Cocuklarda Hipotroidizm Tedavileri & Belirtileri
Cocuklukta en sık gorulen hormon hastalıklarından biridir Erişkinlerde hipertiroidizm daha sık gorulurken, cocuklarda durum tam tersi hipotiroidizm daha sık gorulur
Nedenleri
Tiroit bezi aplazisi ya da hipoplazisi, yani tiroitin yokluğu ya da yetersiz gelişmesi, embriyon evresindeki bir bozukluktan kaynaklanır Cocukluk hipotiroidizmine neden olan bu bozukluklar cocukluk miksodemi ya da yaygın ve kalıtsal olmayan kretinizm biciminde ortaya cıkar
Hipotiroidizm dolyatağında suren yaşamda annenin hormonları ile dengelendiğinden, yenidoğanda anormal bir belirti gorulmeyebilir
Yaygm olmayan kretinizmden farklı ozellikler taşıyan bolgesel kretinizm, oncelikle guatrın sık rastlandığı dağlık bolgelerde gorulur Dolutsel yaşam sırasındaki bozukluklara bağlı olarak cocuğun tiroit bezinde ve genel olarak vucudunda donuşu olmayan bozukluklar ortaya cıkar Bunların başlıcaları orantısız cucelik ve zeka geriliğidir Orantısız cucelikte soz konusu olan, vucuda gore kol ve bacakların kısa ve celimsiz kalmasıdır Cocukluk hipotiroidizminin nedenleri tam olarak bilinmemektedir Olası nedenler arasında iyot eksikliği ve anne ya da dolutte tiroit hormonlarının yetmezliği gibi dolutun gelişimini engelleyen unsurların yanı sıra hipofizden salınarak tiroiti uyaran tirotropin (TSH) adlı hormonun anne kanında yuksek duzeyde bulunması da gosterilmektedir Ortamda yeterince TSH bulunduğu icin dinlenme durumunda kalan dolut hipofizİ, doğumdan sonra tiroiti yeterince uyaramayacak olcude korelebilir
Belirtileri
Tiroit hormonlarının yokluğu ya da yetersizliği, doğumu izleyen ilk 23 ay icinde belirti vermeye başlar Bebek cok sakindir ve cok uyur Genellikle kabızlık ceker Daha sonra ruhsal ve bedensel gelişimdeki bozukluklarla birlikte hastalık ağırlaşır Baş buyuk, yuz geniş, alın dar, dil buyuk ve diş gelişimi yavaştır Cocuk genel olarak şişman ve tıknaz gorunur Kol ve bacakları kısadır
Buyume cağında kemik ve zeka gelişiminde belirgin bir yavaşlama gorulur Kalp buyumuş, bazal metabolizma iyice duşmuştur Kandaki kolesterol ve lipit duzeyleri yuksek, tiroit hormonları duzeyi duşuktur Radyoaktif iyot İzotoplarıyla yapılan testlerde tiroitin iyot tutma yeteneğinin de azaldığı gorulur
Bolgesel kretinizmde orantısız cuceliğe zeka geriliği eşlik eder Bu hastalarda yuz yuvarlak, kafatası basık (brakisefal), boy kısa, kas dokusu yetersiz gelişmiş, deri genellikle san, ureme organları kucuk kalmıştır (hipogonadizm) Guatr gorulebilir Hastalar genellikle sakindir, korunmaya gereksinimleri vardır ve dostluğa eğilimlidirler Bellekleri ve duygusal tepkileri zayıftır Bircoğu sağır ve dilsizdir Uzun sure yaşayabilirler
Yaygın olmayan kretinizmde, surekli yuksek dozda tiroit hormonları verilir Hasta yaşamının ilk aylarında uygun bicimde tedavi edilirse iyi sonuclar elde edilebilir
