Dilsiz Kaval muzik aleti ozellikleri
Dilsiz Kaval hakkında bilgi
Kaval uflemenin 4 ana unsuru vardır: Dudak, nefes, parmak ve dil
*DUDAK'ın kavala doğru oturması, kavaldan doğru bir ses elde etmenin ilk aşamasıdır Gercek bir kaval tınısını belki de ancak yıllar sonra, dudak adaptasyonu ile sağlayabilirsinizDudağın kaval deliğine oturduğu anda aldığı şekil oyle onemlidir ki; dudak aralığını buyutup kuculterek yarım ve tam oktavlara (pest ve tizlere) cıkabilir, hatta kaval tonlarının başka renklerini (horlatma gibi) seslendirebilirsiniz
(Dudak aralığının buyuk veya kucuk olması cok hassas oranlardadır, abartılı denemeyiniz)
*NEFES'in doğru kullanılması, yani kavala rasyonel ufleme; entenasyon'u (akort tutturma) sağladığı gibi, az nefesle uzun partileri calabilmenizi de sağlayacaktırHızlı veya yavaş ufleme, dudak hareketiyle de birleştiğinde, oktavlara inip cıkmanızı sağlayacaktırKavala cok ufak bir noktadan yoğun ufleme, tiz tonları ve horlatmayı kolaylaştıracaktır
*PARMAK hareketleri melodi calmamızı; melodinin ritmik akışını, carpma, vibrasyon ve ajiliteyi (kucuk suredeki notaları hızlı calmayı) sağlar
(Kaval caldığımız her saniye, yukarıdaki uc unsurun aynı andaki uyumlu ve birbirini destekleyen, değiştiren hareketleri ile gercekleşirUsta kavalcı bu uc unsuru aynı anda kullanabilme, değiştirebilme başarısını reflex haline donuşturen; bu uc unsura mukemmel şekilde hakim olan insandır)
*DİL hareketi; bağlı ve bağsız notaları seslendirmemizi sağladığı gibi, kavaldaki kimi yoreselvurgulu ifadeyi de ortaya cıkartır
Kaval anadolu'da dudağa yaslamak yerine ust iki dişe yerleştirilerek de, horlatma' tonuyla calınmaktadır
KAVALDA TON CEŞİTLERİ:
1 Duz ton: Kavalın en yalın tonudur
2 Pest ton: Duz uflediğimiz tonun bir altındaki kalın tondur
3 Horlatma: Kirli' ton dediğimiz bu ton, coban tonu' olarak da adlandırılabilirUlkemizde ozellikle Tokat, Bolu ve Doğu illerindeki calım şekli olmakla birlikte, kısmen Balkan ve Karadeniz'de de gorulmektedir
4 Harmonik ton: Kavalın duz ve yarım oktavını aynı anda duyurabilen tondur
VİBRASYONU SAĞLAMA :
1 Dudak pozisyonuyla: Genellikle ney ustalarının yontemi olan bu yontem, kavalda da deneniyorDudak kenarlarını hafifce hareket ettirerek sağlanıyor
2 Parmak hareketiyle: Parmakların kaval deliğine oturduğu bolgede, ozellikle sol ve sağ işaret parmaklarını hafifce sallayarak yapılan harekettir
3 Kavalı sallayarak: İki elimizi birden tuttuğumuz kavalı, dudağa hafifce yakınlaştırıp uzaklaştırarak yaptığımız harekettir
4 Nefes desteği ile mumkun olabilirNefesimizi kaval ucuna peş peşe ve seri şekilde uflediğimiz harekettir
PARMAK TUTUŞLARI:
Sol elin tum parmakları; ucuyla, kavalın deliklerine hava almayacak şekilde kapatılır(Sol el yukarıdadırBaş parmakla kavalın arkasındaki tek delik; işaret, orta ve yuzuk parmaklarıyla da on yuzundeki delikler ustten itibaren sırasıyla kapatılır)
