Diş Curuklerinden korunmak icin neler yapılmalıdır
Diş curukleri daha cok koyu renklenmelerle birlikte gorulen oyuklar olarak algılanmaktadır Onlenebilir bir hastalık olmasına karşın dunyada diş curuğu deneyimi yaşamayan cok az insan vardır Dişler neden curur?
Ağızda bulunan bakterilerden oluşan bakteri plağı, şekerli ve unlu yiyeceklerin ağızda kalan artıklarından asit oluşturabilmektedir Bu asitler, dişlerin mineral dokusunu cozerek dişin minesinin bozulmasına ve sonucta da diş curuğunun başlamasına ve dişhekimlerinin kavite dedikleri oyuklara neden olmaktadırlar
Uzun yıllar, nedeni bilinmeyen bir hastalık gozuyle bakılan diş curuğunun gunumuzde cok sebebe bağlı bir hastalıkolduğu anlaşılmıştır Diş curuğunun başlıca 3 etkeni vardır:
*Bakteri plağı (Diş plağı adı da verilir),
*Karbonhidratlı gıdalar (Şeker, un gibi),
*Bunyesel etkenler (Dişin yapısı tukuruğun bileşimi gibi)
Diş sağlığı dengeli olan bir kimsede bu etkenlerden birisi değişikliğe uğrarsa, curuk ortaya cıkar
Curuk belirtileri nelerdir?
Curuk ve oyulmuş bir diş, koyu renkli boşluğuyla kolayca tanınır Fakat bazen curuk cukurcuğu gizli kalır ve diş hekimi ancak yardımcı tanı araclarıyla (mesela diş rontgeni gibi) teşhis koyabilir
Coğu zaman curuk, diş tuberkullerinin yani tumsekciklerin birbiriyle kesiştiği yerde veya dişin boyun kısmında gorulur İki diş arasında kalan gizli curukler uzun sure fark edilmez Bu tur curuklerde akşam yemek yerken dişime taş geldi zannettim, bir de baktım, dişimin bir parcası ağzımdadenildiğini sıkca duyarız
Diş curuğunde diş hekimine başvurmayı gerektiren en onemli belirti ağrıdır Ağrı, soğuk, sıcak, tatlı veya ekşiden olur Ağrının şiddeti kişiden kişiye değişir ve etken ortadan kalkınca ağrıda gecer; fakat tedavi edilmeyen curuklerde ağrılar bir sure sonra surekli olmaya başlarlar
Diş curuğu nasıl ilerler?
Curuk, daima dişin yuzeyinden başlar ve ilerleyerek dentin tabakasına erişir Dentin, mineden daha fazla organik madde icerir Bu nedenle curuk bu tabakada daha cabuk yayılarak dentini bir burgu gibi deler; fakat, curuğun ilerleme hızı, kişiden kişiye ve dişten dişe cok değişir
Unutulmaması gereken bir husus da, dentinin dişin bir savunma organı olduğudur Dentin icinde onceki bolumde tanımı yapılan kanalcıkların ucunda odontoblast denilen yapım ve onarım hucreleri bulunur ve bunlar curuk dentini tamir dokusu ile tıkayabilirler Tıpkı kuşatılan bir kaleyi savunanların gullelerle acılan gedikleri onarmaları gibi Kendiliğinden olan bu savunma, bazen hızla ilerleyen curuk karşısında yetersiz kalabilir
Curukten korunmak icin ne yapmalıdır?
İlk yapılması gereken şey diş hekimine gitmek ve onun onerilerine uymak olmalıdır Aslında curukten korunma, bir kişisel irade konusudur ve hepimizin sağlam dişler ve sağlıklı ağzın getireceği rahatlığın bilincinde olmamız gerekir
Diş plağı ve karbonhidratlı gıdalar neden curuk oluşturur?
