Din felsefesi,
dini, dinin temellerini ve dinle ilgili pek çok konuyu ele alan bir disiplindir İlkel toplumlardan günümüze baktığımızda din başta politeizm (çoktanrıcılık) olarak karşımıza çıkmaktadır Hatta felsefe tarihinde Antik Yunan’ın çok tanrıcılık özelliği felsefenin ortaya çıkmasında bir etken olarak görülmektedir
Din dogmatiktir Fakat din felsefesi dogmatik değildir Tüm dinlere eşit olarak yaklaşır ve dinleri nesnel, tutarlı ve mantık temelinde değerlendirir
Din Felsefesinin Temel Soruları:
Tanrı’nın var olup olmadığı,
Evrenin yaratılışı,
Tanrı varlığının kanıtları
Vahiy mümkün müdür?
Din Felsefesinin Temel Kavramları
VAHİY: Tanrı tarafından belirtilen isteklerin bir aracı (peygamber) aracılığıyla inananlara iletme şeklidir
TANRI: Üstün ve en yüce olan varlık
İMAN: İnanan kişiler tarafından Tanrı’nın isteklerinin yerine getirilmesi
PEYGAMBER: Tanrı tarafından belirlenmiş, Tanrı’nın isteklerini halka bildirdiği habercidir
KUTSAL: Tanrı ve Tanrı’nın değer verdiği herşey
Din Felsefesi Ve Teoloji İlişkisi
Din felsefesi ile teoloji (din bilim) birbirine karıştırılmamalıdır İkisi arasında çok fazla fark vardır
Teoloji:
Belli bir dini ele alır
Dine olan inancı güçlendirmek, pekiştirmek ister
Tanrı varlığını sorgulamaz, yalnızca Tanrı’yı var kabul ederek dini öğelerin yorumlanmasını sağlar
Temeli inanç sistemine dayanmaktadır
Din Felsefesi
Tüm dinlere eşit mesafededir
Amacı dini ve dini yaptırımları sorgulamak ve akla mantığa dayalı açıklamalar yapmaktır
Temeli merak duygusu, akıl ve mantığa dayalıdır
Tanrı’nın var olup olmadığını sorgular
Tanrı ile insan arasındaki iletişimi de sorgular
Din Felsefesinde Tanrı Hakkındaki Düşünceler
Tanrı Varlığını Kabul Edenler
Tanrı varlığını kabul eder Tanrı’nın bu evrenin yaratıcısı olduğunu savunurlar Tanrı varlığını kabul eden görüşlerden bazıları teizm, deizm, panteizm ve panenteizmdir
Teizm: Bu görüşe göre, Tanrı vardır ve evreni yaratmıştır Evrende var olan tüm bu güzelliklerin yaratıcısı olan Tanrı evrene hala müdahale etmektedir Teistlere göre Tanrı yaratılmamış yaratmıştır Tanrı sonsuz ve sınırsız olandır Sonsuz ve sınırsız olan Tanrı karşısında insan Tanrı’nın isteklerini yerine getirerek ona itaat etmelidir Örneğin İslamiyet, Hristiyanlık gibi dinler bu görüşü benimsemişlerdir Din felsefesinde teizmin en önemli temsilcileri Farabi ve Descartes’tir
Deizm: Tanrı varlığını kabul etmekle beraber evrene müdahalesinin olmadığını savunmuştur Deistlere göre, Tanrı evreni yarattıktan sonra insanı başıboş bırakmıştır Tanrı evreni tüm mükemmelliğiyle var ettikten sonra, evrendeki her şey kendi halindedir Başlıca deist filozoflar, John Locke ve Rosseau
Panteizm (Doğatanrıcılık): Evren ve Tanrı’nın bir olduğu görüşüdür Panteistlere göre evren, Tanrı’nın görüntüsüdür Tanrı evrenin üstünde değil,evrene içkindir Panteist olarak bilinen başlıca filozoflar Spinoza ve Hegel’dir
