Deri Kanseri
Butun kanser turleri icinde deri kanseri en sık gorulenidir Deri kanserinden korunmak icin yapılması gereken guneşten korunmaktır Guneşe aşırı maruz kalma (bronzlaşma dahil olmak uzere ozellikle su toplaması ile seyreden ikinci derece guneş yanıkğı) deri kanserinin temel sebebidir Daha az onemli faktorler tekrarlayan tıbbi ve endustriyel X ışınlarına maruz kalma, yanık veya yara izi bırakarak iyileşen cilt hastalıkları, komur katranı veya arsenik iceren maddelere mesleki olarak maruz kalma ve ailede cilt kanseri bulunmasıdır Acık tene sahip olup guneş yanığı ihtimali fazla olan kişiler, daha yuksek riske sahiptir Guneş ışınları deri kanserine sebep olan en onemli neden olduğundan en onemli koruyucu onlem guneşten kacınmaktır
Guneşin dunyaya en dik ulaştığı saatler olan saat 1000 ile 1600 saatleri arasında guneşten korunun Guneşin yeryuzune dik ulaştığı saatlerde golgeniz kendi boyunuzdan daha kısadır
Acık renkli sıkı dokumalı koruyucu giysi ve geniş şapka kullanın
Koruma faktoru en az 15 olan guneşten koruyucu kremler kullanın
20 dakika guneşte kaldığında guneş yanığı geciren bir kişi, 15 faktorlu bir guneşten koruyucu kullandığında 15 kat daha fazla sure (300 dakika) yanmadan guneşte kalabilir Bununla beraber guneşten koruyucu kremler kullanarak da guneşte fazla kalınmamalıdır Cunku UVA gibi guneş ışınları ki bunlar derideki bağışıklık sistemi ve deri yaşlanmasında sorumludur, guneş koruyucular olsa da deriye ulaşabilir
Guneşten koruyucu kullanımına cocukluk doneminde başlayın, cunku yaşam boyu guneşe maruz kalmanın % 80'i 18 yaş altında olmaktadır 6 ayın altındaki bebekler uzun sure guneşe maruz kalmamalı, eğer kalacaksa guneşten koruyucular kullanılmalıdır
Erken tanı kesin tedavinin en onemli ilk adımıdır
Derinizi belli aralıklarla muayene edin Eğer benlerinizde buyume değişiklik olursa, derinizde renk değişikliği ve iyileşmeyen yaralar varsa bir an once Dermatoloji Uzmanına muayene olunuz
Kanser oncesi deri bulguları
Aktinik keratozlar ozellikle guneş ışınlarına aşırı maruz kalmış acık tenli kişilerin yuz, el sırtı ve kollarında rastlanılan kucuk uzerleri pullu lekelerdir Tedavi edilmezlerde deri kanserine donebilir Eğer erken evrede yakalanırsa buz tedavisi ile cıkartılabilir, kemoterapi ilacları iceren krem veya losyonlar kullanılabilir, kimyasal peeling işlemi, dermabrasyon,laser tedavisi veya klasik cerrahi ile tedavi edilebilir Guneşten koruyucular aktinik keratoz gelişimini engellerler
Deri kanseri Tipleri:
Uc tip deri kanseri bulunmaktadır
Bazal hucreli karsinomaBu kanser tipi genellikle deride kucuk etli kabarıklık şeklinde sıklıkla yuz, boyun ve el sırtlarında ortaya cıkar Ara sıra govdede kırmızı yama tarzı alanlar şeklinde gorulebilir Daha sıklıkla acık tenli kişilerde gorulur Bu kansere yakalanan kişiler acık tenli ve renkli gozludur ve guneş yanığına eğilimlidir Bu tumorler hızlı yayılmazl 12 cm boyutuna ulaşmaları icin aylar yıllar gerekir Tedavi edilmezse; kanserli alan kanamaya başlar, uzeri kabuklanır Zaman zaman iyileşip, zaman zaman tekrarlama ozelliği gosterir Bu kanser tipi nadiren metastaz (diğer organlara sıcrama) yapmasına rağmen, derinin altındaki kemiğe yayılabilir ve kanserli dokunun yakınındaki dokuları harap edebilir
Squamoz Hucreli karsinoma Bu deri kanseri deri de kabarıklıklar veya kırmızı kabuklu yaralar şeklinde ortaya cıkabilir Squamoz hucreli Karsinoma acık tenli kişilerde en sık gorulen ikinci kanser turudurTipik olarak kulak, yuz, dudak ve ağızda gorulur Nadiren esmer kişilerde de gorulebilir Buyuk kitleler oluşturabilir Bazal hucreli karsinomanın tersine diğer organlara yayılabilir Erken yakalandığında tedavi oranı yuksektir Bazal hucreli karsinoma ve Squamoz hucreli karsinomada tedavi başarısı % 95 dir