Gunumuzde bakteri plağı ile ilgili cok sayıda araştırma yapılmaktadır ve artık şekerle birlikte bakteri plağının, curuğun baş etkenlerinden birisi olduğu anlaşılmıştır
Bakteri plağı gorulebilir mi? Evet gorulebilir Bunlar, dişlerin boyun kısmında ve iki diş arasında yer alan beyazımsı kirlerdir (Fark edilmesini kolaylaştırmak icin piyasada Disclosing Tabletveya Disclosing solutionadıyla bilinen boyayıcı tablet ve eriyikler satılır) Plak şoyle teşekkul eder:
*Once tukurukle protein dişe yapışır
*Bu proteindeki bol miktarda ağız ortamında bulunan şekerden kimyasal yolla dekstran yapar
*Dekstran bu protein plağına tutunur ve boylece diş plağı teşekkul eder
*Teşekkul eden plak artık yalnız ağız calkalamakla giderilemez
Buraya kadar oyununyani curuk oluşumununpiyonları (yani bakteriler) hazır olmuştur Şimdi bakteriler, mineye bir hamle yapacaklardır Bakteriler bu hamleyi iki koldan yaparlar:
*Bazı bakteriler şekerden asit yaparak, minenin inorganik orgusunu bozarlar
*Bir kısmı da, minenin organik kısımlarını parcalayan enzimler ya parlar
İşte diş curuğu oyununun senaryosu kısaca boyledir Bu oyun nasıl bozulur ve curuk nasıl onlenebilir?
Bakteri şeker işbirliği onlenirse oyun bozulur mu? Bu nasıl olabilir? Muttefiklerden birisini; Orneğin şekeri ortadan kaldırarak Şeker, cikolata, pasta yemeden Olur mu? Şeker, organizma icin kacınılmaz gıdalardan birisidir ve hayvan deneyleri şekerden yoksun beslenmenin curuğu durdurmadığını, sadece biraz azalttığını gostermiştir Evet, şeker bir curuk etkenidir ama, ne tek başına ne de başlıca etken
Oyleyse, curukten korunmak icin ne yapmalıdır? Asıl korunma, ikinci saldırgana yani mikroplara karşı mucadele ile olur Bu da dişleri fırcalayarak gercekleştirilir
Kimlerde daha cok curuk olur?
Şekerli ve unlu yiyeceklerle bakterilerin buluşması sonucunda curukler oluştuğuna gore herkes icin bir tehlike var demektir Ancak beslenmelerinde karbonhidratlı ve şekerli yiyeceklerin oranı cok yuksek olanlar bir de sularında florur oranı cok duşukse cok daha fazla curuk tehlikesi altındadırlar Bakteri plağı tarafından oluşturulan aside karşı tukuruk doğal bir savunma mekanizması oluştursa da tek başına curuğu onleyemezTukuruk akışını ve miktarını azaltan hastalıklar ya da ilaclar da curuk oluşumunu hızlandırmaktadırlar Bu nedenle de dişhekimleri tukuruk akışını artırdığı icin şekersiz sakızları sıklıkla onerirler
Curuk Aşısı Var mıdır?
Hayır Ama gazetelerde okuyoruzdiyeceksiniz Biraz once size curuğun cok sebebe bağlı bir hastalık olduğunu soyledik Neye karşı, hangi etkene karşı aşı hazırlanacak? Bilim adamları yaklaşık elli yıldır bu konuda calışmaktadırlar
Curuğe karşı antibiyotik var mıdır?
Curuğu durduracak bir antibiyotik yoktur Ustelik, antibiyotikler cocuklarda oluşum doneminde dişlerin uzerine cokelerek onları boyarlar ve grikahverengi, morumtırak renk almalarına neden olurlar
Antiseptik gargaralar kullanalım mı?
