Hassasiyet dişlerin soğuğa-sıcağa tatlı,ekşi gıdalara, diş fırçalamaya ve hatta dokunmaya karşı verdiği keskin ani ağrı şeklinde ortaya çıkan ve oldukça sık karşılaşılan bir problemdir.
DİŞLERDE HASSASİYETİN NEDENLERİ:
1-Diş minesinde meydana gelen kırık ve çatlaklar
Ani ısı değişiklikleri
Mine dokusu ani ısı değişikliklerinden etkilenerek çatlayabilir. Sıcak bir kahvenin arkasından dondurma yemek minenin genişleme –büzülme hareketini çok hızlı yapmasını gerektirir ve bu esnada minik çatlaklar meydana gelir. Çatlaklar dişlerin hassaslaşmasına sebep olurlar ve kırıklara dönüşebilirler.
Diş sıkma-gıcırdatma
Diş sıkma özellikle büyük şehirde yaşayan stresli bireylerin hemen hemen tümünde gördüğümüz bir parafonksiyondur. Herkes farklı kuvvetlerle diş sıkar ve bu dönem dönem artıp azalabilir. Dişlerin kök kısımları çene kemiğine gömülü ve sabit bir durumdadır. Ağızın içinde görülen kısımların(kuron) diş eti ile birleştiği bölge bu sıkma –gıcırdatma esnasında ciddi bir kuvvete maruz kalır. Dişler sabit olan kök kısmından hareket edemeyeceği için kuron kısmından minik hareketlerle sallanır ve bu hareket sabit olan köke en yakın bölgedeki mine dokusundan kırılıp kopmalara neden olur.Yüzeydeki mine dokusunun kopmasıyla o bölgede hem hassasiyet meydana gelir hem de renkde bir bozulma- sararma ortaya çıkar. Diş sıkan gıcırdatan bireyleri bu bölgedeki diş dokusu kayıplarından ve renk farkından teşhis etmek oldukça kolaydır. Bu problemi durdurmanın tek yolu kişiye özel hazırlanan ve diş sıkmayı engelleyen şeffaf plastik ağızlıkların ( bıte guard)kullanılmasıdır.
2-Mine yüzeyindeki aşınmalar
Sert fırçalama ve pütürlü–beyazlatıcı macunların kullanılması:
Diş fırçalamada en ideali, orta serlikte bir fırçayı fazla bastırmadan pütürsüz bir macun ile uygulamaktır. Ama önceden kazanılmış alışkanlıklarla , bastırmadan fırçalandığında dişlerinin tam temizlenmediğine inanan ya da arada sırada karbonat vb ile dişlerini fırçalamanın faydalı olduğunu düşünen kişilerde zamanla dişetlerinin çekilmesi ve diş yüzeylerinde aşınmaların oluşması kaçınılmazdır. Diş minelerinde zamanla bu aşınma göz ile de görülür hale gelir.
Sağ elini kullananlar genellikle sol üst çenelerine fırçayı çok kuvvetli ve yatay olarak uygularlar bu sert fırçalamaya bağlı olarak dönem dönem sol üst çene dişlerinde hassasiyet görülme ihtimali vardır.
Bazı beyazlatıcı macunlar içindeki granüllerin gereğinden fazla ve büyük olması sebebiyle dişlerin minelerinde çizilmelere sebep olur. Bu macunlar uzun dönemde kullanıldığında dişleri gerçektende daha lekesiz ve beyaz yaparlar ama mine yüzeylerinde oluşan çizikler sebebiyle kişi bu macunu kullanmayı bıraktığında dişler eskisinden çok daha hızlı lekelenir. Dişlerde özellikle soğuğa ve diş etlerinde fırçalamaya hassasiyet ve kanamaya sebep olurlar.
3-Dişeti hastalığı sonucu oluşan, dişeti çekilmeleri
Diş eti hastalıklarında dişleri içinde tutan kemik dokusunda meydana gelen azalma diş etlerinin de kemik ile birlikte çekilmesine sebep olur.Dişlerin kök yüzeylerinin bir kısmı bu nedenle açıkta kalır. Açıkta kalan bu kök yüzeyleri mine dokusu ile kaplı olmadığından doğal olarak hassasiyet gösteren yüzeylerdir. Diş eti hastalığı sonucu olan bu hassasiyet zaman ile geçmeye eğimlidir. Hastalığın aktif olduğu dönemlerde hassasiyet de daha fazladır.
