Çocuklarda ürtiker (kurdeşen) hastanelerin aciline müracaata neden olan en sık alerjik cilt rahatsızlığıdır.
Halk arasında kurdeşen de denilen ürtiker; çocuklarda görülen, kaşıntılı ciltten kabarık ve halkalar halinde olan döküntülü bir hastalıktır. Evladın vücudunda ani başlayan, ciltten hafif kabarık, pembe al renkte, hadleri sarih, çeşitli biçim ve büyüklükte olabilen kaşıntılı deri lezyonlarına ürtiker denir. Bu al döküntüler umumide basmakla solar.
Bazen dudakta ve lisanda şişmeler, el bileğinde ve ayak bileğinde şişmeler görülebilir. Bu şişmelere anjioödem denilmektedir. Ürtiker gelişen evlatların yarısında bu anjioödem görülmektedir. Bu anjiödemler nedeniyle bazen evlatların yürümesi de kısıtlanabilir. Ekseriyetle 1-2 hafta içinde düzelir. Bir anda tüm vücutta kaşıntı ve kızarıklık formunda belirmesi ve tüm vücudu etkileyebilmesi nedeniyle aileleri endişelendiren bir hastalıktır. Gerçek teşhis ve tedavi ile sonuç yüz güldürücüdür.
Ürtikerin Cinsleri
Akut ve kronik, fizikî ve vesair nedenlerle oluşan ürtiker olmak üzere 4 çeşit ürtiker vardır.
Akut ürtiker 6 haftadan daha kısa süren ürtikere denir.
Kronik ürtiker ise 6 haftadan daha uzun sürer. İki ürtiker çeşidinin de gösterdiği bulgular birebirdir. İki ürtiker müddet bakımından ayrılır. Lakin akut ürtiker ve kronik ürtikerin nedenleri farklılık göstermektedir.
Fizikî ürtiker dediğimiz soğuğa bağlı, basınca bağlı, sıcağa bağlı, güneşe bağlı, titreşime bağlı ürtiker çeşidi de vardır. Fizikî denilmesinin sebebi dışdan uygulanan fizikî hikayelerden kaynaklanıyor olmasıdır.
Gayrı ürtikerler kümesinde ise vücut ısısı artmasına bağlı, suya bağlı, temasa bağlı ve egzersize bağlı ürtiker bulunmaktadır.
Çocuklarda Ürtikerin Nedenleri
Enfeksiyonlar
Çocuklarda ürtikerin en sık nedeni enfeksiyonlardır. Enfeksiyonlardan daha çok virüsler ürtikere neden olmaktadır. Bu virüslardan adenovirus, enterovirüs, hepatit A, B,C, influanza A, B ve parvavirus B19 ürtikere neden olabilmektedir.
Bazen bakterilerden E. Coli’ye bağlı idrar yolu enfeksiyonları ve B kümesi streptokokların neden olduğu tonsillit de ürtikere neden olmaktadır.
Parazitler de ürtikere neden olabilir. Münhasıran makatta kaşıntı olan ve geceleri ağzından salya akan çocuklarda parazit düşünülebilir.
İlaçlar
En sık tespit edilen ürtiker nedeni ilaçlara bağlı olanlardır.
Ürtikere neden olan ilaçlar penisilin ve ateş düşürücü olarak kullanılan nonsteroid anti inflamatuar ilaçlardır. İlaçların içindeki katkı hususları de ürtikere neden olabilmektedir. İlaçlar derhal alındıktan sonra alerji yapabildiği üzere 10 gün sonrasına kadar ürtikere neden olabilir Velev kimi tansiyon ilaçları 3 ay sonrasına kadar alerji yapabilir. Bu nedenle kullanılan ilaçların sorgulanması çok kıymetlidir.
