Sağlıklı deri bakımı en az deri marazlarının tedavisi kadar değerlidir; böylelikle önlenebilir deri değişikliklerinden korunmak mümkün olacaktır. Son vakitlerde topluluğun bu bahisteki hassaslığı nedeniyle, kozmetik pratiklerin sağladığı sıklaşma eforlarından farklı, derinin sağlıklı ve genç görünümünü sürdürmesi için eldeki bütün imkanların kullanıldığı görülmektedir.
Deri bakımı yaş, cinsiyet, vücut kesimi üzere faktörler yanında; zatî deri yapısı, ömür usulü ve eksojen faktörlerle bağlantılı olarak, karmaşık ve ihtimam isteyen bir süreçtir. Bu makalede derinin farklı özellikleri esas alınarak sağlıklı deri bakımı prensipleri sunulmaktadır.
Derinin sağlıklı görünmesi ve erken yaşlanma belirtilerinin önlenmesi maksadıyla uygulanan deri bakımının temel prensipleri;derinin ariliği, nemlendirilmesi ve güneşten korunmasıdır.Ayrıca, istenmeyen kılların yok edilmesi, kepek giderilmesi, terleme azaltılması, tıraş eserleri, maskeler üzere eserler de bulunmaktadır. Deri bakımı; cinsiyet ve yaş özellikleri yanında, yapısal özellikler(kuru deri, yağlı deri, karma deri, hassas deri gibi) ve vücudun farklı kesimlerine nazaran değişkenlik gösterir.
Deride yaşla oluşan değişiklikler
Başta ultraviyole (UV) olmak üzere çeşitli dış etkenler, yaşlanmada rol alan endojen sebepler kadar etkilidirler. UV bilhassa dermisi tesirler. Yaş ilerledikçe proteinlerin kalite ve ölçüsünde değişiklik, proteoglikan, hiyaluronik asit azalması üzere kimyasal faktörler de deri yaşlanmasında rolü oynar. Her iki cinste 50 yaş civarında dermal kalınlık azalır. Sair değişiklikler şöyle özetlenebilir:
Sıradan deri;herhangi bir görünür lezyonu yahut rahatsızlık hissi olmayan deri olarak tanımlanabilir. Keratinizasyon, deskuamasyon, su kaybı, sebum sekresyonu ve terleme üzere biyolojik süreçler armoni halinde işler.
Yağlı deri; pubertede, sebase bezlerin ağır olduğu vücudun üst kısımlarında ortaya çıkar. İki haldedir:
Edinsel kuru deri: A vitamini türevi üzere tedavi ajanları; ultraviyole ışınları; soğuk, sıcak, rüzgar, kuruluk üzere hava koşulları;deterjan, çözücü üzere kimyasallara maruziyet halindeki dış faktörlerin tesiriyle süreksiz ve bölgesel kuruluk oluşabilir.
Yapısal kuru deri: Fizyolojik kuru deri birkaç halde olabilir.
DERİ PAKLIĞI
DERİNİN NEMLENDİRİLMESİ
GÜNEŞTEN HIMAYE
TEMİZLEYİCİLER
Deriyi sağlıklı ve âlâ görünümlü tutmak için kir, sebum, ter, meyyit hücreler, uygulanmış makyaj ve gün içinde deriyi kaplayan vesair dış partiküllerin uzaklaştırılması deri temizliğinin maksatlarını oluşturur. Çağdaş toplulukta deri aklığı çevre bir gereksinimdir. Cleansing- temizlik sözcüğü cleaning-yıkamak sözcüğüne tercih edilmektedir. Zira deri ariliği daha hassas ve kozmetik bir süreçtir.
Farklı endikasyonlarda önerilecek çeşitli temizleme yolları bulunmaktadır. Burada içtimaî hedefli deri ariliği anlatılacaktır. Temizleyiciler hazırlanırken, yağ ve öbür bütün sebase kaynaklı lipitik sekresyonları ortadan kaldırmanın ülkü olduğu düşünülür lakin; serebrosit ve seramitler üzere deride haddinden fazla su kaybını önlemede anahtar role sahip yapısal lipitler korunmalıdır. Lipitler üzerinde istikrarlı bir tesir sağlamak için en kıymetli faktör, hakikat surfaktanı seçmektir. Berbat formüle edilmiş temizleyiciler yalnızca deriyi kurutmakla kalmaz, sonradan uygulanacak nemlendiricilerin duyarlandırma riskini de arttırırlar (örneğin vit A içeren nemlendiricilere reaksiyon). Güçlü anyonik surfaktanlar kremlerin penetrasyonunu ve hassasiyet riskini arttıracaktır.
Temizleyicilerde bulunan; deterjan, nemlendirici, köpükleyici, emülsifiye edici ve solubulizer fonksiyonları olan surfaktanlar (yüzey etkin maddeler) 4 çeşittir. Surfaktanların geniş bir pH aralığı vardır, bu nedenle derinin pH istikrarını etkilerler. Deri pH'sı ortalama 5.3'dür (4-6.5 arası) . Temizleyicilere sitrik asit, laktik asit, limon suyu eklenerek asit pH sağlanabilir. Ayrıyeten; su , nemlendiriciler(gliserin, lanolin, bitkisel yağlar), kollayıcı unsurlar, koku ve renk unsurları (bazı ürünlerde), stabilize ediciler, köpük arttırıcılar, katılaştırıcılar, antibakteriyel ajanlar, pH düzenleyici unsurlar de temizleyicilerin bileşiminde mahal almaktadır. Antibakteriyel olarak eklenen unsurlar apokrin terleme kaynaklı istenilmeyen vücut kokuları ve gayri tıbbi endikasyonlarda önerilirler. Şeffaf sabunlarda gliserin içeriği ziyadedir. Ekzotik doğal meyve ve bitki içerikli temizleyicilerin tıbbi bedeli tam olarak bilinmemektedir.
