Ağız ve diş sağlığı, insanın vücut sağlığının önemli bir kısmını oluşturur. Ağız, sindirim sisteminin başlangıcıdır. Besinler ağız yoluyla alınır. Alınan bu besinler ağızdaki dişler sayesinde sindirime hazırlanır. Dış ortamla ilişkili olan ağız ve dişlerin sağlıklı oluşu bu açıdan oldukça önemlidir.
Diş sağlığı için dişleri düzenli fırçalamak ve diş ipi kullanmanın yanında tüketilen yiyecek ve içeceklere de dikkat etmek gerekir. Bazı yiyecek ve içecekler dişlere zarar vererek diş çürümelerine yol açar. Şekere dönüşme potansiyeli en yüksek olan içecek ve yiyecekler diş sağlığını olumsuz etkileyen listenin en başında yer alır. Ağızdaki bakteriler için bulunmaz nimetin şeker olduğunu bilmek gerekir.
Tüketilen yiyecek ve içeceklerin diş sağlığı açısından olan fayda ve zararlarını bilmek oldukça önem arz etmektedir. Şimdi, besinlerin parçalanması, öğütülmesi görevlerinin yanı sıra konuşmada ve görünümümüzde önemli etkileri olan diş sağlığımız için tehlike oluşturan yiyecek ve içecekleri birlikte öğrenelim.
Dişlere En Zararlı Yiyecek ve İçecekler Nelerdir?
1. Şeker
Glikoz ve fruktoz bileşeni olan şeker pancarı ya da şeker kamışından yapılan şekerin yanı sıra bu özellikleri taşıyan birçok şeker veya şeker cinsindeki bileşikler dişlerin sağlığını olumsuz etkiler. Şekerle beslenen bakteriler, farklı asitler salgılayarak dişin sert dokusu olan mine, onun altında bulunan dentine zarar vererek diş çürümelerine neden olur. Diş çürüklerine neden olan ve diş minesine zarar veren bu bakteriler aynı zamanda dişlerde deliklerin meydana gelmesine de uygun ortam hazırlar. Dolayısıyla ne kadar çok şeker tüketilirse dişlerin çürüme ihtimali de o kadar artar.
2. Cips ve Türevleri
İnce ve yuvarlak, serçe parmak gibi küçük küçük kesilerek kızartılmış patates yiyeceği olan cips, diş sağlığını olumsuz etkileyen yiyeceklerin başında gelir. Hızlı bir şekilde şekere dönüştükleri için diş çürümelerine neden olur. Cipsin bileşenindeki yüksek orandaki trans ve doymamış yağlar diş sağlığını olumsuz etkiler. Cips ayrıca özelliğinden dolayı dişlerin arasına girerek orada uzun süre kalabilir. Bu da diş çürümelerine önemli bir neden oluşturur.
3. Enerji İçecekleri
Enerji içeceklerinin bileşeninde birçok bitki özü, amino asit, şeker ve tatlandırıcı yer alır. Ağızda yüksek miktarda asite neden oldukları için diş çürümelerine yol açar. Bazı enerji içecekleri yüksek oranda kafein içerdiklerinden dişlere daha fazla zarar verir.
4. Alkol
Tükürük, ağızdaki plak ve asidin etkisini azaltmada yardımcı olur. Ağız kuruluğu, diş sağlığı açısından oldukça olumsuz bir durumdur. Alkol, ağız kuruluğuna yol açtığı için diş sağlığını olumsuz etkileyen içecekler arasında yer alır. Bazı alkol türevlerinde bulunan asidik, dişlerde leke oluşumuna neden olur.
5. Soda
Tatlandırılmış soda, yüksek oranda şeker içerdiği için karbonhidrat bileşenlerinin ağızdaki bakterilerin etkileşimi sonucu oluşan enfeksiyon durumu olan diş çürüğünü teşvik eder. Soda, asidik bir içecek olduğu için de diş sağlığı açısından oldukça olumsuz etkiler oluşturur. Meyveli sodalar, yüksek miktarda şeker içerdikleri için diş çürüklerinin oluşumunu hızlandırır. Meyveli sodalardaki yüksek asit miktarı, dişin sert dış yüzeyi olan diş minesine zarar verir.
6. Meyve Suları
Asitli içecekler, her yaş seviyesindeki kişilerde dişlere önemli oranda zarar verir. İçeceklerdeki asit oranı arttıkça diş minesi zayıflar. Meyve suları, bol asidik yapıları nedeniyle diş çürümelerine önemli bir sebep oluşturur. En çok içilen içecekler arasında yer alan meyve sularını içmemek mümkün olmadığına göre meyve sularını içtikten hemen sonra dişleri fırçalamak diş sağlığını korumada önemli faydalar sağlayacaktır.
7. Kola
Kola, en çok tüketilen içecekler arasında yer alır. Önemli miktarda fosfor içeren, kokusuz ve renksiz inorganik bir asit olan fosforik asit ve sitrit asit içerdiği için dişe ve dişin sert dış yüzeyi olan diş minesine zarar verir.
