TBMM'NİN YENİLENMESİ
Saltanatın kaldırılmasından sonradan TBMM'de yer alan eski harmoni yanlıları saltanatın kaldırılması kararına büyük tepki göstermiş*lerdi Kurtuluş Savaşının kazanılmasın*dan sonra devle*tin rejiminin ne olacağı ve devlet baş*kanlığı gibi sorunlar yoğun biçimde tartışılmaya başlandı Ayrıca Meclis Hükümeti Sistemi tıkanmıştı Bu sorunlar TBMM'nin yıp*randığını ortaya çıkardı Meclis sorunları çözmek için seçimlere kendisini yenileme kararını aldı ve 16 Nisan 1923'de son birleşiminde kendisini dağıttı
HALK MÜZIĞI FIRKASININ KURULMASI
(9 Ağustos 1923)
Saltanatın kaldırılmasına tutucular güçlü olarak aleyhinde çıkmışlardı Mustafa Kemal Paşa bu durumu dikkate ala*rak planladığı devrimleri gerçekleştirilebilmek için II TBMM'de zinde bir gruba gereklilik olduğunu anladı Mu*dafa–i Hukuk Grubu'nu esas alarak Millet Fırkasını kurdu (9 Ağustos 1923)
ANKARA'NIN BAŞKENT YAPILMASI
(13 Ekim 1923)
Kurtuluş Savaşı yıllarından itibaren Ankara gerçekten baş*şehir halkı idi Osmanlı Devletinin başkenti olan İstanbul I Dünya savaşı yıllarında basit bir şekilde işgale uğra*mıştı Keza toplumsal ve siyasal bakımdan TBMM'ne kuvvet katacak bir özelliğe sahip değildi Bu durumlar dikey*kate alındığında Ankara daha güvenilir bir yapıda idi İsmet İnönü'nün sunduğu bir kanun kabul edilerek, Ankara başkent yapıldı (13 Ekim 1923)
CUMHURİYET'İN İLANI (29 EKİM 1923)
Lozan Antlaşmasının imzalanmasından daha sonra Ba*kan*lar Kurulu Başkanı Rauf Bey istifa etmiş ve yerine Ali Fethi Bey getirilmişti Mustafa Kemal Paşa ile siyasi ko*nularda ayrı düşünen muhalefet, Bakanlar Kurulunun ça*lışmalarını engellediler Bunun üzerine Ali Fethi Bey ve Bakanlar istifasını vermek zorunda kaldı 1921 Anayasasına kadar Bakanlar Meclis göre bir bir oylanarak ço*ğun*lukla seçilmesi gerekiyordu Ancak ço*ğunluk sağla*nıp hükümet kurulamadı Bu olaylar Meclis Hükü*meti Sisteminin tıkandığını ortaya koydu Ayrıca re*jimin adı konusu da tartışılmakta idi Yaşanan bu sorun*ların çö*zümü için Cumhuriyet ilân edildi (29 Ekim 1923) Böy*lece rejimin adı kondu, meclis hükümeti sistemi ye*rine kabine sistemine geçildi ve devlet başkanlığı sorunu çö*züldü
HALİFELİĞİN KALDIRILMASI (3 MART 1924)
Nedenleri
1 Cumhuriyetin aleyhinde olan gericilerin halifenin çevresinde örgütlenmeleri
2 İstanbul'daki bir kısım basının halifeye siyasi yetki*ler verilmesini savunması
3 Halife Abdülmecid'in siyasi şiddet kazanmayı amaçlaması
4İngiltere'nin güdümünde olan Hindistan'daki müslü*man liderlerin, hilafetin Cumhuriyetin ilânından sonraki durumuna hukuki açıklık kazandırılmasını isteme*leri Bu konuda Başbakan İsmet İnönü'ye gönderilen mektubun bazı gazetelerde yayınlanması Mustafa Ke*mülk Paşa önderliğindeki Cumhuriyetçilerin meydana gelen bu gelişmeleri devletin iç işlerine müdahale say*ma*ları
5 Halife Abdülmecid'in muhalefetteki bir takım halk müziği*ve*killer ve tanıdık olmayan devlet temsilcileri ile siyasi görüşmeler yapması
3 Mart 1924 tarihinde TBMM'de hilafetin kaldırıldı Ayrıca Osmanlı Hanedanı'nın yurt dışına çıkarılması ka*rarlaştırıldı
Önemi: Cumhuriyetin en büyük siyasal rakibi tasfiye edilmiş oldu Laik düzene geçişte koskocoman bir adım atıldı
3 Mart 1924 günü aşağıdaki incelemeler gerçekleş*ti*rildi
1 Erkân–ı Harbiye Vekaleti kaldırıldı Yerine Ge*nelkurmay başkanlığı oluşturuldu Gaye, ordunun si*ya*set yapmasını engellemektir
2 Şer'iye ve Evkâf Vekaleti kaldırıldı Bunun ye*rine Başbakanlığa emrindeki Diyanet İşleri Başkanlığı ku*ruldu Böylece dini kurum hükümetin denetimine alına*rak, dini inanışların siyasete karıştırılmaması amaçlandı
3 Tevhid–i Tedrisat Kanunu çıkarıldı Niyet eği*tim ve öğretimin ulusal birliğe ve laikliğe dayalı biçimde ya*pılmasıdır *