Birden fazla sabun ve deterjanlar alkali yapıdadırlar ve deri pH'sını arttırarak derinin fizyolojik hami asit mantosunu bozarlar. Sodyum tuzları ve yağ asiti bileşiği olan klasik sabun yahut tuvalet sabunu olarak bilinen temizleyiciler bu tiptendir. Laboratuar ölçümlerinde alkali bir sabunla yıkanan deri pH'sının 2 üniteden çokça arttığı ve bu tesirin 4 saat devam ettiği gösterilmiştir. Birtakım çalışmalarda ise alkali sabunla yıkadıktan sonra 30 dak ile 2 saat arasında deri pH'sının sıradana dönebildiği gösterilmiştir. Lakin kimi kişilerde bu kısa vadelik değişim bile deride irritasyona yol açabilir. Deri pH'sındaki artış başta stratum korneum olmak üzere deri yüzeyinde besbelli sertleşmeye sebep olmaktadır. Başkaca sık sık sabunla yıkamak, derinin alışılagelmiş florasını bozacağından, bakteri ve mantarların yerleşmesine sebep olabilir. Sindet(sentetik deterjan) ismi verilen sentetik sabunlar(sabunsuz sabun)'ın pH'sı 5.5 (çoğu non-iyonik) olduğundan, deri pH'sını değiştirmezler.Kolayca arındırılabilirler bu nedenle tercih edilmektedirler.Sindetlerden sair günlük deri aklığında önerilecek öbür eserler şöyle özetlenebilir:
KREMLER: Balmumu boraks tipi temizleyici kremler, mayileşen temizleyici kremler, emülsiyon formundaki temizleyici kremler bulunmaktadır. Yıkamak gerekmeksizin silinerek deriden uzaklaştırılabilirler. Deriden yalnızca silinerek temizlenmeleri irritasyona sebep olabileceği için suyla yıkamak tercih edilmelidir. Nemlendirici üzere algılanmamalıdırlar.
LOSYONLAR: Yağ alkolü içerirler, silinebilir yahut durulanabilirler. Krem ve losyonlar makyaj çıkarmada ve kuru derili kimselerde katı partikülleri uzaklaştırmak için çok iyidirler. Yağ çözücü emülsiyonlar olduklarından, bir yandan makyajı temizlerken öbür taraftan deri nemlendirici bir sinemayla örtülür . Sıradan ve yağlı deri için de geliştirilmiş biçimleri vardır. Krem ve losyonlar yıkamak kaidesiyle sebumu da temizlemektedirler.
LIKIT TEMİZLEYİCİLER:1950'li yıllarda çalışanlardaki egzemalar için geliştirilmiştir. 1970-80' lerden beri el, yüz aklığında tanınan olmuştur. Daha az irritan olduğu sav edilen noniyonik surfaktan içerirler, nemlendirici tesirli ve kolay durulanabilir olması vesair avantajlarıdır. Bütün vücut paklığı için de en uygun seçimdir, fakat pahalı olması tasarruflarını hadler.
ABRAZİV TEMİZLEYİCİLER: İçine ek edilen partiküllerle meyyit stratum korneum hücrelerini ziyade ovmaya gerek kalmadan kolaylıkla uzaklaştırarak deride uniform ve düzgün bir yüzey sağlar .Temizleme manasında öteki eserlere bir üstünlüğü yoktur. Haftada bir seferden ziyade kullanılmamalıdır.
TEMİZLEYİCİ YÜZ MASKELERİ: Deri bakımı için kaide değildir. Deriye ince bir tabaka halinde uygulandıktan sonra 15-30 dakika beklenir, çıkartılır. Sair temizleyicilere üstünlüğü yoktur.
Deri tipine nazaran kullanılacak olan temizleyiciler değişiklik gösterir. Bunları şöyle özetleyebiliriz:
KURU DERİDE AKLIK
Kuru deri için temizleyici kremler önerilmektedir. Bu eserler deri yüzeyine parmakla yayılır, bir peçete yardımıyla deri yüzeyinden silinirler. Gelgelelim yukarıda da belirtildiği üzere suyla temizlenmesi tercih edilmektedir. Temizleyici kremler derideki makyaj ve kiri çözen bileşikler içerirler. Uygun bilinen bir temizleyici olan Cold krem bu gruptandır. Daha asrî eserlerde hafif yapılı bir bileşikle sonlanan sorbiton YA esterleri üzere non-iyonik emülsifiyerler bulunur. Bunların avantajı seramid ve serebrosidleri etkilememeleridir. Bu nedenle kuru ve çok kuru deri için nispeten müsaittirler.
KARMA DERİDE PAKLIK
Karma derili kimselerde yağlı deri kuru deriye bitişik konumdadır (alın, burun yağlı, yanaklar kuru ). Bu olgularda, hafif bir suda yağ emülsiyonu temizleyici seçmek nispeten değerlidir. Böylelikle T nahiyesindeki yağın ziyadesi alınırken, kuru yerlere da bir ölçü lipit ek edilmiş olur.
Kimi vakalarda kuru deriyle birlikte sebum sekresyonu artmıştır (kuru sebore). Laboratuar koşullarında seboreik kimselerde deride transepidermal su kaybının arttığı gösterilebilir. Aslında bu gözlem sebumun deride su tutucu olduğu ve hasebiyle deri nemini arttırdığı gerçeğiyle aksi düşmektedir. Kuru deri şiddetli sebumla kaplı olduğu için kuru görünmez; bu yalnızca sebumun kuru derideki hücreleri bir arada tutmasına bağlıdır , böylelikle kuru derinin karakteristik gri renkli kepekli görünümü azalmış olur.
YAĞLI DERİDE AKLIK
Bunun için en âlâ metot yağlanmayı daha da arttıran yağ, mum yahut sair muhteşem yağlı rastgele bir ajan içermeyen kolay bir surfaktan solusyon kullanmaktır.
Yağlı deri temizleyicilerinin sebum ve kiri temizlemesi yanında derinin yine yağlanmamasını da sağlaması beklenir. Böylelikle temizlikten yaklaşık 3 saat sonra ortaya çıkan parlaklık ve yağlılık aşamasını azaltır. Parlamayı azaltmak için güzel bir yol da yağ absorbe eden materyallerin eğidir, bunlar temizleyici silinip alınınca deri yüzeyinde kalır. Durulanarak temizleyen temizleyiciler için bu teknik sonludur. Zira deri suyla durulanınca absorbe olan materyal büsbütün yıkanmış olacaktır. Son devirlerde, poliquaternium bileşikleri (ceraphyl 60) üzere deri yüzeyinin gerginliğini etkileyen unsurlar (deri lipofobik olur) eklenerek daha asrî temizleyiciler geliştirilmiştir. Sonuçta sebum deri yüzeyine yayılmaz oluklarda kalır, böylelikle parlak görünüm hayli azalır. Bu sonuçlara nazaran sebum ölçüsü azaltılmadan yalnızca sebumun deri yüzeyindeki dağılımını etkileyerek de yağlı görünüm azaltılabilir.
