Çocuklara uygulanan her türlü tedavi ve koruyucu dişhekimliği işlemlerini yapan, bu konuda özel eğitim almış dişhekimlerine pedodontist (çocuk dişhekimi), bu diş hekimliği dalına da pedodonti denir
Pedodonti temelde 2 kısma ayrılır
AOLUŞMUŞ PROBLEMLERİN TEDAVI EDİLMESİ
Çocuklarda tedbirli bir gıda (yapışkan ve şekerli gıdalardan olası olduğunca kaçınıp, sağlıklı gıda kurallarına intibak) ve içten diş fırçalama tekniklerinin uygulanması ile çürüklerden korunmak mümkündür Bir çürük meydana geldiğinde bunun nedeni saptama edilmeye çalışılmalı ve çocuğun öteki dişlerinin sağlığı korunmalıdır Çocuklar fazla küçük yaşlarından itibaren (6 ay 1 yaş ) dişhekimine götürülerek hem çocuğun bu ortamla tanışarak korkmadan gelebilmesi sağlanmalı, hemde ebeveynler çocuklarının diş sağlıklarını en üst seviyede tutmak için neler yapmaları gerektiğini öğrenmelidir
1ÇÜRÜK
Dişteki çürük kısım temizlenerek duruma tarafından daimi ya da geçici dolgu ile çare edilir Bazı durumlarda diş dolgu ile çare edilemiyecek kadar mahvolmuş olmuştur Böyle dişler ara sıra çekilmek yerine çocuklar için özel olarak hazırlanmış ‘cap ’ ler ile örtülerek bir vakit daha ağızda tutulabilir Son yıllarda çocuklara dişhekimini ve dişhekimine gitmeyi sevdirmek amaçlı renkli dolgular üretilmiştir Kliniğimizde de kullanılan bu malzemeler baştan sona dolgu yaptırmak bir oyun haline gelmektedir
2KIRIK
Çocuklar çoğunlukla düşer yada çarparlar Bunların sonucunda ön dişlerine zarar vererek yıllar boyunca rahatsız olacakları yada sıkça diş hekimine gitmelerini gerektirecek problemlerle karşılaşırlar Diş hekiminizin hazırlayacağı kolay bir ağızlık, yüzün daha alçak kısmına gelecek bir travmanın yaratacağı hasarı engeller Özellikle futbol, boks, kayak, basketbol, bisiklet, rollerblade, sörf, skateboard gibi sporları yapan çocuklarda, üstteki çene dişleri üzerine takılan silikon saydam bir ağızlığın yastık etkisi yapması sonucu diş travmaları, kırıkları yada dudak, dil ısırma ve yırtılmaları engellenmiş olur
Bu yaralanmalar içinde en sık karşılaşılanı dişsel yaralanmalardır Mouthguard'ı olmayan ve ön dişlerine darbe bölge bir çocuğun dişi, aldığı darbenin kuvvetine bağlı olarak ya ayrıntılarıyla fırlar ya kırılır yada dişin canlı kısmı olan pulpası çeşitli derecelerde hasara uğrar Bu zarar pulpanın ölümüne sebep olursa dişin rengi bozulur ve açık kahverengiden koyu griye uzanan bir renk oluşur
Lütfen özellikle spor yapan çocuğunuzun diş sağlığını diş hekiminizin hazırlayacağı bir ağızlık ile koruyun
3DARBE
Eğer ön diş ayrıntılarıyla yerinden fırladıysa:
Kadınsı pak bir gazlı bez arasına koyup, tükürük ile ıslatarak derhal diş hekiminize gidin Diş hekiminize hemen ulaşamıyacaksanız gazlı bezi eczaneden alacağınız serum fizyolojik ile ıslatın ve en kısa zamanda ulaşmaya çalışın En ideali 1 saat içinde tedaviye başlanmış olmasıdır Eğer şartlar uygunsa diş hekiminiz fırlayan dişi yerine yerleştirecektir (reimplantasyon) Itinalı bir dilekçe ve sonrasında iyi bir bakım ile diş yıllardan beri çocuğunuzun ağzında kalacaktır
Eğer ön dişlerinden biri veya birkaçı kırıldıysa:
