Denetleyici ve duzenleyici sistemin hastalıkları ve tedavi yolları nelerdir
Sinir sisteminin hastalıkları
Son derece ceşitli sebeplerden ortaya cıkabilir Doğuştan olanlar, travmalardan, iltihaplardan, zehirlenmelerden olanlar bunlardan sadece birkacıdır Fonksiyonel hastalıklar ise herhangi bir bozukluk olmaksızın ortaya cıkan durumlardır ki, vucudun herhangi bir bolumunu tutabilirler Aşağıda sinir sistemiyle ilgili hastalıkların en onemli sebepleri ve bunların ornekleri verilmiştir
1 İnfeksiyonlar: Menenjit, beyin absesi, ensefalit gibi
2 Damar hastalıkları: Tıkanmaya bağlı felcler, beyin kanamaları
3 Tumorler: Olduğu bolgeye gore gorev aksaklığı, felcler, hafıza ve idrak kusurları
4 Travma: Beyin kanamaları, sinir kopmaları, zedelenmeler
5 Gelişme bozuklukları: Mongolizm turu geri zekalılık, omurilik gelişme bozukluğu (spina bifida)
6 Metabolik hastalıklar: Hormon bozuklukları, kan hastalıkları, karaciğer hastalıkları, metal metabolizması bozuklukları da, sinir sisteminde bozukluklara sebep olabilmektedir
7 Myelin kılıfı (sinirleri saran kılıf) hastalıkları: Multipl skleroz bunlara en onemli ornektir
8 Paroksismal (arada bir gelen bozukluklar): Migren, histamin baş ağrısı, epilepsi (sara), meniere hastalığı (tekrarlayıcı başdonmeleri) bunlardandır
9 Zehirlere bağlı hastalıklar: Bakteri zehirlerine bağlı (tetanoz), metal zehirlerine bağlı (arsenik), organik bileşiklere bağlı ziherlenmeler (alkol, karbonmonoksit)
ENDOKRİN SİSTEM HASTALIKLARI
Hipofiz adenomu, yerleşim yeri itibariyle, baş ağrısı, kafa ici basınc artışı ve gorme bozuklukları (bitemporal hemianopsi) ile kendisini gosterebilir Eğer adenom buyume hormonu sekrete ediyor ise (akromegali) hastada proksimal zaaf ile seyreden miyopati, tuzak noropatileri (en sık karpal tunel sendromu) ve subklinik bir polinoropati olabilir
Cushing hastalarında ise mental durum değişiklikleri (depresyon, ofori, anksiyete, ajitasyon ve hatta psikoz), alt ekstremite proksimal kaslarında hakim zaaf ve atrofi gelişebilir
Hipopituitarizm vakalarında ise, apati ve bilişsel işlevlerde azalma dikkat cekicidir
Hipertiroidizm; anksiyete, huzursuzluk, iritabilite, emosyonel labilite, konsantrasyon gucluğu, baş ağrısı ve uykusuzluğa yol acabilir Hiperrefleksi ve fizyolojik tremorda belirginleşme izlenebilir Hipertiroidzm kendisi nobete yol acabileceği gibi epileptik hastalarda nobeti tetikleyebilir Tirotoksik kriz halinde ise eşlik eden sistemik bulguların yanı sıra, komaya dek varabilen konfuzyon, ajitasyon gorulebilir Distiroid orbitopati olarak tanımlanan oftalmik Graves hastalığında ekzoftalmi, oftalmopleji, konjonktival odem izlenir Hipertiroidizm ayrıca, bir takım noromuskuler hastalıklarla da birlikte olablir En sık gorulen tablo proksimal miyopatidir Serum CK duzeylerinin genellikle normal olduğu bu vakalarda miyopatinin derecesi tiroid hastalığının ağırlığı ile paralellik gostermeyebilir Altta yatan tiroid hastalığının tedavisi ile zaaf duzelir İmmun kokenli iki hastalık olan miyasthenia gravis ve hipertiroidizm birlikte gorulebilir Hipertiroidizm ile birlikte olan diğer bir tablo tirotoksik periyodik paralizidir Karbonhidrat iceriği yuksek gıda alımını takiben gelişen zaaf atakları potasyum suplementasyonu ile duzelir
