dinimizin yasakladığı davranışlar nelerdir?
Yalan Soylemek ve Hile Yapmak
Dinimiz kişiye ve topluma zararlı olan tutum ve davranışlara elbette izin vermez Allah, insanları yalandan kacınmaya ve doğru olmaya cağırır Nitekim Kuran'da şoyle buyrulmaktadır: '' Yalan sozden kacının!'' , ''Emrolunduğun gibi dosdoğru ol!'' 2 Yuce Allah, doğruluğu, adaletle hukmetmeyi, yalan ve hileden uzak durmayı herkesten istemektedir
Peygamberimiz de doğruluğa sarılmayı emretmektedir 0, doğruluğun iyiliğe, iyiliğin de cennete; yalanın kotuluğe, kotuluğun ise, cennetten mahrum edeceğini bildirmiştir3 Bu demektir ki, insan, yalan soylemeyi alışkanlık haline getirirse, kotuluklere yakın olur Bunun sonunda da cezalandırılır Aklını kullanan herkes, yalan ve hilenin ne kadar kotu olduğunu bilir Ancak, aklını iyi kullanamayanlar, yalan ve hile ile elde ettikleri gecici yararları kar zannederler, halbuki, onlar zarar etmişlerdir
*** Gıybet ve İftira
Gıybet, bir kimsenin yuzune karşı soylendiğinde uzuleceği eksiklerini ve hatalarını arkasından konuşmaktır Dinimizde, başkalarının gıybetini yapmak kusurunu aramak yasaklanmıştır Bu konuda Yuce Allah, Kuran'da şoyle buyurmaktadır:
Birbirinizin kusurunu araştırmayın Biriniz, diğerinizi arkasından cekiştirmesin''1 iftira ise, kelime anlamıyla bir kimseyi yapmadığı bir kotulukle suclamak demek
tir iftira etmek ahlaksızlıktır 0, ne insanlığa, ne de Muslumanlığa sığar iftira edenler zulme yol acar, kotuluğe alet olurlar iftira etmek, aynı zamanda, kul hakkı almaktır, Kul hakkı alanlar, başkalarının ahını alırlar Onlar da mutlaka karşılığını gorurler
*** Hırsızlık
Hırsızlık, sozlukte kendine ait olmayan bir şeyi calıp, kendine mal etme işidi ye tanımlanmaktadır İslamiyet, her ne şekilde olursa olsun, bir kimsenin başkasına ait mala el uzatmasını yasaklamıştır Bu bakımdan, hırsızlık, calıpcarpma, gasp, haksız kazanc, ruşvet, hileli kazanc, eksik tartı ve olcu hepsi haramdır Başkalarının kapılarını dinlemek, evlerinin icini gozetlemek de goz ve kulak hırsızlığıdır Oğrencilerin kopya cekmesi de haksız kazanctır, bir başka ceşit hırsızlıktır Kopya şahsiyeti zedeler, kişinin kendine guvenini yitirmesine yol acar
*** Kıskanclık
Kıskanclık yani haset, bir arkadaşımızın veya başkalarının başarılarını cekememektir Onların yaptıkları, başardıkları işler karşısında eziklik duymaktır Başkalarının ustunluklerini cekememek, kotu bir huydur, ruhsal bozukluktur coğu kıskanc kişiler, bazen cılgınca işler de yapabilirler Kıskanclık, onları saldırgan yapar Yahut kıskandığı kişiye akıl almaz zararlar vermesine yol acar Ama sonunda yine de kıskanc olan kişinin kendisi zarar gorur Kuran ’ı kerim, kıskanclığı reddederken, ac gozlulukten korunmuş kimselerin gercek mutluluğa ulaşacaklarını bildirir 2
Başkalarını kıskanmamalı, onlara imrenmeliyiz imrenmek, onların iyi hallerine ozenmek demektir imrenilecek insanları da takdir etmek gerekir Ahlak acısından buna gıpta etmekdenir Peygamberimiz de bunu teşvik etmiştir insan gıpta ederek yukselebilir
*** Alay Etmek
İstihza yani alay etmek, bir insanı hor gormedir yahut bir insanla soz, yazı veya hareketle eğlenme, onu aşağılama demektir Alay etmek, İslam hoş gormediği davranışlardandır Alay etmek de ruhsal bir rahatsızlıktır Yalancılık gibi, kıskanclık gibi alay etmek de insanı icten ice cokertir Alay ettiği kişilerin duşmanlığını ceker Herkes ondan uzak durmak ister insan kendini buyuk gormezse, alay etme alış kanlığından kurtulabilir Bunun gibi insan kişiliğine saygı duyarsa, yine bu hastalık tan kurtulabilir