Kırılan parçaları bulmaya çalışın ve hemen diş hekiminize ulaşın Bu esnada parçaları nemli tutmak önemlidir Serum fizyolojik ve hatta tükürük bunun için idealdir Bu parçalar fazla adaleli ajanlar ile (bonding) yerlerine yapıştırılırlar ve yapılacak her dolgudan daha estetik ve dayanıklı olurlar
Parçaları bulamadıysanız:
1 Kırılan kısım küçük ise, dişle benzer renk ve formda bir beyaz (kompozit) dolgu yapılır Kompozit dolguların ağız içi dayanıklılıkları sınırlıdır Çay, kahve kola gibi gıdalarla boyanarak renk değiştirirler Bunların gıda alışkanlıklarına ve ağız hijyenine ast olarak belli sürelerde yenilenmeleri gerekir
2 Kırık büyükse, dişin yarısını veya daha fazlasını kapsıyorsa ortalama 17 yaşından büyüklerde porselen laminate veneerler uygulanır Porselen laminate veneerler ayrıca çok dayanıklı hemde fazla estetiktir Dişin ön yüzeyine yapışan ve kırık bölümüde kaplayan porselen yapraklar şeklinde açıklanabilirler
17 yaşından küçüklerde ise diş ve çene gelişimi tamamlanmadığından porselen laminate veneerlerin uygulanması dürüst değildir Tekrar dişin tüm ön yüzeyini ve kırık bölümü içine bölge kompozit laminalar yapılır Ama malzemeden kaynaklanan problemler vardır, renkleşecekleri için bir zaman daha sonra yenilenmeleri gerekebilir
Darbeden sonra herhangi bir problem görünmüyorsa:
Mutlaka diş doktoru kadar ayrıntılı tetkik yapılmalı ve ilgili bölgeden röntgen çekilmelidir Muayene ve röntgenden sonradan herhangi bir belirti olmasa bile belirli aralıklarla yeniden periapikal röntgen alınır ve eski filmlerle karşılaştırılır Burada hedef dişin canlı bolümünde uzun vadede bir problem olup olmadığının tespitidir Diş yıllar sonradan bile renk değiştirerek canlılığını kaybeder Böyle bir şart tespit edilirse kanal tedavisi uygulanarak diş kaybına yol açabilecek komplikasyonlar önlenir *
Pedodonti temelde 2 kısma ayrılır
AOLUŞMUŞ PROBLEMLERİN TEDAVI EDİLMESİ
Çocuklarda tedbirli bir gıda (yapışkan ve şekerli gıdalardan olası olduğunca kaçınıp, sağlıklı gıda kurallarına intibak) ve içten diş fırçalama tekniklerinin uygulanması ile çürüklerden korunmak mümkündür Bir çürük meydana geldiğinde bunun nedeni saptama edilmeye çalışılmalı ve çocuğun öteki dişlerinin sağlığı korunmalıdır Çocuklar fazla küçük yaşlarından itibaren (6 ay 1 yaş ) dişhekimine götürülerek hem çocuğun bu ortamla tanışarak korkmadan gelebilmesi sağlanmalı, hemde ebeveynler çocuklarının diş sağlıklarını en üst seviyede tutmak için neler yapmaları gerektiğini öğrenmelidir
1ÇÜRÜK
Dişteki çürük kısım temizlenerek duruma tarafından daimi ya da geçici dolgu ile çare edilir Bazı durumlarda diş dolgu ile çare edilemiyecek kadar mahvolmuş olmuştur Böyle dişler ara sıra çekilmek yerine çocuklar için özel olarak hazırlanmış ‘cap ’ ler ile örtülerek bir vakit daha ağızda tutulabilir Son yıllarda çocuklara dişhekimini ve dişhekimine gitmeyi sevdirmek amaçlı renkli dolgular üretilmiştir Kliniğimizde de kullanılan bu malzemeler baştan sona dolgu yaptırmak bir oyun haline gelmektedir
2KIRIK
Çocuklar çoğunlukla düşer yada çarparlar Bunların sonucunda ön dişlerine zarar vererek yıllar boyunca rahatsız olacakları yada sıkça diş hekimine gitmelerini gerektirecek problemlerle karşılaşırlar Diş hekiminizin hazırlayacağı kolay bir ağızlık, yüzün daha alçak kısmına gelecek bir travmanın yaratacağı hasarı engeller Özellikle futbol, boks, kayak, basketbol, bisiklet, rollerblade, sörf, skateboard gibi sporları yapan çocuklarda, üstteki çene dişleri üzerine takılan silikon saydam bir ağızlığın yastık etkisi yapması sonucu diş travmaları, kırıkları yada dudak, dil ısırma ve yırtılmaları engellenmiş olur