Besinler
Çocuklarda besinler da sıklıkla ürtiker nedeni olabilmektedir. En sık yumurta ve süt alerjileri ürtiker nedeni olmaktadır. Süt ve yumurta alerjisi ekseriyetle 1 yaşın altında ürtiker yapmaktadır. Bir yaş altında besin alerjisi olmayanlarda bir yaşından sonra alerji gelişme mümkünlüğü düşüktür. Süt ve yumurta dışında nokta fıstığı, buğday, fındık, deniz eserleri, soya fasülyesi, meyvalar, süt eserleri, çukulata ürtikere neden olabilmektedir. Domates, çilek ve kabuklu deniz eserleri alerji olmadan da ürtikere neden olabilmektedir.
Azık Ek Hususları
Ek hususu içeren besinler mahsusen alerjik bünyeli çocuklarda alerjik bünyeli olmayanlara nazaran 10 kat daha ziyade alerji oluşturma riski vardır. Bu ek hususları besinin içinde bulunan boya hususu olarak kullanılan tartrazin, suni tatlandırıcılar, sodyum sülfit ve koruyuculardır.
Böcek Isırmalarına Bağlı Ürtiker
Böcek ısırmaları da ürtiker yapabilmektedir. Münhasıran havaların ısınmasıyla ortaya çıkan ürtikerde böcek ısırmaları da düşünülmelidir. Deneyimli bir tabip böcek ısırmalarına bağlı ürtikeri rahatlıkla tanıyabilmektedir. Böcek ısırmalarına bağlı ürtiker özelikle vücudun açık ortamlarında yani boyun, kol ve bacaklarda görülmektedir.
Temasa Bağlı Ürtiker
Antijenik unsurların deri yüzeyine teması ile oluşmaktadır. Kimyasal unsurlar, lateks üzere alerjik bir unsur teması ile oluşmaktadır. Daha çok alerjenin temas ettiği nahiyelerde ürtiker plakların olması bize temas ürtikeri olabileceğini düşündürmektedir.
Gerilime Bağlı Ürtiker
Gerilim ürtikere neden olabilmektedir.
Çocuklarda Ürtiker Teşhisi
Teşhis için öncelikle hasta yahut hasta yakınından çok detaylı haber alınması gerekir. Daha evvel bu türlü bir döküntünün olup olmadığı, kaşıntının olup olmadığı, kullandığı ilaçlar, uygulanan tedaviler, vücuda sürülen ilaçlar, geziye yahut pikniğe gidip gidilmediği, ek hususu olan azıkların tüketimi, makatta kaşıntı olup olmadığı, döküntünün mühleti üzere ayrıntılı olarak sorulara yanıtlar alınmalıdır. Evlatta böbrek illeti, karaciğer marazı, romatizmal hastalık ve tiroid illeti olup olmadığı sorgulanmalıdır.
Bu sorgulama sonrası evladın muayenesinde döküntünün karakteri kıymetlendirilir. 24 saat içinde düzelen döküntü varlığı, döküntü sonrasında morluk oluşup oluşmadığına bakılır. Değerli bir hastalık açısından muayene bulguları gözden geçirilir.
Birinci sefer olan ve çok önemli ürtikeri olmayan evlatlara umumide bir tetkik yapmaya gerek yoktur. Lakin önemli vakalarda yahut nefes sıkışıklığı yapmış durumlarda birinci ürtiker görüldüğünde de inceleme yapılmalıdır. Birden çokça tekrarlayan ürtikeri olan evlatlar kesinlikle incelenmelidir.
Dikkatli alınmış haber, muayene bulguları ve gerekli durumlarda yapılan tetkikler sonucunda deneyimli bir tabip kesin teşhisi koymaktadır.
Ürtiker ile Egzama Arasındaki Fark
Ürtiker tüm vücutta görülen ve halkalar halinde kızarıklık ve kaşıntı ile kendini gösterir. Ekseriyetle 1-2 hafta içinde düzelir ve tekrarlamaz. Egzama ise bebeklik devrinde yüzde yanaklarda görülür. Yaş büyüdükçe eklem konumlarında mahsusen el ve ayak bileğinde dizlerin arakasında olmaya eğilimlidir. Banyodan sonra cilt kuruması sık gözlenir. Tekrarlayıcıdır.