Hipotiroidizm ise sıklıkla apati, konsantrasyon gucluğu ile birliktedir Bazen konfusyon, deliryum ve hatta psikoz tabloya eşlik edebilir Hipotiroidizm ile birlikte nobet, ataksi, işitme kaybı ve kranyal noropatiler gorulebilir Periferik komplikasyonlar arasında da proksimal miyopati ve karpal tunel sendromu sayılabilir
Hashimoto tiroiditinin miystheni gravis ile birlikteliği bilinmektedir İlaveten, konfuzyon, uyanıklık kusuru ve nobet ile karakterize tekrarlayan bir ensefalopati gorulebilir
Hiperparatiroidizm, hiperkalsemi ile ceşitli norolojik manifestasyonlara yol acar Hafif şiddette bir miyopati tabloya eşlik edebilir
Hipoparatiroidizm de hipokalsemi uzerinden etkilerini gosterir Ayrıca, basal ganglia'da asemptomatik kalsifikasyonlara ve benign intrakranyal hipertansiyona yol acabilir
Diabetes mellitus, hem periferik hem de sentral sinir sistemi uzerinde olumsuz etkisi olan ve sık gorulen bir hastalıktır Periferik sinir sisteminde sıklıkla aksonal dejenerasyon ve demiyelinizasyon ile seyreden saf duysal, yada duysalmotor polinoropati sendromu ile kendisini gosterir Otonom sinir liflerinin etkilenmesi ile birlikte kardiovaskuler, gastrointestinal sisteme ait bulgular belirir, daha da tehlikelisi hipoglisemi cevabı maskelenir Diabetin seyri srasında daha nadiren, asimetrik, ağrılı zaaf ile karakterize, kilo kaybının da eşlik ettiği diabetik poliradikulopati (diabetik amiyotrofi); diabetik torakoabdominal poliradikulopati ve diabetik mononoropati multipleks gorulebilir Diabet, aynı zamanda tuzak noropatilerinin ortaya cıkışını kolaylaştırıcı bir hastalıktır (karpal tunel sendromu gibi) Diabet kranyal noropatilere de yol acabilir Sıklıkla III, IV ve VI sinirleri tutar Okulomotor sinir tutulumu diabete bağlı geliştiğinde kompresif lezyonlardan farklı olarak pupilla ışık refleksi korunur
Diabetin merkezi sinir sistemindeki etkilerine gelirsek; diabetik populasyonda inme sıklığı daha yuksektir Bu bulgu, diabetin aterosklerozu hızlandırıcı etkisi ile acıklanabilir Diabetik ketoasidoz klinik olarak komaya dek değişebilen uyanıklık kusuru ile karakterizedir Daha once diabetik olduğu bilinmeyen hastalarda ilk prezantasyon bazen diabetik ketoasidoz koması ile olmakta ve bu da mortalite ve morbiditeyi arttırmaktadır Diabetik ketoasidoz koması sırasında hastanın altta yatan başka bir norolojik rahatsızlığı olmadıkca fokal yada lateralizan norolojik bulgu saptanmaz İleri yaşta olan diabetik hastalarda ise, daha subakut bir seyirle yerleşen nonketotik hiperozmalar koma gorulebilir Bu vakalarda temel bulgu uykuya eğilim ve bilişsel işlevlerde bozulmadır Ancak tabloya nobet ve fokal norolojik defisitler de eşlik edebilir
Hipoglisemi başlangıcta anksiyete, iritabilite; ilerleyen donemde de konfuzyon, stupor ve koma ile karakterize bir akut ensefalopatiye yol acar Bazen inmeyi taklit eder nitelikte fokal norolojik defisit ve nobet gorulebilir Glukoz perfusyonu ile bulguların duzelmesi tipiktir
