habercibotu
Yeni Üye
Bir sarsıntı kelam konusu olduğu vakit 'depremin büyüklüğü' yahut 'depremin şiddeti' sözlerini kullanırız. Örneğin 'Kahramanmaraş'ta 7.7 büyüklüğünde/şiddetinde bir sarsıntı meydana geldi.' cümlesinde olduğu üzere. Lakin sarsıntı büyüklüğü ve sarsıntı şiddeti birebir kavramlar değildir. Zelzelenin şiddeti ve zelzelenin büyüklüğü tıpkı manaya gelecek formda kullanılmamalıdır. Pekala sarsıntının büyüklüğü ve şiddeti nedir, ortasındaki fark nedir? Bir sarsıntının tesirini anlatmak için hangi kavram kulkanılmalıdır?
İşte ayrıntılar...
'Depremin büyüklüğü' ve 'depremin şiddeti' birçoğumuz tarafından tıpkı manaya gelecek halde kullanılıyor.
Meydana gelen bir sarsıntının büyüklüğünü anlatmak için bazen zelzelenin büyüklüğü bazen de zelzelenin şiddeti sözlerini kullanıyoruz. Örneğin;
Kahramanmaraş'ta 7.7 büyüklüğünde bir zelzele meydana geldi.
Kahramanmaraş'ta 7.7 şiddetinde bir zelzele meydana geldi.
Depremin büyüklüğü nedir?
Bir zelzelenin büyüklüğü o zelzele sırasında açığa çıkan enerjiyi tabir eder. İngilizce'de 'magnitude' olarak tanımlanan bu terim, birinci olarak Amerikan Profesör C.Richter tarafından kullanılmıştır. 1930'lu yıllarda geliştirilen bir yolla sarsıntıların ortaya çıkardığı güç ölçülmüştür. Richter ölçeği de buradan gelmektedir.
Profesör Richter, sert bir yere yerleştirilmiş özel bir sismograf aracılığıyla ölçümü gerçekleştirmiştir. Bugüne kadar kaydedilen sarsıntılar istatistiksel olarak incelendiğinde en büyük zelzelenin 8.9 büyüklüğünde olduğu görülür.
Peki zelzele şiddeti ne demektir?
Depremin şiddeti ise rastgele bir büyüklükte meydana gelen zelzelenin yeryüzünde beşerler, etraf ve tabiat üzerinde meydana getirdiği tesirlerin derecelendirilmesidir. Yani sarsıntının şiddeti aslında yalnızca müşahede yoluyla öğrenilir. Zelzelenin şiddeti, sarsıntının büyüklüğüne, derinliğine, uzaklığına ve yapıların sarsıntıya karşı sağlam olup olmamasına nazaran değişkenlik gösterir.
Deprem şiddeti terimini kullandığımız vakit, zelzele büyüklüğü hakkında net bir bilgi sağlayamayız. Büyüklüğü çok olmayan bir sarsıntıda bile, binalar fazla hasar gördüğünde sarsıntının şiddeti çok olacaktır. Öte yandan, güçlü binaların olduğu bir bölgede, örneğin Japonya'da meydana gelen büyük zelzelelerin şiddeti daha azdır.
Depremin şiddeti nasıl hesaplanır?
Depremin şiddeti 'hafif, orta, şiddetli, yıkıcı ve afet' olarak sınıflandırılabilir. Zelzele şiddeti, zelzele şiddet cetveline nazaran kıymetlendirilir. Bu ölçek, uzun yıllar boyunca meydana gelen öteki sarsıntılar göz önüne alınarak hazırlanmıştır. Bir zelzele meydana geldiğinde birinci olarak o bölgedeki tesirler araştırılır. Daha sonra bu tesirler şiddet cetveline uygun olarak sınıflandırılır.
Mercalli Cetveli ve Medvedev-Sponheur-Karnik günümüzde kullanılan en önemli şiddet cetvelleridir. Bu cetvellerde şiddeti V ve daha küçük olarak ölçülen sarsıntılar ekseriyetle hasar meydana getirmezler. Şiddeti VI-XII ortasındaki sarsıntılar ise meydana getirdikleri hasar ve toprakta oluşturdukları heyelan üzere durumlarla birlikte değerlendirilirler.
Kısaca belirtmek gerekirse, sarsıntının gücünü söz etmek için 'deprem büyüklüğü' terimi kullanılmalıdır.