DİSSOSİYATİF BOZUKLUKLAR
Genel özellikler, psikolojik nedenlerle orta çıkan hafıza, bilinç, kimlik ya da çevrenin algılanmasının kaybıdır Herhangi bir beyin hasarı söz konusu değildir Bu başlık aşağı 4 hastalık ele alınır
DİSSOSİYATİF UNUTKANLIK (bellek yitimi)
Yeni bilgileri öğrenme kapasitesi bozulmamış olmakla birlikte, genellikle stresli ve travmatik durumlarda görülen kayda değer bilgilerin ani kaybı laf konusudur Bu unutma, klasik bir unutkanlıkla açıklanamaz Hastalar, genelde bellek kaybından farkında ve bu konuda uyanıktırdır En yaygın tipinde, lokal hafiza kaybi söz konusudur Burada, kısa bir zaman dönemine ait olaylar unutulmaktadır Hastalarda bu nesil kısa süreli akıl kaybına aleyhinde belirli bir umursamazlık laf konusu olabilir Bilinçte hafif bir sislenme görülebilir
Dissosiyatif bozukluların en yaygın olanıdır Felaketlerin gerisinde ya da savaş anlarında daha sık görülür Kadınlarda daha fazladır Ergenlikte, erken erişkinlikte ortaya çıkar Emosyonel travmalar hastalığa katkıda bulunur
Bu hastalarda, hafıza kaybı, çile verici psikolojik çatışmalara ikincildir Rahatsızlık aniden sonlanabilir; eksik sayıda tekrarlamalar olabilir
DİSSOSİYATİF FÜG (kaçış)
Hasta, herzamanki evinden veya işinden uzaktan bir yere, ani, umulmadık seyahatlere çıkar Önceki kimliğini, ailesini, adını yani önceki kimliğininin kayda değer kısmını hatırlayamaz veya hatırlamakta güçlük çeker Çoğunlukla yeni bir kimlik takınır Ani bellek kaybıyla birlikte, amaçlı, açık zihinle, uzakta mesafelere, uzun süren seyahatlere çıkma görülür Gezi daha fazla başıboş dolaşma şeklindedir O sırada, geçmiş yaşamıyla ilgili kısmi veya bütün hafıza kaybı söz konusudur ve birey bunun farkında değildir Yeni kimliğiyle en ince ayrıntısına kadar sıradan bir görünümdedir; tuhaflık içinde görülmez Bazen bu yeni kimlikte hayret ve yönelim bozukluğu olabilir
Nadir görülen bir hastalıktır Felaketler arkasından ve savaş zamanlarında artar Emosyonel travmalar hastalığın ortaya çıkışına katkıda bulunur Fazla alkol kullanımı yatkınlık geliştirebilir Borderline, histrionik ve şizoid karakter bozukluklarında daha sık görülür Genel Olarak kısa sürer, fakat aylarca sürebilir ve fazla uzak mesafelere seyahatler görülebilir İyileşme genelde kendiliğinden olur ve hızlıdır Hastalığın yinelemesi nadirdir
DİSSOSİYATİF KİMLİK BOZUKLUĞU
Aynı kişide ayrı şahsiyet ve kimlikler yaşanır Kişi o sırada, yarı öteki kişiliği yokmuş gibi, o anda yaşadığı şahsiyet, tutumlarına ve davranışlarına dominant olur Hasta ikinci bir kimliğe geçtiğinde, orijinal şahsiyet genel olarak hatırlanmaz; orijinal karakter diğerinden haberdar değildir Bir kişilikten diğerine geçiş genelde anidir Her kişiliğin öbür karakteristikleri vardır İki karakter psikolojik teste alt tutulduklarında iyice ayrı sonuçlar verirler İki şahsiyet, diğer cinsiyetten, başka yaştan diğer ırktan olabilir Bu rahatsızlık daha fazla filmlere konu olmakla birlikte, eskiden sanıldığı dek az görülmediği düşünülmektedir