4-Asitli gıdaların fazla tüketilmesi
Hepimizin bildiği gibi kola,gazoz gibi içecekler bol miktarda asit içerir. Bunun yanında limon, portakal, greyfurt da aşırı asitli gıdalardır.Bol miktarda limon tüketen veya sık sık portakal suyu içen kişiler mine aşınmalarının ve hassasiyetlerin en rahat oluşabileceği kişilerdir. Dikkat edilmesi gereken gıdalara erik, kiraz, domates ve ıspanağı da ekleyebiliriz. Bu gıdalar dişin yüzeyini kaplayan koruyucu tabakayı eritir ve diş yüzeyini korumasız hale getirir. Eğer bu korunmasız yüzeye yarım saatten önce kuvvetli bir fırçalama uygularsanız dişlerinizin aşınmasını başlatırsınız ve bundan sonrası daha hızlı ilerler. Dişin mine dokusundaki bu hafif aşınmalar hassasiyete sebep olacaktır.
5-Yapılan tedavilerden sonra oluşan hassasiyet
Dolgu yada protez uygulamalarından sonraki hassasiyet
Dolgu ya da protez uygulamalarından sonra oluşan ve özellikle soğuk ile aktif hale geçen hassasiyetlerdir.Yaklaşık üç-dört hafta içinde oradan kalkması gerekir. Dişin yapısında bulunan dentin tüplerinin içindeki sıvının bu uygulamalar sırasında kullanılan alet ve malzemeler sebebiyle yer değiştirmesi ve dişin merkezinde bulunan sinire ağrı uyaranları göndermesiyle oluşur.
Diş taşı temizliği sonrası oluşan hassasiyet
Çok fazla diş taşı bulunan ve uzun aralarla temizlik yaptıranlarda temizlik seansından sonra özellikle soğuk olmak üzere tatlı-ekşi ve sıcağa hassasiyet meydana gelebilir. Diş taşları dişin diş etine en yakın bölgesinde birikir ve yavaşça dişetini aşağıya doğru iterek büyürler. Diş taşları artıp, dişetini aşağıya doğru ittiğinde dişin mine ile örtülü olmayan kök yüzeyi açığa çıkar fakat diş taşları tarafından bir yara kabuğu gibi örtülü olduğu için hassasiyet göstermezler. Diş taşı temizliği sonrası ise bu artıklar temizlenir ve kök yüzeyi ağzın içindeki her türlü uyarana doğal olarak tepki vermeye başlar.1-2 hafta sonra hassasiyet azalarak kaybolur. Hassasiyet olma ihtimali nedeniyle diş taşı temizliği yaptırmamak diş etlerinizin sağlığından çok şey götürür. Diş etlerinizin geri dönüşümsüz olarak çekilmesine ve bunun sonucu olarak da diş eti hastalığına olan eğiliminizin artmasına sebep olur.Günümüzde diş eti hastalığı sebebiyle diş kayıpları,diş çürüğü nedeniyle olan diş kayıplarının çok çok önündedir.
TEDAVİ
Ağız hijyeninize· dikkat edin. Orta sertlikte fırça veya hassasiyet çok yoğunsa bu durumlar için özel hazırlanmış “sensitive” diş fırçalarını kullanın.
Pütürlü macunları-temizleyicileri· kullanmaktan kaçının
Beyazlatıcı macunlar hassasiyetinizi· artırıyorsa kullanmayın, hassas dişler için hazırlanmış özel macunları kullanın . Bu macunlar uzun vadeli kullanımda oldukça etkilidir.
Çok sıcak ve çok soğuk gıdalardan ve· özellikle bunları arka arkaya tüketmekten kaçının.
Diş sıkma probleminizin olup olmadığını· hekiminize danışın, gereken önlemleri alın
Asitli gıdaları minimuma indirin ve bunları· tükettikten sonra en az yarım saat dişlerinizi fırçalamaktan kaçının.
Florlu gargaralar kullanın.