Ayşegül AYDOĞAN ATAKAN
Bilhassa son birkaç yıldır gündeme gelen istismar olayları, azıcık da ihmalkârlık edilen bu*konunun tartışılmasını*gerekli kılıyor Gerek cinsel, lüzum bedensel, gerekse şehvetli istismarın nasıl önlenebileceği konusunda araştırmalar yapan uzmanlarla sorunun boyutlarını ve neler yapılması gerektiğini konuştuk Gazi Üniversitesi Çocuk Koruma merkezi Müdürü Prof Dr Ufuk Beyazova,* istismarın tanımından görülme sıklığına genel bir değerlendirme yaptı
Çocuk istismarı nedir?
Çocuk istismarı çocuğa kendisi için iyi olmayan, yapılmaması gereken bir şeyin yapılması, incitilmesidir Bedensel olarak incinebilir Vurma, sarsma, kulak çekme, ışıklandırma onun bedenini incitebilir Bu gibi davranışlarla yaralanabilir, sakat kalabilir hatta ölebilir Ailesi tarafından ya da ara sıra akranları kadar ufak görülme, dışlanma, tehdit edilme, yaşına uymayacak sorumluluklar verilme gibi yollarla örselenebilir
Türkiye ’de yılda kaç çocuğun bu sorunu yaşadığı tahmin ediliyor?
Ülkemizde çocuk istismarı olgularının bildirildiği, sayısal verilerin toplandığı bir kurum değil 16 bin çocuk üzerinde yapılan bir çalışmada yüzde 34 ’ünün dayak yediğini gözlemlendi Cinayet dosyaları üstünde yapılan bir çalışmada dosyaların yüzde 15 ’inin çocuklara karşısında işlenen suçlara ilişkin olduğu, bunların da yüzde 68 ’inin cinsel suçlar olduğu görüldü Fakat eldeki veriler, buzdağının yalnızca görünen yüzü*
Türkiye ’de ve dünyada ne nesil istismarlar görülüyor?
İstismar türlerinin en sık görüleni duygusal olanı Fakat kayda geçmez, hatta ara sıra çocuğu eğitmek, disiplin karşılamak için zorunlu olduğu bile sanılabilir Ara Sıra de çocuğa bakmakla, eğitmekle görevli büyüklerin yetersizliklerinden nedeniyle* kolayca itip kakılabilecek hedefler olurlar Ailenin “Yeniden böyle yaparsan seni bırakır giderim, görürsün o zaman demeleri hissi istismara girer Erişkinlerle yapılan bazı çalışmalar az daha üç kişiden birinin çocukluğunda ya da gençliğinde dayak yediğini gösteriyor Öğretmenlerin böylece birçok dayağı bir disiplin yöntemi olarak kabul ediyor Toplum kadar kabul görebilen bir tavır olunca da özellikle okulda ve evde gerçekleşen dayaklar kimsenin gözüne batmıyor, hiçbir yere bildirilmiyor Polis kayıtlarına geçen dayak ve yaralama olguları fakat ölesiye dövülme, yaşamsal tehlike gibi durumlara ilişkin oluyor Sık görülen bu istismar türü evde, okulda, çocuk çalıştıran işyerlerinde sürüp gidiyor
Cinsel istismar nedir?
Cinsel istismar, çocuğun yaşına uygunsuz cinsel içerikli söz, gösterme ve davranışlara uğratılmasıdır Çocuğun bir yetişkin, veya yaşça kendinden büyük biri kadar cinsel doyum olmak nedeniyle kullanılmasıdır Anal ya da vajinal ilişki, oralgenital bağlantı, cinsel organların ellenmesi, çocuğu pornografide ya da fuhuşta göstermek, pornografi izletmek, teşhircilik gibi davranışlar cinsel istismardır
Toplumdaki boyutları biliniyor mu?