8. Turunçgiller
Asitli içecekler, dişin dış tabakasını örten madde olan diş minesini aşındırarak dişlerde renk değişikliğine hatta diş kaybına bile yol açar. C vitamini deposu olarak bilinen limon, portakal, mandalina, greyfurt gibi turunçgiller, önemli oranda asit içerir. Limondaki asit oranı bu anlamda daha da ön plana çıkar ve diş sağlığına daha fazla zarar verir.
9. Kahve
Çok fazla kahve tüketmek, diş yüzeyinde renklendirmeye, sararmaya neden olur. Daha kalıcı bir diş renklendirmesi olan bu renklendirmeyi gidermek için farklı içerikli diş macunu kullanmak gerekir. Bu da dişin sert dış yüzeyi olan diş minesinde mineral kaybına yol açar. Kahveyi şekersiz içmek bu olumsuz durumu bir nebze azaltır.
10. Turşu
Asitli içecekler, doğası gereği dişlere önemli oranda zarar verir. İçeceklerdeki asit oranı arttıkça dişin sert dış yüzeyi olan diş minesi zayıflar, güçsüzleşir. Turşu da yüksek asit içeriği ile ön plana çıkar. Turşudaki asit oranı, dişleri bir zırh gibi koruyan zayıflığında diş çürüğü, ağrı ve sızıya yol açan dişin sert tabakası olan diş minesine önemli zararlar verir. Turşu tükettikten sonra bir miktar su içmek bu olumsuzluğu azaltmada yardımcı olur.
11. Beyaz Ekmek
Beyaz ekmek, vücudun enerji ihtiyacını karşılayan en temel besin maddelerinden olup yapı taşları glikoz olan bol karbonhidrat içeren gıdalar arasında yer alır. Sindirimin başlangıç yeri olan ağızda şekere dönüşen beyaz ekmek dişlere zarar verir. Dişlere yapıştığı için dişlerden uzaklaştırılması oldukça zordur. Bu da beyaz ekmeğin dişlere ne kadar zararlı bir yiyecek olduğunu ortaya koyar. Ekmek tüketiminden sonra dişleri fırçalamak bu olumsuz etkiyi azaltır.
12. Kuru Meyveler
Kuru meyveler, yapı taşları glikoz olan dolayısıyla diş sağlığını olumsuz etkileyen karbonhidratlar bakımından oldukça zengin bileşenler içerir. Yapışkan özellikleri sayesinde diş yüzeyinde uzun süre kalır. Bu da her yaştan kişileri etkileyebilen diş minesinin ve dişlerin dış sert yüzeyinin tahrip olması olarak tanımlanan diş çürüklerine uygun bir ortam oluşturur. Taze meyveleri tüketmek bu anlamda pratik bir çözüm olarak değerlendirilebilir.
Diş sağlığı için dişleri düzenli fırçalamak ve diş ipi kullanmanın yanında tüketilen yiyecek ve içeceklere de dikkat etmek gerekir. Bazı yiyecek ve içecekler dişlere zarar vererek diş çürümelerine yol açar. Şekere dönüşme potansiyeli en yüksek olan içecek ve yiyecekler diş sağlığını olumsuz etkileyen listenin en başında yer alır. Ağızdaki bakteriler için bulunmaz nimetin şeker olduğunu bilmek gerekir.
Tüketilen yiyecek ve içeceklerin diş sağlığı açısından olan fayda ve zararlarını bilmek oldukça önem arz etmektedir. Şimdi, besinlerin parçalanması, öğütülmesi görevlerinin yanı sıra konuşmada ve görünümümüzde önemli etkileri olan diş sağlığımız için tehlike oluşturan yiyecek ve içecekleri birlikte öğrenelim.
Dişlere En Zararlı Yiyecek ve İçecekler Nelerdir?
1. Şeker
Glikoz ve fruktoz bileşeni olan şeker pancarı ya da şeker kamışından yapılan şekerin yanı sıra bu özellikleri taşıyan birçok şeker veya şeker cinsindeki bileşikler dişlerin sağlığını olumsuz etkiler. Şekerle beslenen bakteriler, farklı asitler salgılayarak dişin sert dokusu olan mine, onun altında bulunan dentine zarar vererek diş çürümelerine neden olur. Diş çürüklerine neden olan ve diş minesine zarar veren bu bakteriler aynı zamanda dişlerde deliklerin meydana gelmesine de uygun ortam hazırlar. Dolayısıyla ne kadar çok şeker tüketilirse dişlerin çürüme ihtimali de o kadar artar.
2. Cips ve Türevleri
İnce ve yuvarlak, serçe parmak gibi küçük küçük kesilerek kızartılmış patates yiyeceği olan cips, diş sağlığını olumsuz etkileyen yiyeceklerin başında gelir. Hızlı bir şekilde şekere dönüştükleri için diş çürümelerine neden olur. Cipsin bileşenindeki yüksek orandaki trans ve doymamış yağlar diş sağlığını olumsuz etkiler. Cips ayrıca özelliğinden dolayı dişlerin arasına girerek orada uzun süre kalabilir. Bu da diş çürümelerine önemli bir neden oluşturur.