Gençlerde sık görülen sebore çoklukla akne ile birliktedir.Bir yandan haddinden fazla sebumu temizleyip, follikül ağızlarının açık kalması sağlanırken, vesair yandan seramid ve serebrosidleri de kaldırmadan derinin bariyer bütünlüğü korunmalıdır.
Akne gelişiminde en kıymetli adım sebumda P. acnes kolonisindeki artıştır. Bu nedenle yağlı deride kullanılan temizleyicilere hexamidin diisothionate üzere antibakteriyel bileşikler ek edilerek akne gelişimi engellenir. Bu sırada follikül ağzındaki sebumun temizlenmesiyle infundibulumda bakteri kolonizasyonu da azalmış olur. Yeniden de akılda bulundurulması gereken bir nokta ; en sofistike temizleyici bile (oily/acne prone skin) deri yüzeyindeki lezyonların hepsini tam olarak tedavi etmeyecektir, ama yeni komedon oluşumunu handikaplar. Tedaviye yönelik olarak Salisilik asit üzere keratolitikler yahut benzoyl peroksit üzere antibakteriyel ajanlar içeren losyon yahut kremler geliştirilmiştir. Bunlar derideki lezyonları süratle azaltabilirler ama; durulandıkları için, canlı unsurun deriye geçişine yetecek kadar bir müddet deri yüzeyinde kalmazlar. Bu özellik tedavi aktifliğini hadler. Sonuçta uygun bir paklığın yalnızca deriyi daha sonraki tedaviye hazırlayacağını söyleyebiliriz.
NEMLENDİRİCİLER
Nemlendiriciler tek başına ileri yaş yahut ultraviyolenin tesiriyle oluşan deri yaşlanması sürecini önlemezler. Tekrar de deride görülebilir birtakım olumlu tesirleri vardır. Bunların arasında, deri kuruluğunun sebep olduğu hasarı önlemek; havadaki kir, toz ve başka küçük partiküllere karşı deriyi korumak;geçici estetik düzelme sağlamak en kıymetlileridir.
Tıbbi bir sorun olmadığında bile kuru deri birden fazla kimseyi rahatsız eder. Derinin nemlendirilerek tedavisi için en kolay yol deri yüzeyine su eğidir. Bunun için birkaç teorik mekanizma kelam hususudur :
Humektanlar stratum korneuma penetre olabilen ve burada yüksek nispette su bağlayan, suda çözünen unsurlardır.Atmosferdeki nem nispeti %80'in üzerinde olduğunda muhitteki ve epidermisteki nemi çekme özelliğine sahiptirler Muhit nemi çok az olduğunda ise epidermis ve dermisteki suyu çekerek derinin daha da kurumasına yol açabilirler, bu nedenle oklüzivlerle kombine edilerek kullanılırlar. Su tutucular stratum korneuma suyu çektiklerinden hafif şişme sağlayarak derinin pürüzsüz görünmesini ve kırışıklıkların süreksiz olarak azalmasını sağlarlar. Nemlendiricilerde bulunan humektanları üç öbekte sınıflandırmak mümkündür:
Nemlendirici içinde hastanın yaşı, cinsiyeti ,deri tipi, ömür stili ve uygulanacak vücut yerine nazaran gayri kimi unsurların bulunması da istenebilir.
Alfa hidroksi asitler (AHA): Stratum korneumun alt kısımlarında korneosit adezyonunu azaltarak keratolitik tesir göstermesi yanında, epidermal hücre proliferasyonunu da uyarırlar. Str korneumu incelterek daha esnek olmasını sağlar. AHA, GAG ve kollajen sentezini artırabilir. Derideki ince çizgilerde ve pigmentasyonda azalma yanında gergin ve parlak bir görünüm sağlar. AHA' lar güneşli mevsimlerde nemlendiriciler içinde düşük konsantrasyonda (%4) nokta almalı ve gündüz güneşten koruyucular önerilmelidir. Vücut nemlendiricilerinde de AHA bulundurulmalıdır.
Antioksidanlar ;UVR tesiriyle oluşan özgür oksijen radikalleri (SOR) teorik olarak deri yaşlanmasından sorumludurlar . Antioksidan ağı olarak bilinen beş antioksidan Vit C, Vit E, glutation, lipoik asit, koenzim Q10' dur. Vit C, Vit E üzere antioksidanlar SOR'nin yaptığı hücre hasarını engelleyebilirler. Hasebiyle ağır güneşlenme günlerinde, günlük bakım eserlerinde güneşten koruyucular yanı sıra antioksidanlar üzere onarıcıların da mahal alması gerekir. Vit C'nin antioksidan tesirinden farklı, kolajen sentezi üzerine olan tesirinden ötürü kırışıklık oluşumunu önleyici olarak da önerilmektedir.
Tretinoin metaloproteinazlar üzerinde inhibitör tesir gösterir: Kırışıklığı azaltıcı, deri yapısını düzeltici, lentigo ve aktinik keratozu azaltıcı tesirleri vardır.
Güneşten koruyucular da nemlendiriciler ve başka kozmetik eserlere eklenmelidir.
Bugün deri yaşlanmasının ana sebebinin güneş hasarı olduğu kabul edilmektedir Binaenaleyh nemlendiricilerin UVB ve UVA esirgeyici içermesi gereklidir. Günlük tasarrufta SPF 8 kafidir.
Ekzotik unsurlar: Allantoin, jelatin, vitaminler, proteinler, royal bee jeli üzere unsurlar nemlendiricilerdeki öbür unsurlara üstün bulunmamışlardır. Son devirlerde östrojen tipi tesiri olan soya ve deriveleri ile yeşil çay da pahalı nemlendiriciler bileşiminde konum almaktadır. Yalnızca hayvan deneyi olduğu için bu mevzuda ileri çalışmaların yapılmasına muhtaçlık vardır. Birtakım nemlendiriciler balinalardan elde edilen spermaceti ismi verilen bir husus içerir, fakat Amerika'da yasaklanmış olan bu unsurun balina katliamına karşı olanlarca da kabul edilmeyeceği açıktır.
Yüzeyde su bağlama ve salma kuru deri meselesini çözmez, ama internal su bağlama kapasitesi artmasıyla besbelli düzelme olur. Çağdaş nemlendiriciler GAG sentezini uyararak epidermis ve dermiste su tutulmasını artırabilirler. Bu, formüldeki retinil palmitat üzere vit A deriveleriyle sağlanır. Uzun zincirli aminoşeker olan GAG'lar, yüklerinin pek çok katı kadar su bağlayarak deride internal su retansiyonunu artırırlar. Dış ortamın nem orantısı da derinin su içeriğini etkileyecektir. Gayri taraftan günde 6-8 bardak su içmek derinin su ölçüsü için gereklidir, daha ziyadesinin ise bir eği olmaz, idrarla atılır.
