cocuklarda hiperaktivite,hiperaktif cocuk
COCUKLARDA HİPERAKTİVİTE
imagescocuklardahiperaktivitebozuklugu5ad5204fb9b02
Hiperaktif cocuklarda esas olarak davranış ve hareketlerde aşırılık ve dikkat toplamada yetersizliğe işaret eden belirtiler on plandadır Cocuk yerinde duramaz, surekli kıpır kıpırdır Uzun sure aynı koltukta oturamaz Uygunsuz bir bicimde sağa sola koşuşturur ve tırmanır Mutemadiyen konuşur ve oyunlarını bağırarak oynar Diğerlerinin sozunu keser, okulda soru sorulduğunda, soz almadan ağzından cevapları kacırır Oyunlarda sıranın kendisine gelmesini bekleyemez
Dikkat toplamayla ilişkili olarak ise; talimatları takip etmede gucluk, ebeveynlerini ya da oğretmenlerini dinlemiyor gorunmek, faaliyetlere odaklanmayı başaramamak, okul veya evde gerekli olan eşyaları sıkca unutmak, detaylara sabır gosterememe, ileriye donuk planları etkin bir bicimde yapamama, aşırı unutkan olma, dağınık gorunme gibi belirtilere rastlanır
Hastalığın nasıl ortaya cıktığı sorgulanacak olursa, doğrusu bilinen kesin bir sebep yoktur Bununla birlikte cevresel faktorlerin yanı sıra, hastalığın aslında norolojik temelleri olduğu uzerinde durulmaktadır Kalıtsal ozelliklerin de etkili olduğunu ortaya koymak acısından ifade etmek gerekirse, ebeveynlerden bir ya da her ikisinde eğer hiperaktivite oykusu varsa, cocuklarında da gorulme ihtimali artmaktadır Okul cağı cocuklarının % 35'ini etkileyen bu hastalık, sizlerin de cevrenizde gozlemlediğiniz uzere erkek cocuklarda daha fazladır Kabaca ifade edecek olursak, her sınıfta en az bir hiperaktif cocuk bulunmaktadır
Cocuğum hiperaktif mi yoksa şımarık bir haylaz mı?
Bunu anlamada en onemli ipucu, cocuğun hiperaktif davranışları sırasında dış dunyadan adeta tamamen kopuk bir durumda olup olmadığının belirlenmesidir Eğer cocuğunuz sozgelimi kitaplığa tırmanıyor, kanepe uzerinde zıp zıp zıplıyor ya da başkaca herhangi bir yaramazlığı yapıyorken bir taraftan da sizin bu duruma tepkinizi kolluyor, sizi kontrol ediyorsa, bu cocukta hiperaktivite şuphesinden uzaklaşmak gerekir Bir diğer onemli husus da, kucuk yaramazların annebabalarından gelen ciddi ikazlarla davranışlarının en azından bir bolumunu belli bir sure icin de olsa kontrol edebilmeleridir
Oysa hiperaktif cocuk ne kadar isterse istesin, aşırı hareketliliğin onunu alamaz, herhangi bir faaliyete olan ilgisini beşon dakikadan fazla surduremez
Cocuğum yetişkin cağa gelinceye kadar yapabileceğim bir şey yok mu?