Özellikle istismarcı aile içinden biriyse durum çoğu vakit gizleniyor Bu cins istismarın boyutlarını anlayabilmek için erişkinlerle görüşülerek yapılan incelemeler var 1994 ’te bin 500 lise öğrencisiyle yapılan çalışmada yüzde dokuzunun* cinsel istismara uğradığı saptandı Bu oran, üniversite öğrencileriyle görüşmede yüzde 18, başka bir çalışmadaysa yüzde 37 ’ye çıktı Bunların çoğu rahat kalmış hiçbir kuruma bildirilmemiş istismarlar Hem bir toplumda fakirlik ve eğitimsizlik arttıkça çocuk istismarı da artıyor*
En çok hangi yaş gruplarına** yönelik görülüyor?
Hissi istismar, tüm çocukluk yaşlarına yayılır Somut istismar çocuğun kaçıp kurtulabildiği yaşlarda, erişkinin çocuk üzerindeki fiziki gücünün nispeten dengelendiği yaşlarda azalmaya başlar, cinsel istismarsa 512 yaş grubundaki kız çocuklarında sık görülüyor Kurbanlar başlıca kız çocuklardır ama çocuk koruma merkezinin kayıtlarına bakınca erkek çocukların da azımsanmayacak sayıda oldukları görülüyor
Yakınlarınca istismar edilen kurbanların oranı nedir?
Özellikle aile içi istismarlar sır kabul ediliyor Ailenin dağılması ya da dedikodu çıkması çocuğun başına gelen felaketin durdurulmasından daha manâlı sanılabiliyor Ara Sıra anneler çocuğu aile içindeki istismarcıdan uzaktan tutabileceklerini sanarak olayı gizleyebiliyor Lakin bu ayrıca istismara uğrayan çocuğun tedavisini engelliyor keza de istismarcı kendine yeni kurbanlar bularak istismara devam ediyor
iSTiSMARA UĞRAYAN, iSTiSMAR UYGULUYOR
Cezaevlerinde suç oluşturan, acımasızlık gibi ağır suçlardan hüküm giymiş şahısların kayda değer bir bölümünün çocukluklarında istismara uğramış olduklarını ve bir istismarcıya dönüştüklerini bildiren çoğu çalışma
var
Bilhassa son birkaç yıldır gündeme gelen istismar olayları, azıcık da ihmalkârlık edilen bu*konunun tartışılmasını*gerekli kılıyor Gerek cinsel, lüzum bedensel, gerekse şehvetli istismarın nasıl önlenebileceği konusunda araştırmalar yapan uzmanlarla sorunun boyutlarını ve neler yapılması gerektiğini konuştuk Gazi Üniversitesi Çocuk Koruma merkezi Müdürü Prof Dr Ufuk Beyazova,* istismarın tanımından görülme sıklığına genel bir değerlendirme yaptı
Çocuk istismarı nedir?
Çocuk istismarı çocuğa kendisi için iyi olmayan, yapılmaması gereken bir şeyin yapılması, incitilmesidir Bedensel olarak incinebilir Vurma, sarsma, kulak çekme, ışıklandırma onun bedenini incitebilir Bu gibi davranışlarla yaralanabilir, sakat kalabilir hatta ölebilir Ailesi tarafından ya da ara sıra akranları kadar ufak görülme, dışlanma, tehdit edilme, yaşına uymayacak sorumluluklar verilme gibi yollarla örselenebilir
Türkiye ’de yılda kaç çocuğun bu sorunu yaşadığı tahmin ediliyor?
Ülkemizde çocuk istismarı olgularının bildirildiği, sayısal verilerin toplandığı bir kurum değil 16 bin çocuk üzerinde yapılan bir çalışmada yüzde 34 ’ünün dayak yediğini gözlemlendi Cinayet dosyaları üstünde yapılan bir çalışmada dosyaların yüzde 15 ’inin çocuklara karşısında işlenen suçlara ilişkin olduğu, bunların da yüzde 68 ’inin cinsel suçlar olduğu görüldü Fakat eldeki veriler, buzdağının yalnızca görünen yüzü*
Türkiye ’de ve dünyada ne nesil istismarlar görülüyor?
