Genellikle gercek anlamından az cok sıyrılarak ilgi cekici anlam taşıyan soz obeklerine deyim denir Deyimler anlatıma guzellik, cekicilik, canlılık katar Turkce, deyimler bakımından zengin bir dildir
Deyimlerin Ozellikleri:
1 Kalıplaşmış soz Obekleridir Cumle halinde olanları da vardır
a Kalıplaşmış soz obekleri biciminde olanlar:
Dort elle sarılmak, goz kulak olmak, corbada tuzu bulunmak, tere yağından kıl ceker gibi, gun gormuş, dort gozle beklemek
b Cumle durumunda olanlar:
Dam ustunde saksağan, vur beline kazmayı
Bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu?
Ana usta yufka yapar, cocuk usta cift cift kapar
Kızım sana soyluyorum, gelinim sen dinle (anla)
Senin aradığın kantar, Bursa ’da kestane tartar
2 Kalıplaşmış sozler olduğundan sozcuklerinin yerleri değiştirilemez, onların yerine eş anlamlı sozcukler konulamaz
3 Genellikle gercek anlamlı olan deyimler de vardır
a) Mecaz Anlamlı Olanlar:
bir tasla iki kuş vurmak (bir eylemle iki sonuc elde etmek)
eşeğini sağlam kazığa bağlamak (işini guven altına almak)
gozu gibi sakınmak (Bir zarar gelmesin diye ozenle korumak)
iğneli soz (dokunaklı soz)
kafa yormak (bir şey uzerinde cok duşunmek)
b) Gercek Anlamlı Olanlar:
bin pişman olmak, Hem suclu hem guclu, Coğu gitti azı kaldı, yukte hafif pahada ağır
4 Mastarla biten deyimler cumlede cekimli duruma gelebilir:
burnundan (fitil fitil) gelmek Burnundan (fitil fitil) geldi
kendi kendine soz vermek Kendi kendime soz verdim
kokusunu almak Kokusunu almış