Günümüzde çok çokça nispette erişkinde rastlanan diş gıcırdatması, ağız boş iken alt ve üst dişlerin birbirleri üzerinde basınçlı bir halde istemdışı öğütme hareketleri yapması ile gerçekleşir. Gündüzleri meydana gelen diş gıcırdatmasını hasta farkedebilir ve farkettiği anda denetimli bir halde yapmaktan kaçınabilir, fakat en denetimsiz ve külliyen refleks olarak meydana gelen diş gıcırdatması ise gece meydana gelenidir. Geceleri hastalar dişlerini gıcırdattıklarının farkına varamazlar, velev yıllar yılı diş gıcırdatma sıkıntılarından habersiz olarak yaşayabilirler.
Diş gıcırdatması esasen bir refleks mekanizmadır. Mekanizmanın başlangıç noktası dişlerdir, alt ve üst dişler arasında bir uyumsuzluk, yahut refleks mekanizmayı başlatacak bir uyaran ortaya çıkarsa, bu uyaran sinirsel bildiri olarak omurilik (Medulla Spinalis) üst katmanları ve Beyincik’e (Pons) bir tehdit algılanması olarak iletilecektir. İleti, dişler arasında kusurlu bir temasın bulunduğu iletisini içeren bir ihtar olduğundan, bu uyaran had sisteminde refleks olarak bir karşılık mekanizmasını tetikleyecektir. Beyincik yahut Medulla Spinalis üst katmanlarından gelen refleks yanıt ise evvel sorunlu nokta yahut kesimin ortadan kaldırılmasını amaçlayan bir reaksiyona yol açacaktır. Bu da umumide diş sıkması ve gıcırdatması olarak ortaya çıkmaktadır. Hasta dişlerini sıktığı devir gaye dişler üzerindeki kusurlu noktaları ortadan kaldırmak olsa bilse, dişlerin birbirlerini aşındırması uzun vakit alacağından erken tesir çene eklemleri üzerinde görülür. Uzun müddet içerisinde ise dişlerin birbirleri üzerinde gezinen yüzeyleri parlak ve düz yüzeyler haline gelecektir. Bu parlak ve düz diş yüzeyleri bruksizm denilen diş sıkması ve gıcırdatması sorununun en tipik belirtisidir. Dişler üzerindeki yüzeylerin dışında hastada diş sıkmasına bağlı kas tansiyonu sonucu sabahları uyandığında yüzünde bir yorgunluk hissi duyacaktır. Yorgunluk hissi, eklem kesimlerinde ağrılar, kulak çınlaması üzere çene eklemi rahatsızlıklarının belirtileri de devranla tabloyu dolduracak belirtilerdir. Bunun yanı sıra dişler üzerine gelen basınçların cephesiyle ilgili olarak diş muhitindeki kemik dokularında kaybı laf bahsidir. İlerlemiş bir çok olguda zayıf ağız bakımının da tesiri ile dişleri çevreleyen kemik dokuların kaybı ve sonucunda da dişlerin yuvaları içerisinde gevşemesi dahi görülmektedir.
Diş gıcırdatmasına tesir eden hadiselerin ruhsal gerilim ile de arttığı bilinmektedir. Ruhsal gerilim direkt limbik sistemi etkilemektedir. Gerilimli bir bireyde böbrek üstü bezleri adrenalin ve kortizol salgılamaya başlar, mahsusen çenekasları başta olmak üzere tüm çizgili kaslar kasılır, kalp daha süratli atmaya, tansiyon yükselmeye başlar, ağız kurur, dişler sıkılır. Gerilimi yaratan faktörler ortadan kalksa bile gerilimin tesiri acilen gitmez, daha bir müddet devam edebilir. Gerilimli kimselerde daha çokça diş gıcırdatması, daha çokça diş sıkması daha kolay bir biçimde meydana gelir. Bu yüzden, ruhsal gerilimi artmış bireylerde dişlerinde olağanda rastgele bir meseleye yol açmayacak bozukluklar, daha kolay bir formda diş gıcırdatmaya ve diş sıkmasına neden olur. Bu yüzden ağızda ısırtılan renkli kağıtlar, indikatör macunlar üzere klasik yollarla ortaya çıkarılması mümkün olamayan çok minik oklüzal bozuklukların kesinlikle T-Scan oklüzyon tahlili ile tahlil edilip elimine edilmeleri gerekir.