Elbette var ve mutlaka cozum yolunda bir şeyler yapmak gerekir Cunku tek sorun ortalığın dağılıp kirlenmesi değildir Cocuğun dikkatini odaklayamaması ozellikle okulda buyuk sorunlar oluşturur Kuşkusuz, ailenin bu durumun basitce bir haylazlık ya da davranış bozukluğu olmadığını anlaması ve cocuğa yaklaşımında sertlikten uzak, anlayışlı bir tavır sergilemesi en onemli husustur
Hiperaktivite ve dikkat bozukluğundan şuphelenildiğinde derhal uzman hekim (cocuk psikiyatrı) yardımına başvurmak gerekir Doktorunuzun sizinle, aileden bir başkasıyla, cocuğun oğretmeniyle yapacağı goruşmeler ve yapacağı bazı testler neticesinde kesin tanıya gidilecektir
Bir kez cocukta hiperakitivite teşhisi konduktan sonra, artık hekim, aile ve oğretmenlerden her birisinin birer ayağını oluşturduğu bir tedavi stratejisi belirlemelidir Aile ve oğretmenlerin konumu en az hekimin tıbbi tedavi yaklaşımı kadar onem taşır
Hiperaktif cocuğun oğrenme sureci elbette diğer cocuklardan farklı olacaktır Onun derse katılımını sağlamak icin, durağan, tek duze, sıkıcı tempodan, eğitim materyallerinin ve konuların sıkca değiştiği, hareketli bir oğrenme ortamına gecilmesi gerekir Cocuğun cok cabuk dikkat kaybına uğradığı goz onunde bulundurularak, başlangıcta ders surelerini cok kısa zaman dilimlerine bolup, aralara enerjinin bolca harcanabildiği aktiviteler sıkıştırmak uygun olacaktır Daha sonra ders sureleri tedricen arttırılabilir
Kuşkusuz en zorlu ve en fazla sabır gerektiren gorev annebabaya duşmektedir Ofke ve aceleyle yapılacak her mudahale, cocuğun iyileşme surecinde geriye doğru atılmış birer adım olacak, işleri daha da zorlaştıracaktır O halde zaten sahip olduğumuz sevgimizi her fırsatta cocuğumuza yansıtmalı, ona sabırla yaklaşmalıyız
Aşağıdaki onerileri hayata gecirmek pek cok sorunun ustesinden gelinmesine yardımcı olacaktır:
Cocuk sinirlendiğini ya da kontrolden cıkmak uzere olduğunu hissettiğinde derin derin nefes almasını soylemek, bu işleme kendimiz de katılmak,
Zaman zaman cocuğa masaj yapmak, ellerinizi saclarında dolaştırmak ve sarılmak,
Birlikte yuruyuşe cıkmak ve enerji harcatacak oyunlar oynamak,
Hiperaktif cocukların cabuk sıkıldıklarını goz onunde bulundurarak bir “sıkıntı kutusu oluşturmak, bu kutuyu boya setleri, renkli kitaplar, yapbozlar, oyun hamurları vs ile doldurmak,
Hiperaktif cocukların odasını daha sade dekore etmek suretiyle dikkat dağılmasını en aza indirmek,
Odada perdeler acık tutularak iceriye gun ışığının girmesini sağlamak,
Oda duvarlarını parlak, canlı renkler yerine sakinleştirici, yumuşak tonlarda bir renkle boyamak,
Cocuğa aşırı hareketli, gurultulu muzikler yerine daha yumuşak muzikler dinletmek,
Gunluk yapılması gerekli işlerin (uyanmak, yemek yemek , ev odevlerini yapmak vs) yerine getirilmesini sağlamak icin biraz daha otoriter davranmak, birer cizelge oluşturmak,
Gunluk tutmasını teşvik etmek, her gun neler hissettiğine dair cumleleri ozgurce yazmasını teşvik etmek,