Bolgesel kretinizmde ortaya cıkan guatr, solunumu engelliyorsa cerrahi girişimle alınmalıdır Kanda yetersiz bulunan tiroit hormonlarının dışardan verilmesi gerekir Ama bu tedavi dolutun gelişimi sırasında ortaya cıkan bozuklukları duzeltemez Hastalığın yaygın olduğu bolgelerde duzenli bicimde uygulanan iyot tedavisinin iyi sonuclar verdiği ileri surulmuşturHipotiroidizmin temel nedeni, tiroit bezinde ortaya cıkan yıkıma bağlı olarak tiioit hormonlarının yetersiz uretilmesidir Bu durum tiroitin onemli bir bolumunu yıkıma uğratan hastalıklardan sonra ortaya cıkabilir Bu hastalıklar arada tumorler, frengi, verem ve irin oluşumuna yol acan enfeksiyonlar gibi bakteri kokenli tiroit iltihaplan sayılabilir Vucudun tiroit bezine karşı belirsiz bir nedenle oluşturduğu ozantikorlar da yol actıkları iltihaplarla tiroit hucrelerini yıkıma uğratabilir
Dev hucreli tiroidit (Quervain tiroiditi), tiroiti tahta gibi sertleştiren Riedel tiroiditi ve Hoşimato tiroiditi (Hoşimato hastalığı) iyi bilinen tiroit iltihabı tipleridir
Hipotiroidizm icin her zaman tiroit bezinin yıkıma uğraması gerekmez Bezin işlevsel durumunda bir sorun bulunmamasına karşın, yeterince uyanlmaması nedeniyle de calışması yavaşlar Bu bozukluk tiroitten değil, tiroitin calışmasını duzenleyen obur organlardan kaynaklanır Orneğin hipofizin tiroiti uyaran tirotropini yeterince salgılamaması tiroit hormonları uretimini azaltır Hipotalamus kaynaklı tirotropin serbestleştirici hormonun (TRF) az salgılanması da aym sonucu doğurur Gunumuzde tiroit hormonları ve kandaki TSH duzeyi cok duyarlı bicimde olculebilmekte, bu sayede tanı daha doğru olarak konabilmektedir
Tiroit bezi hipertiroidizm tedavisi sırasında işlevlerini yeterince yerine getiremeyeceği bir duruma gelebilir Bu durum cerrahi girişimle tiroit bezinin buyuk olcude cıkarılması, verilen radyoaktif iyot izotopları sonucu aşın yıkıma uğraması ya da kullanılan ilaclarla etkinliğinin iyice azalması sonucu gelişebilir Ortaya cıkan hipotiroidizm gecici ya da kalıcı olabilir
Tedavi
Hipertiroidizm gunumuzde artık buyuk olcude tedavi edilebilen bir hastalıktır Tedavi yontemlerinin bilinmediği donemlerde kalbin giderek zayıf duşmesi bu hastalığın olumle sonuclanmasına yol acıyordu Bu tehlikeli durum artık kullanıma giren yapay olarak iyotlandırılmış proteinler, en etkin tiroit hormonu olan triiyodotironinin (T3) yapay yollarla bireşimlenmesi ve hayvanlardan elde edilen kuru tiroit ozutleri sayesinde ortadan kalkmıştır Boylece hipotiroidizm hastası ileri yaşlara değin sağlıklı bir bicimde yaşamaktadır
Onemli olan tedaviye erken başlamaktır Erken tedavi girişimi tiroit hormonlarının eksikliğine cok duyarlı olan beyin başta olmak uzere ceşitli organlarda geriye donuşsuz bozuklukların ortaya cıkmasını engelleyebilir
Hafif seyreden hipotiroidizm ozellikle vucutta hormon gereksiniminin gecici olarak arttığı bir duruma bağlıysa kendiliğinden gerileyebilir Ama hipotiroidizm tiroit hormonuna olan gereksinimin artmasına bağlı değilse ve uygun tedavi gormezse giderek ağırlaşan geriye donuşsuz bozukluklara yol acar
Tedavi kural olarak duşuk dozlarla başlar Gunde 2550 mikrogram yapay hormon (T4) verilir Daha sonra gunluk doz, en uygun duzeye ulaşana kadar artırılır
Uygulamada gerekli doz, elde edilen etkiler değerlendirilerek ayarlanır Tiroit hormonlarının metabolizma uzerindeki etkisi yavaş ortaya cıktığından gerekli duzenlemeler icin en az iki hafta kadar beklenir
