cocukta zeka geriliği,cocuklarda zeka geriliği nasıl anlaşılır zeka geriliği tedavi edilebilir mi ?
COCUKLARDA ZEKA GERİLİĞİ
Zeka nedir?
Zeka gelişimi bebeklikten itibaren yetişkinlik donemi de icine alan bir surecte onemli değişiklikler gecirerek devam eder Zeka, kişinin bellek, algı, soyutlama, gerceği değerlendirme, kavramsallaştırma vb gibi bilişsel işlevlerini duşunebilme, oğrenme ve uyum amacları icin butunleştirerek kullanabilme yetilerini iceren geniş bir kavramdır Zeka olcumu icin değişik testler uygulanarak, zeka bolumu denen ve IQ terimiyle tanımlanan değerler elde edilerek kişinin zeka seviyesi belirlenir
Zeka Geriliği nedir?
Zeka geriliğinin kişinin yaşına ve konumuna uygun işlevselliği gosterememesiyle belirlidir Bunun yanı sıra motor gelişimi, dili kullanma yeteneği bozuk, anlama ve kavrama yaşıtlarından geride bir duzeydedir
Zeka geriliği tanısı konması icin, başlangıcının 18 yaşından once olması ve ortalamanın altında zeka işlevselliğinin gorulmesi, yani uygulanan zeka testinde 70 veya altında IQnun olması gerekir Bunun yanında, iletişim, kendine bakım, ev yaşamı, toplumsalkişiler arası beceriler, toplumun sağladığı olanakları kullanma, kendi kendini yonetip yonlendirme, okulla ilgili işlevsel beceriler, is, boş zamanlar, sağlık ve guvenlik alanlarından en az ikisinde o sıradaki uyum işlevinde eşzamanlı yetersizliklerin veya bozuklukların olması gerekir
Araştırmalara gore, zeka geriliğinin yaygınlığı %1 olarak bildirilmektedir Erkeklerde kızlardan daha sık gozlenir Hafif derecede zeka geriliklerinin toplumda gorulme oranı %23 iken orta ve ağır derecedekilerin oranı % 0,3 tur
Zeka Geriliği Nedenleri
Zeka geriliği nedenleri arasında en sık olarak kromozomal anormallikler gorulmektedir (%40) Zeka geriliği olan kişilerin yaklaşık %35’inde genetik bir neden gorulmektedir Enfeksiyon, merkezi sinir sistemini etkileyen hastalıklar, travma ve toksinler gibi dış etkenler, doğum sırasındaki bazı travmalar ve doğumun uzun surmesi, premature doğma gibi etmenler neden olarak gosterilmektedir Bir kısmının ise nedeni bilinmemektedir Cocukta belirli bir zihinsel kapasite olmasına rağmen cocuğun gelişim doneminde yetersiz uyarana maruz kalması ve gerekli eğitim ve oğretimin tam olarak verilememesi, değişik stres etkenlerinin aileyi etkilemesi, cocuğa ilginin az olması, nedeni ile de yapay bir mental motor gelişim geriliği veya var olan kapasitenin gelişmemesi gorulebilmektedir
Tedavi icin zeka geriliği ile karısan ozel oğrenme bozuklukları ile ayrım yapılması gerekir Ozel oğrenme gucluğu durumunda zeka normal veya normale yakın olmasına rağmen zihni fonksiyonların bazılarındaki yetersizlik yuzunden oğrenmede zorluk ortaya cıkar Bu durumlar zeka geriliği değildir ve tedavileri mumkundur Cocukta zeka geriliği olmadığı halde, yaşına uygun zihinsel yeterlilik gosterememesinin nedeni cocukta olabilecek psikiyatrik rahatsızlıklar olabilir Bunlar arasında DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu), cocukluk depresyonu, reaktif bağlanma bozukluğu sayılabilir Bu durumlarda cocukta yapay bir mental motor gelişim geriliği gorulebilir Eğer bu yapay durumun nedeni ortadan kaldırılırsa zihinsel kapasite normal hale gelir
Birlikte Bulunan Engeller ve Psikiyatrik Bozukluklar