Bazı ağız ve dişeti hastalıklarında belirli bir sure icin belirli dozda antiseptik gargara verilebilir; fakat şunu unutmayın ki, ağız sağlığında en etkin arac fırcadır
Curuk oluşumuna bazı alışkanlıkların etkisi
Beslenme alışkanlıklarının curuk oluşumuna etkisi olduğu oteden beri bilinmektedir (Orneğin sert ve lifli gıdalarla beslenen Eskimolarda curuk hemen hemen hic gorulmez) Buna karşılık yumuşak ve yapışkan besinlerin dişler uzerine tutunmaları, plak oluşturmaları ve curuk meydana getirmeleri daha kolaydır
Diş curumesi onlenebilir mi?
EVET Sabah kahvaltısından sonra ve akşam yatmadan once dişlerin fırcalanması ve her gun diş ipliğinin duzenli kullanılması en etkili yoldur Yiyecek artıkları en cok dişlerin ciğneme yuzeylerindeki girintilerde ve dişlerin birbirine değdiği ara yuzeylerde biriktiği icin, diş fırcaları kucuk başlı secilmelidir Dişlerin ic yuzeyleri, dış yuzeyleri, ciğneyici yuzeyleri ve dilin ustu fırcalanmalı ve ara yuzlerde diş ipliği kullanılmalıdır Fırcalar, orta derecede sert ya da yumuşak kıllı olmalı ve belirli aralıklarda değiştirilmelidirler Fırca kıllarının aşınmamış olması ve bakteri taşımayacak bir şekilde muhafaza edilmesi gerekmektedir Asla başkasının diş fırcası kullanılmamalıdır diş fırcalama sırasında florurlu bir diş macunu kullanılarak, florurun diş curuğunu onlemedeki rolunden yararlanılmalıdır Florurlu macunlara yardımcı olarak aynı zamanda ağız kokusunu gidererek ferahlık ve temizlik hissi veren florurlu gargaralar da kullanılabilir
Şekerli yiyecekleri ana oğunlerde tuketmeye calışmak ve yemek aralarında bir şey yememeye gayret etmek de diğer bir onlemdir
Dişhekimine muntazam aralıklarla başvurmak bir curuğu onlemek ya da erken yakalamada en iyi yoldur Ayrıca sıcak ve soğuğa duyarlı dişler ya da ağrılı dişlerde veya tebeşirimsi renkte olan başlangıc curukleri, kahverengi renklemeler ve oyuklar gibi durumlarda vakit gecirilmeden hekime başvurulması tedavinin şeklini değiştirecek ve zorluğunu azaltacaktır
Curuk nasıl tedavi edilir?
Diş curuğunun kendiliğinden iyileşmediğini ve curuyen yapının tamir olmadığını biliriz Curuk tedavi edilmezse ilerler Oyleyse, mutlaka curuk dişi doldurmak gerekir Henuz diş ozune kadar ilerlememiş curukler şoyle tedavi edilir:
1 Once Curuk Temizlenir
Mine ve dentin cok sert yapılardır Curuğu temizlerken bu yapıların kaldırılması gerekir Curuk, frezdediğimiz ozel uclarla temizlenir Gunumuzde curuk, elmas uclu veya tungsten celiğinden yapılmış frezlerle temizlenir Bu frezler yuksek donulu, hassas motorlara takılır Bu motorların donuşu dakikada 300000'dir Saniyede, (ya da 2 sayana kadar) kullanılan alet tam 5000 devir yapar Ayrıca donme esnasında hic titreşim de yoktur Biraz ağrı olabilir Cunku, dentin yuzeyi biraz hassastır ve kişiden kişiye değişen şiddette ağrı duyulur Bunun caresi lokal anestezidir Lokal anestezi ile hic ağrı duymadan diş dolgusu yaptırılabilir
2 Temizlenen Curuk Boşluğu Şekillendirilir
Diş doldurturken sadece curuğun temizlenmez curuk etrafında bazı duzeltmeler de yapılır Curuk boşluğunun genişletilmesi kavite hazırlamabelirli kurallara gore biyomekanik ve yapısal (morfolojik) zorunluluktan dolayı yapılmaktadır
Diş curukleri daha cok koyu renklenmelerle birlikte gorulen oyuklar olarak algılanmaktadır Onlenebilir bir hastalık olmasına karşın dunyada diş curuğu deneyimi yaşamayan cok az insan vardır Dişler neden curur?