İstismar türlerinin en sık görüleni duygusal olanı Fakat kayda geçmez, hatta ara sıra çocuğu eğitmek, disiplin karşılamak için zorunlu olduğu bile sanılabilir Ara Sıra de çocuğa bakmakla, eğitmekle görevli büyüklerin yetersizliklerinden nedeniyle* kolayca itip kakılabilecek hedefler olurlar Ailenin “Yeniden böyle yaparsan seni bırakır giderim, görürsün o zaman demeleri hissi istismara girer Erişkinlerle yapılan bazı çalışmalar az daha üç kişiden birinin çocukluğunda ya da gençliğinde dayak yediğini gösteriyor Öğretmenlerin böylece birçok dayağı bir disiplin yöntemi olarak kabul ediyor Toplum kadar kabul görebilen bir tavır olunca da özellikle okulda ve evde gerçekleşen dayaklar kimsenin gözüne batmıyor, hiçbir yere bildirilmiyor Polis kayıtlarına geçen dayak ve yaralama olguları fakat ölesiye dövülme, yaşamsal tehlike gibi durumlara ilişkin oluyor Sık görülen bu istismar türü evde, okulda, çocuk çalıştıran işyerlerinde sürüp gidiyor
Cinsel istismar nedir?
Cinsel istismar, çocuğun yaşına uygunsuz cinsel içerikli söz, gösterme ve davranışlara uğratılmasıdır Çocuğun bir yetişkin, veya yaşça kendinden büyük biri kadar cinsel doyum olmak nedeniyle kullanılmasıdır Anal ya da vajinal ilişki, oralgenital bağlantı, cinsel organların ellenmesi, çocuğu pornografide ya da fuhuşta göstermek, pornografi izletmek, teşhircilik gibi davranışlar cinsel istismardır
Toplumdaki boyutları biliniyor mu?
Özellikle istismarcı aile içinden biriyse durum çoğu vakit gizleniyor Bu cins istismarın boyutlarını anlayabilmek için erişkinlerle görüşülerek yapılan incelemeler var 1994 ’te bin 500 lise öğrencisiyle yapılan çalışmada yüzde dokuzunun* cinsel istismara uğradığı saptandı Bu oran, üniversite öğrencileriyle görüşmede yüzde 18, başka bir çalışmadaysa yüzde 37 ’ye çıktı Bunların çoğu rahat kalmış hiçbir kuruma bildirilmemiş istismarlar Hem bir toplumda fakirlik ve eğitimsizlik arttıkça çocuk istismarı da artıyor*
En çok hangi yaş gruplarına** yönelik görülüyor?
Hissi istismar, tüm çocukluk yaşlarına yayılır Somut istismar çocuğun kaçıp kurtulabildiği yaşlarda, erişkinin çocuk üzerindeki fiziki gücünün nispeten dengelendiği yaşlarda azalmaya başlar, cinsel istismarsa 512 yaş grubundaki kız çocuklarında sık görülüyor Kurbanlar başlıca kız çocuklardır ama çocuk koruma merkezinin kayıtlarına bakınca erkek çocukların da azımsanmayacak sayıda oldukları görülüyor
Yakınlarınca istismar edilen kurbanların oranı nedir?
Özellikle aile içi istismarlar sır kabul ediliyor Ailenin dağılması ya da dedikodu çıkması çocuğun başına gelen felaketin durdurulmasından daha manâlı sanılabiliyor Ara Sıra anneler çocuğu aile içindeki istismarcıdan uzaktan tutabileceklerini sanarak olayı gizleyebiliyor Lakin bu ayrıca istismara uğrayan çocuğun tedavisini engelliyor keza de istismarcı kendine yeni kurbanlar bularak istismara devam ediyor
iSTiSMARA UĞRAYAN, iSTiSMAR UYGULUYOR
Cezaevlerinde suç oluşturan, acımasızlık gibi ağır suçlardan hüküm giymiş şahısların kayda değer bir bölümünün çocukluklarında istismara uğramış olduklarını ve bir istismarcıya dönüştüklerini bildiren çoğu çalışma
var