DİŞLERDE HASSASİYETİN NEDENLERİ:
1-Diş minesinde meydana gelen kırık ve çatlaklar
Ani ısı değişiklikleri
Mine dokusu ani ısı değişikliklerinden etkilenerek çatlayabilir. Sıcak bir kahvenin gerisinden dondurma yemek minenin genişleme –büzülme hareketini çok süratli yapmasını gerektirir ve bu esnada minik çatlaklar meydana gelir. Çatlaklar dişlerin hassaslaşmasına sebep olurlar ve kırıklara dönüşebilirler.
Diş sıkma-gıcırdatma
Diş sıkma münhasıran büyük kentte yaşayan gerilimli bireylerin derhal acilen tümünde gördüğümüz bir parafonksiyondur. Herkes farklı kuvvetlerle diş sıkar ve bu periyot dönem artıp azalabilir. Dişlerin kök kısımları çene kemiğine gömülü ve sabit bir durumdadır. Ağızın içinde görülen kısımların(kuron) diş eti ile birleştiği ortam bu sıkma –gıcırdatma esnasında önemli bir kuvvete maruz kalır. Dişler sabit olan kök kısmından hareket edemeyeceği için kuron kısmından minik hareketlerle sallanır ve bu hareket sabit olan köke en yakın kesimdeki mine dokusundan kırılıp kopmalara neden olur.Yüzeydeki mine dokusunun kopmasıyla o yerde hem hassasiyet meydana gelir hem de renkde bir bozulma- sararma ortaya çıkar. Diş sıkan gıcırdatan bireyleri bu kesimdeki diş dokusu kayıplarından ve renk farkından teşhis etmek epey kolaydır. Bu meselesi durdurmanın tek yolu şahsa hususî hazırlanan ve diş sıkmayı engelleyen şeffaf plastik ağızlıkların ( bıte guard)kullanılmasıdır.
2-Mine yüzeyindeki aşınmalar
Sert fırçalama ve pütürlü–beyazlatıcı macunların kullanılması:
Diş fırçalamada en ideali, orta serlikte bir fırçayı ziyade bastırmadan pütürsüz bir macun ile uygulamaktır. Lakin evvelden kazanılmış alışkanlıklarla , bastırmadan fırçalandığında dişlerinin tam temizlenmediğine inanan ya da arada sırada karbonat vb ile dişlerini fırçalamanın yararlı olduğunu düşünen bireylerde vakitle dişetlerinin çekilmesi ve diş yüzeylerinde aşınmaların oluşması kaçınılmazdır. Diş minelerinde devirle bu aşınma göz ile de görülür hale gelir.
Sağ elini kullananlar umumiyetle sol üst çenelerine fırçayı çok kuvvetli ve yatay olarak uygularlar bu sert fırçalamaya bağlı olarak periyot dönem sol üst çene dişlerinde hassasiyet görülme ihtimali vardır.
Birtakım beyazlatıcı macunlar içindeki granüllerin gereğinden çokça ve büyük olması sebebiyle dişlerin minelerinde çizilmelere sebep olur. Bu macunlar uzun devirde kullanıldığında dişleri gerçektende daha lekesiz ve beyaz yaparlar lakin mine yüzeylerinde oluşan çizikler sebebiyle kişi bu macunu kullanmayı bıraktığında dişler eskisinden çok daha süratli lekelenir. Dişlerde bilhassa soğuğa ve diş etlerinde fırçalamaya hassasiyet ve kanamaya sebep olurlar.
3-Dişeti illeti sonucu oluşan, dişeti çekilmeleri
Diş eti hastalıklarında dişleri içinde tutan kemik dokusunda meydana gelen azalma diş etlerinin de kemik ile birlikte çekilmesine sebep olur.Dişlerin kök yüzeylerinin bir kısmı bu nedenle açıkta kalır. Açıkta kalan bu kök yüzeyleri mine dokusu ile kaplı olmadığından doğal olarak hassasiyet gösteren yüzeylerdir. Diş eti illeti sonucu olan bu hassasiyet hengam ile geçmeye eğimlidir. Marazın etkin olduğu devirlerde hassasiyet de daha ziyadedir.