Sinir sisteminin hastalıkları
Son derece ceşitli sebeplerden ortaya cıkabilir Doğuştan olanlar, travmalardan, iltihaplardan, zehirlenmelerden olanlar bunlardan sadece birkacıdır Fonksiyonel hastalıklar ise herhangi bir bozukluk olmaksızın ortaya cıkan durumlardır ki, vucudun herhangi bir bolumunu tutabilirler Aşağıda sinir sistemiyle ilgili hastalıkların en onemli sebepleri ve bunların ornekleri verilmiştir
1 İnfeksiyonlar: Menenjit, beyin absesi, ensefalit gibi
2 Damar hastalıkları: Tıkanmaya bağlı felcler, beyin kanamaları
3 Tumorler: Olduğu bolgeye gore gorev aksaklığı, felcler, hafıza ve idrak kusurları
4 Travma: Beyin kanamaları, sinir kopmaları, zedelenmeler
5 Gelişme bozuklukları: Mongolizm turu geri zekalılık, omurilik gelişme bozukluğu (spina bifida)
6 Metabolik hastalıklar: Hormon bozuklukları, kan hastalıkları, karaciğer hastalıkları, metal metabolizması bozuklukları da, sinir sisteminde bozukluklara sebep olabilmektedir
7 Myelin kılıfı (sinirleri saran kılıf) hastalıkları: Multipl skleroz bunlara en onemli ornektir
8 Paroksismal (arada bir gelen bozukluklar): Migren, histamin baş ağrısı, epilepsi (sara), meniere hastalığı (tekrarlayıcı başdonmeleri) bunlardandır
9 Zehirlere bağlı hastalıklar: Bakteri zehirlerine bağlı (tetanoz), metal zehirlerine bağlı (arsenik), organik bileşiklere bağlı ziherlenmeler (alkol, karbonmonoksit)
ENDOKRİN SİSTEM HASTALIKLARI
Hipofiz adenomu, yerleşim yeri itibariyle, baş ağrısı, kafa ici basınc artışı ve gorme bozuklukları (bitemporal hemianopsi) ile kendisini gosterebilir Eğer adenom buyume hormonu sekrete ediyor ise (akromegali) hastada proksimal zaaf ile seyreden miyopati, tuzak noropatileri (en sık karpal tunel sendromu) ve subklinik bir polinoropati olabilir
Cushing hastalarında ise mental durum değişiklikleri (depresyon, ofori, anksiyete, ajitasyon ve hatta psikoz), alt ekstremite proksimal kaslarında hakim zaaf ve atrofi gelişebilir
Hipopituitarizm vakalarında ise, apati ve bilişsel işlevlerde azalma dikkat cekicidir
Hipertiroidizm; anksiyete, huzursuzluk, iritabilite, emosyonel labilite, konsantrasyon gucluğu, baş ağrısı ve uykusuzluğa yol acabilir Hiperrefleksi ve fizyolojik tremorda belirginleşme izlenebilir Hipertiroidzm kendisi nobete yol acabileceği gibi epileptik hastalarda nobeti tetikleyebilir Tirotoksik kriz halinde ise eşlik eden sistemik bulguların yanı sıra, komaya dek varabilen konfuzyon, ajitasyon gorulebilir Distiroid orbitopati olarak tanımlanan oftalmik Graves hastalığında ekzoftalmi, oftalmopleji, konjonktival odem izlenir Hipertiroidizm ayrıca, bir takım noromuskuler hastalıklarla da birlikte olablir En sık gorulen tablo proksimal miyopatidir Serum CK duzeylerinin genellikle normal olduğu bu vakalarda miyopatinin derecesi tiroid hastalığının ağırlığı ile paralellik gostermeyebilir Altta yatan tiroid hastalığının tedavisi ile zaaf duzelir İmmun kokenli iki hastalık olan miyasthenia gravis ve hipertiroidizm birlikte gorulebilir Hipertiroidizm ile birlikte olan diğer bir tablo tirotoksik periyodik paralizidir Karbonhidrat iceriği yuksek gıda alımını takiben gelişen zaaf atakları potasyum suplementasyonu ile duzelir
