Her sene Kurban Bayramında gerçekleştirdiğimiz kurban ibadetleri ile ilgili en çok merak edilen bilgileri sizler için bir araya getirdik. Halk arasında kurbanla ilgili kimi zaman tartışmaya konu olan, kimi zamanda nasıl uygulanması ile ilgili merak edilen tüm bilgileri sizler için derledik. Peki kurban kesmenin tarihçesi nedir? Kurban kesmek farz mıdır? Kurban keserken nelere dikkat edilmeli? Kurban dağıtımı nasıl ve ne zaman yapılmalı? Kurban kesimi ile ilgili bilinmesi gerekenler...
Allah (c.c)'un rızasını kazanabilmek için ibadet maksadı ile kesilen hayvana halk arasında 'Kurban' kelimesi kullanılmaktadır. Akıl sağlığı yerinde olan Müslümanların yolcu ve zenginlik durumuna göre yerine getirmesi vacip ibadetlerden biri olan hayvan kesimi, mezhep farklılığına göre Kurban Bayramının belirli aralıklarında gerçekleştirilmektedir. Hanefi mezhebinde bayramın 3. gününe kadar kesilebilen kurbanlar, Şafii mezhebinde 4. günün gün batımına kadar yapılabildiği bilinmektedir. Temel ihtiyaçlarının dışında en az iki yüz dirhem gümüş değerinde malı olan Mümin kimselerin dinen zengin sayıldığı ve dolayısıyla da bu ibadeti gerçekleştirmede yükümlü olduğu unutulmamalıdır.
İLK KURBANI KİM KESTİ? YERYÜZÜNDE İLK KURBAN KESİMİ...
Yeryüzündeki kurban kesimi ilk defa Hz. Adem (a.s)'ın çocukları olan Habil ile Kabil tarafından gerçekleştirilmiştir. Rivayetlere göre Allah (c.c)'un ilk yarattığı insan olan Hz. Adem (a.s) ile Hz. Havva (a.s)'ın 20 ikiz, 1 tek olmak üzere toplamda 41 çocuğu vardı. İkizlerden her biri kız ve erkek olmak üzere farklı cinsiyetlerde dünyaya geliyordu. Bu ikiz çocuklardan yalnız 4'ünün isminin bunların da Şit, Habil, Kabil ve İklimya olduğu bilinmektedir. Hz. Adem (a.s), kız ve erkek olarak doğan ikizlerini neslinin üremesi için çaprazlama şekilde yani bir sonraki kardeşiyle evlendiriyordu. Böylelikle kimse ikiz kardeşiyle evlenmemiş oluyordu.
Şartlara göre Kabil'in ikizi İklimya'nın, Habil ile evlenmesi gerekiyordu. Ancak, Kabil ikizi İklimya ile evlenmek istediği için Habil ile evlenmesine rıza göstermiyordu. Hem bir baba hem de peygamber olan Hz. Adem (a.s), işini Allah (c.c)'a bıraktı. Çözüm olarak Allah (c.c)'a kurban sunmak, iki evlat arasında da kabul edildi.
O dönemlerde kurban kesimi sadece boğazlama ile değil en sevilen şeylerden fedakarlık gösterilmesi yani Allah (c.c)'a sunmak için dağın tepesine bırakma ile gerçekleştiriliyordu. Bir sonraki gün kimin kurbanı ortada yoksa, o kurbanın Allah (c.c) tarafından kabul olunduğu düşünülürdü. Habil en güzel koçu bulup Allah (c.c) için süslerken Kabil Allah (c.c)'un ihtiyacının olmadığını düşünerek çürümüş bozuk meyveleri seçmişti. Ertesi sabah çürük meyvelerin dağın tepesinde olduğu koç'un da kabul olunduğunu gördüler. Bu durumu da kabullenemeyen Kabil sevdiği kızla evlenmek için, kardeşi Habil'i uykuda bulduğu sırada kafasına taşla vurarak orada öldürmüştü.
KURBAN KESMEK FARZ MIDIR? KADIN KURBAN KESTİREBİLİR Mİ?
Allah (c.c)'un rızası için kesilen kurban ibadeti Hanefi mezhebine göre farz değil vacip, Şafiilere göre sünnet olan ibadetlerdendir. Hanefi mezhebinin gereğine göre, kendi malı ve mülkü olan kadınların da kurban kesmesi lazımdır. Erkeklerde temel ihtiyaçlarının dışında belli miktarda para olması gerekirken kadının ev geçindirmek gibi bir yükümlülüğü olmadığı için zengin olan kadın kurban kesmeli ya da vekaleten kestirmelidir.
KURBANLIK HAYVANLAR NELERDİR? KURBANIN ŞARTLARI...
Koyun, keçi, inek, boğa, manda, deve, düve ve tosun kurbanda kesilebilecek olan hayvanlardandır. Kesilecek olan hayvan etinin mutlaka veteriner kontrolünden geçip sağlıklı olması önemlidir. Kesilecek hayvanın kendi cinsinin olgun yaşına ulaştığında kesilmesi gerekir. Hayvanda herhangi bir hastalık varsa kurban kesilemez.
KURBAN ETİ NASIL DAĞITILMALI? KAÇ PARÇAYA BÖLÜNÜR?
Et dağıtımı için kişinin fakir ya da zengin olması, müslüman olması ya da olmaması farketmez. Etin dağıtımı konusundaki belli başlı yöntem ise etin üçte birini evde bırakmak, üçte birini komşulara üçte birini ise fakirlere vermek şeklindedir. Bu dinimizce müstehap olandır.
Kurban etinin dağıtılmaması kurban kesen kişinin fakir olması ya da çocuk sayısının fazla olması durumunda uygun görülmüştür.
1-Üçte biri kurban kesemeyen fakire sadaka niyetiyle verilir.
2-Üçte biriyle eve ziyarete gelen misafirlere ikram etmek için ayrılabilir.
3-Geriye kalan üçte birini ise, evdeki çoluk çocuğuna yiyecek ve nafaka olarak ayrılabilir.
KURAN-I KERİMDE GEÇEN KURBAN İLE İLGİLİ AYETLER VE HADİSLER
AYETLER:
“Kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanlar üzerine belirli günlerde Allah’ın adını ansınlar. Artık onlardan siz de yiyin, yoksula fakire de yedirin.” (Hac, 22/28),
“Her ümmet için, Allah’ın kendilerine rızık olarak verdiği hayvanlar üzerine ismini ansınlar diye kurban kesmeyi meşru kıldık.” (Hac, 22/34),
“Biz, oğluna bedel ona büyük bir kurban verdik.” (Sâffât 37/107)
HADİSLER:
Hz. Aişe (r.a)'un rivayetlerine göre Efendimiz (SAV), kurban kesmenin önemi ile ilgili şöyle buyurdu :
“Ademoğlu kurban kesme gününde Allah katında kan akıtmaktan daha sevimli bir amel işlememiştir. O kurban, kıyamet günü boynuzları, kılları ve tırnaklarıyla gelecektir. Kurbanın kanı yere düşmeden önce Allah katında hemen kabul olunur. Bu sebeple kestiğiniz kurbanlardan dolayı sıkıntı değil gönlünüz hoş olsun.” (İbn Mâce, Edahî: 3)
Berâ b. Âzib (r.a.)’dan merfu şekilde rivayet edilen hadiste: “Topal hayvan, tek gözlü hayvan, hastalığı belli olan hayvan, zayıf ve cılız hayvan kurban edilmez.” (Ebû Dâvûd, Dahaya: 5; İbn Mâce, Edahî: 8)