Çocuklar için rahat risk tiroid
Yenidoğanlarda da tiroid hastalığı
Tiroid hastalığı olan çocuklar
Çocuklarda ne tür tiroid hastalıkları görülür?
Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı ProfDrAbdullah Bolluk troid ile ilgili soruları yanıtladı
Tiroid bezi boynun daha alçak kısmında yer alan bir iç salgı bezi olup temel görevi tiroid hormonları üretmektir Tiroid hormonları vücudumuz için son derece kayda değer görevler yapan ve hücrelerde (beyin, adale, yağ vb) metabolik hızı aranjör hormonlardır Tiroid bezinin normalden az çalışmasına Hipotiroidi, normalden fazla çalışmasına ise hipertiroidi diyoruz Tiroid bezinin büyümesine ise guatr adı verilmektedir En sık hipotiroidi görülür Hipertiroidi daha seyrek görmekteyiz
Tiroid bezi bozuklukları doğumdan itibaren her yaşta ortaya çıkabilmekte olup ülkemizde iyot eksikliğinin ve akraba evliliğinin yaygın olması sebebiyle hipotiroidi ve guatr sıklığı oldukça yüksektir
Yenidoğanlarda da tiroid hastalığı olur mu?
Muhakkak Bilhassa doğumsal olan hipotiroidi yani tiroid hormonunun yetersizliği yenidoğan bebeğin beyin gelişimini negatif yönde etkileyeceği için erken teşhis ve tedavisi yaşamsal öneme sahiptir bu nedenle ülkemizde de o kadar çok gelişmiş ülkede olduğu gibi bütün yenidoğan bebeklere Sıhhat bakanlığı kadar hipotiroidi tarama testi uygulanmaktadır Taramada hastalık şüphesi olan bebekler daha ileri teşhis ve çare için Çocuk Iç Salgı Bezleri Bilim Dalı uzmanlarının bulunduğu hastanelere yönlendirilmektedir Yenidoğan taraması yapılmayan bebeklerde bu hastalık gözden kaçabilmekte ve geri dönüşü mümkün olmayan beyin hasarına yol açabilmektedir Denebilir ancak hipotiroidi zeka geriliklerinin önlenebilen nadir sebeplerinden birisidir
Doğumsal Hipotiroidinin sebebi nedir?
Doğumsal hipotiroidili bebeklerin bir kısmında tiroid bezi anne karnında iken hiç oluşmamış ya da olması gereknden ufak kalmış olabilmektedir Yani doğumsal bir organ gelişim kusuru vardır Bazılarında ise tiroid bezi bulunmakla birlikte tiroid bezinin içindeki tiroid hormonu üretiminde zorunlu olan bazı enzimlerin çalışmaması sözkonusudur başkaca annede iyot yetersizliği, annedeki haşimoto hastalığı sebebiyle bebeğe geçebilen antikorlar gibi nedenlerle de hipotiroidi görülebilmektedir
Doğumsal Hipotiroidi neden akıl geriliğine yol açıyor?
Çocuklarda beyin gelişimi için birincil üç yıl özellikle de ilk 6 ay çok önemlidir Bu dönemde beyindeki asap hücrelerinin dinç gelişimi için tiroid hormonlarının tatmin edici düzeyde olması şarttır Hipotiroidi var ise beyin hücrelerinin gelişimi bozulur ve kalıcı akıl geriliği ortaya çıkar Bu hastalara sonra tiroid hormonu verilse bile gelişmiş olan beyin hasarı geri döndürülemez
Hipotiroidili çocuklarda zeka geriliği oluşması önlenebilir mi?
Elbette evet Hipotiroidinin tedavisi çok basit ve ucuzdur Eğer hipotiroidi tanısı çocuk doğar doğmaz bilhassa birincil haftalar içinde konulup hemen tedavisine başlanır ise bu çocukların akıl düzeyi bayağı olmaktadırOysa teşhis ve tedavideki her 1 aylık geç kalma o çocuğun IQ sunda yaklaşık 5 puanlık düşüşe yol açmaktadır
Yenidoğanlarda tiroid hastalığı hangi belirtilerle kendini gösterir?
En manâlı belirtisi uzamış sarılıktır Yenidoğanlarda görülen ve bir haftadan daha sonra azalan yenidoğan sarılığı bu bebeklerde uzun sürer Hem bebekte emme yetersizliği, kalın sesle inleme, gövde ısısını koruyamama, zaaf, kabızlık gibi belirtiler görülür
Yenidoğan döneminden daha sonra çocukluk çağında ortaya çıkan hipotiroidi ise gelişme geriliği, kilo almaya eğilim, kabızlık, cilt kuruluğu, halsizlik, fazla uyuma, zihinsel yavaşlama, üşüme gibi belirtilerle kendini gösterebilir Tedaviye başladıktan daha sonra bu belirtiler süratle düzelir Tedaviye erken başlanan hastalarda akıl iyice adi olarak gelişir
Ülkemizde çocuklarda tiroid hormon bozukluğu sık mıdır?
