Günümüzde, ilmî ve teknolojik ilerlemenin dişhekimliği bilimine ekleri sayesinde, öncelikle dişi tedavi etmek ve ağızda tutmak hedeflenmekle birlikte, kimi durumlarda, hasta sıhhatini müdafaa yahut tedavi planlaması nedeniyle diş çekimine başvurulmaktadır. Bu durumları şöyle özetleyebiliriz:
• İleri noktada çürük ve unsur kaybı yüzünden tedaviyle kurtarılamayan dişler.
• Çarpma sonucu, tedavisi mümkün olmayacak biçimde kırılan dişler.
• Kanal tedavisine karşın kurtarılamayan apseli dişler.
• İleri aşamada dişeti iltihabı nedeniyle sallanan dişler.
• Hengamında düşmeyen süt dişleri.
• Şiddetli konum değişikliği (dönme, devrilme vb.) nedeniyle sorun yaratan dişler
• Kist ya da tümör içindeki dişler.
• Tam sürememiş (gömük) ve sorun yaratan dişler.
• Mahal darlığı nedeniyle ortodontik tedaviye yardımcı olmak emeliyle, dertsiz olduğu halde kimi dişler çekilebilir.
Diş çekimi kuvvet gerektirir mi? Bu bakımdan bayan ve erkek dişhekimleri arasında fark var mıdır?
Çekim sırasında elbette bir kuvvet uygulanır. Ama çekim aletleri esasen doktorun uyguladığı kuvveti birkaç katına çıkaracak formda tasarlandığından, ölçüsüz kuvvet olumsuz sonuçlar bile doğurabilir. Münasebetiyle diş çekimi daha fazla, teknik haber ve beceri gerektiren bir teşebbüstür. Birçok çene cerrahının bayan olduğu unutulmamalıdır.
Çekim sırasında diş neden kırılır?
• Münhasıran büyük azılarda, yani çok esaslı dişlerde, kökler çok ayrık ya da kıvrık olduğunda.
• Kemiğin elastikiyetini kaybettiği yaşlı şahıslarda.
• Tekrar esnemeyen çok kalın çene kemiğine sahip olan şahıslarda
• Çok unsur kaybı nedeniyle tutacak yanı azalmış ve kırılganlaşmış dişlerde çekim sırasında kırılma olabilir.
Bu korkulacak bir durum değildir. Anestezi, yani uyuşma muvaffakiyetle sağlanmışsa, dişhekimi bu iş için üretilmiş aletlerle, kalan kesimleri acısız bir halde çıkartır.
Diş çekimi korkusunu yenmek için ne yapılabilir?
Bu kaygının hiçbir formda giderilemeyeceğinin anlaşıldığı şahsi durumlarda, umumî anestezi altında çekim yapılabilir. Lakin çoğunlukla hasta doktor arasındaki diyalog ve yaklaşım bu türlü bir teşebbüsün gerekmediğini göstermektedir. Öncelikle çekilmesi gereken dişin vücuda verdiği zararlar ve ağrı üzere aksilikler göz önüne alınarak, bundan kurtulmak gerektiği hatırlanmalıdır. Uygun bir uyuşma sağlandıktan sonra, çekim sırasında, yalnızca bir basınç hissi ve dişin yükselmesi sırasında küçük çıtırtılar duyulabilir. Ağrı ya da acı olmaması gerekir. Umumiyetle kişiler etraflarındakileri korkutmayı severler ve bu basınç ve çıtırtıları abartarak anlatırlar. Bu cins yanlış telkinlerin tesirinde kalınmamalı, her türlü soru tabibe yöneltilmelidir.
Çekim öncesi yapılması gereken şeyler nelerdir?