Zeka geriliği olan kişi ayrıca bir veya birden fazla fiziksel veya ruhsal bozukluk gosteriyorsa buna coğul engellilik denir Coğul engellilik eğitimsel, toplumsal ve iş uyumunda onemli etkiler yapar Gorme bozuklukları, işitme kaybı, konuşma ve dil sorunları, epilepsi ve serebral palsi gibi fiziksel engellerin yanı sıra psikotik bozukluklar, nevrotik bozukluklar, kişilik bozuklukları ve cocukluğun psikiyatrik bozuklukları, depresyon, mani, anksiyete bozukluğu ve fobiler gibi psikiyatrik rahatsızlıklar da birlikte bulunabilir Hafif derecede zeka geriliği olan cocuklarda davranım bozukluğu yaygınlığı %33 dolaylarındadır Zeka geriliği olan cocuklarda stereotipik davranışlara, kendine zarar verici davranışlara ve pika gibi yeme bozukluklarına da sık rastlandığı gorulmektedir
Dereceleri
Ceşitli zeka testleri ile cocukların zeka duzeyi hesaplanarak, sonuca gore zamanında yapılacak gerekli eğitim ile cocukların mevcut kapasiteleri artırılabilir Zeka gerilikleri; zeka, bellek, gorselmekansal yetiler, motor yetiler, sosyoemosyonel davranış ve uyum yetenekleri gibi temel bilişsel alanların değerlendirildiği pikometrik yontemlerle anlaşılır Bu yontemlerden en sık kullanılan yontemler: 46 yaş grubu icin Wechsler Okul Oncesi Cocuklar icin Zeka Olceği, 616 yaş grubu icin Weschler Cocuklar icin Zeka Olceği, 218 yaş grubu icin StanfordBinet Zeka Olceği, Kaufman Cocuklar icin Değerlendirme Bataryasıdır Zeka geriliği ultrasonografi, amniyosentez, fetoskopi, korionik villus ornekleri gibi yontemlerle doğum oncesinde de anlaşılabilir
Hafif derece zeka geriliği: 5069 arasında zeka bolumu olan cocuklar bu grupta yer alır Zeka geriliklerinin yaklaşık %85’i bu gruptadır Genellikle okula başlamadan once zihinsel yetersizlikleri annebaba veya cevre tarafından fark edilmez Bu gruptaki cocukların motor gelişimi genellikle normaldir, bir miktar konuşma geriliği gorulur Gunluk yaşamlarında bircok işi kendileri yapabilirler ve ihtiyaclarını karşılayabilirler Yetişkin yaşlarında uygun bir destekle veya denetimle, coğunlukla da kendi başlarına yaşayabilirler
Orta derecede zeka geriliği: 3549 arasında zeka bolumu olan cocuklar bu grupta yer alır zeka geriliklerinin %10’u bu gruptadır Bu cocuklarda anlama ve dil yetisi, kendine bakma işlevleri ve motor becerilerde gerilik vardır Ancak denetimle kişisel bakımlarını yapabilirler ve karmaşık uyumun gerekmediği soysal aktivitelere katılabilirler Ozel eğitim uygulanırsa 2sınıf duzeyinde okuma yazma ve saymayı oğrenebilirler ama duzeyden ileri gidemezler Yetişkinlikte yeterli denetimle, fazla beceri istemeyen işlerde calışabilirler ve toplum yaşamına uyum sağlayabilirler
Ağır derece zeka geriliği: 2034 arasında zeka bolumu olan cocuklar bu grupta yer alır Bu cocuklara cok erken yaşlarda tanı konulur, belirgin motor gerilikleri vardır ve konuşma yetilerini ya gec ve cok az kazanırlar ya da kazanamazlar Gerekli kendine bakım becerilerinin kazandırılması icin eğitilebilirler Yaşam boyu ozel desteğe gereksinim duyarlar ve denetime bağımlı kalırlar
Cok ağır derecede zeka geriliği: 20’nin altında zeka bolumu olan cocuklar bu grupta yer alır Bu cocukların coğunda zeka geriliğine neden olan bir norolojik sorun vardır Coğunda ağır motor gerilik vardır ve bu nedenle hareketsiz kalırlar veya yardımla hareket edebilirler Kendilerine bakmaları mumkun olmayıp gereksinimleri ancak başkaları tarafından karşılanabilir