Diş gıcırdatması vakalarında günümüzde en ziyade kullanılan formül gece plaklarıdır. Her hastaya özgü yapılan ve bir hareketli protez biçiminde dişler üzerine yerleştirilip çıkarılabilen bu apareylerin kullanılmasının iki değerli nedeni vardır ; (1) Gözetici emel: Hastanın dişlerinin zarar görmesini engellemek , (2) Tedavi Emeli : Diş gıcırdatmasını denetim altına almak. Bir numara tesir büsbütün semptomatik, yani dişlerin korunması yanındadır. Plak, arada bir tampon hizmetini gördüğünde dişlerdeki aşınma ortadan kalkabilir ama, basınç sürecektir ve ağız hijyeninin zayıfladığı anda da dişlerin sallanması ile son bulacak hadiseler yine başlayabilecektir. Umumide gece kullanılan bu gözetici plakların ağız içerisine yerleşmesi ile nöral mekanizma etki-tepki bağlamında değişecek ve dişler üzerindeki yanlışlı noktalar işlevlerini yitireceklerdir. Lakin plağın uzun müddet çıkarılmaması halinde bu defa nöral mekanizma plağa reaksiyon vererek daha farklı basınçlar üretebilecek, zararın yalnızca hali değişecektir. Uzun mühlet kullanılmadığı durumlarda ise sorunun kökeninde yatan bozukluk aslında giderilmediğinden mesele eskisi üzere motamot devam edecektir.
Diş gıcırdatması ve sıkmanın tedavisi, hastanın fizyolojik olarak algılayacağı bir diş kapanış modeline sahip olmasıdır. Hastanın alt ve üst dişleri tarafından oluşturulan kapanışı şayet nöral yapı tarafından fizyolojik olarak algılanıyorsa diş gıcırdatması gerilimli bir durum dahi olsa görülmez. Bu durumlarda gerilimin sonuç tesiri yalnızca süreksiz bir mühlet için diş sıkma olarak gerçekleşir.
Dişlerin birbirleri üzerindeki tesirlerinin patolojik hadiselere yol açmasının önüne geçmek için oklüzyon tahlili kaidedir. Günümüzde kullanılan ve artiülasyon kağıdı olarak isimlendirilen kağıtlar ve gibisi unsurlarla oklüzyon bozuklukları teşhis edilemezler. Bunun noktasına yukarıda da bahsedildiği üzere T-Scan III Bilgisayarlı oklüzyon tahlillerinin kullanılarak gözle bile hissedilemeyecek bozukluklar teşhis edilerek elimine edilebilirler.
Gözle, kağıt vs. üzere prosedürlerle ve hastanın kendisi tarafından bile tespit edilemeyecek bozukluklar tarafından oluşturulan uyaranlar birikerek vakit içerisinde hudut sistemi tarafından küçüklüğüne büyüklüğüne bakılmaksızın bir tehdit olarak algılanır ve reaksiyonla karşılık görür. Elbette bu reaksiyonun en kolay yolu da bozukluğun diş sıkması ve gıcırdatması yoluyla elimine edilmeye çalışılmasıdır .