Sağ elin baş parmağı deliğe basmaz; sadece kavala arkasından destek tutuşu rolu ustlenirYukarı deliklerden aşağıya, sol elin uc parmağından sonra; sağ elin işaret, orta ve yuzuk parmağı orta boğumlarıyla (ucuyla değil) delikleri kapatırKapatılan en alt deliği ise serce parmağının ucuyla kapatır
KAVAL POZİSYONLARI:
Kavalın ana sesi temel olarak la notası kabul edilir (La minor veya La major)La notası, sağ elin serce parmağının basılı olmadığı haldeki kaval notasıdır(Sadece en alttaki delik acık)Bu nota gercekte doğal la (piyano la'sı) değildir Ama boyu uzun veya kısa; tum kaval ceşitlerinin bu sesi la kabul edilirVe bu pozisyona 2 POZİSYON denir(Ağırlıkta bu pozisyonu calışacağız)
1 POZİSYON ise; kavalın tum deliklerinin kapalı olduğu haldeki şeklinin la (minor) kabul edildiği pozisyondur
KAVAL NOTA ARALIKLARI:
Kavalın deliklerini en alttan itibaren sırasıyla (1,2,3,4,5,6, vs) numaralandıralım
1 delikle 2 delik arası piyanonun tam sesi kadardır (yani mesela solla aralığı gibi)
2 delikten itibaren (23, 34, 45 vs) nota arlıkları yarım ses gitmektedirYani 2 ve 3 delikler arası lasi bemol, 3 ve 4 delikler arası si bemolsi, 4 ve 5 delikler arası sido vs şeklinde gitmektedir
Ayrıca la kabul ettiğimiz nota; duz tonda la sesini verirken, biraz sert ufleyip ince tona gectiğimizde mi sesini duyarızYine en tizi uflediğimizde ince la'ya ulaşırız
Demek ki; bir notadan, değişik sertlikte nefeslerle ufleme yaptığımızda, uc aynı notayı duyabiliyoruz
Dilsiz Kaval Dersleri
1 DERS:
Kavalı sadece sağ elinizle tutup, hicbir notaya basmadan uzun uzun ufleyerek ses cıkartmaya calışınız Dudağınızı iyi oturtmaya calışarak deneyiniz
(Dilsiz kavaldan ses cıkartma başarısını gostermek icin birkac gune ihtiyacınız olabilir; belki de daha fazla Sabırlı olmalısınız)
2 DERS:
Kavalı sadece sağ elinizle tutup, hicbir notaya basmadan uzun uzun ufleyerek, bir ust oktavı (yarım oktavı) cıkartmaya calışın
(Bu alıştırmayı da biriki gun denemelisinizTa ki, alışkanlık kazanıncaya kadar)
3 DERS:
Kavalı sadece sağ elinizle tutup, hicbir notaya basmadan uzun uzun ufleyerek, alt ve ust oktavı sırasıyla cıkartmaya calışın
(Bu alıştırmayı, sesleri temiz ve puruzsuz verinceye kadar calışmalısınız)
4 DERS:
Şimdi sadece arka delik ve onden bir deliği kapatarak ( kaval'ın re notası), iki ayrı oktavı sırasıyla calışmaya başlayın(notaları hızlı calmayınız
Re notasını nefesinizin gittiği yere kadar, oktavını da (ince la notası) nefesinizin gittiği yere kadar uzun uzun ufleyin
5 DERS:
Arka delik ve onden uc deliği kapatarak ( kaval'ın do notası), iki ayrı oktavı sırasıyla calışmaya başlayın Yani sol elin dort parmağını da kapatarakYine hızlı calmayınız
(Do'nun ince oktavı sol'dur)
6 DERS:
Arka delik, onden uc delik ve sağ elimizin işaret parmağını kapatarak (kaval'ın si notası), iki ayrı oktavı sırasıyla calışmaya başlayın
Si'nin ince oktavı fa diyez'dir)
7 DERS:
Sadece sağ el serce parmağınız acık olacak şekilde tum notaları kapatarak (kaval'ın la notası), iki ayrı oktavı sırasıyla calışmaya başlayın