Tedavi
Zeka geriliğini tedavi edecek ilac yoktur Fakat zeka geriliği olanlarda ergenlik cağında ergenlik cağında gorulebilecek saldırganlık, davranış bozuklukları veya psikiyatrik rahatsızlıklar icin ilac kullanılabilir Genelde bu cocuklarda ayrıca gorulebilen bedensel hastalıklar icin de ayrıca tedavi gerekir
Zeka geriliği olan cocukların tedavisi icin, kendilerine bakabilmeleri ve ileride başkalarına bağımlı olmadan yaşamlarını surdurmeleri icin gerekli becerilerin kazandırılması, mevcut kapasitelerinin tamamını kullanabilmeleri icin gerekli eğitimin verilmesi ve ailelerinin psikolojik danışmanlık alması gereklidir Eğitimlerinin belli bir seviyeye getirilmesi icin mumkun olduğunca erken mudahale edilerek, eğitim sisteminde bu cocuklara daha fazla imkan tanınması onemlidir Yetişkinlik doneminde aile uyesi, işci, oğrenci, tuketicilik ve vatandaşlık gibi toplumsal rolleri ustlenebilmeleri onemlidir Bu noktada cocukların bireysel farklılıkları ve yapabildikleri goz onune alınarak eğitim gereksinimlerinin belirlenmesi ve gereksinimlerine uygun eğitim ortamlarının sunulması gerekir Cunku zeka geriliği olan cocuklar bircok ozellikleriyle onemli bireysel farklılıklar gostermektedirler
Cocukların ailelerinin, cocukların bakımı ve eğitimi icin cok caba ve zaman gerektiği icin ekonomik ve psikososyal anlamda desteğe ihtiyacları vardır Aile, cocuğunun zeka geriliği olduğunu oğrendiğinde once kabullenemez, kabullendiğinde ise sucluluk, ofke, caresizlik ve umutsuzluk duyguları hisseder Cocuklarını, ihtiyacı olan sevgi, şefkat ve ilgiden mahrum bırakabilirler, reddedebilirler ve kotu davranabilirler Bu nedenle ailenin rehberliğe ve desteğe ihtiyacı vardır
kaynak:ruhsagligiorg
COCUKLARDA ZEKA GERİLİĞİ
Zeka nedir?
Zeka gelişimi bebeklikten itibaren yetişkinlik donemi de icine alan bir surecte onemli değişiklikler gecirerek devam eder Zeka, kişinin bellek, algı, soyutlama, gerceği değerlendirme, kavramsallaştırma vb gibi bilişsel işlevlerini duşunebilme, oğrenme ve uyum amacları icin butunleştirerek kullanabilme yetilerini iceren geniş bir kavramdır Zeka olcumu icin değişik testler uygulanarak, zeka bolumu denen ve IQ terimiyle tanımlanan değerler elde edilerek kişinin zeka seviyesi belirlenir
Zeka Geriliği nedir?
Zeka geriliğinin kişinin yaşına ve konumuna uygun işlevselliği gosterememesiyle belirlidir Bunun yanı sıra motor gelişimi, dili kullanma yeteneği bozuk, anlama ve kavrama yaşıtlarından geride bir duzeydedir
Zeka geriliği tanısı konması icin, başlangıcının 18 yaşından once olması ve ortalamanın altında zeka işlevselliğinin gorulmesi, yani uygulanan zeka testinde 70 veya altında IQnun olması gerekir Bunun yanında, iletişim, kendine bakım, ev yaşamı, toplumsalkişiler arası beceriler, toplumun sağladığı olanakları kullanma, kendi kendini yonetip yonlendirme, okulla ilgili işlevsel beceriler, is, boş zamanlar, sağlık ve guvenlik alanlarından en az ikisinde o sıradaki uyum işlevinde eşzamanlı yetersizliklerin veya bozuklukların olması gerekir
Araştırmalara gore, zeka geriliğinin yaygınlığı %1 olarak bildirilmektedir Erkeklerde kızlardan daha sık gozlenir Hafif derecede zeka geriliklerinin toplumda gorulme oranı %23 iken orta ve ağır derecedekilerin oranı % 0,3 tur
Zeka Geriliği Nedenleri