Nemlendirici Tasarruf Prensipleri
Kuru derili kimselerde yalnızca humektan içeren nemlendiriciler ehil olmayacaktır. Okluziv tesiri ziyade olan yağlı kremler uygulanmalıdır. Olağan deride humektan da içeren su içinde yağ emülsiyonları münasebetli olacaktır.Yağlı deride soğuk havalarda oluşabilecek kuruluk dışında nemlendiriciye gerek yoktur.Eğer kombine deri laf konusu ise, T kesimine çok gerekmedikçe nemlendirici uygulanmaz, yüzün kalan kısımlarına humektan içeren yağlı olmayan nemlendiriciler uygulanır.Yaşla birlikte derideki kuruma nedeniyle evvelden nemlendirici muhtaçlığı olmayan şahıslarda ayan bir yaştan sonra gerekebilir.
Mevsimsel değişiklikler de göz önünde bulundurulmalıdır.
Hassas derili bireylerde nemlendirici içindeki koku hususları yahut koruyucular duyarlandırıcı olabilir, bu insanlarda hipoallerjenik eserler tercih edilmelidir.
ULTRAVİYOLEYE KARŞI MUHAFAZA
Güneşten koruyucuların, güneşten muhafaza faktörü (SPF) bedelinin zayıf olması, güneşe çıktıktan sonra uygulanması, yalnızca bir kez sürülmesi yahut ölçünün gayrikâfi olması üzere yanlış tasarruf örnekleriyle sıkça karşılaşılmaktadır. Denetimli çalışmalarda 2mg/cm2 uygulanması gereken güneşten koruyucuların lakin 0.5mg/ cm2 uygulandığı anlaşılmıştır. Bu nedenle, kullanılan güneşten koruyucunun üzerinde yazılı olan SPF bedelinin en çok yarısı kadar kollayıcı olabileceği kabul edilebilir. Bugün deri yaşlanmasının ana sebebinin güneş hasarı olduğu kabul edilmektedir hasebiyle, nemlendiricilerin UVB ve UVA esirgeyici içermesi beklenir.
Güneşten gözetici tasarruf prensipleri:
YÜZ BAKIMI
Deri bakımı yaş, cinsiyet, vücut kesimi üzere faktörler yanında; zatî deri yapısı, ömür usulü ve eksojen faktörlerle bağlantılı olarak, karmaşık ve ihtimam isteyen bir süreçtir. Bu makalede derinin farklı özellikleri esas alınarak sağlıklı deri bakımı prensipleri sunulmaktadır.
Derinin sağlıklı görünmesi ve erken yaşlanma belirtilerinin önlenmesi maksadıyla uygulanan deri bakımının temel prensipleri;derinin ariliği, nemlendirilmesi ve güneşten korunmasıdır.Ayrıca, istenmeyen kılların yok edilmesi, kepek giderilmesi, terleme azaltılması, tıraş eserleri, maskeler üzere eserler de bulunmaktadır. Deri bakımı; cinsiyet ve yaş özellikleri yanında, yapısal özellikler(kuru deri, yağlı deri, karma deri, hassas deri gibi) ve vücudun farklı kesimlerine nazaran değişkenlik gösterir.
Deride yaşla oluşan değişiklikler
Başta ultraviyole (UV) olmak üzere çeşitli dış etkenler, yaşlanmada rol alan endojen sebepler kadar etkilidirler. UV bilhassa dermisi tesirler. Yaş ilerledikçe proteinlerin kalite ve ölçüsünde değişiklik, proteoglikan, hiyaluronik asit azalması üzere kimyasal faktörler de deri yaşlanmasında rolü oynar. Her iki cinste 50 yaş civarında dermal kalınlık azalır. Sair değişiklikler şöyle özetlenebilir:
- Deri yumuşaklığı azalır
- Genç erişkinlerde deri tansiyonu artarken, yaşla birlikte süratli bir azalma olur
- Puberteden sonra deri elastisitesinde azalma olur
- Ergenlik periyodunda hormonal değişiklikler ve sebum sekresyonunda artış olurken, erişkinde ve bilhassa postmenopozal hatunlarda sebum sekresyonu azalır, deri kurur.
- Yaşla birlikte korneosit deskuamasyon nispeti azalır.
Sıradan deri;herhangi bir görünür lezyonu yahut rahatsızlık hissi olmayan deri olarak tanımlanabilir. Keratinizasyon, deskuamasyon, su kaybı, sebum sekresyonu ve terleme üzere biyolojik süreçler armoni halinde işler.
Yağlı deri; pubertede, sebase bezlerin ağır olduğu vücudun üst kısımlarında ortaya çıkar. İki haldedir:
- Olağan yağlı deri adolesan ve genç erişkinlerde sık görülür. Deride kalınlaşma, sebase sekresyonda artış, mahsusen alın ve burunda olmak üzere yüz derisinde parlak görünüm karakteristik özellikleridir. Şiddetli olgularda follikül ağızları belirginleşir(kerosis). Mikst deri bu tipin bir alt varyantıdır. Bir yanda yağlı deri bulunurken, çabucak yanında epidermal atrofi gösteren ve kepeklenen kuru deri özellikleri izlenir.
- Klinik olarak yağlı deride akne vulgaris ve seboreik dermatit tabloları ortaya çıkar.
Edinsel kuru deri: A vitamini türevi üzere tedavi ajanları; ultraviyole ışınları; soğuk, sıcak, rüzgar, kuruluk üzere hava koşulları;deterjan, çözücü üzere kimyasallara maruziyet halindeki dış faktörlerin tesiriyle süreksiz ve bölgesel kuruluk oluşabilir.
Yapısal kuru deri: Fizyolojik kuru deri birkaç halde olabilir.
- Frajil deri;kuru ve alışılagelmiş deri arasında bölge alır, hatunlarda yahut ince derili şahıslarda görülür. Eritem ve rozase sıklıkla eşlik eder, eksternal ajanlara karşı hassaslık vardır.
- Senil deri: Yaşlılığın değerli bir özelliği kuru deridir.
- Minor kuru deri (Kserosis vulgaris): Genetik orijinli olabilir, sıklıkla soluk tenli hatunlarda görülür. Münhasıran yüz, ellerin üzeri ve kollarda ortaya çıkar.