Ağızda bulunan bakterilerden oluşan bakteri plağı, şekerli ve unlu yiyeceklerin ağızda kalan artıklarından asit oluşturabilmektedir Bu asitler, dişlerin mineral dokusunu cozerek dişin minesinin bozulmasına ve sonucta da diş curuğunun başlamasına ve dişhekimlerinin kavite dedikleri oyuklara neden olmaktadırlar
Uzun yıllar, nedeni bilinmeyen bir hastalık gozuyle bakılan diş curuğunun gunumuzde cok sebebe bağlı bir hastalıkolduğu anlaşılmıştır Diş curuğunun başlıca 3 etkeni vardır:
*Bakteri plağı (Diş plağı adı da verilir),
*Karbonhidratlı gıdalar (Şeker, un gibi),
*Bunyesel etkenler (Dişin yapısı tukuruğun bileşimi gibi)
Diş sağlığı dengeli olan bir kimsede bu etkenlerden birisi değişikliğe uğrarsa, curuk ortaya cıkar
Curuk belirtileri nelerdir?
Curuk ve oyulmuş bir diş, koyu renkli boşluğuyla kolayca tanınır Fakat bazen curuk cukurcuğu gizli kalır ve diş hekimi ancak yardımcı tanı araclarıyla (mesela diş rontgeni gibi) teşhis koyabilir
Coğu zaman curuk, diş tuberkullerinin yani tumsekciklerin birbiriyle kesiştiği yerde veya dişin boyun kısmında gorulur İki diş arasında kalan gizli curukler uzun sure fark edilmez Bu tur curuklerde akşam yemek yerken dişime taş geldi zannettim, bir de baktım, dişimin bir parcası ağzımdadenildiğini sıkca duyarız
Diş curuğunde diş hekimine başvurmayı gerektiren en onemli belirti ağrıdır Ağrı, soğuk, sıcak, tatlı veya ekşiden olur Ağrının şiddeti kişiden kişiye değişir ve etken ortadan kalkınca ağrıda gecer; fakat tedavi edilmeyen curuklerde ağrılar bir sure sonra surekli olmaya başlarlar
Diş curuğu nasıl ilerler?
Curuk, daima dişin yuzeyinden başlar ve ilerleyerek dentin tabakasına erişir Dentin, mineden daha fazla organik madde icerir Bu nedenle curuk bu tabakada daha cabuk yayılarak dentini bir burgu gibi deler; fakat, curuğun ilerleme hızı, kişiden kişiye ve dişten dişe cok değişir
Unutulmaması gereken bir husus da, dentinin dişin bir savunma organı olduğudur Dentin icinde onceki bolumde tanımı yapılan kanalcıkların ucunda odontoblast denilen yapım ve onarım hucreleri bulunur ve bunlar curuk dentini tamir dokusu ile tıkayabilirler Tıpkı kuşatılan bir kaleyi savunanların gullelerle acılan gedikleri onarmaları gibi Kendiliğinden olan bu savunma, bazen hızla ilerleyen curuk karşısında yetersiz kalabilir
Curukten korunmak icin ne yapmalıdır?
İlk yapılması gereken şey diş hekimine gitmek ve onun onerilerine uymak olmalıdır Aslında curukten korunma, bir kişisel irade konusudur ve hepimizin sağlam dişler ve sağlıklı ağzın getireceği rahatlığın bilincinde olmamız gerekir
Diş plağı ve karbonhidratlı gıdalar neden curuk oluşturur?