Melanom Butun deri kanserleri icinde en oldurucu olanıdır Bazal hucreli ve squamoz hucreli karsinoma da olduğu gibi melanomda da erken tanı tedavi şansını arttırır
Melanom melanin denen pigmenti (deriye rengini veren madde) ureten melanosit dediğimiz hucrelerde başlar Melanin derimizin rengini verir ve guneşten kısmi olarak korur Melanom hucreleri melanin uretmeye devam eder ve bu nedenle kanser alanı kahverengi veya siyahtırFakat melanom beyaz ve kırmızı da olabilir
Melanom yayılma ozelliği gosterdiğinden muhakkak tedavi edilmelidir Melanom dikkat cekmeden hızla buyuyebilir Genellikle bir ben olarak veya kahve renkli bir benin uzerinde veya yakınında ortaya cıkar Vucudunuzdaki benlerin yerleşimi ve şeklinden haberdar olmalısınız ki, bunlar uzerinde olan değişiklikleri ve yeni ben cıkışını fark edebilesiniz Yapabileceğiniz en onemli adım benlerinizde herhangi bir değişiklik saptadığınızda hemen bir Dermatoloji uzmanına muayene olmanızdır Bu sayede derinizdeki melanom tedavi edilebilir aşamada iken yakalanmış olur Aşırı guneşe maruz kalmaktan, ozellikle guneş yanıklarından kacınma acık tenli kişilerde melanomdan korunmanın en iyi yoludur Melanomun kalıtsal ozelliği de vardır Ailesinde melanom olan kişilerin riski daha fazladır Sıra dışı beni olanlar, cok sayıda beni olanlar melanom acısından yuksek riske sahiptir
Koyu renkli tene sahip olmak melanoma olma riskini ortadan kaldırmaz Esmer kişilerde de ozellikle avuc ici, ayak tabanı, tırnak yatağı ve ağızda melanoma gelişebilir
Melanom şuphesi oluşturabilecek bulgular: kabuklanma, kanama, sızıntı, uzerinde kabarma, etrafındaki deriye doğru cıkıntı gosterme, kaşıntı, hassasiyet ve ağrı hissedilmesidir
Cilt kanserlerine nasıl tanı konulur?
Deri biyopsisi kanserin tanısını koydurur Erken tanı ve cerrahi tedavi şansını arttırır
Dermatoloji uzmanları kanseri erken yakalayabilmek icin kişisel cilt muayenesinin onemine dikkat cekmektedir
Derinizdeki ciller, benler ve koyu renkli alanları buyukluk, şekil ve renk değişikliği acısından gozlemleyin Herhangi bir değişiklik saptadığınızda Dermatoloji Uzmanına başvurunuz
Melanoma ait Bulgular
Asimetri Benin bir tarafının diğer tarafından farklı olması Benin ortasından hayali bir cizgi ciziniz Benin her iki yanı aynı buyukluk ve aynı şekilde mi? Melanomda genellikle asimetri vardır
Sınır Duzensizliği Melanomun sınırı veya kenarı genellikle puruzlu, centikli veya bulanıktır
Renk İyi huylu benler herhangi bir renkte olabilir, fakat genellikle tek renklidir Melanom ise sıklıkla birden fazla rengi icinde barındırır
Buyukluk İyi huylu benler kucuk kalırken melanom buyumeye devam eder Genellikle 6 milimetreden buyuktur captadır
Kendinizin yapacağı periyodik muayene melanom ve diğer deri kanserlerinden korunmak icin en guclu silahtır Melanom ancak erken yakalandığında tedavi edilebilir Aşağıda belirtilen sırayı takip ederek hic bir yeri atlamadan tum deri muayenenizi kendiniz yapabilirsiniz Kendi deri muayenenizi yapmak icin bir boy bir de el aynasına ve ışıklı bir odaya ihtiyacınız vardır
Govdenizin on ve arka yuzunu ve de kollar kaldırılarak govdenin sağ ve sol yanını ayna karşısında muayene edin
Kolunuzu dirseğinizden kıvırarak avuclarınıza, kol ic yuzune ve ust kola dikkatlice bakınız
Sonra bacaklarınızın arkasına, ayaklara, ayak parmak aralarına ve ayak tabanına bakınız
Boynun arkasını, saclarınızı kaldırarak el aynası ile kafa derinizi muayene edin
Dermatoloji Uzmanı Dr Şafak Metekoğlu Guneş
