakit geçirse bile gözlerinin yorulduğunun farkına varmayabilir ve rastgele bir şikayet lisana getirmeyebilir. Bu nedenle şikayet olmasa bile tertipli göz denetimlerini yaptırmak gerekir” diye konuştu.
EBEVEYNLER BU TEKLİFLERİ DİKKATE ALMALI
Dijital ekranlardan kaçınmanın mümkün olmadığını lisana getiren Doç. Dr. Kızıloğlu, ekran kullanımının belirli kurallar çerçevesinde düzenlenebileceğini belirterek ebeveynlere şu teklifleri sundu:
“Ebeveynler, çocuklarına günde en az 1-2 saat açık havada vakit geçirmeyi teşvik etmeli, zira doğal ışığa maruz kalmak göz gelişimine yarar sağlar. Bilimsel çalışmalar, açık havada geçirilen vaktin miyopiye karşı muhafaza sağladığını göstermektedir. Ayrıyeten ebeveynler, çocuklarının gün içerisinde aşikâr bir mühlet ekranlardan uzak kalacağı “ekransız” periyotlar oluşturmalı. Ekran kullanımına sık sık orta vermek, toplam belirlenen ekran mühletini bölerek kullanmak gerekir. Dijital ekranları kullanırken sık sık göz kırpmak da hayli değerli olduğu için çocuklara bu hatırlatılmalıdır. Bilgisayar ekranı ile aramızdaki mesafe kol uzunluğumuz kadar ve ekranın göze nazaran pozisyonu biraz daha aşağıda olmalıdır. Şayet çocuk gözlük kullanılıyorsa, camlarının antirefle kaplamalı olması yansıma ve kamaşmayı önleyerek göz yorgunluğunu azaltır. Göz kuruluğu belirtileri varlığında yapay gözyaşı damlaları kullanılabilir. Nizamlı göz muayenelerini aksatmamak gerekir. Böylece sorunları en aza indirmek ve tedavi etmek mümkün olacaktır. Bilhassa yaz tatilindeki boş vakitlerinde çocuklar ekran kullanımlarını arttırmışsa okullar açılmadan kesinlikle göz denetimlerini yaptırmalarını öneriyoruz.”