Çoğul Gebelikler
Çoğul gebelikler anne ve fetuslar açısından yüksek tehlikeli gebeliklerdir Tüp bebek gibi yardımcı üreme tekniklerindeki gelişmeler ve daha ileri yaşlarda doğumların artması ile son 10 yılda çoğul gebelik sıklığı belirgin olarak artmıştır
İkiz hamilelik sıklığı 1000 gebelikte 15 kadardır Tüp bebek gibi tezgâhtar üreme tekniklerinin uygulanması ile bu oran 1000'de 25 civarına yükselmiştir Üç ve daha fazla fetusun yer aldığı çoğul hamilelik oranı ise 10000'de 12 civarında olup, büyük bölümü yumurtlamayı uyarıcı tedavi ve muavin üreme teknikleri ile oluşmaktadır Kendi kendine oluşan üçüz gebelik sıklığı ise 10000'de 37'dir
İkiz gebelikler tek yumurta ve çift yumurta ikizleri olarak iki şekilde oluşabilir İkiz gebeliklerin 23'si çift yumurta, 13'i ise tek yumurta ikizidir Çift yumurta ikizlerinin cinsiyeti aynı veya faarklı olabilir Tek yumurta ikizleri ise tekrar tekrar aynı cinstendir Çift yumurta ikizleri ailede ikiz olması, halk, anne yaşı ve annenin önceki hamilelik sayısı gibi faktörlerden etkilenir Yumurtlamayı uyarıcı tedaviler daha fazla çift yumurta ikizi sıklığını arttırmasına karşın, tek yumurta ikizi sıklığını da arttırmaktadır
Çift yumurta ikizleri iki farklı yumurtanın, iki ayrı sperm kadar döllenmesi ile oluşur Tek yumurta ikizleri ise tek bir yumurtanın, tek bir sperm tarafından döllenmesinden sonra oluşan gebelik ürününün bölünmesi ile gerçekleşir Bölünmenin gerçekleştiği döneme göre tek yumurta ikizleri dikoryonikdiamnionik, monokoryonikmonoamnionik ve monokoryonikdiamniotik plasenta şekilleri gösterirler Bunlar fetusların etrafındaki keselerin ve plasentaların şekline tarafından yapılan sınıflandırmadır Çift yumurta ikizlerinin plasentaları her zaman dikoryonikdiamniotiktir Tek yumurta ikizlerinin riski, çift yumurta ikizlerinden daha fazladır
Çoğul gebeliklerde en korkulan problemler erken doğum ve bebeklerde rahim içinde gelişme geriliği olmasıdır İkiz gebeliklerin % 50'si prematürite sınırı olan 37 haftadan önce doğmaktadır, bu oran üçüzlerde %90'ın üzerindedir Gebeler açısından kansızlık, hipertansiyon, gebeliğe tabi diyabet riskleri artmıştır
GEBELİKTE PEŞINE DÜŞÜP TAKIP
Çoğul gebeliği olan gebeler, bilhassa gebeliğin ikinci yarısında daha sık olarak izlenmelidir 20 haftadan sonra 3 haftada bir, 2628 haftadan sonradan ise 12 hafta ara ile yoklama yapılmalıdır Çoğul gebeliği olan gebeler, her fetus başına ek olarak günde 200300 kCal almalıdır İkiz gebelikte jurnal 2700 kCal diyet önerilir Keza çoğul gebeliği olan gebeler mutlaka uyumlu demir ve folik asit kullanmalıdır
Prematüritenin Önlenmesi ile İlgili Eğitim: Çoğul gebeliği olan gebeler erken doğumun semptom ve işaretlerini öğrenmelidir Gebeler kendi kendilerine kasılma takibi yapabilmeli, eğer istirahat ile geçmeyen sancı ve kasılma olursa doktorlarına veya hastaneye başvurmalıdırlar Herhangi bir kanama ya da su gelmesi durumunda doktora haber verilmelidir
Fiziksel Aktivite: Yatak istirahatinin erken doğumu önlemedeki etkinliği kanıtlanmamıştır Ancak bilhassa 28 haftadan sonra hareket kısıtlaması yardımsever olabilir Üçüz veya daha pozitif fetusun yer aldığı gebeliklerde fazla fizik aktiviteden ve stresli çevre şartlarından uzak durma önerilir Uzun süre yatak istirahati ve tembel kalmanın da damarlarda pıhtılaşmaya akıntı, kemik kaybı gibi riskleri vardır
Gebeliğin ikinci yarısından itibaren tetkik sırasında rahim ağzının da ultrasonografi olarak değerlendirilmesi erken doğum riski açısından yardımcı olabilir Rahim ağzı uzunluğunun 35 cm altında olması erken doğum riskinin arttığını gösterir
Çoğul gebelikte preeklampsi ve hipertansiyon riski artmıştır böylece kan basıncı takiplerinin ve tuzsuz diyetin önemi vurgulanmalıdır
PRETERM DOĞUM
İkiz gebeliği olanların %50'si 37 haftadan önce doğum yapmaktadır Doğumdaki gebelik haftası ne değin küçük olursa fetuslar pek büyük risk altındadır böylece erken doğum belirtileri olan gebeler hastaneye yatırılmalı, icabında doğumu durdurucu tedavi başlanmalıdır
GEBELİK REDÜKSİYONU
Erken doğum riskini eksilmek için, özellikle dört veya daha fazla fetusun bulunduğu gebeliklerde, 1011 haftada fetuslardan bir veya birkaçı öldürülerek, kalanların erken doğum riski azaltılmaya ve hayat şansları arttırılmaya çalışılmaktadır Bu işleme bağlı düşük riski de %10 civarındadır böylece bu işlemin deneyimli kişilerce yapılması önerilir *