3. Enerji İçecekleri
Enerji içeceklerinin bileşeninde birçok bitki özü, amino asit, şeker ve tatlandırıcı yer alır. Ağızda yüksek miktarda asite neden oldukları için diş çürümelerine yol açar. Bazı enerji içecekleri yüksek oranda kafein içerdiklerinden dişlere daha fazla zarar verir.
4. Alkol
Tükürük, ağızdaki plak ve asidin etkisini azaltmada yardımcı olur. Ağız kuruluğu, diş sağlığı açısından oldukça olumsuz bir durumdur. Alkol, ağız kuruluğuna yol açtığı için diş sağlığını olumsuz etkileyen içecekler arasında yer alır. Bazı alkol türevlerinde bulunan asidik, dişlerde leke oluşumuna neden olur.
5. Soda
Tatlandırılmış soda, yüksek oranda şeker içerdiği için karbonhidrat bileşenlerinin ağızdaki bakterilerin etkileşimi sonucu oluşan enfeksiyon durumu olan diş çürüğünü teşvik eder. Soda, asidik bir içecek olduğu için de diş sağlığı açısından oldukça olumsuz etkiler oluşturur. Meyveli sodalar, yüksek miktarda şeker içerdikleri için diş çürüklerinin oluşumunu hızlandırır. Meyveli sodalardaki yüksek asit miktarı, dişin sert dış yüzeyi olan diş minesine zarar verir.
6. Meyve Suları
Asitli içecekler, her yaş seviyesindeki kişilerde dişlere önemli oranda zarar verir. İçeceklerdeki asit oranı arttıkça diş minesi zayıflar. Meyve suları, bol asidik yapıları nedeniyle diş çürümelerine önemli bir sebep oluşturur. En çok içilen içecekler arasında yer alan meyve sularını içmemek mümkün olmadığına göre meyve sularını içtikten hemen sonra dişleri fırçalamak diş sağlığını korumada önemli faydalar sağlayacaktır.
7. Kola
Kola, en çok tüketilen içecekler arasında yer alır. Önemli miktarda fosfor içeren, kokusuz ve renksiz inorganik bir asit olan fosforik asit ve sitrit asit içerdiği için dişe ve dişin sert dış yüzeyi olan diş minesine zarar verir.
8. Turunçgiller
Asitli içecekler, dişin dış tabakasını örten madde olan diş minesini aşındırarak dişlerde renk değişikliğine hatta diş kaybına bile yol açar. C vitamini deposu olarak bilinen limon, portakal, mandalina, greyfurt gibi turunçgiller, önemli oranda asit içerir. Limondaki asit oranı bu anlamda daha da ön plana çıkar ve diş sağlığına daha fazla zarar verir.
9. Kahve
Çok fazla kahve tüketmek, diş yüzeyinde renklendirmeye, sararmaya neden olur. Daha kalıcı bir diş renklendirmesi olan bu renklendirmeyi gidermek için farklı içerikli diş macunu kullanmak gerekir. Bu da dişin sert dış yüzeyi olan diş minesinde mineral kaybına yol açar. Kahveyi şekersiz içmek bu olumsuz durumu bir nebze azaltır.
10. Turşu
Asitli içecekler, doğası gereği dişlere önemli oranda zarar verir. İçeceklerdeki asit oranı arttıkça dişin sert dış yüzeyi olan diş minesi zayıflar, güçsüzleşir. Turşu da yüksek asit içeriği ile ön plana çıkar. Turşudaki asit oranı, dişleri bir zırh gibi koruyan zayıflığında diş çürüğü, ağrı ve sızıya yol açan dişin sert tabakası olan diş minesine önemli zararlar verir. Turşu tükettikten sonra bir miktar su içmek bu olumsuzluğu azaltmada yardımcı olur.
11. Beyaz Ekmek
Beyaz ekmek, vücudun enerji ihtiyacını karşılayan en temel besin maddelerinden olup yapı taşları glikoz olan bol karbonhidrat içeren gıdalar arasında yer alır. Sindirimin başlangıç yeri olan ağızda şekere dönüşen beyaz ekmek dişlere zarar verir. Dişlere yapıştığı için dişlerden uzaklaştırılması oldukça zordur. Bu da beyaz ekmeğin dişlere ne kadar zararlı bir yiyecek olduğunu ortaya koyar. Ekmek tüketiminden sonra dişleri fırçalamak bu olumsuz etkiyi azaltır.
12. Kuru Meyveler
Kuru meyveler, yapı taşları glikoz olan dolayısıyla diş sağlığını olumsuz etkileyen karbonhidratlar bakımından oldukça zengin bileşenler içerir. Yapışkan özellikleri sayesinde diş yüzeyinde uzun süre kalır. Bu da her yaştan kişileri etkileyebilen diş minesinin ve dişlerin dış sert yüzeyinin tahrip olması olarak tanımlanan diş çürüklerine uygun bir ortam oluşturur. Taze meyveleri tüketmek bu anlamda pratik bir çözüm olarak değerlendirilebilir.