Butun kanser turleri icinde deri kanseri en sık gorulenidir Deri kanserinden korunmak icin yapılması gereken guneşten korunmaktır Guneşe aşırı maruz kalma (bronzlaşma dahil olmak uzere ozellikle su toplaması ile seyreden ikinci derece guneş yanıkğı) deri kanserinin temel sebebidir Daha az onemli faktorler tekrarlayan tıbbi ve endustriyel X ışınlarına maruz kalma, yanık veya yara izi bırakarak iyileşen cilt hastalıkları, komur katranı veya arsenik iceren maddelere mesleki olarak maruz kalma ve ailede cilt kanseri bulunmasıdır Acık tene sahip olup guneş yanığı ihtimali fazla olan kişiler, daha yuksek riske sahiptir Guneş ışınları deri kanserine sebep olan en onemli neden olduğundan en onemli koruyucu onlem guneşten kacınmaktır
Guneşin dunyaya en dik ulaştığı saatler olan saat 1000 ile 1600 saatleri arasında guneşten korunun Guneşin yeryuzune dik ulaştığı saatlerde golgeniz kendi boyunuzdan daha kısadır
Acık renkli sıkı dokumalı koruyucu giysi ve geniş şapka kullanın
Koruma faktoru en az 15 olan guneşten koruyucu kremler kullanın
20 dakika guneşte kaldığında guneş yanığı geciren bir kişi, 15 faktorlu bir guneşten koruyucu kullandığında 15 kat daha fazla sure (300 dakika) yanmadan guneşte kalabilir Bununla beraber guneşten koruyucu kremler kullanarak da guneşte fazla kalınmamalıdır Cunku UVA gibi guneş ışınları ki bunlar derideki bağışıklık sistemi ve deri yaşlanmasında sorumludur, guneş koruyucular olsa da deriye ulaşabilir
Guneşten koruyucu kullanımına cocukluk doneminde başlayın, cunku yaşam boyu guneşe maruz kalmanın % 80'i 18 yaş altında olmaktadır 6 ayın altındaki bebekler uzun sure guneşe maruz kalmamalı, eğer kalacaksa guneşten koruyucular kullanılmalıdır
Erken tanı kesin tedavinin en onemli ilk adımıdır
Derinizi belli aralıklarla muayene edin Eğer benlerinizde buyume değişiklik olursa, derinizde renk değişikliği ve iyileşmeyen yaralar varsa bir an once Dermatoloji Uzmanına muayene olunuz
Kanser oncesi deri bulguları
Aktinik keratozlar ozellikle guneş ışınlarına aşırı maruz kalmış acık tenli kişilerin yuz, el sırtı ve kollarında rastlanılan kucuk uzerleri pullu lekelerdir Tedavi edilmezlerde deri kanserine donebilir Eğer erken evrede yakalanırsa buz tedavisi ile cıkartılabilir, kemoterapi ilacları iceren krem veya losyonlar kullanılabilir, kimyasal peeling işlemi, dermabrasyon,laser tedavisi veya klasik cerrahi ile tedavi edilebilir Guneşten koruyucular aktinik keratoz gelişimini engellerler
Deri kanseri Tipleri:
Uc tip deri kanseri bulunmaktadır
Bazal hucreli karsinomaBu kanser tipi genellikle deride kucuk etli kabarıklık şeklinde sıklıkla yuz, boyun ve el sırtlarında ortaya cıkar Ara sıra govdede kırmızı yama tarzı alanlar şeklinde gorulebilir Daha sıklıkla acık tenli kişilerde gorulur Bu kansere yakalanan kişiler acık tenli ve renkli gozludur ve guneş yanığına eğilimlidir Bu tumorler hızlı yayılmazl 12 cm boyutuna ulaşmaları icin aylar yıllar gerekir Tedavi edilmezse; kanserli alan kanamaya başlar, uzeri kabuklanır Zaman zaman iyileşip, zaman zaman tekrarlama ozelliği gosterir Bu kanser tipi nadiren metastaz (diğer organlara sıcrama) yapmasına rağmen, derinin altındaki kemiğe yayılabilir ve kanserli dokunun yakınındaki dokuları harap edebilir
Squamoz Hucreli karsinoma Bu deri kanseri deri de kabarıklıklar veya kırmızı kabuklu yaralar şeklinde ortaya cıkabilir Squamoz hucreli Karsinoma acık tenli kişilerde en sık gorulen ikinci kanser turudurTipik olarak kulak, yuz, dudak ve ağızda gorulur Nadiren esmer kişilerde de gorulebilir Buyuk kitleler oluşturabilir Bazal hucreli karsinomanın tersine diğer organlara yayılabilir Erken yakalandığında tedavi oranı yuksektir Bazal hucreli karsinoma ve Squamoz hucreli karsinomada tedavi başarısı % 95 dir