Panenteizm (Diyalektik Teizm): Panteizmle çok benzer olan panenteizmin en büyük farkı Tanrı’nın evrene aşkın olduğu görüşüdür Panenteiszme göre, Tanrı evrenin daha üstündedir Tanrı hem içkin hem aşkın olma özelliği gösterir
Tanrı Varlığını Reddedenler
Ateizm: Tanrıtanımazlık olarak adlandırılır Ateizme göre, evren öncesiz ve sonrasızdır Her şey maddeden evrimi olarak karşımıza çıkmaktadır KMarx, Nietzsche, Sartre Tanrı varlığını reddeder
Tanrı Varlığının Bilinmezliği
Agnostisizm (Bilinmezcilik): Tanrı ne vardır ne de yoktur düşüncesini savunur Agnostiklere göre bunun bilgisine ulaşamayız İlk Agnostik filozof ise Protagoras’tır
Tanrı Varlığı Kanıtlarına Dair Görüşler
Ontolojik Kanıt:
Tanrı varlığının mükemmelliği zihnimizde vardır Hatta bu dünyanın ve insanın yaratılışında da bu mükemmellik söz konusu olduğundan, Tanrı varlığı sadece zihinle sınırlı olmayıp, gerçekte de var olduğu bilinir
Kozmolojik Kanıt:
Her durumun bir nedeni vardır Arkhe probleminde tartışılan ilk nedenin ise Tanrı olduğu yani asıl yaratan ve hareket ettirici unsurun Tanrı olduğu bilinmektedir
Teolojik Kanıt:
Her şeyin bir amacı vardır Bu mükemmelliğin asıl amacı ise bir tesadüf değildir
Tanrı varlığını ahlaksal kanıt ve dini tecrübe kanıtıyla ele alan teolojiye göre, Tanrı varlığı zaten apaçık ortadadır
Tanrı Yokluğuna Dair Kanıtlar
Kötülük Kanıtı: Tanrı varlığını reddedenler evrendeki kötülükleri kanıt olarak gösterirler Eğer Tanrı olsaydı, evrende bu kadar kötülük olmazdı görüşünü savunurlar
dini, dinin temellerini ve dinle ilgili pek çok konuyu ele alan bir disiplindir İlkel toplumlardan günümüze baktığımızda din başta politeizm (çoktanrıcılık) olarak karşımıza çıkmaktadır Hatta felsefe tarihinde Antik Yunan’ın çok tanrıcılık özelliği felsefenin ortaya çıkmasında bir etken olarak görülmektedir
Din dogmatiktir Fakat din felsefesi dogmatik değildir Tüm dinlere eşit olarak yaklaşır ve dinleri nesnel, tutarlı ve mantık temelinde değerlendirir
Din Felsefesinin Temel Soruları:
Tanrı’nın var olup olmadığı,
Evrenin yaratılışı,
Tanrı varlığının kanıtları
Vahiy mümkün müdür?
Din Felsefesinin Temel Kavramları
VAHİY: Tanrı tarafından belirtilen isteklerin bir aracı (peygamber) aracılığıyla inananlara iletme şeklidir
TANRI: Üstün ve en yüce olan varlık
İMAN: İnanan kişiler tarafından Tanrı’nın isteklerinin yerine getirilmesi
PEYGAMBER: Tanrı tarafından belirlenmiş, Tanrı’nın isteklerini halka bildirdiği habercidir
KUTSAL: Tanrı ve Tanrı’nın değer verdiği herşey
Din Felsefesi Ve Teoloji İlişkisi
Din felsefesi ile teoloji (din bilim) birbirine karıştırılmamalıdır İkisi arasında çok fazla fark vardır
Teoloji:
Belli bir dini ele alır
Dine olan inancı güçlendirmek, pekiştirmek ister
Tanrı varlığını sorgulamaz, yalnızca Tanrı’yı var kabul ederek dini öğelerin yorumlanmasını sağlar
Temeli inanç sistemine dayanmaktadır
Din Felsefesi
Tüm dinlere eşit mesafededir
Amacı dini ve dini yaptırımları sorgulamak ve akla mantığa dayalı açıklamalar yapmaktır