Cocuğun olumlu duşuncelere odaklanmasını, hayal dunyasının gelişmesini sağlayacak bicimde sozcuk oyunları oynamak,
Ve en nihayet cocuğun aşırı şeker ve kaloriden korunduğu, oğunlere hassasiyet gosterildiği dengeli bir beslenme rejimini benimsemek
Eğer cocuğumuzun hiperaktif olduğundan şupheleniyorsak, yukarıdaki belirtilerin ekserisi de ortaya cıkmışsa, hic paniğe kapılmadan ve bunun cozulebilir bir sorun olduğunu duşunerek mutlaka bir uzman hekime başvurmalıyız Bizlerin sevgi, sabır ve şefkatimizle hiperaktif cocuğumuz diğer sağlıklı cocuklara yakın bir buyume gelişme seyri yakalayacaktır
RAMİZ KAYRAK
COCUKLARDA HİPERAKTİVİTE
imagescocuklardahiperaktivitebozuklugu5ad5204fb9b02
Hiperaktif cocuklarda esas olarak davranış ve hareketlerde aşırılık ve dikkat toplamada yetersizliğe işaret eden belirtiler on plandadır Cocuk yerinde duramaz, surekli kıpır kıpırdır Uzun sure aynı koltukta oturamaz Uygunsuz bir bicimde sağa sola koşuşturur ve tırmanır Mutemadiyen konuşur ve oyunlarını bağırarak oynar Diğerlerinin sozunu keser, okulda soru sorulduğunda, soz almadan ağzından cevapları kacırır Oyunlarda sıranın kendisine gelmesini bekleyemez
Dikkat toplamayla ilişkili olarak ise; talimatları takip etmede gucluk, ebeveynlerini ya da oğretmenlerini dinlemiyor gorunmek, faaliyetlere odaklanmayı başaramamak, okul veya evde gerekli olan eşyaları sıkca unutmak, detaylara sabır gosterememe, ileriye donuk planları etkin bir bicimde yapamama, aşırı unutkan olma, dağınık gorunme gibi belirtilere rastlanır
Hastalığın nasıl ortaya cıktığı sorgulanacak olursa, doğrusu bilinen kesin bir sebep yoktur Bununla birlikte cevresel faktorlerin yanı sıra, hastalığın aslında norolojik temelleri olduğu uzerinde durulmaktadır Kalıtsal ozelliklerin de etkili olduğunu ortaya koymak acısından ifade etmek gerekirse, ebeveynlerden bir ya da her ikisinde eğer hiperaktivite oykusu varsa, cocuklarında da gorulme ihtimali artmaktadır Okul cağı cocuklarının % 35'ini etkileyen bu hastalık, sizlerin de cevrenizde gozlemlediğiniz uzere erkek cocuklarda daha fazladır Kabaca ifade edecek olursak, her sınıfta en az bir hiperaktif cocuk bulunmaktadır
Cocuğum hiperaktif mi yoksa şımarık bir haylaz mı?
Bunu anlamada en onemli ipucu, cocuğun hiperaktif davranışları sırasında dış dunyadan adeta tamamen kopuk bir durumda olup olmadığının belirlenmesidir Eğer cocuğunuz sozgelimi kitaplığa tırmanıyor, kanepe uzerinde zıp zıp zıplıyor ya da başkaca herhangi bir yaramazlığı yapıyorken bir taraftan da sizin bu duruma tepkinizi kolluyor, sizi kontrol ediyorsa, bu cocukta hiperaktivite şuphesinden uzaklaşmak gerekir Bir diğer onemli husus da, kucuk yaramazların annebabalarından gelen ciddi ikazlarla davranışlarının en azından bir bolumunu belli bir sure icin de olsa kontrol edebilmeleridir
Oysa hiperaktif cocuk ne kadar isterse istesin, aşırı hareketliliğin onunu alamaz, herhangi bir faaliyete olan ilgisini beşon dakikadan fazla surduremez
Cocuğum yetişkin cağa gelinceye kadar yapabileceğim bir şey yok mu?