4-Asitli besinlerin çokça tüketilmesi
Hepimizin bildiği üzere kola,gazoz üzere içecekler bol ölçüde asit içerir. Bunun yanında limon, portakal, greyfurt da ölçüsüz asitli besinlerdir.Bol ölçüde limon tüketen yahut sık sık portakal suyu içen bireyler mine aşınmalarının ve hassasiyetlerin en rahat oluşabileceği bireylerdir. Dikkat edilmesi gereken azıklara erik, kiraz, domates ve ıspanağı da ekleyebiliriz. Bu azıklar dişin yüzeyini kaplayan kollayıcı tabakayı eritir ve diş yüzeyini müdafaasız hale getirir. Şayet bu korunmasız yüzeye yarım saatten evvel kuvvetli bir fırçalama uygularsanız dişlerinizin aşınmasını başlatırsınız ve bundan sonrası daha süratli ilerler. Dişin mine dokusundaki bu hafif aşınmalar hassasiyete sebep olacaktır.
5-Yapılan tedavilerden sonra oluşan hassasiyet
Dolgu yada protez pratiklerinden sonraki hassasiyet
Dolgu ya da protez pratiklerinden sonra oluşan ve münhasıran soğuk ile etkin hale geçen hassasiyetlerdir.Yaklaşık üç-dört hafta içinde oradan kalkması gerekir. Dişin yapısında bulunan dentin tüplerinin içindeki sıvının bu pratikler sırasında kullanılan alet ve gereçler sebebiyle yan değiştirmesi ve dişin merkezinde bulunan hududa ağrı uyaranları göndermesiyle oluşur.
Diş taşı ariliği sonrası oluşan hassasiyet
Çok ziyade diş taşı bulunan ve uzun aralarla aklık yaptıranlarda arilik seansından sonra münhasıran soğuk olmak üzere tatlı-ekşi ve sıcağa hassasiyet meydana gelebilir. Diş taşları dişin diş etine en yakın yerinde birikir ve yavaşça dişetini aşağıya gerçek iterek büyürler. Diş taşları artıp, dişetini aşağıya yanlışsız ittiğinde dişin mine ile örtülü olmayan kök yüzeyi açığa çıkar lakin diş taşları tarafından bir yara kabuğu üzere örtülü olduğu için hassasiyet göstermezler. Diş taşı paklığı sonrası ise bu artıklar temizlenir ve kök yüzeyi ağzın içindeki her türlü uyarana doğal olarak reaksiyon vermeye başlar.1-2 hafta sonra hassasiyet azalarak kaybolur. Hassasiyet olma ihtimali nedeniyle diş taşı ariliği yaptırmamak diş etlerinizin sıhhatinden çok şey götürür. Diş etlerinizin geri dönüşümsüz olarak çekilmesine ve bunun sonucu olarak da diş eti illetine olan eğiliminizin artmasına sebep olur.Günümüzde diş eti marazı sebebiyle diş kayıpları,diş çürüğü nedeniyle olan diş kayıplarının çok çok önündedir.
TEDAVİ
Ağız hijyeninize· dikkat edin. Orta sertlikte fırça yahut hassasiyet çok ağırsa bu durumlar için hususî hazırlanmış “sensitive” diş fırçalarını kullanın.
Pütürlü macunları-temizleyicileri· kullanmaktan kaçının
Beyazlatıcı macunlar hassasiyetinizi· artırıyorsa kullanmayın, hassas dişler için hazırlanmış kişisel macunları kullanın . Bu macunlar uzun vadeli tasarrufta epey tesirlidir.
Çok sıcak ve çok soğuk besinlerden ve· mahsusen bunları art geriye tüketmekten kaçının.
Diş sıkma sorununuzun olup olmadığını· doktorunuza danışın, gereken tedbirleri alın
Asitli besinleri minimuma indirin ve bunları· tükettikten sonra en az yarım saat dişlerinizi fırçalamaktan kaçının.
Florlu gargaralar kullanın.