Bu geleneksel tedavi yaklaşımı yan etkileri onlemeyi ya da azaltmayı amaclar Ozellikle yaşlı ya da kalp hastalığı olan kişilere onerilir Genclere ve başka hastalığı olmayanlara gunde 50100 mikrogram gibi yuksek dozlar verilebilir Bu dozlarla kanda gerekli tiroit hormonu duzeyine yalan değerler elde edilir
En uygun hormon dozu, her hastada klinik belirtilere ve kanda tiroit hormonları duzeyine gore saptanır Ozellikle TSH duzeyi, uygulanacak dozun belirlenmesinde cok yararlıdır Onceden belirtildiği gibi bu hormon hipofız tarafından uretilir ve tiroit hormonlarının kandaki duzeyi azalınca daha cok salınarak tiroiti uyarır Yuksek TSH duzeyleri, eksikliği giderme tedavisinin yetersiz kaldığım, tersi bir durum ise verilen tiroit hormonunun fazla geldiğini gosterir
Tiroit hormonuna gereksinim ergenlik cağında belirgin bicimde artarken yaşlılıkta giderek azalır Bu nedenle dozlar ergenlikte yuksek, yaşlılıkta duşuk tutulmalıdır Yaşlı hastalarda ve anjina pektoris gibi yakınmaları olanlarda tedaviye kalbin oksijen gereksinimini azaltan ilaclar, Orneğin bir beta engelleyici (yaygın adı beta bloker, tam adı beta adrenerjik alıcıları engelleyici etken) eklemek uygundur Bu tur ilaclar ozellikle kalp kası hucrelerinde ve damarların duz kas liflerinde bulunan beta alıcıların adrenalinle uyarılmasını bir olcude engeller Boylece metabolizma etkinliğini hızlandırarak oksijen gereksinimini artıran tiroit tedavisinin yaşlılardaki daralmış koroner damarları tehlikeli bicimde zorlaması onlenir
Tiroit ilaclarıyla tedavi genellikle omur boyu surer Tiroit ender olarak yeterli hormon uretecek duzeye ulaşır Bu olasılık yalnız hafif seyreden hipotiroidizm olguları icin soz konusudur
Cocuklukta en sık gorulen hormon hastalıklarından biridir Erişkinlerde hipertiroidizm daha sık gorulurken, cocuklarda durum tam tersi hipotiroidizm daha sık gorulur
Nedenleri
Tiroit bezi aplazisi ya da hipoplazisi, yani tiroitin yokluğu ya da yetersiz gelişmesi, embriyon evresindeki bir bozukluktan kaynaklanır Cocukluk hipotiroidizmine neden olan bu bozukluklar cocukluk miksodemi ya da yaygın ve kalıtsal olmayan kretinizm biciminde ortaya cıkar
Hipotiroidizm dolyatağında suren yaşamda annenin hormonları ile dengelendiğinden, yenidoğanda anormal bir belirti gorulmeyebilir
Yaygm olmayan kretinizmden farklı ozellikler taşıyan bolgesel kretinizm, oncelikle guatrın sık rastlandığı dağlık bolgelerde gorulur Dolutsel yaşam sırasındaki bozukluklara bağlı olarak cocuğun tiroit bezinde ve genel olarak vucudunda donuşu olmayan bozukluklar ortaya cıkar Bunların başlıcaları orantısız cucelik ve zeka geriliğidir Orantısız cucelikte soz konusu olan, vucuda gore kol ve bacakların kısa ve celimsiz kalmasıdır Cocukluk hipotiroidizminin nedenleri tam olarak bilinmemektedir Olası nedenler arasında iyot eksikliği ve anne ya da dolutte tiroit hormonlarının yetmezliği gibi dolutun gelişimini engelleyen unsurların yanı sıra hipofizden salınarak tiroiti uyaran tirotropin (TSH) adlı hormonun anne kanında yuksek duzeyde bulunması da gosterilmektedir Ortamda yeterince TSH bulunduğu icin dinlenme durumunda kalan dolut hipofizİ, doğumdan sonra tiroiti yeterince uyaramayacak olcude korelebilir
Belirtileri