Gunumuzde bakteri plağı ile ilgili cok sayıda araştırma yapılmaktadır ve artık şekerle birlikte bakteri plağının, curuğun baş etkenlerinden birisi olduğu anlaşılmıştır
Bakteri plağı gorulebilir mi? Evet gorulebilir Bunlar, dişlerin boyun kısmında ve iki diş arasında yer alan beyazımsı kirlerdir (Fark edilmesini kolaylaştırmak icin piyasada Disclosing Tabletveya Disclosing solutionadıyla bilinen boyayıcı tablet ve eriyikler satılır) Plak şoyle teşekkul eder:
*Once tukurukle protein dişe yapışır
*Bu proteindeki bol miktarda ağız ortamında bulunan şekerden kimyasal yolla dekstran yapar
*Dekstran bu protein plağına tutunur ve boylece diş plağı teşekkul eder
*Teşekkul eden plak artık yalnız ağız calkalamakla giderilemez
Buraya kadar oyununyani curuk oluşumununpiyonları (yani bakteriler) hazır olmuştur Şimdi bakteriler, mineye bir hamle yapacaklardır Bakteriler bu hamleyi iki koldan yaparlar:
*Bazı bakteriler şekerden asit yaparak, minenin inorganik orgusunu bozarlar
*Bir kısmı da, minenin organik kısımlarını parcalayan enzimler ya parlar
İşte diş curuğu oyununun senaryosu kısaca boyledir Bu oyun nasıl bozulur ve curuk nasıl onlenebilir?
Bakteri şeker işbirliği onlenirse oyun bozulur mu? Bu nasıl olabilir? Muttefiklerden birisini; Orneğin şekeri ortadan kaldırarak Şeker, cikolata, pasta yemeden Olur mu? Şeker, organizma icin kacınılmaz gıdalardan birisidir ve hayvan deneyleri şekerden yoksun beslenmenin curuğu durdurmadığını, sadece biraz azalttığını gostermiştir Evet, şeker bir curuk etkenidir ama, ne tek başına ne de başlıca etken
Oyleyse, curukten korunmak icin ne yapmalıdır? Asıl korunma, ikinci saldırgana yani mikroplara karşı mucadele ile olur Bu da dişleri fırcalayarak gercekleştirilir
Kimlerde daha cok curuk olur?
Şekerli ve unlu yiyeceklerle bakterilerin buluşması sonucunda curukler oluştuğuna gore herkes icin bir tehlike var demektir Ancak beslenmelerinde karbonhidratlı ve şekerli yiyeceklerin oranı cok yuksek olanlar bir de sularında florur oranı cok duşukse cok daha fazla curuk tehlikesi altındadırlar Bakteri plağı tarafından oluşturulan aside karşı tukuruk doğal bir savunma mekanizması oluştursa da tek başına curuğu onleyemezTukuruk akışını ve miktarını azaltan hastalıklar ya da ilaclar da curuk oluşumunu hızlandırmaktadırlar Bu nedenle de dişhekimleri tukuruk akışını artırdığı icin şekersiz sakızları sıklıkla onerirler
Curuk Aşısı Var mıdır?
Hayır Ama gazetelerde okuyoruzdiyeceksiniz Biraz once size curuğun cok sebebe bağlı bir hastalık olduğunu soyledik Neye karşı, hangi etkene karşı aşı hazırlanacak? Bilim adamları yaklaşık elli yıldır bu konuda calışmaktadırlar
Curuğe karşı antibiyotik var mıdır?
Curuğu durduracak bir antibiyotik yoktur Ustelik, antibiyotikler cocuklarda oluşum doneminde dişlerin uzerine cokelerek onları boyarlar ve grikahverengi, morumtırak renk almalarına neden olurlar
Antiseptik gargaralar kullanalım mı?
