Cocukluk cağında beslenme
Cocukluk cağı şişmanlığı; vucutta aşırı yağ depolanması ile ortaya cıkan, fiziksel ve ruhsal sorunlara neden olan enerji metabolizması bozukluğudur
COCUKLUK CAĞI ŞİŞMANLIĞININ GORULME SIKLIĞI NEDİR?
William H Dietz ve arkadaşlarının 2004 yılında yaptığı cok kapsamlı bir calışmada 10 yaşında kız ve erkek cocukların şişmanlık sıklıkları değerlendirildiğinde İtalya’da % 29, Japonya’da % 28, Singapur’da % 26, Almanya’da % 23, Macaristan’da % 21, Hong Kong’da % 20, İngiltere’de % 10 sıklıkta gorulduğu belirlenmiştir Ergenlik doneminde ise 15 yaş kız ve erkeklere bakıldığında Tayvan’da % 31, İtalya’da % 23, Japonya’da % 20, Hollanda’da % 6 sıklıkta şişmanlık gorulmektedir
Amerika Birleşik Devletlerinde 1963 yılında 6–17 yaş arası cocuklarda şişmanlık gorulme sıklığı % 4 iken, 1994’de % 10, 2002 yılı verilerinde her 5 cocuktan en az ikisi şişman olarak bildirilmektedir
Ulkemizde şişman cocuk sıklığı ile ilgili gercekci bilgiler bulunmamakla beraber gozlemlerim gecmiş yıllara gore hayli arttığı gostermektedir
Nasıl oluşur?
Bu donemdeki şişmanlık nadiren bir hastalığa bağlı olarak gelişmektedir Şişman cocuk vakaları değerlendirildiğinde belirlenmiş bir hastalık nedeni coğunlukla bulunmamıştır Bilinen en onemli gercek bu cağdaki şişmanlığın endokrin (hormona bağlı) ve genetik sendromlara bağlı şişmanlığın vakaların % 10’unu oluşturulduğu bilinmektedir Genellikle aşırı yemek yeme, sebze tuketmeme, fiziksel aktivite yapmama ve fastfood beslenmeyi bir alışkanlık haline getirme ile ortaya cıkmaktadır Okul oncesi donemde cocukların beslenmelerinde başkasına bağımlı olması şişmanlığın sorumlusunun anne, baba, aile yakınları ozellikle anneannebabaanneler ya da bakıcılarıdır Beslenmeleri incelendiğinde şişman cocukların şekerleme, cikolata, cips, biskuvi, hazır meyve suları gibi besleyici değeri duşuk enerji değeri yuksek besinleri sık tukettiği saptanmıştır
Hangi yaşlar riskli donemdir?
Bu donemdeki şişmanlık nadiren bir hastalığa bağlı olarak gelişmektedir Şişman cocuk vakaları değerlendirildiğinde belirlenmiş bir hastalık nedeni coğunlukla bulunmamıştır Bilinen en onemli gercek bu cağdaki şişmanlığın endokrin (hormona bağlı) ve genetik sendromlara bağlı şişmanlığın vakaların % 10’unu oluşturulduğu bilinmektedir
Genellikle aşırı yemek yeme, sebze tuketmeme, fiziksel aktivite yapmama ve fastfood beslenmeyi bir alışkanlık haline getirme ile ortaya cıkmaktadır Okul oncesi donemde cocukların beslenmelerinde başkasına bağımlı olması şişmanlığın sorumlusunun anne, baba, aile yakınları ozellikle anneannebabaanneler ya da bakıcılarıdır Beslenmeleri incelendiğinde şişman cocukların şekerleme, cikolata, cips, biskuvi, hazır meyve suları gibi besleyici değeri duşuk enerji değeri yuksek besinŞişmanlık her yaş grubunda gelişmekle beraber cocuğun hızlı yağ depolanmasının olduğu yıllarda gorulme şansı daha yuksek olmaktadır
Cocuk doğduktan sonraki ilk yıl icerisinde yağ hucrelerinin buyuklukleri yaklaşık iki kat artmaktadır Ancak bu donemdeki yağlanmada artış ileriki donemde oluşabilecek şişmanlık icin iyi bir gosterge değildir Cocukluk yaş grubunun şişmanlığın ileriki yıllarda gorulmesi acısından en onemli donemi 4–11 yaşlarıdır Buna ek olarak adolesan donem dediğimiz 13–18 yaş arasıda erişkin doneme gecişte yağlanmanın hızlandığı donemdir Cocukluk donemindeki şişmanlığın her zaman mutlak şekilde erişkin donemde de şişmanlıkla sonuclanamayacağını bilmekte yarar vareri sık tukettiği saptanmıştır
Cocukta şişmanlığı nasıl değerlendirmeliyiz?