Tiroit hormonlarının yokluğu ya da yetersizliği, doğumu izleyen ilk 23 ay icinde belirti vermeye başlar Bebek cok sakindir ve cok uyur Genellikle kabızlık ceker Daha sonra ruhsal ve bedensel gelişimdeki bozukluklarla birlikte hastalık ağırlaşır Baş buyuk, yuz geniş, alın dar, dil buyuk ve diş gelişimi yavaştır Cocuk genel olarak şişman ve tıknaz gorunur Kol ve bacakları kısadır
Buyume cağında kemik ve zeka gelişiminde belirgin bir yavaşlama gorulur Kalp buyumuş, bazal metabolizma iyice duşmuştur Kandaki kolesterol ve lipit duzeyleri yuksek, tiroit hormonları duzeyi duşuktur Radyoaktif iyot İzotoplarıyla yapılan testlerde tiroitin iyot tutma yeteneğinin de azaldığı gorulur
Bolgesel kretinizmde orantısız cuceliğe zeka geriliği eşlik eder Bu hastalarda yuz yuvarlak, kafatası basık (brakisefal), boy kısa, kas dokusu yetersiz gelişmiş, deri genellikle san, ureme organları kucuk kalmıştır (hipogonadizm) Guatr gorulebilir Hastalar genellikle sakindir, korunmaya gereksinimleri vardır ve dostluğa eğilimlidirler Bellekleri ve duygusal tepkileri zayıftır Bircoğu sağır ve dilsizdir Uzun sure yaşayabilirler
Yaygın olmayan kretinizmde, surekli yuksek dozda tiroit hormonları verilir Hasta yaşamının ilk aylarında uygun bicimde tedavi edilirse iyi sonuclar elde edilebilir
Bolgesel kretinizmde ortaya cıkan guatr, solunumu engelliyorsa cerrahi girişimle alınmalıdır Kanda yetersiz bulunan tiroit hormonlarının dışardan verilmesi gerekir Ama bu tedavi dolutun gelişimi sırasında ortaya cıkan bozuklukları duzeltemez Hastalığın yaygın olduğu bolgelerde duzenli bicimde uygulanan iyot tedavisinin iyi sonuclar verdiği ileri surulmuşturHipotiroidizmin temel nedeni, tiroit bezinde ortaya cıkan yıkıma bağlı olarak tiioit hormonlarının yetersiz uretilmesidir Bu durum tiroitin onemli bir bolumunu yıkıma uğratan hastalıklardan sonra ortaya cıkabilir Bu hastalıklar arada tumorler, frengi, verem ve irin oluşumuna yol acan enfeksiyonlar gibi bakteri kokenli tiroit iltihaplan sayılabilir Vucudun tiroit bezine karşı belirsiz bir nedenle oluşturduğu ozantikorlar da yol actıkları iltihaplarla tiroit hucrelerini yıkıma uğratabilir
Dev hucreli tiroidit (Quervain tiroiditi), tiroiti tahta gibi sertleştiren Riedel tiroiditi ve Hoşimato tiroiditi (Hoşimato hastalığı) iyi bilinen tiroit iltihabı tipleridir
Hipotiroidizm icin her zaman tiroit bezinin yıkıma uğraması gerekmez Bezin işlevsel durumunda bir sorun bulunmamasına karşın, yeterince uyanlmaması nedeniyle de calışması yavaşlar Bu bozukluk tiroitten değil, tiroitin calışmasını duzenleyen obur organlardan kaynaklanır Orneğin hipofizin tiroiti uyaran tirotropini yeterince salgılamaması tiroit hormonları uretimini azaltır Hipotalamus kaynaklı tirotropin serbestleştirici hormonun (TRF) az salgılanması da aym sonucu doğurur Gunumuzde tiroit hormonları ve kandaki TSH duzeyi cok duyarlı bicimde olculebilmekte, bu sayede tanı daha doğru olarak konabilmektedir
Tiroit bezi hipertiroidizm tedavisi sırasında işlevlerini yeterince yerine getiremeyeceği bir duruma gelebilir Bu durum cerrahi girişimle tiroit bezinin buyuk olcude cıkarılması, verilen radyoaktif iyot izotopları sonucu aşın yıkıma uğraması ya da kullanılan ilaclarla etkinliğinin iyice azalması sonucu gelişebilir Ortaya cıkan hipotiroidizm gecici ya da kalıcı olabilir