Bazı ağız ve dişeti hastalıklarında belirli bir sure icin belirli dozda antiseptik gargara verilebilir; fakat şunu unutmayın ki, ağız sağlığında en etkin arac fırcadır
Curuk oluşumuna bazı alışkanlıkların etkisi
Beslenme alışkanlıklarının curuk oluşumuna etkisi olduğu oteden beri bilinmektedir (Orneğin sert ve lifli gıdalarla beslenen Eskimolarda curuk hemen hemen hic gorulmez) Buna karşılık yumuşak ve yapışkan besinlerin dişler uzerine tutunmaları, plak oluşturmaları ve curuk meydana getirmeleri daha kolaydır
Diş curumesi onlenebilir mi?
EVET Sabah kahvaltısından sonra ve akşam yatmadan once dişlerin fırcalanması ve her gun diş ipliğinin duzenli kullanılması en etkili yoldur Yiyecek artıkları en cok dişlerin ciğneme yuzeylerindeki girintilerde ve dişlerin birbirine değdiği ara yuzeylerde biriktiği icin, diş fırcaları kucuk başlı secilmelidir Dişlerin ic yuzeyleri, dış yuzeyleri, ciğneyici yuzeyleri ve dilin ustu fırcalanmalı ve ara yuzlerde diş ipliği kullanılmalıdır Fırcalar, orta derecede sert ya da yumuşak kıllı olmalı ve belirli aralıklarda değiştirilmelidirler Fırca kıllarının aşınmamış olması ve bakteri taşımayacak bir şekilde muhafaza edilmesi gerekmektedir Asla başkasının diş fırcası kullanılmamalıdır diş fırcalama sırasında florurlu bir diş macunu kullanılarak, florurun diş curuğunu onlemedeki rolunden yararlanılmalıdır Florurlu macunlara yardımcı olarak aynı zamanda ağız kokusunu gidererek ferahlık ve temizlik hissi veren florurlu gargaralar da kullanılabilir
Şekerli yiyecekleri ana oğunlerde tuketmeye calışmak ve yemek aralarında bir şey yememeye gayret etmek de diğer bir onlemdir
Dişhekimine muntazam aralıklarla başvurmak bir curuğu onlemek ya da erken yakalamada en iyi yoldur Ayrıca sıcak ve soğuğa duyarlı dişler ya da ağrılı dişlerde veya tebeşirimsi renkte olan başlangıc curukleri, kahverengi renklemeler ve oyuklar gibi durumlarda vakit gecirilmeden hekime başvurulması tedavinin şeklini değiştirecek ve zorluğunu azaltacaktır
Curuk nasıl tedavi edilir?
Diş curuğunun kendiliğinden iyileşmediğini ve curuyen yapının tamir olmadığını biliriz Curuk tedavi edilmezse ilerler Oyleyse, mutlaka curuk dişi doldurmak gerekir Henuz diş ozune kadar ilerlememiş curukler şoyle tedavi edilir:
1 Once Curuk Temizlenir
Mine ve dentin cok sert yapılardır Curuğu temizlerken bu yapıların kaldırılması gerekir Curuk, frezdediğimiz ozel uclarla temizlenir Gunumuzde curuk, elmas uclu veya tungsten celiğinden yapılmış frezlerle temizlenir Bu frezler yuksek donulu, hassas motorlara takılır Bu motorların donuşu dakikada 300000'dir Saniyede, (ya da 2 sayana kadar) kullanılan alet tam 5000 devir yapar Ayrıca donme esnasında hic titreşim de yoktur Biraz ağrı olabilir Cunku, dentin yuzeyi biraz hassastır ve kişiden kişiye değişen şiddette ağrı duyulur Bunun caresi lokal anestezidir Lokal anestezi ile hic ağrı duymadan diş dolgusu yaptırılabilir
2 Temizlenen Curuk Boşluğu Şekillendirilir
Diş doldurturken sadece curuğun temizlenmez curuk etrafında bazı duzeltmeler de yapılır Curuk boşluğunun genişletilmesi kavite hazırlamabelirli kurallara gore biyomekanik ve yapısal (morfolojik) zorunluluktan dolayı yapılmaktadır