La'nın ince oktavı mi' dir)
Dilsiz Kaval hakkında bilgi
Kaval uflemenin 4 ana unsuru vardır: Dudak, nefes, parmak ve dil
*DUDAK'ın kavala doğru oturması, kavaldan doğru bir ses elde etmenin ilk aşamasıdır Gercek bir kaval tınısını belki de ancak yıllar sonra, dudak adaptasyonu ile sağlayabilirsinizDudağın kaval deliğine oturduğu anda aldığı şekil oyle onemlidir ki; dudak aralığını buyutup kuculterek yarım ve tam oktavlara (pest ve tizlere) cıkabilir, hatta kaval tonlarının başka renklerini (horlatma gibi) seslendirebilirsiniz
(Dudak aralığının buyuk veya kucuk olması cok hassas oranlardadır, abartılı denemeyiniz)
*NEFES'in doğru kullanılması, yani kavala rasyonel ufleme; entenasyon'u (akort tutturma) sağladığı gibi, az nefesle uzun partileri calabilmenizi de sağlayacaktırHızlı veya yavaş ufleme, dudak hareketiyle de birleştiğinde, oktavlara inip cıkmanızı sağlayacaktırKavala cok ufak bir noktadan yoğun ufleme, tiz tonları ve horlatmayı kolaylaştıracaktır
*PARMAK hareketleri melodi calmamızı; melodinin ritmik akışını, carpma, vibrasyon ve ajiliteyi (kucuk suredeki notaları hızlı calmayı) sağlar
(Kaval caldığımız her saniye, yukarıdaki uc unsurun aynı andaki uyumlu ve birbirini destekleyen, değiştiren hareketleri ile gercekleşirUsta kavalcı bu uc unsuru aynı anda kullanabilme, değiştirebilme başarısını reflex haline donuşturen; bu uc unsura mukemmel şekilde hakim olan insandır)
*DİL hareketi; bağlı ve bağsız notaları seslendirmemizi sağladığı gibi, kavaldaki kimi yoreselvurgulu ifadeyi de ortaya cıkartır
Kaval anadolu'da dudağa yaslamak yerine ust iki dişe yerleştirilerek de, horlatma' tonuyla calınmaktadır
KAVALDA TON CEŞİTLERİ:
1 Duz ton: Kavalın en yalın tonudur
2 Pest ton: Duz uflediğimiz tonun bir altındaki kalın tondur
3 Horlatma: Kirli' ton dediğimiz bu ton, coban tonu' olarak da adlandırılabilirUlkemizde ozellikle Tokat, Bolu ve Doğu illerindeki calım şekli olmakla birlikte, kısmen Balkan ve Karadeniz'de de gorulmektedir
4 Harmonik ton: Kavalın duz ve yarım oktavını aynı anda duyurabilen tondur
VİBRASYONU SAĞLAMA :
1 Dudak pozisyonuyla: Genellikle ney ustalarının yontemi olan bu yontem, kavalda da deneniyorDudak kenarlarını hafifce hareket ettirerek sağlanıyor
2 Parmak hareketiyle: Parmakların kaval deliğine oturduğu bolgede, ozellikle sol ve sağ işaret parmaklarını hafifce sallayarak yapılan harekettir
3 Kavalı sallayarak: İki elimizi birden tuttuğumuz kavalı, dudağa hafifce yakınlaştırıp uzaklaştırarak yaptığımız harekettir
4 Nefes desteği ile mumkun olabilirNefesimizi kaval ucuna peş peşe ve seri şekilde uflediğimiz harekettir
PARMAK TUTUŞLARI:
Sol elin tum parmakları; ucuyla, kavalın deliklerine hava almayacak şekilde kapatılır(Sol el yukarıdadırBaş parmakla kavalın arkasındaki tek delik; işaret, orta ve yuzuk parmaklarıyla da on yuzundeki delikler ustten itibaren sırasıyla kapatılır)