Tedavi
Hipertiroidizm gunumuzde artık buyuk olcude tedavi edilebilen bir hastalıktır Tedavi yontemlerinin bilinmediği donemlerde kalbin giderek zayıf duşmesi bu hastalığın olumle sonuclanmasına yol acıyordu Bu tehlikeli durum artık kullanıma giren yapay olarak iyotlandırılmış proteinler, en etkin tiroit hormonu olan triiyodotironinin (T3) yapay yollarla bireşimlenmesi ve hayvanlardan elde edilen kuru tiroit ozutleri sayesinde ortadan kalkmıştır Boylece hipotiroidizm hastası ileri yaşlara değin sağlıklı bir bicimde yaşamaktadır
Onemli olan tedaviye erken başlamaktır Erken tedavi girişimi tiroit hormonlarının eksikliğine cok duyarlı olan beyin başta olmak uzere ceşitli organlarda geriye donuşsuz bozuklukların ortaya cıkmasını engelleyebilir
Hafif seyreden hipotiroidizm ozellikle vucutta hormon gereksiniminin gecici olarak arttığı bir duruma bağlıysa kendiliğinden gerileyebilir Ama hipotiroidizm tiroit hormonuna olan gereksinimin artmasına bağlı değilse ve uygun tedavi gormezse giderek ağırlaşan geriye donuşsuz bozukluklara yol acar
Tedavi kural olarak duşuk dozlarla başlar Gunde 2550 mikrogram yapay hormon (T4) verilir Daha sonra gunluk doz, en uygun duzeye ulaşana kadar artırılır
Uygulamada gerekli doz, elde edilen etkiler değerlendirilerek ayarlanır Tiroit hormonlarının metabolizma uzerindeki etkisi yavaş ortaya cıktığından gerekli duzenlemeler icin en az iki hafta kadar beklenir
Bu geleneksel tedavi yaklaşımı yan etkileri onlemeyi ya da azaltmayı amaclar Ozellikle yaşlı ya da kalp hastalığı olan kişilere onerilir Genclere ve başka hastalığı olmayanlara gunde 50100 mikrogram gibi yuksek dozlar verilebilir Bu dozlarla kanda gerekli tiroit hormonu duzeyine yalan değerler elde edilir
En uygun hormon dozu, her hastada klinik belirtilere ve kanda tiroit hormonları duzeyine gore saptanır Ozellikle TSH duzeyi, uygulanacak dozun belirlenmesinde cok yararlıdır Onceden belirtildiği gibi bu hormon hipofız tarafından uretilir ve tiroit hormonlarının kandaki duzeyi azalınca daha cok salınarak tiroiti uyarır Yuksek TSH duzeyleri, eksikliği giderme tedavisinin yetersiz kaldığım, tersi bir durum ise verilen tiroit hormonunun fazla geldiğini gosterir
Tiroit hormonuna gereksinim ergenlik cağında belirgin bicimde artarken yaşlılıkta giderek azalır Bu nedenle dozlar ergenlikte yuksek, yaşlılıkta duşuk tutulmalıdır Yaşlı hastalarda ve anjina pektoris gibi yakınmaları olanlarda tedaviye kalbin oksijen gereksinimini azaltan ilaclar, Orneğin bir beta engelleyici (yaygın adı beta bloker, tam adı beta adrenerjik alıcıları engelleyici etken) eklemek uygundur Bu tur ilaclar ozellikle kalp kası hucrelerinde ve damarların duz kas liflerinde bulunan beta alıcıların adrenalinle uyarılmasını bir olcude engeller Boylece metabolizma etkinliğini hızlandırarak oksijen gereksinimini artıran tiroit tedavisinin yaşlılardaki daralmış koroner damarları tehlikeli bicimde zorlaması onlenir
Tiroit ilaclarıyla tedavi genellikle omur boyu surer Tiroit ender olarak yeterli hormon uretecek duzeye ulaşır Bu olasılık yalnız hafif seyreden hipotiroidizm olguları icin soz konusudur