DERİ PAKLIĞI
DERİNİN NEMLENDİRİLMESİ
GÜNEŞTEN HIMAYE
TEMİZLEYİCİLER
Deriyi sağlıklı ve âlâ görünümlü tutmak için kir, sebum, ter, meyyit hücreler, uygulanmış makyaj ve gün içinde deriyi kaplayan vesair dış partiküllerin uzaklaştırılması deri temizliğinin maksatlarını oluşturur. Çağdaş toplulukta deri aklığı çevre bir gereksinimdir. Cleansing- temizlik sözcüğü cleaning-yıkamak sözcüğüne tercih edilmektedir. Zira deri ariliği daha hassas ve kozmetik bir süreçtir.
Farklı endikasyonlarda önerilecek çeşitli temizleme yolları bulunmaktadır. Burada içtimaî hedefli deri ariliği anlatılacaktır. Temizleyiciler hazırlanırken, yağ ve öbür bütün sebase kaynaklı lipitik sekresyonları ortadan kaldırmanın ülkü olduğu düşünülür lakin; serebrosit ve seramitler üzere deride haddinden fazla su kaybını önlemede anahtar role sahip yapısal lipitler korunmalıdır. Lipitler üzerinde istikrarlı bir tesir sağlamak için en kıymetli faktör, hakikat surfaktanı seçmektir. Berbat formüle edilmiş temizleyiciler yalnızca deriyi kurutmakla kalmaz, sonradan uygulanacak nemlendiricilerin duyarlandırma riskini de arttırırlar (örneğin vit A içeren nemlendiricilere reaksiyon). Güçlü anyonik surfaktanlar kremlerin penetrasyonunu ve hassasiyet riskini arttıracaktır.
Temizleyicilerde bulunan; deterjan, nemlendirici, köpükleyici, emülsifiye edici ve solubulizer fonksiyonları olan surfaktanlar (yüzey etkin maddeler) 4 çeşittir. Surfaktanların geniş bir pH aralığı vardır, bu nedenle derinin pH istikrarını etkilerler. Deri pH'sı ortalama 5.3'dür (4-6.5 arası) . Temizleyicilere sitrik asit, laktik asit, limon suyu eklenerek asit pH sağlanabilir. Ayrıyeten; su , nemlendiriciler(gliserin, lanolin, bitkisel yağlar), kollayıcı unsurlar, koku ve renk unsurları (bazı ürünlerde), stabilize ediciler, köpük arttırıcılar, katılaştırıcılar, antibakteriyel ajanlar, pH düzenleyici unsurlar de temizleyicilerin bileşiminde mahal almaktadır. Antibakteriyel olarak eklenen unsurlar apokrin terleme kaynaklı istenilmeyen vücut kokuları ve gayri tıbbi endikasyonlarda önerilirler. Şeffaf sabunlarda gliserin içeriği ziyadedir. Ekzotik doğal meyve ve bitki içerikli temizleyicilerin tıbbi bedeli tam olarak bilinmemektedir.
Birden fazla sabun ve deterjanlar alkali yapıdadırlar ve deri pH'sını arttırarak derinin fizyolojik hami asit mantosunu bozarlar. Sodyum tuzları ve yağ asiti bileşiği olan klasik sabun yahut tuvalet sabunu olarak bilinen temizleyiciler bu tiptendir. Laboratuar ölçümlerinde alkali bir sabunla yıkanan deri pH'sının 2 üniteden çokça arttığı ve bu tesirin 4 saat devam ettiği gösterilmiştir. Birtakım çalışmalarda ise alkali sabunla yıkadıktan sonra 30 dak ile 2 saat arasında deri pH'sının sıradana dönebildiği gösterilmiştir. Lakin kimi kişilerde bu kısa vadelik değişim bile deride irritasyona yol açabilir. Deri pH'sındaki artış başta stratum korneum olmak üzere deri yüzeyinde besbelli sertleşmeye sebep olmaktadır. Başkaca sık sık sabunla yıkamak, derinin alışılagelmiş florasını bozacağından, bakteri ve mantarların yerleşmesine sebep olabilir. Sindet(sentetik deterjan) ismi verilen sentetik sabunlar(sabunsuz sabun)'ın pH'sı 5.5 (çoğu non-iyonik) olduğundan, deri pH'sını değiştirmezler.Kolayca arındırılabilirler bu nedenle tercih edilmektedirler.Sindetlerden sair günlük deri aklığında önerilecek öbür eserler şöyle özetlenebilir:
KREMLER: Balmumu boraks tipi temizleyici kremler, mayileşen temizleyici kremler, emülsiyon formundaki temizleyici kremler bulunmaktadır. Yıkamak gerekmeksizin silinerek deriden uzaklaştırılabilirler. Deriden yalnızca silinerek temizlenmeleri irritasyona sebep olabileceği için suyla yıkamak tercih edilmelidir. Nemlendirici üzere algılanmamalıdırlar.
LOSYONLAR: Yağ alkolü içerirler, silinebilir yahut durulanabilirler. Krem ve losyonlar makyaj çıkarmada ve kuru derili kimselerde katı partikülleri uzaklaştırmak için çok iyidirler. Yağ çözücü emülsiyonlar olduklarından, bir yandan makyajı temizlerken öbür taraftan deri nemlendirici bir sinemayla örtülür . Sıradan ve yağlı deri için de geliştirilmiş biçimleri vardır. Krem ve losyonlar yıkamak kaidesiyle sebumu da temizlemektedirler.
LIKIT TEMİZLEYİCİLER:1950'li yıllarda çalışanlardaki egzemalar için geliştirilmiştir. 1970-80' lerden beri el, yüz aklığında tanınan olmuştur. Daha az irritan olduğu sav edilen noniyonik surfaktan içerirler, nemlendirici tesirli ve kolay durulanabilir olması vesair avantajlarıdır. Bütün vücut paklığı için de en uygun seçimdir, fakat pahalı olması tasarruflarını hadler.
ABRAZİV TEMİZLEYİCİLER: İçine ek edilen partiküllerle meyyit stratum korneum hücrelerini ziyade ovmaya gerek kalmadan kolaylıkla uzaklaştırarak deride uniform ve düzgün bir yüzey sağlar .Temizleme manasında öteki eserlere bir üstünlüğü yoktur. Haftada bir seferden ziyade kullanılmamalıdır.
TEMİZLEYİCİ YÜZ MASKELERİ: Deri bakımı için kaide değildir. Deriye ince bir tabaka halinde uygulandıktan sonra 15-30 dakika beklenir, çıkartılır. Sair temizleyicilere üstünlüğü yoktur.