*** Buyuklenmek (Kibir)
Kibir, kelime olarak buyukluk, buyuk olma, kibirlenme, buyukluk taslama ve kendini başkalarından ustun tutma gibi anlamlara gelir Kibir, İslam'da kotu huyların başında gelir Tehlikeli bir davranış olan kibir, insanlar arasında kin doğurur Toplum sal uyuşma ve kaynaşmayı baltalar, dostların gonullerine nefret sokar Zira kibirli in san, kendisi icin sevip istediğini oteki Muslumanlar icin istemez Kibirde benlik iddi ası bulunduğundan boyle birisi alcak gonullu olamaz Bundan dolayı kibiri ve kibirli insanı hicbir din hoş gormez Buyuklenen, boburlenen kişi, hem cevresinde hem de
toplumda sevilmez Cunku boyle bir kişi, herkese tepeden bakar Kendi dışındaki in sanları hakir gorur Hep kırıcı ve yıkıcı bir tavır icinde olur
insanlar arasında buyuklenen, boburlenen kişileri Yuce Allah, şu şekilde uyar maktadır Yeryuzunde boburlenerek yurume1 Yine Kuran'da Allah, 0 (Allah) buyukluk taslayanları asla sevmez2 buyurarak, kibirlileri sevmediğini belirtmektedir
*** Kotu Zanda Bulunmak
insanlar, kusursuz değildir Bazen en yakın dostumuz bile, bize karşı kırıcı ve incitici davranışlarda bulunabilir Ancak bu gibi olayları buyutup o dostumuz hakkın da kotu zanda bulunmamız, dostluk bağlarını koparabilir Bu doğru bir davranış değildir Yuce Allah, değil kotu zan, hatta zandan bile kacınmak gerektiğini Kuranıkerim ’de şoyle belirtmiştir; Ey iman edenler! Zandan cokca kacının Cunku zannın bir kısmı gunahtır Birbirinizin kusurunu araştırmayın Biriniz diğerinizi arkasından cekiştirmesin3 Burada kacınmamız istenen zan, kotu zandır Ancak iyi zanda bulunmak gerekir Aksi halde Allah'ın sevmediği davranışı yapmış oluruz
Gercek mumin, kendisine karşı yapılan her kırıcı ve incitici davranışlara karşı kotu zanda bulunmamalıdır Mumin dostlarını hemen terk etmemelidir Cunku dost kazanmak zor; ama kaybetmek kolaydır
*** Başkalarının Ozel Hayatını Araştırmak
İslam, Ozel hayatın gizliliğine saygı duyar Onun acığa vurulmasına karşı cıkar Ozel hayatın gizliliğinin korunmasından yanadır Nitekim Kuran ’da Yuce Allah şoyle buyurmaktadır: Ey iman edenler! Kendi evinizden başka evlere geldiğinizi fark ettirip ev halkına selam vermedikce girmeyin Bu, sizin icin daha iyidir; herhalde (bunu) duşunup anlarsınız Orada kimse bulamadınızsa, size izin verilinceye kadar oraya girmeyin Eğer size Geri donun!denilirse hemen donun Cunku bu, sizin icin daha temiz bir davranıştır Allah yaptığınızı bilir4
*** Anne, Baba ve Buyuklere Saygısızlık Dinimiz, Allah'a kulluktan sonra, en onemli gorevin ana ve babaya iyi davranmak olduğunu bildirir Bu hususta Kuranıkerim ’de şoyle buyrulmaktadır: Onlara ofbile deme5 Bundan dolayı onlara iyi davranmalı, istedikleri her şeyi yapmalıyız Onların gonullerini kırmamalı, onları hoşnut etmek icin ozen gostermeliyiz Ellerini opup hayır dualarını almalıyız Bu bize, buyuk bir manevi destek verir
Annemiz, babamız, oğretmenlerimiz gibi buyuklerimiz, bizim hayata daha iyi ha zırlanmamız icin bize yol gosterirler, ornek olurlar Bize iyi, durust olmayı oğretirler Kotulere ve kotuluklere karşı bizi hep uyarırlar Butun bunlardan dolayı onlara saygı duyarız