Her yeni doğan çocuktan 2 bin 500'ünde daimi tiroid hormonu yetersizliği görüyoruz Geçici hipotiroidileri sayarsanız bu daha da artı Bu oran dünyada 4000'de 1 Bizde daha yüksek olmasının iki nedeni var: Birincisi, coğrafyamızdaki iyot yetersizliği Toprakta, suda, tarım ürünlerinde iyot yetersizliği İkincisi ise, akraba evliliklerine çok sık rastlıyoruz, dolayısıyla tiroid hormonlarının çekinik kalıtımsal geçişli doğumsal kusurları daha sık görülüyor Batı toplumlarında akraba evliliği değil gibi, bizde yüzde 20'ler civarındadır
Yenidoğan hipotiroidisinin tedavisi nasıldır?
Vücudun üretemediği tiroid hormonunun birebir aynısı ağızdan günde 1 kez verilir Ülkemizde sık görülen geçici hipotiroidilerde hekim kontrolü aşağıda hap tedavisi azaltılarak zaman içinde kesilebilir Ama daimi hipotiroidi var ise tedavinin ömür boyu sürmesi gerekir
Büyük çocuklarda ve ergenlerde ne tür tiroid hastalığı görülür?
Yenidoğan döneminde görülen doğumsal hipotiroidi den başka daha ileri yaş çocuklarda ve bilhassa buluğ çağı yaşındaki kız çocuklarında tiroid bezinin kronik iltihabi bir durumu olan “Haşimoto hastalığı nı sık görüyoruz Bu çocukların genellikle ailelerinde de (annesinde, babasında, halasında vs) Haşimoto hastalığı hikayesi vardır bu nedenle Haşimoto hastalığı olanların bilhassa kız çocuklarında tiroid hormon düzeyleri ve antikorlarına bakmakta fayda var
Haşimato Hastalığı ’nın tanı ve tedavi yöntemleri nelerdir?
Bu hastalıkta vücut tiroid bezini yabancı bir protein gibi görüp buna aleyhinde akyuvarlar vasıtasıyla antikor dediğimiz bağışıklı maddeleri üretir Yani otoimmun dediğimiz bir cins hastalıktır Sonuçta tiroid bezi akyuvarlarla istila edilir ve tiroid bezi hem büyür (guatr gelişir) ayrıca de tiroid bezinin hormon üretimi bozulur ve tiroid yetersizliği (hipotiroidi) gelişir Bu durumda ilaç tedavisi gerekir Fakat tiroid bezi büyük değilse ve tiroid hormon düzeyleri normalse bu hastalarda çare gerekmez, peşine düşüp takip etmek yeterlidir
Ara Sıra büyük çocuklarda tiroid içinde nodüller gelişir, özellikle boyutu 1 cm nin üzerindeki nodüllerin yakın peşine düşüp takip edilmesi gerekmektedir Çünkü nadir de olsa çocuklarda da tiroid kanserleri görülebilmektedir
Tiroid bezi bozukluklarının tanısında hormonal testlerin yanısıra sintigrafi ve ultrason gibi bazı yöntemlerden de yararlanılmaktadır
Tiroid hormonlarının çocuk büyümesindeki rolü nedir?
Tiroid hormonları (T4 ve T3) nın bebeğin anne karnındaki gelişiminden başlayarak bebeklik döneminde ve bütün artış döneminin tamamlanmasında, yani buluğ çağı döneminin ardına kadar büyümede manâlı rolleri vardır Büyümeyi sağlayan kemik uçlarındaki kıkırdak hücrelerinin gelişimi ve bölünerek çoğalması için tiroid hormonuna gereksinim vardır Sadece büyümede değil, beyin gelişiminde de çok manâlı rolleri var Beyin hücrelerinin gelişimini, bu hücrelerin birbiri ile iletişimini karşılayan miyelin kılıfının gelişimi tiroid hormonlarına bağlıdır Vücudumuzda tiroid hormonunun gereksinmediği hücresel grubu yoktur Bu hücrelerin metabolizmasını yani işleyişini düzenleyen en kayda değer hormondur
böylece iyi büyümeyen çocuklarda, çoğalma hormonu testlerinden önce rutin tetkikler içinde tiroid hormonunun adi çalışıp çalışmadığına bakıyoruz, normalse o süre çoğalma hormonu testi yapıyoruz Çoğalma hormonu testine dürüst yanıt vermesi için tiroid eksikliği olmaması gerekiyor
Tiroid hastalığı olan çocuklar ne nesil tuzlu kullanmalıdır?