Şayet hekiminizin önerdiği bir ilaç (örneğin antibiyotik) laf mevzusuysa, kesinlikle saatlerine uyarak, nizamlı bir biçimde kullanmalısınız. Bir hastalığınız ya da allerjiniz varsa ve ayrıyeten bu yüzden daima kullandığınız ilaçlar mevcutsa, mutlaka bunları doktorunuza söylemelisiniz. Çekimden evvel pıhtılaşmayı geciktiren aspirin tipi ilaçlar kullanılmamalıdır. Mümkünse dişler şıkça fırçalanmalı ve bir antiseptikli suyla çalkalanmalıdır. Böylelikle ağızdaki bakterilerin azalması ve enfeksiyon riskinin düşürülmesi düzgün olur.
Diş çekiminden sonra nelere dikkat edilmeli?
• Çekim yarasının üzerine konan tampon yarım saat kadar tutulmalıdır.
• Bu tampon atıldıktan sonra, gerekmiyorsa tekrar tampon konmamalı, oluşan pıhtının bozulmamasına ihtimam göstermelidir.
• Ağız suyla çalkalanmamalıdır.
• Çekim sonrası iki saat kadar bir şey yenmemeli, bu müddet dolduktan sonra da kesinlikle ılık şeyler tecih edilmeli ve çok sıcak ya da soğuk yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
• 24 saat sigara içilmemelidir. Sigara pıhtının bozulmasına ve yara konumunun iltihaplanmasına neden olabilir. Kuru soket denen bu durum uzun vade ağrıya sebep olur.
• 24 saat alkol alınmamalıdır.
• Hiç bir halde çekim alanına dokunulmamalı, yara kesimi emilip tükürülmemelidir.
• Yaralı ortam 24 saat kullanılmamalıdır.
• Ağrı olursa aspirin dışında bir ilaç tercih edilmeli, mümkünse bunun için tabibe danışılmalıdır.
• Çekim alanı kesinlikle ak tutulmalıdır. Yara içerisine yemek artığı dolması önlenmelidir. Çekimden 24 saat sonra, yumuşak bir diş fırçasıyla kesim yavaşça fırçalanmalıdır. Bu sırada ılık tuzlu su gargarasından da faydalanılabilir.
• Kanamanın hafif bir sızıntı halinde 6- 24 saat sürmesi alışılagelmiş kabul edilmektedir. Lakin şiddetli bir kanama varsa ya da bu müddet aşılmışsa kesinlikle dişhekimine başvurulması gerekir.
• Tıpkı biçimde, uzun süren ağrı şişlik durumlarında da tabibe haber verilmelidir.
• Sızıntı halinde devam eden kanamalarda, ıslatılmış bir çay poşeti, gazlıbezle sarılarak yara mekanına konulabilir. Bu halde bir mühlet tampon yapmak, çayın içindeki birtakım unsurların kan durdurucu özelliği nedeniyle yararlı olabilir.
Yara güzelleştikten sonra ne yapılabilir?
Çekim boşluğunun noktasına, duruma nazaran, köprü, protez ya da implant uygulanmalıdır. Diş eksikliği sindirim bozukluklarına yol açabileceği üzere, çekilen dişe komşu olan dişlerde konum bozuklukları (eğilme, devrilme vb.) ve buna bağlı olarak çiğneme problemleri da oluşabilir.
Gömük diş nedir, çekimi gerekli midir?
Diş etrafındaki çene kemiğinin çok ağır olduğu ya da dişetinin çok kalın oluduğu durumlarda, çene kavsinin dar olması nedeniyle dişin sürecek nokta bulamaması halinde, süt dişlerinin erken kaybı sonucu ya da kimi illetlere bağlı olarak sürememiş ve dişetinin altında, kemik içinde kalmış dişlere gömük diş denir. Bu dişler apseye neden oluyorlarsa, ağrı yapıyorlarsa, dişin büyüklüğü ve konumu çene kırığı riski taşıyacak kadar kemiğin incelmesine neden oluyorsa, tümör ya da kist ile birlikteyse ve komşu dişin çürümesine yol açıyorsa çekilmeleri gerekir.