Melanom Butun deri kanserleri icinde en oldurucu olanıdır Bazal hucreli ve squamoz hucreli karsinoma da olduğu gibi melanomda da erken tanı tedavi şansını arttırır
Melanom melanin denen pigmenti (deriye rengini veren madde) ureten melanosit dediğimiz hucrelerde başlar Melanin derimizin rengini verir ve guneşten kısmi olarak korur Melanom hucreleri melanin uretmeye devam eder ve bu nedenle kanser alanı kahverengi veya siyahtırFakat melanom beyaz ve kırmızı da olabilir
Melanom yayılma ozelliği gosterdiğinden muhakkak tedavi edilmelidir Melanom dikkat cekmeden hızla buyuyebilir Genellikle bir ben olarak veya kahve renkli bir benin uzerinde veya yakınında ortaya cıkar Vucudunuzdaki benlerin yerleşimi ve şeklinden haberdar olmalısınız ki, bunlar uzerinde olan değişiklikleri ve yeni ben cıkışını fark edebilesiniz Yapabileceğiniz en onemli adım benlerinizde herhangi bir değişiklik saptadığınızda hemen bir Dermatoloji uzmanına muayene olmanızdır Bu sayede derinizdeki melanom tedavi edilebilir aşamada iken yakalanmış olur Aşırı guneşe maruz kalmaktan, ozellikle guneş yanıklarından kacınma acık tenli kişilerde melanomdan korunmanın en iyi yoludur Melanomun kalıtsal ozelliği de vardır Ailesinde melanom olan kişilerin riski daha fazladır Sıra dışı beni olanlar, cok sayıda beni olanlar melanom acısından yuksek riske sahiptir
Koyu renkli tene sahip olmak melanoma olma riskini ortadan kaldırmaz Esmer kişilerde de ozellikle avuc ici, ayak tabanı, tırnak yatağı ve ağızda melanoma gelişebilir
Melanom şuphesi oluşturabilecek bulgular: kabuklanma, kanama, sızıntı, uzerinde kabarma, etrafındaki deriye doğru cıkıntı gosterme, kaşıntı, hassasiyet ve ağrı hissedilmesidir
Cilt kanserlerine nasıl tanı konulur?
Deri biyopsisi kanserin tanısını koydurur Erken tanı ve cerrahi tedavi şansını arttırır
Dermatoloji uzmanları kanseri erken yakalayabilmek icin kişisel cilt muayenesinin onemine dikkat cekmektedir
Derinizdeki ciller, benler ve koyu renkli alanları buyukluk, şekil ve renk değişikliği acısından gozlemleyin Herhangi bir değişiklik saptadığınızda Dermatoloji Uzmanına başvurunuz
Melanoma ait Bulgular
Asimetri Benin bir tarafının diğer tarafından farklı olması Benin ortasından hayali bir cizgi ciziniz Benin her iki yanı aynı buyukluk ve aynı şekilde mi? Melanomda genellikle asimetri vardır
Sınır Duzensizliği Melanomun sınırı veya kenarı genellikle puruzlu, centikli veya bulanıktır
Renk İyi huylu benler herhangi bir renkte olabilir, fakat genellikle tek renklidir Melanom ise sıklıkla birden fazla rengi icinde barındırır
Buyukluk İyi huylu benler kucuk kalırken melanom buyumeye devam eder Genellikle 6 milimetreden buyuktur captadır
Kendinizin yapacağı periyodik muayene melanom ve diğer deri kanserlerinden korunmak icin en guclu silahtır Melanom ancak erken yakalandığında tedavi edilebilir Aşağıda belirtilen sırayı takip ederek hic bir yeri atlamadan tum deri muayenenizi kendiniz yapabilirsiniz Kendi deri muayenenizi yapmak icin bir boy bir de el aynasına ve ışıklı bir odaya ihtiyacınız vardır
Govdenizin on ve arka yuzunu ve de kollar kaldırılarak govdenin sağ ve sol yanını ayna karşısında muayene edin
Kolunuzu dirseğinizden kıvırarak avuclarınıza, kol ic yuzune ve ust kola dikkatlice bakınız
Sonra bacaklarınızın arkasına, ayaklara, ayak parmak aralarına ve ayak tabanına bakınız
Boynun arkasını, saclarınızı kaldırarak el aynası ile kafa derinizi muayene edin
Dermatoloji Uzmanı Dr Şafak Metekoğlu Guneş