Saltanatın kaldırılmasından sonradan TBMM'de yer alan eski harmoni yanlıları saltanatın kaldırılması kararına büyük tepki göstermiş*lerdi Kurtuluş Savaşının kazanılmasın*dan sonra devle*tin rejiminin ne olacağı ve devlet baş*kanlığı gibi sorunlar yoğun biçimde tartışılmaya başlandı Ayrıca Meclis Hükümeti Sistemi tıkanmıştı Bu sorunlar TBMM'nin yıp*randığını ortaya çıkardı Meclis sorunları çözmek için seçimlere kendisini yenileme kararını aldı ve 16 Nisan 1923'de son birleşiminde kendisini dağıttı
HALK MÜZIĞI FIRKASININ KURULMASI
(9 Ağustos 1923)
Saltanatın kaldırılmasına tutucular güçlü olarak aleyhinde çıkmışlardı Mustafa Kemal Paşa bu durumu dikkate ala*rak planladığı devrimleri gerçekleştirilebilmek için II TBMM'de zinde bir gruba gereklilik olduğunu anladı Mu*dafa–i Hukuk Grubu'nu esas alarak Millet Fırkasını kurdu (9 Ağustos 1923)
ANKARA'NIN BAŞKENT YAPILMASI
(13 Ekim 1923)
Kurtuluş Savaşı yıllarından itibaren Ankara gerçekten baş*şehir halkı idi Osmanlı Devletinin başkenti olan İstanbul I Dünya savaşı yıllarında basit bir şekilde işgale uğra*mıştı Keza toplumsal ve siyasal bakımdan TBMM'ne kuvvet katacak bir özelliğe sahip değildi Bu durumlar dikey*kate alındığında Ankara daha güvenilir bir yapıda idi İsmet İnönü'nün sunduğu bir kanun kabul edilerek, Ankara başkent yapıldı (13 Ekim 1923)
CUMHURİYET'İN İLANI (29 EKİM 1923)
Lozan Antlaşmasının imzalanmasından daha sonra Ba*kan*lar Kurulu Başkanı Rauf Bey istifa etmiş ve yerine Ali Fethi Bey getirilmişti Mustafa Kemal Paşa ile siyasi ko*nularda ayrı düşünen muhalefet, Bakanlar Kurulunun ça*lışmalarını engellediler Bunun üzerine Ali Fethi Bey ve Bakanlar istifasını vermek zorunda kaldı 1921 Anayasasına kadar Bakanlar Meclis göre bir bir oylanarak ço*ğun*lukla seçilmesi gerekiyordu Ancak ço*ğunluk sağla*nıp hükümet kurulamadı Bu olaylar Meclis Hükü*meti Sisteminin tıkandığını ortaya koydu Ayrıca re*jimin adı konusu da tartışılmakta idi Yaşanan bu sorun*ların çö*zümü için Cumhuriyet ilân edildi (29 Ekim 1923) Böy*lece rejimin adı kondu, meclis hükümeti sistemi ye*rine kabine sistemine geçildi ve devlet başkanlığı sorunu çö*züldü
HALİFELİĞİN KALDIRILMASI (3 MART 1924)
Nedenleri
1 Cumhuriyetin aleyhinde olan gericilerin halifenin çevresinde örgütlenmeleri
2 İstanbul'daki bir kısım basının halifeye siyasi yetki*ler verilmesini savunması
3 Halife Abdülmecid'in siyasi şiddet kazanmayı amaçlaması
4İngiltere'nin güdümünde olan Hindistan'daki müslü*man liderlerin, hilafetin Cumhuriyetin ilânından sonraki durumuna hukuki açıklık kazandırılmasını isteme*leri Bu konuda Başbakan İsmet İnönü'ye gönderilen mektubun bazı gazetelerde yayınlanması Mustafa Ke*mülk Paşa önderliğindeki Cumhuriyetçilerin meydana gelen bu gelişmeleri devletin iç işlerine müdahale say*ma*ları
5 Halife Abdülmecid'in muhalefetteki bir takım halk müziği*ve*killer ve tanıdık olmayan devlet temsilcileri ile siyasi görüşmeler yapması
3 Mart 1924 tarihinde TBMM'de hilafetin kaldırıldı Ayrıca Osmanlı Hanedanı'nın yurt dışına çıkarılması ka*rarlaştırıldı
Önemi: Cumhuriyetin en büyük siyasal rakibi tasfiye edilmiş oldu Laik düzene geçişte koskocoman bir adım atıldı
3 Mart 1924 günü aşağıdaki incelemeler gerçekleş*ti*rildi
1 Erkân–ı Harbiye Vekaleti kaldırıldı Yerine Ge*nelkurmay başkanlığı oluşturuldu Gaye, ordunun si*ya*set yapmasını engellemektir
2 Şer'iye ve Evkâf Vekaleti kaldırıldı Bunun ye*rine Başbakanlığa emrindeki Diyanet İşleri Başkanlığı ku*ruldu Böylece dini kurum hükümetin denetimine alına*rak, dini inanışların siyasete karıştırılmaması amaçlandı
3 Tevhid–i Tedrisat Kanunu çıkarıldı Niyet eği*tim ve öğretimin ulusal birliğe ve laikliğe dayalı biçimde ya*pılmasıdır *