Bir cocuğun şişman olup olmadığı yaşa gore ağırlık ve boy standartlarından veya buyume eğrileri kullanılarak belirlenebilmektedir Dunyada 2 yaşın uzerindeki cocuklar Beden Kitle İndeksi eğrileri ile izlenmekte ve kilo fazlalıkları bu indekse gore belirlenmektedir
Şişman cocuğa yaklaşım nasıl olmalıdır?
Eğer cocuğun şişman olduğu kanıtlanırsa şu yolları sırasıyla takip etmekte fayda var İlk once ailede şişmanlığın var olup olmadığı belirlenmelidir Bu genetik faktorlerin belirlenmesinde yardımcı olabilecek veridir İkinci olarak şişman cocuğun ve ailenin beslenme uzmanı tarafından ayrıntılı beslenme oykusu değerlendirilmelidir Buda cocuğun yemek yemeye bağlı bir şişmanlığın olup olmadığını belirleyecek veridir Bu arada bir cocuk endokrinoloğu tarafından kemik yaşı, fizik muayene, kan tahlili, tiroid ve buyume hormonları değerlendirilmelidir
Şişman cocukta tedavi nasıl olmalıdır?
Halen gunumuzde sıkı diyetler uygulamaya maruz kalan cocuklarda aslında BESLENME EĞİTİMİ ya da SAĞLIKLI BESLENME ilkelerini uygulatarak sonuca varılmalıdır Bu nedenle tedavi kilo fazlalığını değerlendirme, kan tahlilleri ve beslenme konsultasyonu sonucuna ikiye ayrılır Eğer cocukta hormon sistemi veya genetik sendromlara bağlı nadir gorulen şişmanlık saptanmış ise tıbbi tedavisi ile beraber beslenme uzmanı ile birlikte sağlıklı beslenme tedavisi yapılmalıdır Eğer cevresel, yemek yeme davranışındaki dengesizliğe bağlı şişmanlık saptanmış ise sağlıklı beslenme eğitimi, uygun fiziksel aktivite ve davranış modifikasyonu ile kolaylıkla tedavi edilebilmektedir Tedavide başarının sağlanabilmesi icin aile bireylerinin de sağlıklı beslenme eğitimine uyması gerekmektedir…
Boya uyan yaş cok onemli kriter
Tedaviye başlarken butun yapılan hata cocuğun o anki kilosunu belirleyip yaşına uygun standarttan ne kadar fazla olduğunu belirleyerek hemen kilo verdirmeye başlanmasıdır Eğer cocuk yaşıtlarına gore uzun veya kısa ise aslında tedavide kilomu verdirilecek yoksa boy uzamasın sağlanarak aynı kiloda kalmasını sağlanacak bu kriterin belirlenmesi gerekmektedir Orneğin 6 yaşındaki erkek cocuğun standart olması gereken kilo 21 kg, boy uzunluğu ise 116 cm’dir Kilo problemi ile gelen cocuğunda guncel kilosu 25 kg ve boyu 119 cm Aslında sadece kilo standartına baktığınızda 4 kg fazlası var gibi gorunen cocukta boy uzunluğu değerlendirildiğinde 119 cm boyunda cocuğun 7 yaşa uygun olduğu ve 7 yaş cocuğunda standart olması gereken kilonun 245 kg olduğu gozlenecektir Ve boylece cocuğun sağlıklı beslenmesine devam etmekten başka yapılacak kilo verdirme diyeti cocuğun gelişimini olumsuz yonde etkileyecektir
Ne yapmak gerekir?
Eğer cocukta kilo fazlalığı belirlenmişse boyun uzamasını sağlamayı destekleyecek yeterli ve dengeli beslenmeyle beraber ayda 400 gram tarı kaybının buyume ve gelişmeyi engellemeyecek şekilde yakın takiple beslenme davranışında değişiklik yaparak cocuğun boyuna uyan yaşın hedef kilolarına getirmeye sağlamaya calışmak gerekir Cocuklarda hızlı kilo kaybı ve cok duşuk kalorili diyetler ve ozellikle light urunlerle dolu bir beslenme kesinlikle uygulanmamalıdır Mutlaka cocuğun buyume ve gelişmesinin devamlılığını sağlayacak, vitamin ve mineralden zengin beslenme uygulanmalıdır Cocuk okula gidiyorsa okul yemeklerine uygun beslenme orneği cıkarılmalı, anneoğretmenbeslenme uzmanı ucgeninde denetim yapılmalıdır Başarı ailenin beslenme alışkanlıklarını cocukla beraber değiştirmesi ile optimum duzeye ulaşmaktadır
Cocukluk cağı şişmanlığı; vucutta aşırı yağ depolanması ile ortaya cıkan, fiziksel ve ruhsal sorunlara neden olan enerji metabolizması bozukluğudur
COCUKLUK CAĞI ŞİŞMANLIĞININ GORULME SIKLIĞI NEDİR?