Sonuç olarak egzaman daha çok eklem mahallerinde kaşıntılı kızarıklık, ciltte kuruma yapar ve tekrarlayıcıdır. Ürtiker ise eklemelerden fazla tüm vücutta döküntü yapar, döküntüler halkalar biçiminde gözlenmektedir.
Ürtiker ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
1-Ürtikerin (kurdeşenin ) tedavisi var mı?
Öncelikle söylenmesi gereken ürtiker muvakkat bir durum olduğudur. 1 hafta mühleti içinde tüm vücudu kaplayabildiği üzere bir gün sonrasında külliyen kaybolabilir. 1 hafta vadesince dalgalanma göstermektedir.
Birinci yapılması gereken iş kuşkulu ürtiker nedenini ortadan kaldırılmak olacaktır.
Evladın kaşıntısını geçirmek ve rahatlatmak önceliklidir. Kaşıntı dayanılmayacak kadar ağır ise enjeksiyon biçiminde antihistaminik ilaçlar uygulanabilir. Bunun dışında evladı rahatlatacak antihistaminik ilaçlar ağızdan verilmelidir. Doz ayarlanması ve vadesi doktorlar tarafında yapılmalıdır.
24 saat içinde cevap alınmayan durumlarda gayrı tedaviler de ek edilebilir. Çok önemli durumlarda kortizonlu ilaçlar da kullanılabilmektedir.
2-Hangi ürtikerli evlat hastanede izlenmelidir?
Kaşıntı nedeniyle hayat kalitesi çok bozulan, vücudun büyük bir yerini ürtiker kaplayan, ürtikerle birlikte nefes sıkışıklığı, öksürük üzere bulgular olan, şuur durumunda değişme olan, şiddetli karın ağrısı ve kusması olan, haddinden fazla anjioödem gelişen, lisanda ve dudakta haddinden fazla şişmeler olan ve ya önemli enfeksiyonu olan evlatların hastanede yatırılarak izlenmesi gerekir.
Halk arasında kurdeşen de denilen ürtiker; çocuklarda görülen, kaşıntılı ciltten kabarık ve halkalar halinde olan döküntülü bir hastalıktır. Evladın vücudunda ani başlayan, ciltten hafif kabarık, pembe al renkte, hadleri sarih, çeşitli biçim ve büyüklükte olabilen kaşıntılı deri lezyonlarına ürtiker denir. Bu al döküntüler umumide basmakla solar.
Bazen dudakta ve lisanda şişmeler, el bileğinde ve ayak bileğinde şişmeler görülebilir. Bu şişmelere anjioödem denilmektedir. Ürtiker gelişen evlatların yarısında bu anjioödem görülmektedir. Bu anjiödemler nedeniyle bazen evlatların yürümesi de kısıtlanabilir. Ekseriyetle 1-2 hafta içinde düzelir. Bir anda tüm vücutta kaşıntı ve kızarıklık formunda belirmesi ve tüm vücudu etkileyebilmesi nedeniyle aileleri endişelendiren bir hastalıktır. Gerçek teşhis ve tedavi ile sonuç yüz güldürücüdür.
Ürtikerin Cinsleri
Akut ve kronik, fizikî ve vesair nedenlerle oluşan ürtiker olmak üzere 4 çeşit ürtiker vardır.
Akut ürtiker 6 haftadan daha kısa süren ürtikere denir.
Kronik ürtiker ise 6 haftadan daha uzun sürer. İki ürtiker çeşidinin de gösterdiği bulgular birebirdir. İki ürtiker müddet bakımından ayrılır. Lakin akut ürtiker ve kronik ürtikerin nedenleri farklılık göstermektedir.
Fizikî ürtiker dediğimiz soğuğa bağlı, basınca bağlı, sıcağa bağlı, güneşe bağlı, titreşime bağlı ürtiker çeşidi de vardır. Fizikî denilmesinin sebebi dışdan uygulanan fizikî hikayelerden kaynaklanıyor olmasıdır.