Ergenlik ve erken erişkinlikte görülür Daha erken yaşlarda da başlayabilir Kadınlarda daha fazla ortaya çıkar Birinci derece akrabalarda daha çok görülür Çocuklukta ruhsal ve bedensel kötüye dilekçe, hastalığın etiyolojisinde rol oynar Bunların büyük çoğunluğu cinsel kötüye kullanımlardır Bu cinsel kötüye kullanımların en yaygını ensest ’tir (ebeveyn, kardeş, dayı, amca gibi kişilerle yaşanan cinsellik, eski Türkçe “fücur) Çocuklukta yaşanan bu olaylar, korku ve acıdan kendini uzaklaşma ihtiyacına yol açar Bu uzaklaşma ihtiyacı, orijinal kişiliğin farklı yönlerinin bilinçdışı bir bölünmesine yol açar Her karakter gerekli emosyon ve durumu açıklama eder; öfke, cinsellik, yetenek gibi Bunlar, orijinal kişiliğin açıklama etmeye yiğitlik edemediği niteliklerdir Kötüye başvuru formu sırasına çocuk, korku verici fiillerden, kişiliğin çözülmesiyle kendini kurtarmaya çalışır Bunu yaparken, özde diğer bir birey olur veya kötüye kullanımın olmadığı veya olamayacağı diğer bir birey olur Çözülmüş kendi ’ler, uzun süreli, farkedilmiş emosyonel tehditlerden kendini korumanın kökleşmiş yöntemi olur Sara (epilepsi) ile birlikte görülebilir
DEPERSONALİZASYON BOZUKLUĞU
Kişinin kendisi ya da bedeninden kesintisiz ve yineleyici bölünme hissini yaşamasıdır Rüyada olma, kendini dışarıdan seyrediyormuş hissi gibi Kişi, kendi ve bedeni hakkında gerçek dışılık duygusu içindedir Bunun yanına gerçeği değerlendirme yetisi bozulmamıştır Bu duygular benliğe yabancıdır Vakit ve uzay algısında bozulmalar, kol ve bacakların olduğundan çok uzun veya kısa görünmesi, derealizasyon (dış dünya hakkında acayiplik hissi) yaygındır Hastalar kendilerini robot gibi hissedebilirler Başdönmesi, depresif belirtiler, obsesyon, anksiyete ve maddi fikir uğraşları sık görülür Hastalığın kendisi nadir olmakla birlikte aralıklarla gelen depersonalizasyon dönemleri sık görülür 40 yaşın üstünde başlaması nadirdir Kadınlarda daha sık olabilir Şiddetli gerginlik, anksiyete, bunalım, rahatsızlığa yatkınlık sağlar
Alıntıdır *
Genel özellikler, psikolojik nedenlerle orta çıkan hafıza, bilinç, kimlik ya da çevrenin algılanmasının kaybıdır Herhangi bir beyin hasarı söz konusu değildir Bu başlık aşağı 4 hastalık ele alınır
DİSSOSİYATİF UNUTKANLIK (bellek yitimi)
Yeni bilgileri öğrenme kapasitesi bozulmamış olmakla birlikte, genellikle stresli ve travmatik durumlarda görülen kayda değer bilgilerin ani kaybı laf konusudur Bu unutma, klasik bir unutkanlıkla açıklanamaz Hastalar, genelde bellek kaybından farkında ve bu konuda uyanıktırdır En yaygın tipinde, lokal hafiza kaybi söz konusudur Burada, kısa bir zaman dönemine ait olaylar unutulmaktadır Hastalarda bu nesil kısa süreli akıl kaybına aleyhinde belirli bir umursamazlık laf konusu olabilir Bilinçte hafif bir sislenme görülebilir
Dissosiyatif bozukluların en yaygın olanıdır Felaketlerin gerisinde ya da savaş anlarında daha sık görülür Kadınlarda daha fazladır Ergenlikte, erken erişkinlikte ortaya çıkar Emosyonel travmalar hastalığa katkıda bulunur
Bu hastalarda, hafıza kaybı, çile verici psikolojik çatışmalara ikincildir Rahatsızlık aniden sonlanabilir; eksik sayıda tekrarlamalar olabilir
DİSSOSİYATİF FÜG (kaçış)
Hasta, herzamanki evinden veya işinden uzaktan bir yere, ani, umulmadık seyahatlere çıkar Önceki kimliğini, ailesini, adını yani önceki kimliğininin kayda değer kısmını hatırlayamaz veya hatırlamakta güçlük çeker Çoğunlukla yeni bir kimlik takınır Ani bellek kaybıyla birlikte, amaçlı, açık zihinle, uzakta mesafelere, uzun süren seyahatlere çıkma görülür Gezi daha fazla başıboş dolaşma şeklindedir O sırada, geçmiş yaşamıyla ilgili kısmi veya bütün hafıza kaybı söz konusudur ve birey bunun farkında değildir Yeni kimliğiyle en ince ayrıntısına kadar sıradan bir görünümdedir; tuhaflık içinde görülmez Bazen bu yeni kimlikte hayret ve yönelim bozukluğu olabilir