Çoğul gebelikler anne ve fetuslar açısından yüksek tehlikeli gebeliklerdir Tüp bebek gibi yardımcı üreme tekniklerindeki gelişmeler ve daha ileri yaşlarda doğumların artması ile son 10 yılda çoğul gebelik sıklığı belirgin olarak artmıştır
İkiz hamilelik sıklığı 1000 gebelikte 15 kadardır Tüp bebek gibi tezgâhtar üreme tekniklerinin uygulanması ile bu oran 1000'de 25 civarına yükselmiştir Üç ve daha fazla fetusun yer aldığı çoğul hamilelik oranı ise 10000'de 12 civarında olup, büyük bölümü yumurtlamayı uyarıcı tedavi ve muavin üreme teknikleri ile oluşmaktadır Kendi kendine oluşan üçüz gebelik sıklığı ise 10000'de 37'dir
İkiz gebelikler tek yumurta ve çift yumurta ikizleri olarak iki şekilde oluşabilir İkiz gebeliklerin 23'si çift yumurta, 13'i ise tek yumurta ikizidir Çift yumurta ikizlerinin cinsiyeti aynı veya faarklı olabilir Tek yumurta ikizleri ise tekrar tekrar aynı cinstendir Çift yumurta ikizleri ailede ikiz olması, halk, anne yaşı ve annenin önceki hamilelik sayısı gibi faktörlerden etkilenir Yumurtlamayı uyarıcı tedaviler daha fazla çift yumurta ikizi sıklığını arttırmasına karşın, tek yumurta ikizi sıklığını da arttırmaktadır
Çift yumurta ikizleri iki farklı yumurtanın, iki ayrı sperm kadar döllenmesi ile oluşur Tek yumurta ikizleri ise tek bir yumurtanın, tek bir sperm tarafından döllenmesinden sonra oluşan gebelik ürününün bölünmesi ile gerçekleşir Bölünmenin gerçekleştiği döneme göre tek yumurta ikizleri dikoryonikdiamnionik, monokoryonikmonoamnionik ve monokoryonikdiamniotik plasenta şekilleri gösterirler Bunlar fetusların etrafındaki keselerin ve plasentaların şekline tarafından yapılan sınıflandırmadır Çift yumurta ikizlerinin plasentaları her zaman dikoryonikdiamniotiktir Tek yumurta ikizlerinin riski, çift yumurta ikizlerinden daha fazladır
Çoğul gebeliklerde en korkulan problemler erken doğum ve bebeklerde rahim içinde gelişme geriliği olmasıdır İkiz gebeliklerin % 50'si prematürite sınırı olan 37 haftadan önce doğmaktadır, bu oran üçüzlerde %90'ın üzerindedir Gebeler açısından kansızlık, hipertansiyon, gebeliğe tabi diyabet riskleri artmıştır
GEBELİKTE PEŞINE DÜŞÜP TAKIP
Çoğul gebeliği olan gebeler, bilhassa gebeliğin ikinci yarısında daha sık olarak izlenmelidir 20 haftadan sonra 3 haftada bir, 2628 haftadan sonradan ise 12 hafta ara ile yoklama yapılmalıdır Çoğul gebeliği olan gebeler, her fetus başına ek olarak günde 200300 kCal almalıdır İkiz gebelikte jurnal 2700 kCal diyet önerilir Keza çoğul gebeliği olan gebeler mutlaka uyumlu demir ve folik asit kullanmalıdır
Prematüritenin Önlenmesi ile İlgili Eğitim: Çoğul gebeliği olan gebeler erken doğumun semptom ve işaretlerini öğrenmelidir Gebeler kendi kendilerine kasılma takibi yapabilmeli, eğer istirahat ile geçmeyen sancı ve kasılma olursa doktorlarına veya hastaneye başvurmalıdırlar Herhangi bir kanama ya da su gelmesi durumunda doktora haber verilmelidir
Fiziksel Aktivite: Yatak istirahatinin erken doğumu önlemedeki etkinliği kanıtlanmamıştır Ancak bilhassa 28 haftadan sonra hareket kısıtlaması yardımsever olabilir Üçüz veya daha pozitif fetusun yer aldığı gebeliklerde fazla fizik aktiviteden ve stresli çevre şartlarından uzak durma önerilir Uzun süre yatak istirahati ve tembel kalmanın da damarlarda pıhtılaşmaya akıntı, kemik kaybı gibi riskleri vardır
Gebeliğin ikinci yarısından itibaren tetkik sırasında rahim ağzının da ultrasonografi olarak değerlendirilmesi erken doğum riski açısından yardımcı olabilir Rahim ağzı uzunluğunun 35 cm altında olması erken doğum riskinin arttığını gösterir
Çoğul gebelikte preeklampsi ve hipertansiyon riski artmıştır böylece kan basıncı takiplerinin ve tuzsuz diyetin önemi vurgulanmalıdır
PRETERM DOĞUM
İkiz gebeliği olanların %50'si 37 haftadan önce doğum yapmaktadır Doğumdaki gebelik haftası ne değin küçük olursa fetuslar pek büyük risk altındadır böylece erken doğum belirtileri olan gebeler hastaneye yatırılmalı, icabında doğumu durdurucu tedavi başlanmalıdır
GEBELİK REDÜKSİYONU
Erken doğum riskini eksilmek için, özellikle dört veya daha fazla fetusun bulunduğu gebeliklerde, 1011 haftada fetuslardan bir veya birkaçı öldürülerek, kalanların erken doğum riski azaltılmaya ve hayat şansları arttırılmaya çalışılmaktadır Bu işleme bağlı düşük riski de %10 civarındadır böylece bu işlemin deneyimli kişilerce yapılması önerilir *