Zeka geriliği nedenleri arasında en sık olarak kromozomal anormallikler gorulmektedir (%40) Zeka geriliği olan kişilerin yaklaşık %35’inde genetik bir neden gorulmektedir Enfeksiyon, merkezi sinir sistemini etkileyen hastalıklar, travma ve toksinler gibi dış etkenler, doğum sırasındaki bazı travmalar ve doğumun uzun surmesi, premature doğma gibi etmenler neden olarak gosterilmektedir Bir kısmının ise nedeni bilinmemektedir Cocukta belirli bir zihinsel kapasite olmasına rağmen cocuğun gelişim doneminde yetersiz uyarana maruz kalması ve gerekli eğitim ve oğretimin tam olarak verilememesi, değişik stres etkenlerinin aileyi etkilemesi, cocuğa ilginin az olması, nedeni ile de yapay bir mental motor gelişim geriliği veya var olan kapasitenin gelişmemesi gorulebilmektedir
Tedavi icin zeka geriliği ile karısan ozel oğrenme bozuklukları ile ayrım yapılması gerekir Ozel oğrenme gucluğu durumunda zeka normal veya normale yakın olmasına rağmen zihni fonksiyonların bazılarındaki yetersizlik yuzunden oğrenmede zorluk ortaya cıkar Bu durumlar zeka geriliği değildir ve tedavileri mumkundur Cocukta zeka geriliği olmadığı halde, yaşına uygun zihinsel yeterlilik gosterememesinin nedeni cocukta olabilecek psikiyatrik rahatsızlıklar olabilir Bunlar arasında DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu), cocukluk depresyonu, reaktif bağlanma bozukluğu sayılabilir Bu durumlarda cocukta yapay bir mental motor gelişim geriliği gorulebilir Eğer bu yapay durumun nedeni ortadan kaldırılırsa zihinsel kapasite normal hale gelir
Birlikte Bulunan Engeller ve Psikiyatrik Bozukluklar
Zeka geriliği olan kişi ayrıca bir veya birden fazla fiziksel veya ruhsal bozukluk gosteriyorsa buna coğul engellilik denir Coğul engellilik eğitimsel, toplumsal ve iş uyumunda onemli etkiler yapar Gorme bozuklukları, işitme kaybı, konuşma ve dil sorunları, epilepsi ve serebral palsi gibi fiziksel engellerin yanı sıra psikotik bozukluklar, nevrotik bozukluklar, kişilik bozuklukları ve cocukluğun psikiyatrik bozuklukları, depresyon, mani, anksiyete bozukluğu ve fobiler gibi psikiyatrik rahatsızlıklar da birlikte bulunabilir Hafif derecede zeka geriliği olan cocuklarda davranım bozukluğu yaygınlığı %33 dolaylarındadır Zeka geriliği olan cocuklarda stereotipik davranışlara, kendine zarar verici davranışlara ve pika gibi yeme bozukluklarına da sık rastlandığı gorulmektedir
Dereceleri
Ceşitli zeka testleri ile cocukların zeka duzeyi hesaplanarak, sonuca gore zamanında yapılacak gerekli eğitim ile cocukların mevcut kapasiteleri artırılabilir Zeka gerilikleri; zeka, bellek, gorselmekansal yetiler, motor yetiler, sosyoemosyonel davranış ve uyum yetenekleri gibi temel bilişsel alanların değerlendirildiği pikometrik yontemlerle anlaşılır Bu yontemlerden en sık kullanılan yontemler: 46 yaş grubu icin Wechsler Okul Oncesi Cocuklar icin Zeka Olceği, 616 yaş grubu icin Weschler Cocuklar icin Zeka Olceği, 218 yaş grubu icin StanfordBinet Zeka Olceği, Kaufman Cocuklar icin Değerlendirme Bataryasıdır Zeka geriliği ultrasonografi, amniyosentez, fetoskopi, korionik villus ornekleri gibi yontemlerle doğum oncesinde de anlaşılabilir