Gayrı ürtikerler kümesinde ise vücut ısısı artmasına bağlı, suya bağlı, temasa bağlı ve egzersize bağlı ürtiker bulunmaktadır.
Çocuklarda Ürtikerin Nedenleri
Enfeksiyonlar
Çocuklarda ürtikerin en sık nedeni enfeksiyonlardır. Enfeksiyonlardan daha çok virüsler ürtikere neden olmaktadır. Bu virüslardan adenovirus, enterovirüs, hepatit A, B,C, influanza A, B ve parvavirus B19 ürtikere neden olabilmektedir.
Bazen bakterilerden E. Coli’ye bağlı idrar yolu enfeksiyonları ve B kümesi streptokokların neden olduğu tonsillit de ürtikere neden olmaktadır.
Parazitler de ürtikere neden olabilir. Münhasıran makatta kaşıntı olan ve geceleri ağzından salya akan çocuklarda parazit düşünülebilir.
İlaçlar
En sık tespit edilen ürtiker nedeni ilaçlara bağlı olanlardır.
Ürtikere neden olan ilaçlar penisilin ve ateş düşürücü olarak kullanılan nonsteroid anti inflamatuar ilaçlardır. İlaçların içindeki katkı hususları de ürtikere neden olabilmektedir. İlaçlar derhal alındıktan sonra alerji yapabildiği üzere 10 gün sonrasına kadar ürtikere neden olabilir Velev kimi tansiyon ilaçları 3 ay sonrasına kadar alerji yapabilir. Bu nedenle kullanılan ilaçların sorgulanması çok kıymetlidir.
Besinler
Çocuklarda besinler da sıklıkla ürtiker nedeni olabilmektedir. En sık yumurta ve süt alerjileri ürtiker nedeni olmaktadır. Süt ve yumurta alerjisi ekseriyetle 1 yaşın altında ürtiker yapmaktadır. Bir yaş altında besin alerjisi olmayanlarda bir yaşından sonra alerji gelişme mümkünlüğü düşüktür. Süt ve yumurta dışında nokta fıstığı, buğday, fındık, deniz eserleri, soya fasülyesi, meyvalar, süt eserleri, çukulata ürtikere neden olabilmektedir. Domates, çilek ve kabuklu deniz eserleri alerji olmadan da ürtikere neden olabilmektedir.
Azık Ek Hususları
Ek hususu içeren besinler mahsusen alerjik bünyeli çocuklarda alerjik bünyeli olmayanlara nazaran 10 kat daha ziyade alerji oluşturma riski vardır. Bu ek hususları besinin içinde bulunan boya hususu olarak kullanılan tartrazin, suni tatlandırıcılar, sodyum sülfit ve koruyuculardır.
Böcek Isırmalarına Bağlı Ürtiker
Böcek ısırmaları da ürtiker yapabilmektedir. Münhasıran havaların ısınmasıyla ortaya çıkan ürtikerde böcek ısırmaları da düşünülmelidir. Deneyimli bir tabip böcek ısırmalarına bağlı ürtikeri rahatlıkla tanıyabilmektedir. Böcek ısırmalarına bağlı ürtiker özelikle vücudun açık ortamlarında yani boyun, kol ve bacaklarda görülmektedir.
Temasa Bağlı Ürtiker
Antijenik unsurların deri yüzeyine teması ile oluşmaktadır. Kimyasal unsurlar, lateks üzere alerjik bir unsur teması ile oluşmaktadır. Daha çok alerjenin temas ettiği nahiyelerde ürtiker plakların olması bize temas ürtikeri olabileceğini düşündürmektedir.
Gerilime Bağlı Ürtiker
Gerilim ürtikere neden olabilmektedir.