Hipotiroidizm ise sıklıkla apati, konsantrasyon gucluğu ile birliktedir Bazen konfusyon, deliryum ve hatta psikoz tabloya eşlik edebilir Hipotiroidizm ile birlikte nobet, ataksi, işitme kaybı ve kranyal noropatiler gorulebilir Periferik komplikasyonlar arasında da proksimal miyopati ve karpal tunel sendromu sayılabilir
Hashimoto tiroiditinin miystheni gravis ile birlikteliği bilinmektedir İlaveten, konfuzyon, uyanıklık kusuru ve nobet ile karakterize tekrarlayan bir ensefalopati gorulebilir
Hiperparatiroidizm, hiperkalsemi ile ceşitli norolojik manifestasyonlara yol acar Hafif şiddette bir miyopati tabloya eşlik edebilir
Hipoparatiroidizm de hipokalsemi uzerinden etkilerini gosterir Ayrıca, basal ganglia'da asemptomatik kalsifikasyonlara ve benign intrakranyal hipertansiyona yol acabilir
Diabetes mellitus, hem periferik hem de sentral sinir sistemi uzerinde olumsuz etkisi olan ve sık gorulen bir hastalıktır Periferik sinir sisteminde sıklıkla aksonal dejenerasyon ve demiyelinizasyon ile seyreden saf duysal, yada duysalmotor polinoropati sendromu ile kendisini gosterir Otonom sinir liflerinin etkilenmesi ile birlikte kardiovaskuler, gastrointestinal sisteme ait bulgular belirir, daha da tehlikelisi hipoglisemi cevabı maskelenir Diabetin seyri srasında daha nadiren, asimetrik, ağrılı zaaf ile karakterize, kilo kaybının da eşlik ettiği diabetik poliradikulopati (diabetik amiyotrofi); diabetik torakoabdominal poliradikulopati ve diabetik mononoropati multipleks gorulebilir Diabet, aynı zamanda tuzak noropatilerinin ortaya cıkışını kolaylaştırıcı bir hastalıktır (karpal tunel sendromu gibi) Diabet kranyal noropatilere de yol acabilir Sıklıkla III, IV ve VI sinirleri tutar Okulomotor sinir tutulumu diabete bağlı geliştiğinde kompresif lezyonlardan farklı olarak pupilla ışık refleksi korunur
Diabetin merkezi sinir sistemindeki etkilerine gelirsek; diabetik populasyonda inme sıklığı daha yuksektir Bu bulgu, diabetin aterosklerozu hızlandırıcı etkisi ile acıklanabilir Diabetik ketoasidoz klinik olarak komaya dek değişebilen uyanıklık kusuru ile karakterizedir Daha once diabetik olduğu bilinmeyen hastalarda ilk prezantasyon bazen diabetik ketoasidoz koması ile olmakta ve bu da mortalite ve morbiditeyi arttırmaktadır Diabetik ketoasidoz koması sırasında hastanın altta yatan başka bir norolojik rahatsızlığı olmadıkca fokal yada lateralizan norolojik bulgu saptanmaz İleri yaşta olan diabetik hastalarda ise, daha subakut bir seyirle yerleşen nonketotik hiperozmalar koma gorulebilir Bu vakalarda temel bulgu uykuya eğilim ve bilişsel işlevlerde bozulmadır Ancak tabloya nobet ve fokal norolojik defisitler de eşlik edebilir
Hipoglisemi başlangıcta anksiyete, iritabilite; ilerleyen donemde de konfuzyon, stupor ve koma ile karakterize bir akut ensefalopatiye yol acar Bazen inmeyi taklit eder nitelikte fokal norolojik defisit ve nobet gorulebilir Glukoz perfusyonu ile bulguların duzelmesi tipiktir