Deri tipine nazaran kullanılacak olan temizleyiciler değişiklik gösterir. Bunları şöyle özetleyebiliriz:
KURU DERİDE AKLIK
Kuru deri için temizleyici kremler önerilmektedir. Bu eserler deri yüzeyine parmakla yayılır, bir peçete yardımıyla deri yüzeyinden silinirler. Gelgelelim yukarıda da belirtildiği üzere suyla temizlenmesi tercih edilmektedir. Temizleyici kremler derideki makyaj ve kiri çözen bileşikler içerirler. Uygun bilinen bir temizleyici olan Cold krem bu gruptandır. Daha asrî eserlerde hafif yapılı bir bileşikle sonlanan sorbiton YA esterleri üzere non-iyonik emülsifiyerler bulunur. Bunların avantajı seramid ve serebrosidleri etkilememeleridir. Bu nedenle kuru ve çok kuru deri için nispeten müsaittirler.
KARMA DERİDE PAKLIK
Karma derili kimselerde yağlı deri kuru deriye bitişik konumdadır (alın, burun yağlı, yanaklar kuru ). Bu olgularda, hafif bir suda yağ emülsiyonu temizleyici seçmek nispeten değerlidir. Böylelikle T nahiyesindeki yağın ziyadesi alınırken, kuru yerlere da bir ölçü lipit ek edilmiş olur.
Kimi vakalarda kuru deriyle birlikte sebum sekresyonu artmıştır (kuru sebore). Laboratuar koşullarında seboreik kimselerde deride transepidermal su kaybının arttığı gösterilebilir. Aslında bu gözlem sebumun deride su tutucu olduğu ve hasebiyle deri nemini arttırdığı gerçeğiyle aksi düşmektedir. Kuru deri şiddetli sebumla kaplı olduğu için kuru görünmez; bu yalnızca sebumun kuru derideki hücreleri bir arada tutmasına bağlıdır , böylelikle kuru derinin karakteristik gri renkli kepekli görünümü azalmış olur.
YAĞLI DERİDE AKLIK
Bunun için en âlâ metot yağlanmayı daha da arttıran yağ, mum yahut sair muhteşem yağlı rastgele bir ajan içermeyen kolay bir surfaktan solusyon kullanmaktır.
Yağlı deri temizleyicilerinin sebum ve kiri temizlemesi yanında derinin yine yağlanmamasını da sağlaması beklenir. Böylelikle temizlikten yaklaşık 3 saat sonra ortaya çıkan parlaklık ve yağlılık aşamasını azaltır. Parlamayı azaltmak için güzel bir yol da yağ absorbe eden materyallerin eğidir, bunlar temizleyici silinip alınınca deri yüzeyinde kalır. Durulanarak temizleyen temizleyiciler için bu teknik sonludur. Zira deri suyla durulanınca absorbe olan materyal büsbütün yıkanmış olacaktır. Son devirlerde, poliquaternium bileşikleri (ceraphyl 60) üzere deri yüzeyinin gerginliğini etkileyen unsurlar (deri lipofobik olur) eklenerek daha asrî temizleyiciler geliştirilmiştir. Sonuçta sebum deri yüzeyine yayılmaz oluklarda kalır, böylelikle parlak görünüm hayli azalır. Bu sonuçlara nazaran sebum ölçüsü azaltılmadan yalnızca sebumun deri yüzeyindeki dağılımını etkileyerek de yağlı görünüm azaltılabilir.
Gençlerde sık görülen sebore çoklukla akne ile birliktedir.Bir yandan haddinden fazla sebumu temizleyip, follikül ağızlarının açık kalması sağlanırken, vesair yandan seramid ve serebrosidleri de kaldırmadan derinin bariyer bütünlüğü korunmalıdır.
Akne gelişiminde en kıymetli adım sebumda P. acnes kolonisindeki artıştır. Bu nedenle yağlı deride kullanılan temizleyicilere hexamidin diisothionate üzere antibakteriyel bileşikler ek edilerek akne gelişimi engellenir. Bu sırada follikül ağzındaki sebumun temizlenmesiyle infundibulumda bakteri kolonizasyonu da azalmış olur. Yeniden de akılda bulundurulması gereken bir nokta ; en sofistike temizleyici bile (oily/acne prone skin) deri yüzeyindeki lezyonların hepsini tam olarak tedavi etmeyecektir, ama yeni komedon oluşumunu handikaplar. Tedaviye yönelik olarak Salisilik asit üzere keratolitikler yahut benzoyl peroksit üzere antibakteriyel ajanlar içeren losyon yahut kremler geliştirilmiştir. Bunlar derideki lezyonları süratle azaltabilirler ama; durulandıkları için, canlı unsurun deriye geçişine yetecek kadar bir müddet deri yüzeyinde kalmazlar. Bu özellik tedavi aktifliğini hadler. Sonuçta uygun bir paklığın yalnızca deriyi daha sonraki tedaviye hazırlayacağını söyleyebiliriz.
NEMLENDİRİCİLER
Nemlendiriciler tek başına ileri yaş yahut ultraviyolenin tesiriyle oluşan deri yaşlanması sürecini önlemezler. Tekrar de deride görülebilir birtakım olumlu tesirleri vardır. Bunların arasında, deri kuruluğunun sebep olduğu hasarı önlemek; havadaki kir, toz ve başka küçük partiküllere karşı deriyi korumak;geçici estetik düzelme sağlamak en kıymetlileridir.
Tıbbi bir sorun olmadığında bile kuru deri birden fazla kimseyi rahatsız eder. Derinin nemlendirilerek tedavisi için en kolay yol deri yüzeyine su eğidir. Bunun için birkaç teorik mekanizma kelam hususudur :
- Oklüzyon (kapalı tedavi)uygulamak
- Hücrelerearası uzaklıkta yerde lipit sentezine yardımcı olmak yahut takviye etmek (Kolesterol, muaf yağ asitleri, seramidler, serebrositler bu hedefle kullanılırlar)
- Humektanlar kullanmak
- Deri bakımı ve deri sıhhatinin devamı için kullanılan nemlendiriciler ve gayri bütün eserler kozmesötik olarak adlandırılmaktadırlar. Stratum korneum ve epidermis yapısı kozmesötiklere eklenecek elverişli canlı unsurlarla geliştirilebilir.