Temeli merak duygusu, akıl ve mantığa dayalıdır
Tanrı’nın var olup olmadığını sorgular
Tanrı ile insan arasındaki iletişimi de sorgular
Din Felsefesinde Tanrı Hakkındaki Düşünceler
Tanrı Varlığını Kabul Edenler
Tanrı varlığını kabul eder Tanrı’nın bu evrenin yaratıcısı olduğunu savunurlar Tanrı varlığını kabul eden görüşlerden bazıları teizm, deizm, panteizm ve panenteizmdir
Teizm: Bu görüşe göre, Tanrı vardır ve evreni yaratmıştır Evrende var olan tüm bu güzelliklerin yaratıcısı olan Tanrı evrene hala müdahale etmektedir Teistlere göre Tanrı yaratılmamış yaratmıştır Tanrı sonsuz ve sınırsız olandır Sonsuz ve sınırsız olan Tanrı karşısında insan Tanrı’nın isteklerini yerine getirerek ona itaat etmelidir Örneğin İslamiyet, Hristiyanlık gibi dinler bu görüşü benimsemişlerdir Din felsefesinde teizmin en önemli temsilcileri Farabi ve Descartes’tir
Deizm: Tanrı varlığını kabul etmekle beraber evrene müdahalesinin olmadığını savunmuştur Deistlere göre, Tanrı evreni yarattıktan sonra insanı başıboş bırakmıştır Tanrı evreni tüm mükemmelliğiyle var ettikten sonra, evrendeki her şey kendi halindedir Başlıca deist filozoflar, John Locke ve Rosseau
Panteizm (Doğatanrıcılık): Evren ve Tanrı’nın bir olduğu görüşüdür Panteistlere göre evren, Tanrı’nın görüntüsüdür Tanrı evrenin üstünde değil,evrene içkindir Panteist olarak bilinen başlıca filozoflar Spinoza ve Hegel’dir
Panenteizm (Diyalektik Teizm): Panteizmle çok benzer olan panenteizmin en büyük farkı Tanrı’nın evrene aşkın olduğu görüşüdür Panenteiszme göre, Tanrı evrenin daha üstündedir Tanrı hem içkin hem aşkın olma özelliği gösterir
Tanrı Varlığını Reddedenler
Ateizm: Tanrıtanımazlık olarak adlandırılır Ateizme göre, evren öncesiz ve sonrasızdır Her şey maddeden evrimi olarak karşımıza çıkmaktadır KMarx, Nietzsche, Sartre Tanrı varlığını reddeder
Tanrı Varlığının Bilinmezliği
Agnostisizm (Bilinmezcilik): Tanrı ne vardır ne de yoktur düşüncesini savunur Agnostiklere göre bunun bilgisine ulaşamayız İlk Agnostik filozof ise Protagoras’tır
Tanrı Varlığı Kanıtlarına Dair Görüşler
Ontolojik Kanıt:
Tanrı varlığının mükemmelliği zihnimizde vardır Hatta bu dünyanın ve insanın yaratılışında da bu mükemmellik söz konusu olduğundan, Tanrı varlığı sadece zihinle sınırlı olmayıp, gerçekte de var olduğu bilinir
Kozmolojik Kanıt:
Her durumun bir nedeni vardır Arkhe probleminde tartışılan ilk nedenin ise Tanrı olduğu yani asıl yaratan ve hareket ettirici unsurun Tanrı olduğu bilinmektedir
Teolojik Kanıt:
Her şeyin bir amacı vardır Bu mükemmelliğin asıl amacı ise bir tesadüf değildir
Tanrı varlığını ahlaksal kanıt ve dini tecrübe kanıtıyla ele alan teolojiye göre, Tanrı varlığı zaten apaçık ortadadır
Tanrı Yokluğuna Dair Kanıtlar
Kötülük Kanıtı: Tanrı varlığını reddedenler evrendeki kötülükleri kanıt olarak gösterirler Eğer Tanrı olsaydı, evrende bu kadar kötülük olmazdı görüşünü savunurlar