Yalan Soylemek ve Hile Yapmak
Dinimiz kişiye ve topluma zararlı olan tutum ve davranışlara elbette izin vermez Allah, insanları yalandan kacınmaya ve doğru olmaya cağırır Nitekim Kuran'da şoyle buyrulmaktadır: '' Yalan sozden kacının!'' , ''Emrolunduğun gibi dosdoğru ol!'' 2 Yuce Allah, doğruluğu, adaletle hukmetmeyi, yalan ve hileden uzak durmayı herkesten istemektedir
Peygamberimiz de doğruluğa sarılmayı emretmektedir 0, doğruluğun iyiliğe, iyiliğin de cennete; yalanın kotuluğe, kotuluğun ise, cennetten mahrum edeceğini bildirmiştir3 Bu demektir ki, insan, yalan soylemeyi alışkanlık haline getirirse, kotuluklere yakın olur Bunun sonunda da cezalandırılır Aklını kullanan herkes, yalan ve hilenin ne kadar kotu olduğunu bilir Ancak, aklını iyi kullanamayanlar, yalan ve hile ile elde ettikleri gecici yararları kar zannederler, halbuki, onlar zarar etmişlerdir
*** Gıybet ve İftira
Gıybet, bir kimsenin yuzune karşı soylendiğinde uzuleceği eksiklerini ve hatalarını arkasından konuşmaktır Dinimizde, başkalarının gıybetini yapmak kusurunu aramak yasaklanmıştır Bu konuda Yuce Allah, Kuran'da şoyle buyurmaktadır:
Birbirinizin kusurunu araştırmayın Biriniz, diğerinizi arkasından cekiştirmesin''1 iftira ise, kelime anlamıyla bir kimseyi yapmadığı bir kotulukle suclamak demek
tir iftira etmek ahlaksızlıktır 0, ne insanlığa, ne de Muslumanlığa sığar iftira edenler zulme yol acar, kotuluğe alet olurlar iftira etmek, aynı zamanda, kul hakkı almaktır, Kul hakkı alanlar, başkalarının ahını alırlar Onlar da mutlaka karşılığını gorurler
*** Hırsızlık
Hırsızlık, sozlukte kendine ait olmayan bir şeyi calıp, kendine mal etme işidi ye tanımlanmaktadır İslamiyet, her ne şekilde olursa olsun, bir kimsenin başkasına ait mala el uzatmasını yasaklamıştır Bu bakımdan, hırsızlık, calıpcarpma, gasp, haksız kazanc, ruşvet, hileli kazanc, eksik tartı ve olcu hepsi haramdır Başkalarının kapılarını dinlemek, evlerinin icini gozetlemek de goz ve kulak hırsızlığıdır Oğrencilerin kopya cekmesi de haksız kazanctır, bir başka ceşit hırsızlıktır Kopya şahsiyeti zedeler, kişinin kendine guvenini yitirmesine yol acar
*** Kıskanclık
Kıskanclık yani haset, bir arkadaşımızın veya başkalarının başarılarını cekememektir Onların yaptıkları, başardıkları işler karşısında eziklik duymaktır Başkalarının ustunluklerini cekememek, kotu bir huydur, ruhsal bozukluktur coğu kıskanc kişiler, bazen cılgınca işler de yapabilirler Kıskanclık, onları saldırgan yapar Yahut kıskandığı kişiye akıl almaz zararlar vermesine yol acar Ama sonunda yine de kıskanc olan kişinin kendisi zarar gorur Kuran ’ı kerim, kıskanclığı reddederken, ac gozlulukten korunmuş kimselerin gercek mutluluğa ulaşacaklarını bildirir 2
Başkalarını kıskanmamalı, onlara imrenmeliyiz imrenmek, onların iyi hallerine ozenmek demektir imrenilecek insanları da takdir etmek gerekir Ahlak acısından buna gıpta etmekdenir Peygamberimiz de bunu teşvik etmiştir insan gıpta ederek yukselebilir
*** Alay Etmek
İstihza yani alay etmek, bir insanı hor gormedir yahut bir insanla soz, yazı veya hareketle eğlenme, onu aşağılama demektir Alay etmek, İslam hoş gormediği davranışlardandır Alay etmek de ruhsal bir rahatsızlıktır Yalancılık gibi, kıskanclık gibi alay etmek de insanı icten ice cokertir Alay ettiği kişilerin duşmanlığını ceker Herkes ondan uzak durmak ister insan kendini buyuk gormezse, alay etme alış kanlığından kurtulabilir Bunun gibi insan kişiliğine saygı duyarsa, yine bu hastalık tan kurtulabilir