Bozuklukların giderilmesi durumunda bile hastalar belli vadelerde takip edilmelidirler. Bunun en değerli nedeni tekrar had sisteminin hatırlama özelliğinden kaynaklanır. Hudut sistemi elimine edilmiş olan bozukluğu kendi kendine tekrar hatırlar ve güya bozukluk varmışçasına az da olsa diş sıkma ve gıcırdatma hareketleri bir müddet, aylar ve velev yıllar boyunca azalarak devam edebilir. Sorunun büsbütün giderilip giderilmediğini tespit etme süreci ise tekrar bilgisayarlı oklüzyon tahlil prosedürü ile tespit edilmelidir.
Diş gıcırdatması esasen bir refleks mekanizmadır. Mekanizmanın başlangıç noktası dişlerdir, alt ve üst dişler arasında bir uyumsuzluk, yahut refleks mekanizmayı başlatacak bir uyaran ortaya çıkarsa, bu uyaran sinirsel bildiri olarak omurilik (Medulla Spinalis) üst katmanları ve Beyincik’e (Pons) bir tehdit algılanması olarak iletilecektir. İleti, dişler arasında kusurlu bir temasın bulunduğu iletisini içeren bir ihtar olduğundan, bu uyaran had sisteminde refleks olarak bir karşılık mekanizmasını tetikleyecektir. Beyincik yahut Medulla Spinalis üst katmanlarından gelen refleks yanıt ise evvel sorunlu nokta yahut kesimin ortadan kaldırılmasını amaçlayan bir reaksiyona yol açacaktır. Bu da umumide diş sıkması ve gıcırdatması olarak ortaya çıkmaktadır. Hasta dişlerini sıktığı devir gaye dişler üzerindeki kusurlu noktaları ortadan kaldırmak olsa bilse, dişlerin birbirlerini aşındırması uzun vakit alacağından erken tesir çene eklemleri üzerinde görülür. Uzun müddet içerisinde ise dişlerin birbirleri üzerinde gezinen yüzeyleri parlak ve düz yüzeyler haline gelecektir. Bu parlak ve düz diş yüzeyleri bruksizm denilen diş sıkması ve gıcırdatması sorununun en tipik belirtisidir. Dişler üzerindeki yüzeylerin dışında hastada diş sıkmasına bağlı kas tansiyonu sonucu sabahları uyandığında yüzünde bir yorgunluk hissi duyacaktır. Yorgunluk hissi, eklem kesimlerinde ağrılar, kulak çınlaması üzere çene eklemi rahatsızlıklarının belirtileri de devranla tabloyu dolduracak belirtilerdir. Bunun yanı sıra dişler üzerine gelen basınçların cephesiyle ilgili olarak diş muhitindeki kemik dokularında kaybı laf bahsidir. İlerlemiş bir çok olguda zayıf ağız bakımının da tesiri ile dişleri çevreleyen kemik dokuların kaybı ve sonucunda da dişlerin yuvaları içerisinde gevşemesi dahi görülmektedir.
Diş gıcırdatmasına tesir eden hadiselerin ruhsal gerilim ile de arttığı bilinmektedir. Ruhsal gerilim direkt limbik sistemi etkilemektedir. Gerilimli bir bireyde böbrek üstü bezleri adrenalin ve kortizol salgılamaya başlar, mahsusen çenekasları başta olmak üzere tüm çizgili kaslar kasılır, kalp daha süratli atmaya, tansiyon yükselmeye başlar, ağız kurur, dişler sıkılır. Gerilimi yaratan faktörler ortadan kalksa bile gerilimin tesiri acilen gitmez, daha bir müddet devam edebilir. Gerilimli kimselerde daha çokça diş gıcırdatması, daha çokça diş sıkması daha kolay bir biçimde meydana gelir. Bu yüzden, ruhsal gerilimi artmış bireylerde dişlerinde olağanda rastgele bir meseleye yol açmayacak bozukluklar, daha kolay bir formda diş gıcırdatmaya ve diş sıkmasına neden olur. Bu yüzden ağızda ısırtılan renkli kağıtlar, indikatör macunlar üzere klasik yollarla ortaya çıkarılması mümkün olamayan çok minik oklüzal bozuklukların kesinlikle T-Scan oklüzyon tahlili ile tahlil edilip elimine edilmeleri gerekir.