Tiroid hastalığı olsun olmasın bütün çocuklar iyotlu tuzlu kullanmalıdır *
Yenidoğanlarda da tiroid hastalığı
Tiroid hastalığı olan çocuklar
Çocuklarda ne tür tiroid hastalıkları görülür?
Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı ProfDrAbdullah Bolluk troid ile ilgili soruları yanıtladı
Tiroid bezi boynun daha alçak kısmında yer alan bir iç salgı bezi olup temel görevi tiroid hormonları üretmektir Tiroid hormonları vücudumuz için son derece kayda değer görevler yapan ve hücrelerde (beyin, adale, yağ vb) metabolik hızı aranjör hormonlardır Tiroid bezinin normalden az çalışmasına Hipotiroidi, normalden fazla çalışmasına ise hipertiroidi diyoruz Tiroid bezinin büyümesine ise guatr adı verilmektedir En sık hipotiroidi görülür Hipertiroidi daha seyrek görmekteyiz
Tiroid bezi bozuklukları doğumdan itibaren her yaşta ortaya çıkabilmekte olup ülkemizde iyot eksikliğinin ve akraba evliliğinin yaygın olması sebebiyle hipotiroidi ve guatr sıklığı oldukça yüksektir
Yenidoğanlarda da tiroid hastalığı olur mu?
Muhakkak Bilhassa doğumsal olan hipotiroidi yani tiroid hormonunun yetersizliği yenidoğan bebeğin beyin gelişimini negatif yönde etkileyeceği için erken teşhis ve tedavisi yaşamsal öneme sahiptir bu nedenle ülkemizde de o kadar çok gelişmiş ülkede olduğu gibi bütün yenidoğan bebeklere Sıhhat bakanlığı kadar hipotiroidi tarama testi uygulanmaktadır Taramada hastalık şüphesi olan bebekler daha ileri teşhis ve çare için Çocuk Iç Salgı Bezleri Bilim Dalı uzmanlarının bulunduğu hastanelere yönlendirilmektedir Yenidoğan taraması yapılmayan bebeklerde bu hastalık gözden kaçabilmekte ve geri dönüşü mümkün olmayan beyin hasarına yol açabilmektedir Denebilir ancak hipotiroidi zeka geriliklerinin önlenebilen nadir sebeplerinden birisidir
Doğumsal Hipotiroidinin sebebi nedir?
Doğumsal hipotiroidili bebeklerin bir kısmında tiroid bezi anne karnında iken hiç oluşmamış ya da olması gereknden ufak kalmış olabilmektedir Yani doğumsal bir organ gelişim kusuru vardır Bazılarında ise tiroid bezi bulunmakla birlikte tiroid bezinin içindeki tiroid hormonu üretiminde zorunlu olan bazı enzimlerin çalışmaması sözkonusudur başkaca annede iyot yetersizliği, annedeki haşimoto hastalığı sebebiyle bebeğe geçebilen antikorlar gibi nedenlerle de hipotiroidi görülebilmektedir
Doğumsal Hipotiroidi neden akıl geriliğine yol açıyor?
Çocuklarda beyin gelişimi için birincil üç yıl özellikle de ilk 6 ay çok önemlidir Bu dönemde beyindeki asap hücrelerinin dinç gelişimi için tiroid hormonlarının tatmin edici düzeyde olması şarttır Hipotiroidi var ise beyin hücrelerinin gelişimi bozulur ve kalıcı akıl geriliği ortaya çıkar Bu hastalara sonra tiroid hormonu verilse bile gelişmiş olan beyin hasarı geri döndürülemez
Hipotiroidili çocuklarda zeka geriliği oluşması önlenebilir mi?
Elbette evet Hipotiroidinin tedavisi çok basit ve ucuzdur Eğer hipotiroidi tanısı çocuk doğar doğmaz bilhassa birincil haftalar içinde konulup hemen tedavisine başlanır ise bu çocukların akıl düzeyi bayağı olmaktadırOysa teşhis ve tedavideki her 1 aylık geç kalma o çocuğun IQ sunda yaklaşık 5 puanlık düşüşe yol açmaktadır
Yenidoğanlarda tiroid hastalığı hangi belirtilerle kendini gösterir?
En manâlı belirtisi uzamış sarılıktır Yenidoğanlarda görülen ve bir haftadan daha sonra azalan yenidoğan sarılığı bu bebeklerde uzun sürer Hem bebekte emme yetersizliği, kalın sesle inleme, gövde ısısını koruyamama, zaaf, kabızlık gibi belirtiler görülür
Yenidoğan döneminden daha sonra çocukluk çağında ortaya çıkan hipotiroidi ise gelişme geriliği, kilo almaya eğilim, kabızlık, cilt kuruluğu, halsizlik, fazla uyuma, zihinsel yavaşlama, üşüme gibi belirtilerle kendini gösterebilir Tedaviye başladıktan daha sonra bu belirtiler süratle düzelir Tedaviye erken başlanan hastalarda akıl iyice adi olarak gelişir
Ülkemizde çocuklarda tiroid hormon bozukluğu sık mıdır?