William H Dietz ve arkadaşlarının 2004 yılında yaptığı cok kapsamlı bir calışmada 10 yaşında kız ve erkek cocukların şişmanlık sıklıkları değerlendirildiğinde İtalya’da % 29, Japonya’da % 28, Singapur’da % 26, Almanya’da % 23, Macaristan’da % 21, Hong Kong’da % 20, İngiltere’de % 10 sıklıkta gorulduğu belirlenmiştir Ergenlik doneminde ise 15 yaş kız ve erkeklere bakıldığında Tayvan’da % 31, İtalya’da % 23, Japonya’da % 20, Hollanda’da % 6 sıklıkta şişmanlık gorulmektedir
Amerika Birleşik Devletlerinde 1963 yılında 6–17 yaş arası cocuklarda şişmanlık gorulme sıklığı % 4 iken, 1994’de % 10, 2002 yılı verilerinde her 5 cocuktan en az ikisi şişman olarak bildirilmektedir
Ulkemizde şişman cocuk sıklığı ile ilgili gercekci bilgiler bulunmamakla beraber gozlemlerim gecmiş yıllara gore hayli arttığı gostermektedir
Nasıl oluşur?
Bu donemdeki şişmanlık nadiren bir hastalığa bağlı olarak gelişmektedir Şişman cocuk vakaları değerlendirildiğinde belirlenmiş bir hastalık nedeni coğunlukla bulunmamıştır Bilinen en onemli gercek bu cağdaki şişmanlığın endokrin (hormona bağlı) ve genetik sendromlara bağlı şişmanlığın vakaların % 10’unu oluşturulduğu bilinmektedir Genellikle aşırı yemek yeme, sebze tuketmeme, fiziksel aktivite yapmama ve fastfood beslenmeyi bir alışkanlık haline getirme ile ortaya cıkmaktadır Okul oncesi donemde cocukların beslenmelerinde başkasına bağımlı olması şişmanlığın sorumlusunun anne, baba, aile yakınları ozellikle anneannebabaanneler ya da bakıcılarıdır Beslenmeleri incelendiğinde şişman cocukların şekerleme, cikolata, cips, biskuvi, hazır meyve suları gibi besleyici değeri duşuk enerji değeri yuksek besinleri sık tukettiği saptanmıştır
Hangi yaşlar riskli donemdir?
Bu donemdeki şişmanlık nadiren bir hastalığa bağlı olarak gelişmektedir Şişman cocuk vakaları değerlendirildiğinde belirlenmiş bir hastalık nedeni coğunlukla bulunmamıştır Bilinen en onemli gercek bu cağdaki şişmanlığın endokrin (hormona bağlı) ve genetik sendromlara bağlı şişmanlığın vakaların % 10’unu oluşturulduğu bilinmektedir
Genellikle aşırı yemek yeme, sebze tuketmeme, fiziksel aktivite yapmama ve fastfood beslenmeyi bir alışkanlık haline getirme ile ortaya cıkmaktadır Okul oncesi donemde cocukların beslenmelerinde başkasına bağımlı olması şişmanlığın sorumlusunun anne, baba, aile yakınları ozellikle anneannebabaanneler ya da bakıcılarıdır Beslenmeleri incelendiğinde şişman cocukların şekerleme, cikolata, cips, biskuvi, hazır meyve suları gibi besleyici değeri duşuk enerji değeri yuksek besinŞişmanlık her yaş grubunda gelişmekle beraber cocuğun hızlı yağ depolanmasının olduğu yıllarda gorulme şansı daha yuksek olmaktadır
Cocuk doğduktan sonraki ilk yıl icerisinde yağ hucrelerinin buyuklukleri yaklaşık iki kat artmaktadır Ancak bu donemdeki yağlanmada artış ileriki donemde oluşabilecek şişmanlık icin iyi bir gosterge değildir Cocukluk yaş grubunun şişmanlığın ileriki yıllarda gorulmesi acısından en onemli donemi 4–11 yaşlarıdır Buna ek olarak adolesan donem dediğimiz 13–18 yaş arasıda erişkin doneme gecişte yağlanmanın hızlandığı donemdir Cocukluk donemindeki şişmanlığın her zaman mutlak şekilde erişkin donemde de şişmanlıkla sonuclanamayacağını bilmekte yarar vareri sık tukettiği saptanmıştır
Cocukta şişmanlığı nasıl değerlendirmeliyiz?
