Dış kulak yolunun yapısı
Dış kulak, kulak kepçesi ve dış kulak yolundan oluşur. Kulak kepçesi kulak memesi dışında elastik kıkırdaktan oluşmuştur. Cilt altındaki dokuda sebase bezler ve kıl folikülleri bulunur. Yağ dokusu sadece kulak memesinde vardır. Dış kulak yolu yaklaşık 2.5 cm ‘dir ve ön duvar 6 mm kadar arka duvardan uzundur. Dış kulak yolunun dış 1/3’ lük kısmı kıkırdaktan oluşur. Hidrofobik ve göreceli asidik (ph 6.0-6:5) serümen dış kulak yolunun bu kısmının bezlerinden salgıyla ve epitelin yenilenmesinden oluşur.
Dış kulak yolu kendi kendini temizleme özelliğine sahiptir. Kulak zarının yenilenen keratinöz tabakası merkezden uzağa doğru hareket eder. Bu hareket dış kulak yolunun kemik kısımından içeriden dışarıya doğrudur. Yenilenen epitel dokusu dış kulak yolunun 1/3 dış kısmında birikir ve dışarı atılır.
Dış kulak iltihabı
Dış kulak yolu kanalının enfeksiyonu ve enflamasyonudur. Her erişkin ve çocuğun 1000’ de 4’ ünde yılda bir kez görülür. Çoğunlukla yaz aylarında görülür. Sıcak ve nemli ortamlarda sıklığı artar. Dış kulak yolunu tıkayan sıkışmış serümen (kulak kiri), darlık, kemik çıkıntılar (exostoz), işitme cihazı kullanımı, kulak tıkacı kullanımı, kurcalamaya bağlı (pamuklu kulak çubukları ile yada yabancı cisim ile ) travma ve yüzme dış kulak yolu iltihabı oluşumu için hazırlayıcı faktörlerdir.
Hidrofobik özellikte serümen katmanının ve alttaki yüzeyi örten örtünün(epitel) hasarı bu bölgenin enfeksiyonlara açık hale gelmesine neden olur. Enfeksiyon sonucu enflamatuar yanıt artar şişlik, kızarıklık, ağrı, kaşıntı, ve akıntıyla devam eder.
Dış kulak yolu mantar enfeksiyonları genelde antibiyotik kullanımı sonucu oluşan fırsatçı enfeksiyonlardır. İşitme cihazı kullananlarda Candida grubu mantarlar yüzeyel dış kulak yolu enfeksiyonuna neden olabilir. Aspergillus türü mantarlar cilt ve cilt altı dokuyu tutacak şekilde şiddetli olabilir.
Dış kulak yolu iltihabının belirti ve bulguları
Klinik olarak ağrı en sık şikayettir. Ağrı şiddetli olabilir ve kulak kepçesine özellikle kulağın ön bölümündeki kıkırdağa (tragus) dokunmakla artan tarzdadır. Kaşıntı erken dönemde hem mantar hem bakteriyel enfeksiyonlarda görülebilir. Dış kulak kanalında epitel artıklarının birikmesine bağlı kulakta dolgunluk ve işitme azlığı görülebilir. Dış kulak yolundan akıntı bakteriyel enfeksiyonlarda daha sık görülür. Dış kulak yolunda kızarıklık ve az miktarda akıntı erken dönem bulgusudur. Dış kulak yolunda şişlik ve iltihaplı akıntı genelde bakteriyel enfeksiyon bulgusudur. Dış kulak yolu mantar enfeksiyonlarında hifa görülebilir. Kalınlaşmış, kızarık dış kulak yolu genellikle alerjik yada kontakt dermatit olan hastalarda görülür.
Tanı için ekstra araştırmaya gerek yoktur. Şikayetler ve muayene bulgularıyla tanı konulur. Dış kulak yolu kültürüne nadiren ihtiyaç duyulur.
Dış kulak yolu iltihabında tedavi
Tedavide dış kulak yolunda biriken iltihap ve epitel artıkların dikkatlice temizlenmesi hem tedaviyi hızlandırır hemde verilen damlaların rahat nüfuz etmesini sağlar.
Dış kulak yolunun damlaların geçmesini engelleyecek kadar daralması durumunda pamuklu tampona emdirilmiş, şişliği azaltıcı damlalar doktorunuz tarafından uygulanacaktır. Bazı damlalarla dış kulak yolunun asitikleştirilmesi tedaviye yardımcıdır.
Tedavisi genelde dış kulak yoluna uygulanan damlalar şeklindedir. Bazı durumlarda ağızdan antibiyotik tedavisi eklenebilir.