*** Buyuklenmek (Kibir)
Kibir, kelime olarak buyukluk, buyuk olma, kibirlenme, buyukluk taslama ve kendini başkalarından ustun tutma gibi anlamlara gelir Kibir, İslam'da kotu huyların başında gelir Tehlikeli bir davranış olan kibir, insanlar arasında kin doğurur Toplum sal uyuşma ve kaynaşmayı baltalar, dostların gonullerine nefret sokar Zira kibirli in san, kendisi icin sevip istediğini oteki Muslumanlar icin istemez Kibirde benlik iddi ası bulunduğundan boyle birisi alcak gonullu olamaz Bundan dolayı kibiri ve kibirli insanı hicbir din hoş gormez Buyuklenen, boburlenen kişi, hem cevresinde hem de
toplumda sevilmez Cunku boyle bir kişi, herkese tepeden bakar Kendi dışındaki in sanları hakir gorur Hep kırıcı ve yıkıcı bir tavır icinde olur
insanlar arasında buyuklenen, boburlenen kişileri Yuce Allah, şu şekilde uyar maktadır Yeryuzunde boburlenerek yurume1 Yine Kuran'da Allah, 0 (Allah) buyukluk taslayanları asla sevmez2 buyurarak, kibirlileri sevmediğini belirtmektedir
*** Kotu Zanda Bulunmak
insanlar, kusursuz değildir Bazen en yakın dostumuz bile, bize karşı kırıcı ve incitici davranışlarda bulunabilir Ancak bu gibi olayları buyutup o dostumuz hakkın da kotu zanda bulunmamız, dostluk bağlarını koparabilir Bu doğru bir davranış değildir Yuce Allah, değil kotu zan, hatta zandan bile kacınmak gerektiğini Kuranıkerim ’de şoyle belirtmiştir; Ey iman edenler! Zandan cokca kacının Cunku zannın bir kısmı gunahtır Birbirinizin kusurunu araştırmayın Biriniz diğerinizi arkasından cekiştirmesin3 Burada kacınmamız istenen zan, kotu zandır Ancak iyi zanda bulunmak gerekir Aksi halde Allah'ın sevmediği davranışı yapmış oluruz
Gercek mumin, kendisine karşı yapılan her kırıcı ve incitici davranışlara karşı kotu zanda bulunmamalıdır Mumin dostlarını hemen terk etmemelidir Cunku dost kazanmak zor; ama kaybetmek kolaydır
*** Başkalarının Ozel Hayatını Araştırmak
İslam, Ozel hayatın gizliliğine saygı duyar Onun acığa vurulmasına karşı cıkar Ozel hayatın gizliliğinin korunmasından yanadır Nitekim Kuran ’da Yuce Allah şoyle buyurmaktadır: Ey iman edenler! Kendi evinizden başka evlere geldiğinizi fark ettirip ev halkına selam vermedikce girmeyin Bu, sizin icin daha iyidir; herhalde (bunu) duşunup anlarsınız Orada kimse bulamadınızsa, size izin verilinceye kadar oraya girmeyin Eğer size Geri donun!denilirse hemen donun Cunku bu, sizin icin daha temiz bir davranıştır Allah yaptığınızı bilir4
*** Anne, Baba ve Buyuklere Saygısızlık Dinimiz, Allah'a kulluktan sonra, en onemli gorevin ana ve babaya iyi davranmak olduğunu bildirir Bu hususta Kuranıkerim ’de şoyle buyrulmaktadır: Onlara ofbile deme5 Bundan dolayı onlara iyi davranmalı, istedikleri her şeyi yapmalıyız Onların gonullerini kırmamalı, onları hoşnut etmek icin ozen gostermeliyiz Ellerini opup hayır dualarını almalıyız Bu bize, buyuk bir manevi destek verir
Annemiz, babamız, oğretmenlerimiz gibi buyuklerimiz, bizim hayata daha iyi ha zırlanmamız icin bize yol gosterirler, ornek olurlar Bize iyi, durust olmayı oğretirler Kotulere ve kotuluklere karşı bizi hep uyarırlar Butun bunlardan dolayı onlara saygı duyarız