Diş gıcırdatması vakalarında günümüzde en ziyade kullanılan formül gece plaklarıdır. Her hastaya özgü yapılan ve bir hareketli protez biçiminde dişler üzerine yerleştirilip çıkarılabilen bu apareylerin kullanılmasının iki değerli nedeni vardır ; (1) Gözetici emel: Hastanın dişlerinin zarar görmesini engellemek , (2) Tedavi Emeli : Diş gıcırdatmasını denetim altına almak. Bir numara tesir büsbütün semptomatik, yani dişlerin korunması yanındadır. Plak, arada bir tampon hizmetini gördüğünde dişlerdeki aşınma ortadan kalkabilir ama, basınç sürecektir ve ağız hijyeninin zayıfladığı anda da dişlerin sallanması ile son bulacak hadiseler yine başlayabilecektir. Umumide gece kullanılan bu gözetici plakların ağız içerisine yerleşmesi ile nöral mekanizma etki-tepki bağlamında değişecek ve dişler üzerindeki yanlışlı noktalar işlevlerini yitireceklerdir. Lakin plağın uzun müddet çıkarılmaması halinde bu defa nöral mekanizma plağa reaksiyon vererek daha farklı basınçlar üretebilecek, zararın yalnızca hali değişecektir. Uzun mühlet kullanılmadığı durumlarda ise sorunun kökeninde yatan bozukluk aslında giderilmediğinden mesele eskisi üzere motamot devam edecektir.
Diş gıcırdatması ve sıkmanın tedavisi, hastanın fizyolojik olarak algılayacağı bir diş kapanış modeline sahip olmasıdır. Hastanın alt ve üst dişleri tarafından oluşturulan kapanışı şayet nöral yapı tarafından fizyolojik olarak algılanıyorsa diş gıcırdatması gerilimli bir durum dahi olsa görülmez. Bu durumlarda gerilimin sonuç tesiri yalnızca süreksiz bir mühlet için diş sıkma olarak gerçekleşir.
Dişlerin birbirleri üzerindeki tesirlerinin patolojik hadiselere yol açmasının önüne geçmek için oklüzyon tahlili kaidedir. Günümüzde kullanılan ve artiülasyon kağıdı olarak isimlendirilen kağıtlar ve gibisi unsurlarla oklüzyon bozuklukları teşhis edilemezler. Bunun noktasına yukarıda da bahsedildiği üzere T-Scan III Bilgisayarlı oklüzyon tahlillerinin kullanılarak gözle bile hissedilemeyecek bozukluklar teşhis edilerek elimine edilebilirler.
Gözle, kağıt vs. üzere prosedürlerle ve hastanın kendisi tarafından bile tespit edilemeyecek bozukluklar tarafından oluşturulan uyaranlar birikerek vakit içerisinde hudut sistemi tarafından küçüklüğüne büyüklüğüne bakılmaksızın bir tehdit olarak algılanır ve reaksiyonla karşılık görür. Elbette bu reaksiyonun en kolay yolu da bozukluğun diş sıkması ve gıcırdatması yoluyla elimine edilmeye çalışılmasıdır .
Bozuklukların giderilmesi durumunda bile hastalar belli vadelerde takip edilmelidirler. Bunun en değerli nedeni tekrar had sisteminin hatırlama özelliğinden kaynaklanır. Hudut sistemi elimine edilmiş olan bozukluğu kendi kendine tekrar hatırlar ve güya bozukluk varmışçasına az da olsa diş sıkma ve gıcırdatma hareketleri bir müddet, aylar ve velev yıllar boyunca azalarak devam edebilir. Sorunun büsbütün giderilip giderilmediğini tespit etme süreci ise tekrar bilgisayarlı oklüzyon tahlil prosedürü ile tespit edilmelidir.