- Oklüzivler (kapatıcılar, örtücüler); stratum korneumu kaplayıp, kapatarak TESK'i azaltırlar.Sebum ve deri yenilenmesi sırasında deri yüzeyindeki meyyit hücrelerden ortaya çıkan lipit doğal okluzyon tesiri gösteren faktörlerdir . Tıbbi emelle kullanılan en tesirli oklüziv ajan ise likit ve katı vazelindir. Ama, deride yağlı bir his duyusuna sebep olduğu için kozmetik olarak pek kabul görmez. Öbür oklüziv ajanlar içinde parafin, squalen, lanolin, soya yağı, üzüm tohumu yağı, susam yağı, balmumu sayılabilir. Doğal bir eser olan ve koyun yününden elde edilen lanolin, stratum korneum lipitlerinden olan kolesterol içermesi ve daha ziyade oklüzyon sağlaması nedeniyle değerlidir fakat kontakt duyarlandırıcı olduğu için nemlendiricilerin içinde mekan alması istenmemektedir. Oklüzivler yıkandıktan sonra nemli deriye acilen uygulandıklarında daha etkilidirler.
Humektanlar stratum korneuma penetre olabilen ve burada yüksek nispette su bağlayan, suda çözünen unsurlardır.Atmosferdeki nem nispeti %80'in üzerinde olduğunda muhitteki ve epidermisteki nemi çekme özelliğine sahiptirler Muhit nemi çok az olduğunda ise epidermis ve dermisteki suyu çekerek derinin daha da kurumasına yol açabilirler, bu nedenle oklüzivlerle kombine edilerek kullanılırlar. Su tutucular stratum korneuma suyu çektiklerinden hafif şişme sağlayarak derinin pürüzsüz görünmesini ve kırışıklıkların süreksiz olarak azalmasını sağlarlar. Nemlendiricilerde bulunan humektanları üç öbekte sınıflandırmak mümkündür:
- Gliserin, propilen glikol ve sorbitol üzere küçük moleküllü bileşikler,
- Glikozaminoglikanlar (hiyaluronik asit ,mukopolisakkarit gibi) , elastin, kolajen üzere deriye penetre olamayan makromoleküller,
- Üre, laktik asit, glikolik asit, malik asit, piruvik asit fosfolipit üzere doğal nemlendirici faktörler. Çeşitli kozmetik eserlerde bulunan lipozomlar fosfolipit yapısındadırlar
Nemlendirici içinde hastanın yaşı, cinsiyeti ,deri tipi, ömür stili ve uygulanacak vücut yerine nazaran gayri kimi unsurların bulunması da istenebilir.
Alfa hidroksi asitler (AHA): Stratum korneumun alt kısımlarında korneosit adezyonunu azaltarak keratolitik tesir göstermesi yanında, epidermal hücre proliferasyonunu da uyarırlar. Str korneumu incelterek daha esnek olmasını sağlar. AHA, GAG ve kollajen sentezini artırabilir. Derideki ince çizgilerde ve pigmentasyonda azalma yanında gergin ve parlak bir görünüm sağlar. AHA' lar güneşli mevsimlerde nemlendiriciler içinde düşük konsantrasyonda (%4) nokta almalı ve gündüz güneşten koruyucular önerilmelidir. Vücut nemlendiricilerinde de AHA bulundurulmalıdır.
Antioksidanlar ;UVR tesiriyle oluşan özgür oksijen radikalleri (SOR) teorik olarak deri yaşlanmasından sorumludurlar . Antioksidan ağı olarak bilinen beş antioksidan Vit C, Vit E, glutation, lipoik asit, koenzim Q10' dur. Vit C, Vit E üzere antioksidanlar SOR'nin yaptığı hücre hasarını engelleyebilirler. Hasebiyle ağır güneşlenme günlerinde, günlük bakım eserlerinde güneşten koruyucular yanı sıra antioksidanlar üzere onarıcıların da mahal alması gerekir. Vit C'nin antioksidan tesirinden farklı, kolajen sentezi üzerine olan tesirinden ötürü kırışıklık oluşumunu önleyici olarak da önerilmektedir.
Tretinoin metaloproteinazlar üzerinde inhibitör tesir gösterir: Kırışıklığı azaltıcı, deri yapısını düzeltici, lentigo ve aktinik keratozu azaltıcı tesirleri vardır.
Güneşten koruyucular da nemlendiriciler ve başka kozmetik eserlere eklenmelidir.
Bugün deri yaşlanmasının ana sebebinin güneş hasarı olduğu kabul edilmektedir Binaenaleyh nemlendiricilerin UVB ve UVA esirgeyici içermesi gereklidir. Günlük tasarrufta SPF 8 kafidir.
Ekzotik unsurlar: Allantoin, jelatin, vitaminler, proteinler, royal bee jeli üzere unsurlar nemlendiricilerdeki öbür unsurlara üstün bulunmamışlardır. Son devirlerde östrojen tipi tesiri olan soya ve deriveleri ile yeşil çay da pahalı nemlendiriciler bileşiminde konum almaktadır. Yalnızca hayvan deneyi olduğu için bu mevzuda ileri çalışmaların yapılmasına muhtaçlık vardır. Birtakım nemlendiriciler balinalardan elde edilen spermaceti ismi verilen bir husus içerir, fakat Amerika'da yasaklanmış olan bu unsurun balina katliamına karşı olanlarca da kabul edilmeyeceği açıktır.
Yüzeyde su bağlama ve salma kuru deri meselesini çözmez, ama internal su bağlama kapasitesi artmasıyla besbelli düzelme olur. Çağdaş nemlendiriciler GAG sentezini uyararak epidermis ve dermiste su tutulmasını artırabilirler. Bu, formüldeki retinil palmitat üzere vit A deriveleriyle sağlanır. Uzun zincirli aminoşeker olan GAG'lar, yüklerinin pek çok katı kadar su bağlayarak deride internal su retansiyonunu artırırlar. Dış ortamın nem orantısı da derinin su içeriğini etkileyecektir. Gayri taraftan günde 6-8 bardak su içmek derinin su ölçüsü için gereklidir, daha ziyadesinin ise bir eği olmaz, idrarla atılır.
Nemlendirici Tasarruf Prensipleri
- Kuru derili kimseler yüzlerini sabunla sık yıkamaktan kaçınmalıdırlar
- Nemlendiriciler deri temizlendikten sonra, daha nemli iken, nazikçe sürülerek uygulanmalıdır.
- Pratik sıklığı deri tipine nazaran düzenlenmelidir, kuru derililerde gereksinime ve uygulanan nemlendirici tipine nazaran günde birkaç sefer uygulanır.