Bir cocuğun şişman olup olmadığı yaşa gore ağırlık ve boy standartlarından veya buyume eğrileri kullanılarak belirlenebilmektedir Dunyada 2 yaşın uzerindeki cocuklar Beden Kitle İndeksi eğrileri ile izlenmekte ve kilo fazlalıkları bu indekse gore belirlenmektedir
Şişman cocuğa yaklaşım nasıl olmalıdır?
Eğer cocuğun şişman olduğu kanıtlanırsa şu yolları sırasıyla takip etmekte fayda var İlk once ailede şişmanlığın var olup olmadığı belirlenmelidir Bu genetik faktorlerin belirlenmesinde yardımcı olabilecek veridir İkinci olarak şişman cocuğun ve ailenin beslenme uzmanı tarafından ayrıntılı beslenme oykusu değerlendirilmelidir Buda cocuğun yemek yemeye bağlı bir şişmanlığın olup olmadığını belirleyecek veridir Bu arada bir cocuk endokrinoloğu tarafından kemik yaşı, fizik muayene, kan tahlili, tiroid ve buyume hormonları değerlendirilmelidir
Şişman cocukta tedavi nasıl olmalıdır?
Halen gunumuzde sıkı diyetler uygulamaya maruz kalan cocuklarda aslında BESLENME EĞİTİMİ ya da SAĞLIKLI BESLENME ilkelerini uygulatarak sonuca varılmalıdır Bu nedenle tedavi kilo fazlalığını değerlendirme, kan tahlilleri ve beslenme konsultasyonu sonucuna ikiye ayrılır Eğer cocukta hormon sistemi veya genetik sendromlara bağlı nadir gorulen şişmanlık saptanmış ise tıbbi tedavisi ile beraber beslenme uzmanı ile birlikte sağlıklı beslenme tedavisi yapılmalıdır Eğer cevresel, yemek yeme davranışındaki dengesizliğe bağlı şişmanlık saptanmış ise sağlıklı beslenme eğitimi, uygun fiziksel aktivite ve davranış modifikasyonu ile kolaylıkla tedavi edilebilmektedir Tedavide başarının sağlanabilmesi icin aile bireylerinin de sağlıklı beslenme eğitimine uyması gerekmektedir…
Boya uyan yaş cok onemli kriter
Tedaviye başlarken butun yapılan hata cocuğun o anki kilosunu belirleyip yaşına uygun standarttan ne kadar fazla olduğunu belirleyerek hemen kilo verdirmeye başlanmasıdır Eğer cocuk yaşıtlarına gore uzun veya kısa ise aslında tedavide kilomu verdirilecek yoksa boy uzamasın sağlanarak aynı kiloda kalmasını sağlanacak bu kriterin belirlenmesi gerekmektedir Orneğin 6 yaşındaki erkek cocuğun standart olması gereken kilo 21 kg, boy uzunluğu ise 116 cm’dir Kilo problemi ile gelen cocuğunda guncel kilosu 25 kg ve boyu 119 cm Aslında sadece kilo standartına baktığınızda 4 kg fazlası var gibi gorunen cocukta boy uzunluğu değerlendirildiğinde 119 cm boyunda cocuğun 7 yaşa uygun olduğu ve 7 yaş cocuğunda standart olması gereken kilonun 245 kg olduğu gozlenecektir Ve boylece cocuğun sağlıklı beslenmesine devam etmekten başka yapılacak kilo verdirme diyeti cocuğun gelişimini olumsuz yonde etkileyecektir
Ne yapmak gerekir?
Eğer cocukta kilo fazlalığı belirlenmişse boyun uzamasını sağlamayı destekleyecek yeterli ve dengeli beslenmeyle beraber ayda 400 gram tarı kaybının buyume ve gelişmeyi engellemeyecek şekilde yakın takiple beslenme davranışında değişiklik yaparak cocuğun boyuna uyan yaşın hedef kilolarına getirmeye sağlamaya calışmak gerekir Cocuklarda hızlı kilo kaybı ve cok duşuk kalorili diyetler ve ozellikle light urunlerle dolu bir beslenme kesinlikle uygulanmamalıdır Mutlaka cocuğun buyume ve gelişmesinin devamlılığını sağlayacak, vitamin ve mineralden zengin beslenme uygulanmalıdır Cocuk okula gidiyorsa okul yemeklerine uygun beslenme orneği cıkarılmalı, anneoğretmenbeslenme uzmanı ucgeninde denetim yapılmalıdır Başarı ailenin beslenme alışkanlıklarını cocukla beraber değiştirmesi ile optimum duzeye ulaşmaktadır