Sağ elin baş parmağı deliğe basmaz; sadece kavala arkasından destek tutuşu rolu ustlenirYukarı deliklerden aşağıya, sol elin uc parmağından sonra; sağ elin işaret, orta ve yuzuk parmağı orta boğumlarıyla (ucuyla değil) delikleri kapatırKapatılan en alt deliği ise serce parmağının ucuyla kapatır
KAVAL POZİSYONLARI:
Kavalın ana sesi temel olarak la notası kabul edilir (La minor veya La major)La notası, sağ elin serce parmağının basılı olmadığı haldeki kaval notasıdır(Sadece en alttaki delik acık)Bu nota gercekte doğal la (piyano la'sı) değildir Ama boyu uzun veya kısa; tum kaval ceşitlerinin bu sesi la kabul edilirVe bu pozisyona 2 POZİSYON denir(Ağırlıkta bu pozisyonu calışacağız)
1 POZİSYON ise; kavalın tum deliklerinin kapalı olduğu haldeki şeklinin la (minor) kabul edildiği pozisyondur
KAVAL NOTA ARALIKLARI:
Kavalın deliklerini en alttan itibaren sırasıyla (1,2,3,4,5,6, vs) numaralandıralım
1 delikle 2 delik arası piyanonun tam sesi kadardır (yani mesela solla aralığı gibi)
2 delikten itibaren (23, 34, 45 vs) nota arlıkları yarım ses gitmektedirYani 2 ve 3 delikler arası lasi bemol, 3 ve 4 delikler arası si bemolsi, 4 ve 5 delikler arası sido vs şeklinde gitmektedir
Ayrıca la kabul ettiğimiz nota; duz tonda la sesini verirken, biraz sert ufleyip ince tona gectiğimizde mi sesini duyarızYine en tizi uflediğimizde ince la'ya ulaşırız
Demek ki; bir notadan, değişik sertlikte nefeslerle ufleme yaptığımızda, uc aynı notayı duyabiliyoruz
Dilsiz Kaval Dersleri
1 DERS:
Kavalı sadece sağ elinizle tutup, hicbir notaya basmadan uzun uzun ufleyerek ses cıkartmaya calışınız Dudağınızı iyi oturtmaya calışarak deneyiniz
(Dilsiz kavaldan ses cıkartma başarısını gostermek icin birkac gune ihtiyacınız olabilir; belki de daha fazla Sabırlı olmalısınız)
2 DERS:
Kavalı sadece sağ elinizle tutup, hicbir notaya basmadan uzun uzun ufleyerek, bir ust oktavı (yarım oktavı) cıkartmaya calışın
(Bu alıştırmayı da biriki gun denemelisinizTa ki, alışkanlık kazanıncaya kadar)
3 DERS:
Kavalı sadece sağ elinizle tutup, hicbir notaya basmadan uzun uzun ufleyerek, alt ve ust oktavı sırasıyla cıkartmaya calışın
(Bu alıştırmayı, sesleri temiz ve puruzsuz verinceye kadar calışmalısınız)
4 DERS:
Şimdi sadece arka delik ve onden bir deliği kapatarak ( kaval'ın re notası), iki ayrı oktavı sırasıyla calışmaya başlayın(notaları hızlı calmayınız
Re notasını nefesinizin gittiği yere kadar, oktavını da (ince la notası) nefesinizin gittiği yere kadar uzun uzun ufleyin
5 DERS:
Arka delik ve onden uc deliği kapatarak ( kaval'ın do notası), iki ayrı oktavı sırasıyla calışmaya başlayın Yani sol elin dort parmağını da kapatarakYine hızlı calmayınız
(Do'nun ince oktavı sol'dur)
6 DERS:
Arka delik, onden uc delik ve sağ elimizin işaret parmağını kapatarak (kaval'ın si notası), iki ayrı oktavı sırasıyla calışmaya başlayın
Si'nin ince oktavı fa diyez'dir)
7 DERS:
Sadece sağ el serce parmağınız acık olacak şekilde tum notaları kapatarak (kaval'ın la notası), iki ayrı oktavı sırasıyla calışmaya başlayın
La'nın ince oktavı mi' dir)