- Soğuk havalarda su içeriği ziyade olan eserler sürülüp, çabucak soğuk havaya çıkılırsa ıslak deride soğukta kuruma artacaktır. Soğuk, kuru ve rüzgarlı havalarda nemlendiriciler dışarı çıkmadan 20-30 dakika evvel uygulanmalı, yağlı kremler tercih edilmelidir.
- Yüze uygulanan her eser uzunluğuna da uygulanmalıdır.
- Yüz için nemlendirici tesiri olan eserler vücut için de tesirlidir, gelgelelim daha geniş yerler olduğu için krem ve pomat alanına uygulanması daha kolay olan losyonlar formunda üretilmektedirler.
- Vücut nemlendirilmesinin banyodan sonra derinin su içeriğinin en ziyade olduğu anda yapılması önerilmelidir.
- Çok kuru derili insanlarda banyo sonrasında uygulanan vücut yağları tesirli nemlenme sağlayacaktır.
- Çalışmalar deri yüzeyine uygulanan kremlerin 8 saat sonra yalnızca %50'sinin bulunduğunu göstermiştir.
- Gündüz kremleri güneşten kollayıcı içermelidir.
- Yüze uygulanan kremlerin göz muhitine uygulanmasından irritasyon riski nedeniyle kaçınılmalıdır.
- Klasik bakım eserleri lipit içeriği ve emülsiyon tiplerine nazaran 2 çeşit krem (gündüz, gece)içerirler. Optimum bakım elde etmek için her bir eserin içeriği ve kullanma sıklığı, kişinin yaşı, deri tipi, mevsim ve iklim özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır.
Kuru derili kimselerde yalnızca humektan içeren nemlendiriciler ehil olmayacaktır. Okluziv tesiri ziyade olan yağlı kremler uygulanmalıdır. Olağan deride humektan da içeren su içinde yağ emülsiyonları münasebetli olacaktır.Yağlı deride soğuk havalarda oluşabilecek kuruluk dışında nemlendiriciye gerek yoktur.Eğer kombine deri laf konusu ise, T kesimine çok gerekmedikçe nemlendirici uygulanmaz, yüzün kalan kısımlarına humektan içeren yağlı olmayan nemlendiriciler uygulanır.Yaşla birlikte derideki kuruma nedeniyle evvelden nemlendirici muhtaçlığı olmayan şahıslarda ayan bir yaştan sonra gerekebilir.
Mevsimsel değişiklikler de göz önünde bulundurulmalıdır.
Hassas derili bireylerde nemlendirici içindeki koku hususları yahut koruyucular duyarlandırıcı olabilir, bu insanlarda hipoallerjenik eserler tercih edilmelidir.
ULTRAVİYOLEYE KARŞI MUHAFAZA
Güneşten koruyucuların, güneşten muhafaza faktörü (SPF) bedelinin zayıf olması, güneşe çıktıktan sonra uygulanması, yalnızca bir kez sürülmesi yahut ölçünün gayrikâfi olması üzere yanlış tasarruf örnekleriyle sıkça karşılaşılmaktadır. Denetimli çalışmalarda 2mg/cm2 uygulanması gereken güneşten koruyucuların lakin 0.5mg/ cm2 uygulandığı anlaşılmıştır. Bu nedenle, kullanılan güneşten koruyucunun üzerinde yazılı olan SPF bedelinin en çok yarısı kadar kollayıcı olabileceği kabul edilebilir. Bugün deri yaşlanmasının ana sebebinin güneş hasarı olduğu kabul edilmektedir hasebiyle, nemlendiricilerin UVB ve UVA esirgeyici içermesi beklenir.
Güneşten gözetici tasarruf prensipleri:
- Kullanılacak eserdeki UV muhafaza seviyesi hedefe tutarlı olmalıdır. Günlük tasarruf için en az SPF 15 bedelinde güneşten hami; deri tipi 1 ve 2 olanların ise 30 faktör kullanması gerekir.SPF 2-10 arası olan koruyucular minimal müdafaa sağlarlar.
- Yalnızca deri tipi değil, kişisel özellikler de (evde, otomobilde, işte olma gibi) göz önünde bulundurulmalıdır.
- Burun üzerine daha sık uygulanmalıdır.
- Water-resistant (suya dirençli) koruyucuların tesiri suda 40 dakika süren aktivasyon ahir bile devam etmektedir. Yekun 40 dakika yüzdükten sonra tesiri %25 den daha çokça azalmamış olmalıdır.
- Waterproof (su geçirmez) koruyucuların tesiri, suda 80 dakika süren aktivasyon ahir bile devam etmelidir.
- Güneşten koruyucular gün ışığına çıkmadan en az 30 dakika evvel sürülmelidirler.
- Gün içinde güneşte kalma durumuna nazaran tatbik sıklığı 2 saate kadar kısalabilir. Yüksek müdafaa faktörlü eserleri günde bir yahut iki kere pratiğin zayıf olacağı akılda bulundurulmalıdır.
- Camın UVA' ya karşı kollayıcı olmadığı bilinmelidir.
- Güneş koruyucuların Vit D sentezini engellemediği bilinmelidir.
- Yüzün her tarafına, ellerin üzerine, dudaklara ve eşit orantıda, ehil ölçüde uygulanmalıdır.
- sunblock terimi güneşin tam engellendiği manası verdiği için FDA bu deyimin kullanılmasına müsaade vermeyecektir.
YÜZ BAKIMI
- Arındırma(tonik)
- Nemlendirme
- Güneş hami
- Kırışıklık önleyici
- Antiseboreik, antiakne
- Yaşlanma belirtilerini giderici bakım
- Pigmentasyon giderici
- Makyaj temizleyici
- Kırışıklı önleyici
- Morluk önleyici- giderici
- Yorgunluk giderici
- Torbaların tedavisi
- Temizleyiciler
- Sindetler, likit temizleyiciler
- Yumuşatıcılar
- Lanolin
- Hami tabaka oluşturan unsurlar
- Parafin, balmumu,selüloz, çinko oksit
- Tedavi edici;
- Allantoin, üre
- Nemlendirici
- Gliserin, propilen glikol, sorbitol, emülsifiyen, gözetici ,parfüm,renk)
- Arilik
- Tea tree oil içeren nemlendiriciler,
- Antiperspiran
- Antiseptik
- Masaj
- Pudra
- Temizleme (sabun, scrub, kese, antibakteriyel, duş jeli)
- Nemlendirici (üre, gliserin, vaselin, güneş sonrası nemlendiriciler )
- Verjetürler
- Sellülit tedavisi (incelticiler)
- Göğüs bakımı, karın, kalça, uyluk ortamı