Çocuklarda Ürtiker Teşhisi
Teşhis için öncelikle hasta yahut hasta yakınından çok detaylı haber alınması gerekir. Daha evvel bu türlü bir döküntünün olup olmadığı, kaşıntının olup olmadığı, kullandığı ilaçlar, uygulanan tedaviler, vücuda sürülen ilaçlar, geziye yahut pikniğe gidip gidilmediği, ek hususu olan azıkların tüketimi, makatta kaşıntı olup olmadığı, döküntünün mühleti üzere ayrıntılı olarak sorulara yanıtlar alınmalıdır. Evlatta böbrek illeti, karaciğer marazı, romatizmal hastalık ve tiroid illeti olup olmadığı sorgulanmalıdır.
Bu sorgulama sonrası evladın muayenesinde döküntünün karakteri kıymetlendirilir. 24 saat içinde düzelen döküntü varlığı, döküntü sonrasında morluk oluşup oluşmadığına bakılır. Değerli bir hastalık açısından muayene bulguları gözden geçirilir.
Birinci sefer olan ve çok önemli ürtikeri olmayan evlatlara umumide bir tetkik yapmaya gerek yoktur. Lakin önemli vakalarda yahut nefes sıkışıklığı yapmış durumlarda birinci ürtiker görüldüğünde de inceleme yapılmalıdır. Birden çokça tekrarlayan ürtikeri olan evlatlar kesinlikle incelenmelidir.
Dikkatli alınmış haber, muayene bulguları ve gerekli durumlarda yapılan tetkikler sonucunda deneyimli bir tabip kesin teşhisi koymaktadır.
Ürtiker ile Egzama Arasındaki Fark
Ürtiker tüm vücutta görülen ve halkalar halinde kızarıklık ve kaşıntı ile kendini gösterir. Ekseriyetle 1-2 hafta içinde düzelir ve tekrarlamaz. Egzama ise bebeklik devrinde yüzde yanaklarda görülür. Yaş büyüdükçe eklem konumlarında mahsusen el ve ayak bileğinde dizlerin arakasında olmaya eğilimlidir. Banyodan sonra cilt kuruması sık gözlenir. Tekrarlayıcıdır.
Sonuç olarak egzaman daha çok eklem mahallerinde kaşıntılı kızarıklık, ciltte kuruma yapar ve tekrarlayıcıdır. Ürtiker ise eklemelerden fazla tüm vücutta döküntü yapar, döküntüler halkalar biçiminde gözlenmektedir.
Ürtiker ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
1-Ürtikerin (kurdeşenin ) tedavisi var mı?
Öncelikle söylenmesi gereken ürtiker muvakkat bir durum olduğudur. 1 hafta mühleti içinde tüm vücudu kaplayabildiği üzere bir gün sonrasında külliyen kaybolabilir. 1 hafta vadesince dalgalanma göstermektedir.
Birinci yapılması gereken iş kuşkulu ürtiker nedenini ortadan kaldırılmak olacaktır.
Evladın kaşıntısını geçirmek ve rahatlatmak önceliklidir. Kaşıntı dayanılmayacak kadar ağır ise enjeksiyon biçiminde antihistaminik ilaçlar uygulanabilir. Bunun dışında evladı rahatlatacak antihistaminik ilaçlar ağızdan verilmelidir. Doz ayarlanması ve vadesi doktorlar tarafında yapılmalıdır.
24 saat içinde cevap alınmayan durumlarda gayrı tedaviler de ek edilebilir. Çok önemli durumlarda kortizonlu ilaçlar da kullanılabilmektedir.
2-Hangi ürtikerli evlat hastanede izlenmelidir?
Kaşıntı nedeniyle hayat kalitesi çok bozulan, vücudun büyük bir yerini ürtiker kaplayan, ürtikerle birlikte nefes sıkışıklığı, öksürük üzere bulgular olan, şuur durumunda değişme olan, şiddetli karın ağrısı ve kusması olan, haddinden fazla anjioödem gelişen, lisanda ve dudakta haddinden fazla şişmeler olan ve ya önemli enfeksiyonu olan evlatların hastanede yatırılarak izlenmesi gerekir.