Elbette var ve mutlaka cozum yolunda bir şeyler yapmak gerekir Cunku tek sorun ortalığın dağılıp kirlenmesi değildir Cocuğun dikkatini odaklayamaması ozellikle okulda buyuk sorunlar oluşturur Kuşkusuz, ailenin bu durumun basitce bir haylazlık ya da davranış bozukluğu olmadığını anlaması ve cocuğa yaklaşımında sertlikten uzak, anlayışlı bir tavır sergilemesi en onemli husustur
Hiperaktivite ve dikkat bozukluğundan şuphelenildiğinde derhal uzman hekim (cocuk psikiyatrı) yardımına başvurmak gerekir Doktorunuzun sizinle, aileden bir başkasıyla, cocuğun oğretmeniyle yapacağı goruşmeler ve yapacağı bazı testler neticesinde kesin tanıya gidilecektir
Bir kez cocukta hiperakitivite teşhisi konduktan sonra, artık hekim, aile ve oğretmenlerden her birisinin birer ayağını oluşturduğu bir tedavi stratejisi belirlemelidir Aile ve oğretmenlerin konumu en az hekimin tıbbi tedavi yaklaşımı kadar onem taşır
Hiperaktif cocuğun oğrenme sureci elbette diğer cocuklardan farklı olacaktır Onun derse katılımını sağlamak icin, durağan, tek duze, sıkıcı tempodan, eğitim materyallerinin ve konuların sıkca değiştiği, hareketli bir oğrenme ortamına gecilmesi gerekir Cocuğun cok cabuk dikkat kaybına uğradığı goz onunde bulundurularak, başlangıcta ders surelerini cok kısa zaman dilimlerine bolup, aralara enerjinin bolca harcanabildiği aktiviteler sıkıştırmak uygun olacaktır Daha sonra ders sureleri tedricen arttırılabilir
Kuşkusuz en zorlu ve en fazla sabır gerektiren gorev annebabaya duşmektedir Ofke ve aceleyle yapılacak her mudahale, cocuğun iyileşme surecinde geriye doğru atılmış birer adım olacak, işleri daha da zorlaştıracaktır O halde zaten sahip olduğumuz sevgimizi her fırsatta cocuğumuza yansıtmalı, ona sabırla yaklaşmalıyız
Aşağıdaki onerileri hayata gecirmek pek cok sorunun ustesinden gelinmesine yardımcı olacaktır:
Cocuk sinirlendiğini ya da kontrolden cıkmak uzere olduğunu hissettiğinde derin derin nefes almasını soylemek, bu işleme kendimiz de katılmak,
Zaman zaman cocuğa masaj yapmak, ellerinizi saclarında dolaştırmak ve sarılmak,
Birlikte yuruyuşe cıkmak ve enerji harcatacak oyunlar oynamak,
Hiperaktif cocukların cabuk sıkıldıklarını goz onunde bulundurarak bir “sıkıntı kutusu oluşturmak, bu kutuyu boya setleri, renkli kitaplar, yapbozlar, oyun hamurları vs ile doldurmak,
Hiperaktif cocukların odasını daha sade dekore etmek suretiyle dikkat dağılmasını en aza indirmek,
Odada perdeler acık tutularak iceriye gun ışığının girmesini sağlamak,
Oda duvarlarını parlak, canlı renkler yerine sakinleştirici, yumuşak tonlarda bir renkle boyamak,
Cocuğa aşırı hareketli, gurultulu muzikler yerine daha yumuşak muzikler dinletmek,
Gunluk yapılması gerekli işlerin (uyanmak, yemek yemek , ev odevlerini yapmak vs) yerine getirilmesini sağlamak icin biraz daha otoriter davranmak, birer cizelge oluşturmak,
Gunluk tutmasını teşvik etmek, her gun neler hissettiğine dair cumleleri ozgurce yazmasını teşvik etmek,
Cocuğun olumlu duşuncelere odaklanmasını, hayal dunyasının gelişmesini sağlayacak bicimde sozcuk oyunları oynamak,
Ve en nihayet cocuğun aşırı şeker ve kaloriden korunduğu, oğunlere hassasiyet gosterildiği dengeli bir beslenme rejimini benimsemek
Eğer cocuğumuzun hiperaktif olduğundan şupheleniyorsak, yukarıdaki belirtilerin ekserisi de ortaya cıkmışsa, hic paniğe kapılmadan ve bunun cozulebilir bir sorun olduğunu duşunerek mutlaka bir uzman hekime başvurmalıyız Bizlerin sevgi, sabır ve şefkatimizle hiperaktif cocuğumuz diğer sağlıklı cocuklara yakın bir buyume gelişme seyri yakalayacaktır
RAMİZ KAYRAK