Hafif derece zeka geriliği: 5069 arasında zeka bolumu olan cocuklar bu grupta yer alır Zeka geriliklerinin yaklaşık %85’i bu gruptadır Genellikle okula başlamadan once zihinsel yetersizlikleri annebaba veya cevre tarafından fark edilmez Bu gruptaki cocukların motor gelişimi genellikle normaldir, bir miktar konuşma geriliği gorulur Gunluk yaşamlarında bircok işi kendileri yapabilirler ve ihtiyaclarını karşılayabilirler Yetişkin yaşlarında uygun bir destekle veya denetimle, coğunlukla da kendi başlarına yaşayabilirler
Orta derecede zeka geriliği: 3549 arasında zeka bolumu olan cocuklar bu grupta yer alır zeka geriliklerinin %10’u bu gruptadır Bu cocuklarda anlama ve dil yetisi, kendine bakma işlevleri ve motor becerilerde gerilik vardır Ancak denetimle kişisel bakımlarını yapabilirler ve karmaşık uyumun gerekmediği soysal aktivitelere katılabilirler Ozel eğitim uygulanırsa 2sınıf duzeyinde okuma yazma ve saymayı oğrenebilirler ama duzeyden ileri gidemezler Yetişkinlikte yeterli denetimle, fazla beceri istemeyen işlerde calışabilirler ve toplum yaşamına uyum sağlayabilirler
Ağır derece zeka geriliği: 2034 arasında zeka bolumu olan cocuklar bu grupta yer alır Bu cocuklara cok erken yaşlarda tanı konulur, belirgin motor gerilikleri vardır ve konuşma yetilerini ya gec ve cok az kazanırlar ya da kazanamazlar Gerekli kendine bakım becerilerinin kazandırılması icin eğitilebilirler Yaşam boyu ozel desteğe gereksinim duyarlar ve denetime bağımlı kalırlar
Cok ağır derecede zeka geriliği: 20’nin altında zeka bolumu olan cocuklar bu grupta yer alır Bu cocukların coğunda zeka geriliğine neden olan bir norolojik sorun vardır Coğunda ağır motor gerilik vardır ve bu nedenle hareketsiz kalırlar veya yardımla hareket edebilirler Kendilerine bakmaları mumkun olmayıp gereksinimleri ancak başkaları tarafından karşılanabilir
Tedavi
Zeka geriliğini tedavi edecek ilac yoktur Fakat zeka geriliği olanlarda ergenlik cağında ergenlik cağında gorulebilecek saldırganlık, davranış bozuklukları veya psikiyatrik rahatsızlıklar icin ilac kullanılabilir Genelde bu cocuklarda ayrıca gorulebilen bedensel hastalıklar icin de ayrıca tedavi gerekir
Zeka geriliği olan cocukların tedavisi icin, kendilerine bakabilmeleri ve ileride başkalarına bağımlı olmadan yaşamlarını surdurmeleri icin gerekli becerilerin kazandırılması, mevcut kapasitelerinin tamamını kullanabilmeleri icin gerekli eğitimin verilmesi ve ailelerinin psikolojik danışmanlık alması gereklidir Eğitimlerinin belli bir seviyeye getirilmesi icin mumkun olduğunca erken mudahale edilerek, eğitim sisteminde bu cocuklara daha fazla imkan tanınması onemlidir Yetişkinlik doneminde aile uyesi, işci, oğrenci, tuketicilik ve vatandaşlık gibi toplumsal rolleri ustlenebilmeleri onemlidir Bu noktada cocukların bireysel farklılıkları ve yapabildikleri goz onune alınarak eğitim gereksinimlerinin belirlenmesi ve gereksinimlerine uygun eğitim ortamlarının sunulması gerekir Cunku zeka geriliği olan cocuklar bircok ozellikleriyle onemli bireysel farklılıklar gostermektedirler
Cocukların ailelerinin, cocukların bakımı ve eğitimi icin cok caba ve zaman gerektiği icin ekonomik ve psikososyal anlamda desteğe ihtiyacları vardır Aile, cocuğunun zeka geriliği olduğunu oğrendiğinde once kabullenemez, kabullendiğinde ise sucluluk, ofke, caresizlik ve umutsuzluk duyguları hisseder Cocuklarını, ihtiyacı olan sevgi, şefkat ve ilgiden mahrum bırakabilirler, reddedebilirler ve kotu davranabilirler Bu nedenle ailenin rehberliğe ve desteğe ihtiyacı vardır
kaynak:ruhsagligiorg