Nadir görülen bir hastalıktır Felaketler arkasından ve savaş zamanlarında artar Emosyonel travmalar hastalığın ortaya çıkışına katkıda bulunur Fazla alkol kullanımı yatkınlık geliştirebilir Borderline, histrionik ve şizoid karakter bozukluklarında daha sık görülür Genel Olarak kısa sürer, fakat aylarca sürebilir ve fazla uzak mesafelere seyahatler görülebilir İyileşme genelde kendiliğinden olur ve hızlıdır Hastalığın yinelemesi nadirdir
DİSSOSİYATİF KİMLİK BOZUKLUĞU
Aynı kişide ayrı şahsiyet ve kimlikler yaşanır Kişi o sırada, yarı öteki kişiliği yokmuş gibi, o anda yaşadığı şahsiyet, tutumlarına ve davranışlarına dominant olur Hasta ikinci bir kimliğe geçtiğinde, orijinal şahsiyet genel olarak hatırlanmaz; orijinal karakter diğerinden haberdar değildir Bir kişilikten diğerine geçiş genelde anidir Her kişiliğin öbür karakteristikleri vardır İki karakter psikolojik teste alt tutulduklarında iyice ayrı sonuçlar verirler İki şahsiyet, diğer cinsiyetten, başka yaştan diğer ırktan olabilir Bu rahatsızlık daha fazla filmlere konu olmakla birlikte, eskiden sanıldığı dek az görülmediği düşünülmektedir
Ergenlik ve erken erişkinlikte görülür Daha erken yaşlarda da başlayabilir Kadınlarda daha fazla ortaya çıkar Birinci derece akrabalarda daha çok görülür Çocuklukta ruhsal ve bedensel kötüye dilekçe, hastalığın etiyolojisinde rol oynar Bunların büyük çoğunluğu cinsel kötüye kullanımlardır Bu cinsel kötüye kullanımların en yaygını ensest ’tir (ebeveyn, kardeş, dayı, amca gibi kişilerle yaşanan cinsellik, eski Türkçe “fücur) Çocuklukta yaşanan bu olaylar, korku ve acıdan kendini uzaklaşma ihtiyacına yol açar Bu uzaklaşma ihtiyacı, orijinal kişiliğin farklı yönlerinin bilinçdışı bir bölünmesine yol açar Her karakter gerekli emosyon ve durumu açıklama eder; öfke, cinsellik, yetenek gibi Bunlar, orijinal kişiliğin açıklama etmeye yiğitlik edemediği niteliklerdir Kötüye başvuru formu sırasına çocuk, korku verici fiillerden, kişiliğin çözülmesiyle kendini kurtarmaya çalışır Bunu yaparken, özde diğer bir birey olur veya kötüye kullanımın olmadığı veya olamayacağı diğer bir birey olur Çözülmüş kendi ’ler, uzun süreli, farkedilmiş emosyonel tehditlerden kendini korumanın kökleşmiş yöntemi olur Sara (epilepsi) ile birlikte görülebilir
DEPERSONALİZASYON BOZUKLUĞU
Kişinin kendisi ya da bedeninden kesintisiz ve yineleyici bölünme hissini yaşamasıdır Rüyada olma, kendini dışarıdan seyrediyormuş hissi gibi Kişi, kendi ve bedeni hakkında gerçek dışılık duygusu içindedir Bunun yanına gerçeği değerlendirme yetisi bozulmamıştır Bu duygular benliğe yabancıdır Vakit ve uzay algısında bozulmalar, kol ve bacakların olduğundan çok uzun veya kısa görünmesi, derealizasyon (dış dünya hakkında acayiplik hissi) yaygındır Hastalar kendilerini robot gibi hissedebilirler Başdönmesi, depresif belirtiler, obsesyon, anksiyete ve maddi fikir uğraşları sık görülür Hastalığın kendisi nadir olmakla birlikte aralıklarla gelen depersonalizasyon dönemleri sık görülür 40 yaşın üstünde başlaması nadirdir Kadınlarda daha sık olabilir Şiddetli gerginlik, anksiyete, bunalım, rahatsızlığa yatkınlık sağlar
Alıntıdır *