Bu yaralanmalar içinde en sık karşılaşılanı dişsel yaralanmalardır Mouthguard'ı olmayan ve ön dişlerine darbe bölge bir çocuğun dişi, aldığı darbenin kuvvetine bağlı olarak ya ayrıntılarıyla fırlar ya kırılır yada dişin canlı kısmı olan pulpası çeşitli derecelerde hasara uğrar Bu zarar pulpanın ölümüne sebep olursa dişin rengi bozulur ve açık kahverengiden koyu griye uzanan bir renk oluşur
Lütfen özellikle spor yapan çocuğunuzun diş sağlığını diş hekiminizin hazırlayacağı bir ağızlık ile koruyun
3DARBE
Eğer ön diş ayrıntılarıyla yerinden fırladıysa:
Kadınsı pak bir gazlı bez arasına koyup, tükürük ile ıslatarak derhal diş hekiminize gidin Diş hekiminize hemen ulaşamıyacaksanız gazlı bezi eczaneden alacağınız serum fizyolojik ile ıslatın ve en kısa zamanda ulaşmaya çalışın En ideali 1 saat içinde tedaviye başlanmış olmasıdır Eğer şartlar uygunsa diş hekiminiz fırlayan dişi yerine yerleştirecektir (reimplantasyon) Itinalı bir dilekçe ve sonrasında iyi bir bakım ile diş yıllardan beri çocuğunuzun ağzında kalacaktır
Eğer ön dişlerinden biri veya birkaçı kırıldıysa:
Kırılan parçaları bulmaya çalışın ve hemen diş hekiminize ulaşın Bu esnada parçaları nemli tutmak önemlidir Serum fizyolojik ve hatta tükürük bunun için idealdir Bu parçalar fazla adaleli ajanlar ile (bonding) yerlerine yapıştırılırlar ve yapılacak her dolgudan daha estetik ve dayanıklı olurlar
Parçaları bulamadıysanız:
1 Kırılan kısım küçük ise, dişle benzer renk ve formda bir beyaz (kompozit) dolgu yapılır Kompozit dolguların ağız içi dayanıklılıkları sınırlıdır Çay, kahve kola gibi gıdalarla boyanarak renk değiştirirler Bunların gıda alışkanlıklarına ve ağız hijyenine ast olarak belli sürelerde yenilenmeleri gerekir
2 Kırık büyükse, dişin yarısını veya daha fazlasını kapsıyorsa ortalama 17 yaşından büyüklerde porselen laminate veneerler uygulanır Porselen laminate veneerler ayrıca çok dayanıklı hemde fazla estetiktir Dişin ön yüzeyine yapışan ve kırık bölümüde kaplayan porselen yapraklar şeklinde açıklanabilirler
17 yaşından küçüklerde ise diş ve çene gelişimi tamamlanmadığından porselen laminate veneerlerin uygulanması dürüst değildir Tekrar dişin tüm ön yüzeyini ve kırık bölümü içine bölge kompozit laminalar yapılır Ama malzemeden kaynaklanan problemler vardır, renkleşecekleri için bir zaman daha sonra yenilenmeleri gerekebilir
Darbeden sonra herhangi bir problem görünmüyorsa:
Mutlaka diş doktoru kadar ayrıntılı tetkik yapılmalı ve ilgili bölgeden röntgen çekilmelidir Muayene ve röntgenden sonradan herhangi bir belirti olmasa bile belirli aralıklarla yeniden periapikal röntgen alınır ve eski filmlerle karşılaştırılır Burada hedef dişin canlı bolümünde uzun vadede bir problem olup olmadığının tespitidir Diş yıllar sonradan bile renk değiştirerek canlılığını kaybeder Böyle bir şart tespit edilirse kanal tedavisi uygulanarak diş kaybına yol açabilecek komplikasyonlar önlenir *