Her yeni doğan çocuktan 2 bin 500'ünde daimi tiroid hormonu yetersizliği görüyoruz Geçici hipotiroidileri sayarsanız bu daha da artı Bu oran dünyada 4000'de 1 Bizde daha yüksek olmasının iki nedeni var: Birincisi, coğrafyamızdaki iyot yetersizliği Toprakta, suda, tarım ürünlerinde iyot yetersizliği İkincisi ise, akraba evliliklerine çok sık rastlıyoruz, dolayısıyla tiroid hormonlarının çekinik kalıtımsal geçişli doğumsal kusurları daha sık görülüyor Batı toplumlarında akraba evliliği değil gibi, bizde yüzde 20'ler civarındadır
Yenidoğan hipotiroidisinin tedavisi nasıldır?
Vücudun üretemediği tiroid hormonunun birebir aynısı ağızdan günde 1 kez verilir Ülkemizde sık görülen geçici hipotiroidilerde hekim kontrolü aşağıda hap tedavisi azaltılarak zaman içinde kesilebilir Ama daimi hipotiroidi var ise tedavinin ömür boyu sürmesi gerekir
Büyük çocuklarda ve ergenlerde ne tür tiroid hastalığı görülür?
Yenidoğan döneminde görülen doğumsal hipotiroidi den başka daha ileri yaş çocuklarda ve bilhassa buluğ çağı yaşındaki kız çocuklarında tiroid bezinin kronik iltihabi bir durumu olan “Haşimoto hastalığı nı sık görüyoruz Bu çocukların genellikle ailelerinde de (annesinde, babasında, halasında vs) Haşimoto hastalığı hikayesi vardır bu nedenle Haşimoto hastalığı olanların bilhassa kız çocuklarında tiroid hormon düzeyleri ve antikorlarına bakmakta fayda var
Haşimato Hastalığı ’nın tanı ve tedavi yöntemleri nelerdir?
Bu hastalıkta vücut tiroid bezini yabancı bir protein gibi görüp buna aleyhinde akyuvarlar vasıtasıyla antikor dediğimiz bağışıklı maddeleri üretir Yani otoimmun dediğimiz bir cins hastalıktır Sonuçta tiroid bezi akyuvarlarla istila edilir ve tiroid bezi hem büyür (guatr gelişir) ayrıca de tiroid bezinin hormon üretimi bozulur ve tiroid yetersizliği (hipotiroidi) gelişir Bu durumda ilaç tedavisi gerekir Fakat tiroid bezi büyük değilse ve tiroid hormon düzeyleri normalse bu hastalarda çare gerekmez, peşine düşüp takip etmek yeterlidir
Ara Sıra büyük çocuklarda tiroid içinde nodüller gelişir, özellikle boyutu 1 cm nin üzerindeki nodüllerin yakın peşine düşüp takip edilmesi gerekmektedir Çünkü nadir de olsa çocuklarda da tiroid kanserleri görülebilmektedir
Tiroid bezi bozukluklarının tanısında hormonal testlerin yanısıra sintigrafi ve ultrason gibi bazı yöntemlerden de yararlanılmaktadır
Tiroid hormonlarının çocuk büyümesindeki rolü nedir?
Tiroid hormonları (T4 ve T3) nın bebeğin anne karnındaki gelişiminden başlayarak bebeklik döneminde ve bütün artış döneminin tamamlanmasında, yani buluğ çağı döneminin ardına kadar büyümede manâlı rolleri vardır Büyümeyi sağlayan kemik uçlarındaki kıkırdak hücrelerinin gelişimi ve bölünerek çoğalması için tiroid hormonuna gereksinim vardır Sadece büyümede değil, beyin gelişiminde de çok manâlı rolleri var Beyin hücrelerinin gelişimini, bu hücrelerin birbiri ile iletişimini karşılayan miyelin kılıfının gelişimi tiroid hormonlarına bağlıdır Vücudumuzda tiroid hormonunun gereksinmediği hücresel grubu yoktur Bu hücrelerin metabolizmasını yani işleyişini düzenleyen en kayda değer hormondur
böylece iyi büyümeyen çocuklarda, çoğalma hormonu testlerinden önce rutin tetkikler içinde tiroid hormonunun adi çalışıp çalışmadığına bakıyoruz, normalse o süre çoğalma hormonu testi yapıyoruz Çoğalma hormonu testine dürüst yanıt vermesi için tiroid eksikliği olmaması gerekiyor
Tiroid hastalığı olan çocuklar ne nesil tuzlu kullanmalıdır?
Tiroid hastalığı olsun olmasın bütün çocuklar iyotlu tuzlu kullanmalıdır *